TS Class 6

Telangana SCERT Class 6 English Solutions | TS 6th Class English Guide Study Material Telangana Pdf

TS 6th Class English Study Material Pdf Unit 1

• A. Peace and Harmony
• B. I Want Peace (Poem)
• C. Grand Contest in the Forest

TS 6th Class English Guide Pdf Unit 2

• A. Telangana, The Pride of the People
• B. In the Bazaars of Hyderabad (Poem)
• C. Bammera Pothana, the jewel of Telugu literature

6th Class English Guide Pdf Telangana Unit 3

• A. What Can a Dollar and Eleven Cents Do?
• B. A Nation’s Strength (Poem)
• C. Wilma Rudolph

6th Class English Guide Telangana Unit 4

• A. An Adventure
• B. The Naughty Boy (Poem)
• C. Tanaji Malusare

Telangana SCERT Class 6 English Solutions Unit 5

• A. Plant a Tree
• B. If a Tree Could Talk (Poem)
• C. Children, Speak Up!

TS 6th Class English Textbook Pdf Unit 6

• A. Rip Van Winkle
• B. My Shadow (Poem)
• C. Gulliver’s Travels

Unit 7

• A. P.T.Usha, the Golden Girl
• B. Indian Cricket Team (Poem)
• C. Ranji’s Wonderful Bat

Unit 8

• A. Half the Price
• B. The Sheik’s White Donkey

TS 6th Class Study Material

Telangana SCERT 6th Class Telugu Study Material Telangana ఉపవాచకం 5th Lesson వాగ్గేయకారుడు రామదాసు Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu Guide ఉపవాచకం 5th Lesson వాగ్గేయకారుడు రామదాసు

ప్రశ్నలు – జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
అక్కన్న మాదన్నల గురించి మీకు తెలిసిన విషయాలు రాయండి.
జవాబు.
అక్కన్న మాదన్నలు అసలయిన అన్నదమ్ములు కాకపోయినా ఎంతో సన్నిహితంగా కలిసిపోయారు. వీరు గోల్కొండ రాజ్యాన్ని పాలించిన తానాషా (అబుల్ హసన్ కుతుబ్షా) కొలువులో ఉండేవారు. వీరిలో అక్కన్న మంత్రిగానూ, దండనాయకుడుగానూ ఉండేవాడు. మాదన్న ప్రధానమంత్రిగా ఉండేవాడు.

ఈ అన్నదమ్ములిద్దరూ ఔరంగజేబు దాడుల నుంచి గోల్కొండ రాజ్యాన్ని కాపాడటంలో ప్రధానపాత్ర వహించారు. మహారాష్ట్ర నాయకుడు శివాజీకి, తానాషాకు సంధి జరిపారు. అక్కన్న మాదన్నలు బతికి ఉన్నంతకాలం ఢిల్లీ సుల్తాను, గోల్కొండను ఆక్రమించుకోలేకపోయాడు. వీరి హత్య జరిగిన అనంతరమే ఔరంగజేబు తానాషాను బందీచేశాడు. అక్కన్న మాదన్నల సూచన మేరకే తానాషా కంచెర్ల గోపన్న (రామదాసు)ను భద్రాచలం తహసీలుదారుగా నియమించాడు.

ప్రశ్న 2.
కంచెర్ల గోపన్నను ‘రామదాసు’ గా పిలవడానికి కారణం ఏమిటి ? (లేదా)
గోపన్న కుమారుడు ఎలా మరణించాడు ? మళ్ళీ ఎలా బతికాడు ?
జవాబు.
అక్కన్న మాదన్నల సూచన మేరకు తానాషా గోపన్నను భద్రాచలానికి తహసీలుదారుగా నియమించాడు. ఆయన తన బాధ్యతలను చక్కగా నిర్వహిస్తూ, రామచంద్రునికి సేవలు చేస్తుండేవాడు. ఎంతో భక్తితో రామకోటి రాస్తుండేవాడు.

ఒకసారి రామకోటి పూర్తిచేసిన శుభసమయంలో అన్నసమారాధన కార్యక్రమం ఏర్పాటు చేశాడు. వంటవాళ్ళు ఎవరి పనుల్లో వాళ్ళు నిమగ్నమై ఉన్నారు. ఇంతలో వంటవాళ్ళు తవ్విన అన్నపుగంజి గుంటలో పడి గోపన్న కుమారుడు మరణించాడు.

గోపన్న మరణించిన తన కుమారుని శ్రీరామచంద్రుని పాదాల దగ్గర పడుకోబెట్టి ఆయన మనసు కరిగేలా ప్రార్థించాడు. చనిపోయిన బిడ్డ నిద్ర నుంచి లేచినట్లు లేచాడు. గోపన్న భక్తికి మెచ్చి ప్రజలు ఆయనను నిజమైన రామభక్తుడని కొనియాడారు. ఆనాటి నుంచి గోపన్నను అందరూ రామదాసని పిలవడం ప్రారంభించారు.

ప్రశ్న 3.
రామదాసును ఖైదు చేయడం సమంజసమా ! కాదా ! ఎందుకు ?
జవాబు.
రామదాసును ఖైదు చేయడం సమంజసం కాదు. ఎందుకంటే భద్రాచలంలో ఉన్న శ్రీరామచంద్రుణ్ణి దర్శించుకోవడానికి ఎంతోమంది భక్తులు వస్తుంటారు. వారందరికి సౌకర్యాలు కల్పించాల్సిన బాధ్యత తహసీలుదారుగా రామదాసుపై ఉంది. ఆయన రామాలయ పునరుద్ధరణకు పాటుపడ్డాడు. ఆరు లక్షల వరహాలు ఖర్చు పెట్టి దేవతా విగ్రహాలకు ఆభరణాలను చేయించాడు.

రామదాసు తన కోసమో, తన ఇంటి అవసరానికో ప్రభుత్వపు సొమ్ము ఖర్చుపెట్టలేదు. భగవంతుడి కోసమే ఖర్చుపెట్టాడు. తానాషా ఏలుబడిలోని భద్రాద్రి రామాలయాన్ని పునరుద్ధరించి ఆ ప్రభువు కీర్తిప్రతిష్ఠలను అన్ని దిక్కులకు వ్యాపింపజేయాలని రామదాసు భావించాడు. కాబట్టి రామదాసును ఖైదు చేయడం సమంజసం కాదు.

ప్రశ్న 4.
రామదాసు చెర (బందిఖానా) నుండి ఎలా బయటపడ్డాడు ?
జవాబు.
రామదాసు తానాషా అనుమతి లేకుండా ప్రభుత్వ ధనాన్ని ఆరు లక్షలు ఖర్చు పెట్టాడు. దాని మూలంగా అతడు చెరసాలలో ఉండాల్సి వచ్చింది.
రామదాసు చెరసాలలో ఉండగా బందిఖానా వాళ్ళు ఎన్నో బాధలు పెట్టారు. ఆ బాధలను తట్టుకోలేక రామదాసు రామునితో మొరపెట్టుకొనేవాడు. రాముని అనుగ్రహం వల్ల ఆయనకు కొరడా దెబ్బల బాధ కూడా తెలిసేది కాదు.

12 సంవత్సరాలు గడిచాయి. రామదాసు ఇక లాభం లేదనుకొని “నను బ్రోవమని చెప్పవే సీతమ్మ తల్లీ, నను బ్రోవమని చెప్పవే” అని సీతమ్మను ప్రార్థించాడు. అప్పుడు సీతమ్మ కరుణించి, రామదాసు చెల్లించాల్సిన పైకాన్ని చెల్లించి, అతనికి చెర నుండి విముక్తి కలిగించమని రామునితో చెప్పినట్టుంది.

రాముడు, లక్ష్మణునితో కూడా మారువేషంలో గోల్కొండకు వెళ్ళాడు. రామదాసు కట్టాల్సిన పైకం తానాషాకు చెల్లించి రాజముద్ర వేసిన రసీదును తీసుకున్నాడు. రామలక్ష్మణులు చెర వద్దకు వచ్చారు. తానాషా వేషంలో రాముడు “రామదాసూ! బాకీ పైకం ముట్టింది. ఇదిగో రసీదు” అని రసీదు ఇచ్చి లక్ష్మణునితో సహా మాయమయ్యాడు. తానాషాకు ఈ విషయమంతా తెలిసి రామదాసు భక్తికి ముగ్ధుడయ్యాడు. అతనిని చెర నుండి విడిపించి ఎంతగానో గౌరవించాడు.

చదువడం – అవగాహన చేసుకోవడం.

I. కింది పేరాను చదువండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

అక్కన్న మాదన్నలనే వాళ్ళు తానాషా కొలువులో ఉండేవాళ్ళు. వాళ్ళలో అక్కన్న మంత్రిగా, దండనాయకుడిగా కూడా బాధ్యతలు నిర్వహించాడు. మాదన్న ప్రధానమంత్రి. మాదన్న అసలు పేరు సూర్యప్రకాశరావు. ఈ అన్నదమ్ములిద్దరూ ఔరంగజేబు దాడులనుంచి గోల్కొండ రాజ్యాన్ని కాపాడటంలో ప్రధానపాత్ర వహించారు. మహారాష్ట్ర నాయకుడు శివాజీకీ తానాషాకూ సంధి జరిపారు.

అక్కన్న మాదన్నలు బతికి ఉన్నంతకాలం ఢిల్లీ సుల్తాను, గోల్కొండను ఆక్రమించుకోలేకపోయాడు. వాళ్ళు అన్నదమ్ములు కాకపోయినా ఒకరి నుంచి మరొకరిని వేరుచేయలేనంత సన్నిహితంగా కలిసిపోయారు. వీరి హత్య జరిగిన అనంతరమే ఔరంగజేబు తానాషాను
బందీ చేయగలిగాడు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
శివాజీకి, తానాషాకు సంధి జరిపింది ఎవరు ?
జవాబు.
అక్కన్న మాదన్నలనే అన్నదమ్ములు శివాజీకి, తానాషాకు సంధి జరిపారు.

ప్రశ్న 2.
అక్కన్న – మాదన్నలు ఎవరి కొలువులో ఉండేవారు ?
జవాబు.
అక్కన్న మాదన్నలు తానాషా కొలువులో ఉండేవారు.

ప్రశ్న 3.
తానాషా వద్ద ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నదెవరు ?
జవాబు.
తానాషా వద్ద మాదన్న ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నాడు.

ప్రశ్న 4.
తానాషాను బందీ చేసింది ఎవరు ?
జవాబు.
తానాషాను బందీ చేసింది ఔరంగజేబు.

ప్రశ్న 5.
శివాజీ ఏ రాష్ట్ర నాయకుడు ?
జవాబు.
శివాజీ మహారాష్ట్ర నాయకుడు.

II. కింది పేరాను చదువండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

భద్రాచలంలో ఉన్న శ్రీరామచంద్రుడిని చూడటానికి జనం తండోపతండాలుగా రావటం మొదలయింది. అందువల్ల యాత్రికులకు సౌకర్యాలు కలగజేయ్యవలసిన బాధ్యత తహసీలుదారుగా తన మీద ఉన్నది. అట్లాగే రాముని ఆలయానికి ఒక గోపురం, ప్రాకారం, మండపం కట్టించి ఆలయాన్ని బాగు చెయ్యవలసిన అవసరం ఏర్పడింది.

దీనికోసం ఒకనాడు గోపన్న ఆ ఊళ్ళో రైతులను పిలిపించి “మనమంతా ఒక మంచిపని చేద్దాం. మీరు నాతో సహకరించండి” అని గోపన్న విషయం చెప్పాడు. ఊరిజనం అట్లాగే అని అంగీకరించారు. ఎవరి శక్తికొద్ది వారు సహాయం చెయ్యటానికి సిద్ధమయ్యారు. ఆలయనిర్మాణం మొదలయింది.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
యాత్రికులకు సౌకర్యాలు ఎందుకు కలుగజేయాలి ?
జవాబు.
శ్రీరామచంద్రుణ్ణి చూడటానికి జనం తండోపతండాలుగా వస్తున్నారు. అందువల్ల యాత్రికులకు సౌకర్యాలు కలుగజేయాలి.

ప్రశ్న 2.
గోపన్న ఎవరి భక్తుడు ?
జవాబు.
గోపన్న శ్రీరామచంద్రుని భక్తుడు.

ప్రశ్న 3.
గోపన్న రైతులను ఎందుకు పిలిచాడు ?
జవాబు.
ఆలయాన్ని బాగుచెయ్యాల్సిన అవసరాన్ని గురించి తెలియజేయడానికి గోపన్న రైతులను పిలిచాడు.

ప్రశ్న 4.
ఆలయ నిర్మాణం ఎక్కడ మొదలయ్యింది ?
జవాబు.
ఆలయ నిర్మాణం భద్రాచలంలో మొదలయ్యింది.

ప్రశ్న 5.
ఎవరి ఆలయం నిర్మిస్తున్నారు ?
జవాబు.
శ్రీరామచంద్రుని ఆలయం నిర్మిస్తున్నారు.

III. కింది పేరాను చదువండి. అయిదు ప్రశ్నలు తయారుచెయ్యండి.

చెరలో 12 సంవత్సరాలుగా బాధలు పడుతున్న రామదాసును విడిపించాలని రాముడు నిశ్చయించుకున్నాడు. తానాషాకు ఆరులక్షల వరహాలు చెల్లించడమే తక్షణ కర్తవ్యంగా భావించి సేవకుల వేషాలతో రామలక్ష్మణులిద్దరు తానాషా అంతఃపురంలోకి ప్రవేశించారు.

మారువేషాలతో ఉన్న రామలక్ష్మణులు తానాషా గదిని సమీపించి “తలుపు తియ్యవయ్య తానాషా! నీ కియ్యెడ పైకమునియ్య వచ్చితిమయ్య” అని తలుపు కొట్టారు. తానాషా తలుపు తీసి నివ్వెరపోయాడు. ఇంత రాత్రివేళ తన అంతఃపురంలోకి ప్రవేశించే ధైర్యం గల వ్యక్తులెవరా ? అని ఆశ్చర్యపోయాడు. జగన్మోహనాకారులైన రామలక్ష్మణులను కనిపెట్టలేకపోయాడు.

జవాబు.

ప్రశ్నలు తయారుచేయుట :

1. చెరలో ఉన్న రామదాసును విడిపించాలని నిశ్చయించుకున్నదెవరు ?
2. రామలక్ష్మణులు తానాషాకు ఎన్ని వరహాలు చెల్లించదలచారు ?
3. మారువేషాలతో వచ్చింది ఎవరు ?
4. రామదాసు చెరలో ఎన్ని సంవత్సరాలు బాధపడ్డాడు ?
5. జగన్మోహనాకారులైన రామలక్ష్మణులను కనిపెట్టలేకపోయింది ఎవరు ?

IV. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

భారతదేశంలో పవిత్రమైన నదుల్లో గంగా యమునల తర్వాత చెప్పుకోదగ్గది గోదావరి. గోదావరి మానవులకు సకల సౌభాగ్యాలను ప్రసాదిస్తుంది. గోదావరి దక్షిణ భారతదేశంలోని నదుల్లోకెల్లా పొడవైనది. ఇది మహారాష్ట్రలోని నాసికాత్ర్యంబకం క్షేత్రంలో పుట్టి ఎత్తైన కొండల మధ్య ఇరుకైన మార్గాలగుండా చిన్న చిన్న నదుల్ని కలుపుకుంటూ 900 మైళ్ళు ప్రయాణించి బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది.

ఈ గోదావరికి ఉత్తరపుటొడ్డున దట్టమైన అడవుల మధ్య భద్రాచలం ఉన్నది. అయితే ఆ అడవుల మధ్యనే 16వ శతాబ్దం తర్వాత ప్రస్తుతం ఉన్న భద్రాచలం పుణ్యక్షేత్రం రూపుదిద్దుకున్నది. భద్రాచలాన్నే భద్రాద్రి లేక భద్రగిరి అని కూడా అంటారు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
దక్షిణ భారతదేశంలోని నదులలోకెల్లా పొడవైనది ఏది ?
జవాబు.
గోదావరి

ప్రశ్న 2.
గోదావరి పుట్టిన చోటు ఏది ?
జవాబు.
మహారాష్ట్రలోని నాసికాత్ర్యంబకం

ప్రశ్న 3.
ఈ నది ఎన్ని మైళ్ళు ప్రయాణించి బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది ?
జవాబు.
900 మైళ్ళు

ప్రశ్న 4.
గోదావరి నది ఒడ్డున ఉన్న పుణ్యక్షేత్రం ?
జవాబు.
భద్రాచలం

ప్రశ్న 5.
ఈ క్షేత్రానికి ఉన్న మారుపేర్లు?
జవాబు.
భద్రాద్రి లేక భద్రగిరి

V. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

దక్షిణ భారత రాజ్యాల్లో గోల్కొండ రాజ్యం కూడా ఒకటి. గోల్కొండను పాలించిన రాజులు ప్రజల హితం కోరినవారు. ధర్మబద్ధంగా పాలించారు. ఆ రాజుల మాతృభాష తెలుగు కాదు. అయినా వాళ్ళలో కొందరు తెలుగు నేర్చుకొని తెలుగు భాషను ప్రోత్సహించి తెలుగు కావ్యాల్ని అంకితంగా తీసుకున్నారు గూడా. తెలుగు చాటువుల్లో కనిపించే ‘మల్కిభరాముడు’ గోల్కొండ ప్రభువైన ‘ఇబ్రహీం కులీకుతుబ్షా’ అన్నది అందరికీ తెలిసిన విషయమే.

కుతుబ్షాహి వంశంలోని నాలుగో రాజు మహమ్మద్ కులీకుతుబ్షా కాలంలోనే నేటి హైదరాబాద్ నగరం నిర్మాణమయింది. గోల్కొండ రాజ్యాన్ని పాలించిన చిట్టచివరి రాజు అబుల్ హసన్ కుతుబ్షా. ఎంతో ఉత్తముడై తన ప్రజలందర్నీ నిష్పక్షపాత బుద్ధితో పాలించి ప్రజలచేత ‘తానాషా’ అనే బిరుదును పొందాడు. ‘తానాషా’ అంటే మంచి రాజు అని అర్థం. తానాషానే సాధారణంగా తానీషా అని అంటారు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
గోల్కొండను పాలించిన రాజులు ప్రజలను ఏ విధంగా పాలించారు ?
జవాబు.
ధర్మబద్ధంగా

ప్రశ్న 2.
‘మల్కిభ రాముడు’గా పేరు పొందినదెవరు ?
జవాబు.
ఇబ్రహీం కులీకుతుబ్షా

ప్రశ్న 3.
ఎవరి కాలంలో హైదరాబాద్ నగర నిర్మాణం జరిగింది ?
జవాబు.
మహమ్మద్ కులీకుతుబ్షా

ప్రశ్న 4.
‘తానాషా’ అంటే అర్థం ఏమిటి ?
జవాబు.
మంచి రాజు

ప్రశ్న 5.
‘తానీషా’ బిరుదు పొందిన రాజెవరు ?
జవాబు.
అబుల్ హసన్ కుతుబ్షా

VI. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

ఖమ్మం జిల్లాలోని తాలూకా కేంద్రమైన నేలకొండపల్లి అనే గ్రామంలో క్రీ.శ. 17వ శతాబ్దంలో లింగన్న, కామమ్మ అనే దంపతులుండేవాళ్ళు. వాళ్ళ ఇంటిపేరు కంచెర్ల. ఆ దంపతులిద్దరు ఎంతో అన్యోన్యంగా అనురాగంతో కాలం గడిపేవాళ్ళు. సుమారు 1620 ప్రాంతంలో వాళ్ళకు ఒక మగబిడ్డ పుట్టాడు.

తల్లి దండ్రులు ఆ బిడ్డకు ‘గోపన్న’ అనే పేరు పెట్టారు. అయిదో ఏటనే అక్షరాభ్యాసం చేశారు. గోపన్నకు తగిన వయసు రాగానే ఉపనయనం చేశారు. శాస్త్ర పండితులయిన రఘునాథ భట్టాచార్యుల వంటి వైష్ణవ దీక్షా గురువులు గోపన్నకు బాల రామాయణాన్ని తాత్పర్య సహితంగా చెప్పటం జరిగింది.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
నేలకొండపల్లి ఏ జిల్లాలోనిది ?
జవాబు.
ఖమ్మం జిల్లా

ప్రశ్న 2.
గోపన్న తల్లిదండ్రులెవరు ?
జవాబు.
లింగన్న, కామమ్మ

ప్రశ్న 3.
గోపన్నకు బాల రామాయణాన్ని చెప్పింది ఎవరు ?
జవాబు.
రఘునాథ భట్టాచార్యులు

ప్రశ్న 4.
గోపన్నకు ఎన్నో ఏట అక్షరాభ్యాసం చేశారు ?
జవాబు.
అయిదో ఏట

ప్రశ్న 5.
గోపన్న జనన కాలం ?
జవాబు.
1620 (సుమారు)

జనరల్ ప్యాసేజ్లు:

1. చిత్రాంగుడు, హిరణ్యకం, లఘుపతనకం మాట్లాడుకుంటూ మెల్లగా తిరిగివస్తూ ఉండగా మంథరకం ఎదురుపడింది. స్నేహితులను చూసి ఊపిరి పీల్చుకుంది. కానీ ఎలుక మాత్రం తాబేలును కోప్పడింది. “ఏం కొంప మునిగి పోయిందని వచ్చావు నువ్వు ? మేం వస్తూనే ఉన్నాం గదా ?” అన్నది.

వీళ్ళ సంభాషణ ఇట్లా సాగుతుండగానే వేటగాడు అటువైపు రావడం కాకి చూసింది. వేటగాడు వస్తున్నాడు, వడివడిగా నడువండని స్నేహితులను కాకి తొందరపెట్టింది. ఇంతలో వేటగాడు రానే వచ్చాడు. ఎలుక కలుగులోకి దూరింది. జింక దాక్కున్నది. తాబేలు మాత్రం భయంతో నిలిచిపోయింది. వేటగాడు దగ్గరకు వచ్చాడు. దాన్ని పట్టుకొని వింటికి కట్టుకున్నాడు. ఉన్నట్టుండి ఇంకో ఉపద్రవం వచ్చినందుకు స్నేహితులంతా నివ్వెరపోయారు.

ప్రశ్నలు:
ప్రశ్న 1.
ఈ పేరాలోని స్నేహితుల పేర్లు ఏమి ?
జవాబు.
చిత్రాంగుడు, హిరణ్యకం, లఘుపతనకం, మంథరకం

ప్రశ్న 2.
ఊపిరి పీల్చుకున్నదెవరు ?
జవాబు.
మంథరకం

ప్రశ్న 3.
కోప్పడింది ఎవరు ?
జవాబు.
ఎలుక

ప్రశ్న 4.
వేటగాడు వస్తున్నాడని అన్నదెవరు ?
జవాబు.
కాకి

ప్రశ్న 5.
తాబేలును వేటగాడు ఎక్కడ కట్టుకున్నాడు ?
జవాబు.
వింటికి

2. కారు నేలపై పెట్టినంతనే బొబ్బలెక్కించే ఎండకాలం వెళ్ళిపోయింది. అజాగ్రత్తగా నడిస్తే జర్రున కాలు జారుతున్నది. ఎడతెరిపి లేకుండా కురిసే వర్షంలో తడువకుండా ఉండేందుకు అందరు ఛత్రీలు పట్టుకోవడంతో ప్రభువులు – పాలితులు (రాజు – పేద) అనే తేడా లేకుండా అందరూ ఛత్రపతులే అయ్యారు. వేసవికాలంలో నెర్రెలిచ్చిన నేలంతా నీటితో నిండి అద్దాలు తాపినట్టయి నీడలు కనిపిస్తున్నాయి.

వర్షానికి పులకరించిన నేలంతా పచ్చదనంతో రామచిలుకవలె కనిపిస్తున్నది. ఆబోతులు హుంకారంతో రంకెలు వేస్తున్నాయి. రైతులు నాగలి పట్టి వ్యవసాయానికి సిద్ధపడ్డారు. ఇట్లా అన్ని జీవుల్లో ఆశలు నింపుతూ వర్షాకాలం వచ్చింది.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
కాళ్ళకు బొబ్బలెక్కించే కాలం ఏది ?
జవాబు.
ఎండకాలం

ప్రశ్న 2.
వర్షంలో తడవకుండా ఉండేందుకు ఏమి కావాలి ?
జవాబు.
ఛత్రీలు

ప్రశ్న 3.
ఛత్రపతులెవరయ్యారు ?
జవాబు.
ప్రభువులు – పాలితులు (రాజు – పేద)

ప్రశ్న 4.
వర్షానికి పులకరించిన నేల ఎలా కనిపిస్తున్నది ?
జవాబు.
రామచిలుకవలె

ప్రశ్న 5.
నాగలి పట్టిందెవరు ?
జవాబు.
రైతులు

3. అంబేద్కర్ తల్లిదండ్రులు భీమాబాయి, రాంజీ సక్పాల్. వీరిది మహారాష్ట్రలోని రత్నగిరి జిల్లా. రాంజీ సక్పాల్ మధ్యప్రదేశ్లో ఉద్యోగం చేశాడు. అక్కడే ‘మౌ’ అనే గ్రామంలో పద్నాలుగవ సంతానంగా అంబేద్కర్ జన్మించాడు. అంబేద్కర్ చిన్నప్పటి నుండి పఠనాభిలాషి. ఆలోచనాపరుడు. ఎవరేమన్నా ఎదురించే ధైర్యసాహసాలు గలవాడు. అనేక అవమానాలు ఎదుర్కొంటూనే 1907లో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తిచేశాడు.

ఆ సందర్భంగా జరిగిన సన్మాన సభకు ప్రముఖ మరాఠీ రచయిత కేలూస్కర్ హాజరై ‘గౌతమబుద్ధుని జీవిత చరిత్ర’ను బహుమతిగా ఇచ్చి అంబేద్కర్ను ఉన్నత విద్య చదివించేందుకు ప్రోత్సహించాడు. ప్రపంచానికి అహింసా సిద్ధాంతాన్ని బోధించిన బౌద్ధంనుండే స్వేచ్ఛ, సమానత్వం, సౌభ్రాతృత్వం అనే విలువైన మాటల్ని గ్రహించానని అంబేద్కర్ ప్రకటించాడు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
అంబేద్కర్ ఎక్కడ జన్మించాడు ?
జవాబు.
మహారాష్ట్రలోని రత్నగిరి జిల్లా ‘మౌ’ గ్రామం.

ప్రశ్న 2.
ఆయన తల్లిదండ్రులెవరు ?
జవాబు.
భీమాబాయి – రాంజీ సక్పాల్.

ప్రశ్న 3.
అంబేద్కర్ ఏ సంవత్సరంలో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేశాడు ?
జవాబు.
1907 సం॥లో.

ప్రశ్న 4.
కేలూస్కర్ అంబేద్కర్కు బహుమతిగా ఇచ్చిన పుస్తకం ఏది ?
జవాబు.
గౌతమబుద్ధుని జీవితచరిత్ర.

ప్రశ్న 5.
అంబేద్కర్ బౌద్ధం నుండి ఏమి గ్రహించాడు ?
జవాబు.
స్వేచ్ఛ, సమానత్వం, సౌభ్రాతృత్వం.

4. మంచి బుద్ధి కలవాడా ! ఇతర స్త్రీలందరికీ సోదరునిలా మెలగాలి. ఇతరుల ధనానికి ఆశపడవద్దు. ఇతరుల మేలుకోరుతూ ఉండాలి. ఇతరులు తనను పొగిడినా పొంగిపోకుండా ఉండాలి. ఇతరులు తనపై కోప్పడ్డా తాను వారిమీద కోప్పడకుండా ఉండాలి. ఇట్టివాడు అందరి కంటే గొప్పవాడు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
స్త్రీలతో ఎలా మెలగాలి ?
జవాబు.
సోదరునిలా

ప్రశ్న 2.
దేనికై ఆశ పడకూడదు ?
జవాబు.
ఇతరుల ధనానికి

ప్రశ్న 3.
ఇతరుల పట్ల ఎలా ఉండాలి ?
జవాబు.
మేలుకోరుతూ

ప్రశ్న 4.
ఎప్పుడు పొంగిపోకూడదు ?
జవాబు.
ఇతరులు తనను పొగిడినప్పుడు

ప్రశ్న 5.
పై లక్షణాలున్న వాడిని ఏమనవచ్చు ?
జవాబు.
అందరి కంటే గొప్పవాడు

5. బతుకమ్మను పూజించడమంటే ప్రకృతిని పూజించడమే. గౌరీదేవిని కొలువడం బతుకమ్మ పండుగలో అంతర్భాగం. బతుకమ్మను పేర్చడం కళాత్మక నైపుణ్యం. బతుకమ్మ పాటలు అనుబంధాలకు నిలయాలు. చేతులతో చప్పట్లు కొడుతూ బతుకమ్మ పాటలు పాడుతారు. ఆ చప్పట్లు లయాత్మకంగా ఉంటాయి. పాటయందు పౌరాణిక, వర్తమాన సంఘటనలుంటాయి. అందుకొరకు గ్రామాల్లో ప్రజలు బతుకమ్మ పండుగను చాలా ఘనంగా జరుపుకుంటారు. రావమ్మ ! బతుకమ్మ ! సంపదను ఇవ్వమ్మ ! అంటూ పూజలు చేస్తారు. ఆ పూజలవల్ల ఫలితాన్ని పొందుతారు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
ఎవరిని పూజిస్తే ప్రకృతిని పూజించడమౌతుంది ?
జవాబు.
బతుకమ్మను

ప్రశ్న 2.
అనుబంధాలకు ఏవి నిలయాలు ?
జవాబు.
బతుకమ్మ పాటలు

ప్రశ్న 3.
ఈ పండుగలో ఏ దేవిని కొలుస్తారు ?
జవాబు.
గౌరీదేవిని

ప్రశ్న 4.
ఆ చప్పట్లు ………. ఉంటాయి.
జవాబు.
లయాత్మకంగా

ప్రశ్న 5.
పాటలందు ఎటువంటి సంఘటనలుంటాయి ?
జవాబు.
పౌరాణిక, వర్తమాన సంఘటనలు

6. 20వ శతాబ్దపు మహాకవుల్లో ప్రముఖుడు డా|| వానమామలై వరదాచార్యులు. ఈయన వరంగల్ జిల్లాలోని మడికొండ గ్రామంలో జన్మించాడు. ఆదిలాబాద్ జిల్లా చెన్నూరులో స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకున్నాడు. అభినవ పోతన, అభినవ కాళిదాసు, మధురకవి, కవిచక్రవర్తి మొదలైన బిరుదులు పొందిన ఈయన సంస్కృతం, తెలుగు భాషల్లో చక్కని పాండిత్యం కలవాడు. పోతనచరిత్రము, మణిమాల, సూక్తివైజయంతి, జయధ్వజం, -వ్యాసవాణి, కూలిపోయే కొమ్మ, రైతుబిడ్డ (బుర్రకథల సంపుటి) మొదలైన గ్రంథాలు రచించాడు. ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం, వారణాసి వారి విద్యావాచస్పతి మొదలైన పురస్కారాలు అందుకున్నాడు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
వరదాచార్యుల వారి జన్మస్థలం ?
జవాబు.
వరంగల్ జిల్లాలోని మడికొండ గ్రామం

ప్రశ్న 2.
వీరి బిరుదులు ?
జవాబు.
అభినవ పోతన, అభినవ కాళిదాసు, మధురకవి, కవిచక్రవర్తి

ప్రశ్న 3.
ఏయే భాషల్లో వీరికి పాండిత్యం కలదు ?
జవాబు.
సంస్కృతం, తెలుగు భాషలలో

ప్రశ్న 4.
వీరు రాసిన బుర్రకథల సంపుటి ఏది ?
జవాబు.
రైతుబిడ్డ

ప్రశ్న 5.
వారణాసి వారు ఈయనను ఏ బిరుదుతో సత్కరించారు ?
జవాబు.
విద్యావాచస్పతి

7. పరస్పర సహాయసహకారాలు మనుషులకైనా, జంతువులకైనా అవసరం. అయితే సమాజంలో మూడురకాల వారుంటారు. ఒకరు అధములు. వీరు ఎవరైనా సహాయం చేయమని కోరినా చేయరు. ఇంకొకరు మధ్యములు. వీరు ఎవరైనా సహాయము చేయమని కోరితేనే సహాయం చేస్తారు. మరొకరు ఉత్తములు. వీరు ఇతరుల అవసరాలను గుర్తించి తమకు తాముగా సహాయం చేస్తారు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
పరస్పర సహాయ సహకారాలు ఎవరెవరికి అవసరం ?
జవాబు.
మనుషులకు, జంతువులకు

ప్రశ్న 2.
సమాజంలో ఎన్ని రకాల వారు ఉంటారు ?
జవాబు.
మూడు రకాలు

ప్రశ్న 3.
సహాయం చేయమని కోరినా చేయనివారు ?
జవాబు.
అధములు

ప్రశ్న 4.
ఉత్తముల లక్షణం ఏమి ?
జవాబు.
ఇతరుల అవసరాలు గుర్తించి తమకు తామే సహాయం చేస్తారు

ప్రశ్న 5.
సహాయం కోరితే చేసేవారు ?
జవాబు.
మధ్యములు

8. సంస్కృతితో ముడివడ్డ జీవితం నాది. బతుకమ్మ పండుగకు నావైభోగం ఇంతంతనరానిది. అమ్మలక్కలందరూ బతుకమ్మలతో నా దగ్గరికే వస్తరు తల్లిగారింటికి వచ్చినట్లు. తంగేడు, గునుగు, గుమ్మడి పూలతోటి సింగారించిన ఈ పూలవల్ల నీటి కాలుష్యం దూరమైతది. మన సంప్రదాయాల వెనుక ఎన్నో శాస్త్రీయ రహస్యాలున్నయి. బతుకమ్మను నా నీటిలోనే వదులుతరు.

అలల ఉయ్యాలపై బతుకమ్మ సాగిపోతుంటే చూడముచ్చటగ ఉంటది. వినాయకచవితి సందర్భంగా గణపతిమూర్తులు నా ఒడికే చేరుతయి. నా మీద మీకు ఎంత ప్రేమో. నాకు ఎట్లాంటి నష్టం కలుగవద్దని మీరు కట్టమైసమ్మను ప్రతిష్ఠించి పూజిస్తారు. వానలు పడకుంటే నాకట్ట మీద విరాటపర్వం’ చెప్పిస్తరు.

ప్రశ్నలు :

ప్రశ్న 1.
ఏ పండుగతో చెరువుకు వైభవం కలుగుతుంది ?
జవాబు.
బతుకమ్మ పండుగతో

ప్రశ్న 2.
బతుకమ్మను ఏ పూలతో సింగారిస్తారు ?
జవాబు.
తంగేడు, గునుగు, గుమ్మడి పూలు

ప్రశ్న 3.
మన సంప్రదాయాల వెనుక ఏమి దాగి ఉన్నాయి ?
జవాబు.
శాస్త్రీయ రహస్యాలు

ప్రశ్న 4.
చెరువుకు నష్టం కలుగకుండా ఎవరిని ప్రతిష్ఠించారు ?
జవాబు.
కట్టమైసమ్మను

ప్రశ్న 5.
ఎప్పుడు విరాటపర్వం చెప్పిస్తారు ?
జవాబు.
వానలు పడకుంటే

సారాంశం:

భక్త రామదాసు అసలు పేరు కంచెర్ల గోపన్న. ఆయన సుమారు 1620 ప్రాంతంలో పుట్టాడు. ఆయన తల్లి కామమ్మ, తండ్రి లింగన్న. వారిది ఖమ్మం జిల్లాలోని నేలకొండపల్లి. గోపన్న భార్య పేరు కమలమ్మ. చిన్నప్పటి నుంచి గోపన్న రామభక్తుడు. ఆయన తమకు పుట్టిన బిడ్డకు రఘురాముడు అని పేరు పెట్టాడు. ఒకనాటి రాత్రి కలలో గోపన్నకు రాముడు కన్పించి “త్వరలో నీవు భద్రాచలానికి తహసీలుదారుగా వస్తావు” అన్నాడు.

గోల్కొండ రాజ్యాన్ని పాలించిన చిట్టచివరి రాజు అబుల్ హసన్ కుతుబ్షా. ఆయనను అందరూ ‘తానాషా’ అని పిలిచేవారు. ‘తానాషా’ అంటే మంచిరాజు అని అర్థం. తానాషానే అందరూ తానీషా అంటుంటారు. తానాషా దగ్గర అక్కన్న-మాదన్నలనే అన్నదమ్ములిద్దరు కొలువులో ఉండేవారు. అక్కన్న మంత్రిగాను, దండనాయకుడుగాను ఉండేవాడు. మాదన్న ప్రధానమంత్రి. కంచెర్ల గోపన్నకు అక్కన్న-మాదన్నలు మేనమామలు, వారి సూచన మేరకు తానాషా గోపన్నను భద్రాచలం తుకిడీకి (తాలూకా) తహసీలుదారుగా నియమించాడు.

గోపన్న తన బాధ్యతలను చక్కగా నిర్వహించేవాడు. అలాగే భద్రాచల రామచంద్రునకు సేవలు కూడా చేస్తూ ఉండేవాడు. ఆయన నిరంతరం రామకోటి రాస్తూ ఉండేవాడు. ఒకసారి రామకోటి పూర్తిచేసిన శుభసమయంలో ‘అన్న సమారాధన’ కార్యక్రమం ఏర్పాటు చేశాడు. అక్కడి వేడి గంజి గుంటలో గోపన్న కుమారుడు పడి చనిపోయాడు. ఆ బిడ్డను గోపన్న తీసుకువెళ్ళి రాముని పాదాల దగ్గర పడుకోబెట్టాడు. శ్రీరామచంద్రుని మనసు కరిగేలా ప్రార్థించాడు. చనిపోయిన బిడ్డ నిద్ర నుంచి లేచినట్లు లేచాడు. ఆనాటి నుంచి గోపన్నను అందరూ రామదాసని పిలవడం ప్రారంభించారు.

ఒకసారి రామదాసు ప్రభుత్వ అనుమతి లేకుండా ఆరు లక్షల వరహాలు ఖర్చుపెట్టి దేవతా విగ్రహాలకు ఆభరణాలను చేయించాడు. ఆ విషయం తెలుసుకున్న తానాషా రామదాసును బంధించి చెరసాలలో వేయించాడు. అలా 12 సంవత్సరాలు చెరలో బాధపడుతున్న రామదాసును ఎలాగైనా విడిపించాలని రాముడు భావించాడు. రామలక్ష్మణులు ఇరువురు మారువేషాలలో తానాషా వద్దకు వెళ్ళి రామదాసు చెల్లించవలసిన డబ్బు చెల్లించి రామదాసుకు చెర నుండి విముక్తి కలిగించారు. రామదాసు భద్రాద్రిలో ఉంటూ హరినామ స్మరణతో కాలం వెళ్ళబుచ్చాడు.

Telangana SCERT 6th Class Telugu Study Material Telangana ఉపవాచకం 4th Lesson తెలంగాణ పల్లెలు-సంస్కృతి Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu Guide ఉపవాచకం 4th Lesson తెలంగాణ పల్లెలు-సంస్కృతి

ప్రశ్నలు – జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
“తెలంగాణ సంస్కృతికి పల్లెలు పట్టుగొమ్మలు” – విశ్లేషించండి.
జవాబు.
తెలంగాణ సంస్కృతికి పల్లెలు పట్టుగొమ్మలు. ఆట, పాట, భాష, యాస, ఇప్పటికీ పల్లెల్లో సజీవంగా ఉన్నాయి. రైతులు, వివిధ వృత్తులవారు ఒకరికొకరు సహకరించుకుంటూ బతికేవాళ్ళు. పల్లెల్లో ప్రజలంతా ప్రధానంగా వ్యవసాయం మీద ఆధారపడి జీవించేవారు. ఊరిమీది చెరువుతో, ఊరి కింది వాగుతో వారు సహజీవనం చేసేవారు. వివిధ కులాలవారు తమ వృత్తికి సంబంధించిన వస్తువులు తయారుచేసేవారు. వస్తుమార్పిడి జరిగేది. రైతు పండించిన పంటలో అందరికీ భాగం దక్కేది. పండుగలు, జాతరలు, పెండ్లిండ్లకు అన్ని వృత్తులవారి భాగస్వామ్యం ఉండేది. ప్రతి పండుగలో పాట ఒక భాగమైపోయేది. పాట లేని పండుగలు, వేడుకలు తెలంగాణలో లేనేలేవు.

ప్రశ్న 2.
‘కొత్త పండుగ’ తెలంగాణ సంస్కృతిలో ఒక భాగం – దీన్ని వివరించండి.
జవాబు.
“కొత్తంత పండుగ లేదు – అత్తంత ఆత్మ లేదు” – అన్నది తెలంగాణలో ఒక సామెత. పంట పండగనే ప్రతి ఇంట్లో చేసుకునే పండుగ ‘కొత్త’. వడ్లను దంచి, కొత్తబియ్యం తీసి, వండి, పదిమందిని పిలిచి, కడుపునిండా భోజనం పెట్టి పంపడమే కొత్త పండుగ. ఏడాదిలో రెండుసార్లు పంటను తీస్తారు కాబట్టి కొత్త పండుగను రెండుసార్లు చేసుకుంటారు.
ఐదురకాల కూరలతో కుటుంబ సభ్యులేకాక ఇంటి చుట్టుపక్కల వాళ్లతో బంతికూర్చుండి విస్తరినిండా అన్నం పెట్టుకుని ‘అవ్వా తింటున్న, అక్కా తింటున్న, నాయినా తింటున్నా’ అనుకుంటూ పేరుపేరున అందరికీ చెప్పి మారన్నం పెట్టుకుని కడుపునిండ తినే ‘కొత్త పండుగ’ తెలంగాణ సంస్కృతిలో ఒక భాగం.

ప్రశ్న 3.
‘సాగువాటు’ గురించి రాయండి.
జవాబు.
“సాగువాటునాడు సాగకపోతే
సాలంతా ఆగిపోతది” అంటారు పెద్దలు.

సాగువాటు అంటే రైతు వ్యవసాయం పనులు మొదలుపెట్టేరోజన్నమాట. దీన్ని ఏరువాక (ఏరొంక) పండుగ అని కూడా అంటారు. రైతు వ్యవసాయం పని చేయని రోజంటూ ఉండదు. కాని సంవత్సరంలో ఒక మంచిరోజు చూసుకొని నాగలికట్టి నాలుగుసాళ్లు దున్ని పారతో నాలుగుసార్లు తవ్వి భూదేవతకు మొక్కుకుంటాడు. సాగువాటు అనేది రైతు జీవితంలో ఒక భాగంగా పల్లె సంస్కృతికి అద్దం పడుతుంది.

ఇప్పుడు ట్రాక్టర్లు వచ్చి వ్యవసాయ పద్ధతులు మారాయి. కాని ఇంతకుముందు రోజుల్లోనైతే సాగువాటు భక్తి శ్రద్ధలతో చేసుకునే శుభకార్యం.

ప్రశ్న 4.
తెలంగాణ ‘ఆటపాటల’ గురించి రాయండి.
జవాబు.
పల్లెల్లో ఆటపాటలు విభిన్నంగా ఉండేవి. గోటీలు, చిర్రగోనె, కబడ్డి, గుడ్డిరాజు, ఓమనగుంటలు, గచ్చకాయలు, తొక్కుడుబిళ్ళ, పరమపదసోపానపటం, పచ్చీసు, అష్టాచెమ్మ, మట్టికుప్పలు, రేసు, కాశపుల్ల, దాల్దడి దస్సన్నపొడి వంటి ఆటలతో శారీరక దారుఢ్యమే కాదు మానసిక ఎదుగుదల ఉండేది. కలిసి ఆడటం వలన స్నేహం బలపడేది. జీవితంలో పోటీతత్వం పెరిగేది.

బతుకమ్మ, కోలాటం, జాజిరి, అలావా, చప్పట్లు వంటి ఆటల్లో పాటలు కూడా ఉండేవి. పాటను ఆటను కలిపి లయబద్ధంగా ఆడిపాడటంలో సంగీతం, సాహిత్యాల్లో ప్రవేశం లభించేది. గ్రహణశక్తి పెరిగేది. పాటల ద్వారా మంచి విషయాలు, చరిత్ర తెలిసేది. ఆలోచనా పరిధి విస్తరించేది. తరం నుంచి తరానికి ఆచార వ్యవహారాలు తెలిసేవి. భాషాపరిజ్ఞానం అలవడేది.

ప్రశ్న 5.
‘కుటుంబ సంస్కృతి’ గురించి రాయండి.
జవాబు.
పల్లెల్లో ఉమ్మడి కుటుంబాలే ఎక్కువగా ఉండేవి. ఇండ్లు పెద్దగా ఉండేవి. కొందరి ఇండ్లల్లో దేవుని అర్ర, మన్సాల (మొగసాల), గరిషె అర్ర, బంకులు, వంటిల్లు అని వేరువేరు గదులుండేవి. ధాన్యాన్ని నిలువ చేయటానికి గరిషె అర్రను ఉపయోగించేవారు. ఇంట్లో తాతలు, అమ్మమ్మలు, నాయినమ్మలు, పెద్దమ్మలు, చిన్నమ్మలు, పెద్దనాయినలు, చిన్నాయినలు, అత్తమ్మలు, మామయ్యలు అందరు కలిసి ఒకేచోట ఉండేవారు. కుటుంబ పెద్దగా అవ్వనో నాయననో ఉండేవారు.

ఎవరు ఏంపని చెయ్యాలన్నది చెప్పేవారు. చిన్నపిల్లల్ని పొద్దంతా పట్టుకుని ఉండడానికి ఇంట్లో అవ్వనో తాతనో ఉండేవారు. వాళ్లు పిల్లలకు ఆటలు, కథలు, పాటలు నేర్పేవారు. రామాయణం, భారతం వంటి పురాణాల్లోని కథలతో నీతిబోధ చేసేవారు. తప్పు ఒప్పులను వివరించి చెప్పేవారు.

చదువడం – అవగాహన చేసుకోవడం.

I. కింది పేరాను చదువండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

తెలంగాణ సంస్కృతికి పల్లెలు పట్టుగొమ్మలు. ఆట, పాట, భాష, యాస, ఇప్పటికీ పల్లెల్లో సజీవంగా ఉన్నాయి. రైతులు, వివిధ వృత్తులవారు ఒకరికొకరు సహకరించుకుంటూ బతికేవాళ్ళు. పల్లెల్లో ప్రజలంతా ప్రధానంగా వ్యవసాయం మీద ఆధారపడి జీవించేవారు. ఊరిమీది చెరువుతో, ఊరి కింది వాగుతో వారు సహజీవనం చేసేవారు. వివిధ కులాలవారు తమ వృత్తికి సంబంధించిన వస్తువులు తయారుచేసేవారు. వస్తుమార్పిడి జరిగేది. రైతు పండించిన పంటలో అందరికీ భాగం దక్కేది. పండుగలు, జాతరలు, పెండ్లిండ్లకు అన్ని వృత్తులవారి భాగస్వామ్యం ఉండేది. ప్రతి పండుగలో పాట ఒక భాగమైపోయేది. పాటలేని పండుగలు, వేడుకలు తెలంగాణలో లేనేలేవు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
తెలంగాణ సంస్కృతికి పట్టుగొమ్మలు ఏవి ?
జవాబు.
తెలంగాణ సంస్కృతికి పల్లెలు పట్టుగొమ్మలు.

ప్రశ్న 2.
ఇప్పటికీ పల్లెల్లో సజీవంగా ఉన్నవి ఏవి ?
జవాబు.
ఆట, పాట, భాష, యాస ఇప్పటికీ పల్లెల్లో సజీవంగా ఉన్నవి.

ప్రశ్న 3.
పల్లెల్లో ప్రజలంతా దేని మీద ఆధారపడి జీవించేవారు ?
జవాబు.
పల్లెల్లో ప్రజలంతా వ్యవసాయం మీద ఆధారపడి జీవించేవారు.

ప్రశ్న 4.
రైతు పండించిన పంటలో ఎవరికి భాగం ఉండేది ?
జవాబు.
రైతు పండించిన పంటలో ఆ పల్లె ప్రజలందరికీ భాగం ఉండేది.

ప్రశ్న 5.
పాట దేనిలో భాగమైపోయేది ?
జవాబు.
ప్రతి పండుగలో పాట భాగమై పోయేది.

II. కింది పేరాను చదువండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

చెరువు నీళ్లను పొలాలకు సమంగ పంచడానికి ‘పెద్ద నీరటికాడు’ ఉండేవాడు. ఇతడు తూములను జాగ్రత్తగా చూసుకుంటూ నీళ్లను కాలువలకు సమంగా పంచేవాడు. ఒక్కొక్క కాలువకు ఒక నీరటివాడు ఉండేవాడు. అతడు కాలువల్లోని నీటిని పొలాలకు సమానంగా పంచేవాడు. వీరిద్దరు కలిసి నీటిచుక్కను కూడా వృథా పోనీయకుండా పంటచేలకు ఉపయోగించేవారు. ‘పెద్దనీరటికాడు’ పదవి వంశపారంపర్యంగా వచ్చేది కాని చిన్ననీరటిగాళ్లను ఆయా పొలాల రైతులే నియమించుకునేవారు.

ఈ నీరటికాళ్ళు వడ్ల కల్లాలమీద రైతులదగ్గర వడ్లను ఎరంగా తీసుకునేవారు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
‘పెద్దనీరటికాడు’ ఏమి చేసేవాడు ?
జవాబు.
‘పెద్దనీరటికాడు’ చెరువు నీళ్ళను కాలువలకు సమంగా పంచేవాడు.

ప్రశ్న 2.
కాలువల్లోని నీటిని పొలాలకు సమంగా పంచేవాడిని ఏమంటారు ?
జవాబు.
కాలువల్లోని నీటిని పొలాలకు సమంగా పంచేవాడిని ‘నీరటికాడు’ అంటారు.

ప్రశ్న 3.
చిన్ననీరటికాడు అంటే ఎవరు ?
జవాబు.
ఒక్కొక్క కాలువకు ఒక నీరటికాడు ఉంటాడు. అతనినే చిన్ననీరటికాడు అంటారు.

ప్రశ్న 4.
పెద్దనీరటికాడు, చిన్ననీరటికాడు కలిసి ఏమి చేసేవారు ?
జవాబు.
పెద్దనీరటికాడు, చిన్ననీరటికాడు కలిసి నీటిచుక్కను కూడా వృథా పోనీయకుండా పంటచేలకు ఉపయోగించేవారు.

ప్రశ్న 5.
వంశపారంపర్యంగా వచ్చే పదవి ఏది ?
జవాబు.
‘పెద్దనీరటికాడు’ పదవి వంశపారంపర్యంగా వచ్చేది.

III. కింది పేరాను చదువండి. అయిదు ప్రశ్నలు తయారుచేయండి.

పల్లెల్లో ప్రజలు నాటకాలు, యక్షగానాలు, బుర్రకథలు, ఒగ్గుకథలు, చిందుబాగోతాలతో కాలక్షేపం చేసేవారు. వీటితో ప్రజలకు మంచి సందేశం అందేది. రాత్రంత మెలకువతో ఉండి నాటకాలు, బాగోతాలు చూసేవారు. ఎండకాలం వచ్చిందంటే చాలు ఏ చెట్టుకిందనో, కూలిన గోడలమధ్యనో బాగోతాలు ఆడేవారు. ఆ పాటలు విన్న పిల్లలు మరునాడు ఏ చూరుకిందనో అరుగులమీదనో అదే పాటలతో ఆటలను ఆడేవారు. ఇప్పుడు ఇంటింటా టీవీలు, సినిమాలు వచ్చాయి. టీవీల్లో అసభ్య సన్నివేశాలతో సీరియళ్లు వస్తున్నాయి. అవి మనుషుల్లో జుగుప్సను, దురాలోచనలను పెంచుతున్నాయి. కారణాలు ఏవైనా పల్లె సంస్కృతి కనుమరుగైపోతున్నది. ఆపదయిన, ఆనందమైనా సమష్టిగా పంచుకునే జనం ఎవరికివారుగ విడిపోతున్నారు. దీనివల్ల లాభం కంటే నష్టమే ఎక్కువగా ఉన్నది.
జవాబు.
ప్రశ్నలు తయారుచేయుట :

1. పల్లెల్లో ప్రజలు ఎట్లా కాలక్షేపం చేసేవారు ?
2. బాగోతాలు ఏ కాలంలో ఆడేవారు ?
3. బాగోతాలు చూసిన పిల్లలు ఏం చేసేవారు ?
4. టీవీల్లో అసభ్య సన్నివేశాలు ఏమి పెంచుతున్నాయి ?
5. ఇప్పుడు ఇంటింటా ఏమి వచ్చాయి ?

IV. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

“కొత్తంత పండుగ లేదు – అత్తంత ఆత్మ లేదు” – అన్నది తెలంగాణలో ఒక సామెత. పంట పండగనే ప్రతి ఇంట్లో చేసుకునే పండుగ ‘కొత్త’. వడ్లను దంచి, కొత్తబియ్యం తీసి, వండి, పదిమందిని పిలిచి, కడుపునిండా భోజనం పెట్టి పంపడమే కొత్త పండుగ. ఏడాదిలో రెండుసార్లు పంటను తీస్తారు. కాబట్టి కొత్త పండుగను రెండుసార్లు చేసుకుంటారు.

యాసంగి కొత్తకు కూరగాయలు కరువు
వానకాలం కొత్తకు పచ్చటాకులు కరువు అంటారు.

యాసంగి పంట ఏప్రిల్, మే నెలల్లో చేతికి వస్తుంది కాబట్టి అప్పుడే కొత్తను పెట్టుకుంటారు. అప్పుడు నీళ్ళులేక కూరగాయలు దొరుకవు కాని మోదుగాకులు దొరికి పచ్చటి విస్తర్లకు కరువుండదు. వానకాలంలో కూరగాయలు దొరుకుతాయి. కాని పచ్చటి మోదుగు ఆకులు దొరకక విస్తరాకులకు కరువుంటుంది.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
యాసంగి పంట ఏ నెలల్లో చేతికి వస్తుంది ?
జవాబు.
ఏప్రిల్, మే నెలలు

ప్రశ్న 2.
మోదుగాకులు దొరికే కాలంలో ఏమి దొరుకవు ?
జవాబు.
కూరగాయలు

ప్రశ్న 3.
మోదుగాకులు ఏ కాలంలో దొరుకవు ?
జవాబు.
వానకాలం

ప్రశ్న 4.
పదిమందిని పిలిచి భోజనం పెట్టే పండుగ ?
జవాబు.
కొత్త పండుగ

ప్రశ్న 5.
అత్తంత …………… లేదు.
జవాబు.
ఆత్మ

V. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

ఇప్పుడు కడుపునిండ తిండి దొరుకుతున్నది కాబట్టి ఆకలి విలువ, అన్నం విలువ మనకు తెలియడం లేదు కాని కడుపునిండ అన్నం దొరకని కాలంలో ప్రజలకు ‘కొత్త’ ఒక పెద్ద పండుగనే ఐదురకాల కూరలతో కుటుంబ సభ్యులేకాక ఇంటి చుట్టుపక్కల వాళ్ళతో బంతికూర్చుండి విస్తరినిండా అన్నం పెట్టుకొని ‘అవ్వా తింటున్న, అక్కా తింటున్న, నాయినా తింటున్న’ అనుకుంటూ పేరు పేరున అందరికీ చెప్పి మారన్నం పెట్టుకుని కడుపునిండ తినే ‘కొత్త పండుగ’ తెలంగాణ సంస్కృతిలో ఒక భాగం.

కొందరైతే కొత్తనాడు తప్పకుండా చేపల పులుసు వండుకుంటారు. కుండను దేవుడిగా పూజించే సంస్కృతి కూడా తెలంగాణలో ఉన్నది. పండుగలకు, శుభకార్యాలకు ‘కూరాడు’ పేరుతో కుండను పూజిస్తారు. కొత్త ఇల్లు కట్టుకుని ఇంట్లోకి వెళ్ళినప్పుడు తప్పకుండా మట్టికుండతో కూరాడును నిలుపుకుంటారు. ‘కొత్త’ నాడు ఈ కూరాడుకు ఒక ప్రత్యేకత ఉన్నది. కూరాడును కడిగి పూదిచ్చి బంతి పూలదండు కట్టి కొత్త అన్నాన్ని నైవేద్యం పెడుతారు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
కడుపు నిండ తిండి దొరికినపుడు వేటి విలువ తెలియదు ?
జవాబు.
ఆకలి విలువ, అన్నం విలువ

ప్రశ్న 2.
తెలంగాణ సంస్కృతిలో భాగమైనది ?
జవాబు.
కొత్త పండుగ

ప్రశ్న 3.
కొత్తనాడు తప్పకుండ వండే వంట ఏది ?
జవాబు.
చేపల పులుసు

ప్రశ్న 4.
శుభకార్యాలకు ఏ పేరుతో కుండను పూజిస్తారు ?
జవాబు.
కూరాడు

ప్రశ్న 5.
కొత్త ఇల్లు కట్టుకొని ఇంట్లోకి వెళ్ళినపుడు దేనిని నిలుపుతారు ?
జవాబు.
మట్టికుండతో కూరాడు

VI. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

ఆనాటి కాలంలో కులవృత్తులన్ని వ్యవసాయానికి అనుబంధంగా ఉండేవి. రైతుకు కావలసిన నాగండ్లను, గొర్రులను,ఇతర కర్ర పనిముట్లను వడ్రంగివాళ్ళు తయారుచేసి ఇచ్చేవారు. కర్రు, కొడవలి, పార, గడ్డపార, బండి కమ్ములు మొదలైన ఇనుప వస్తువులను కమ్మరివాళ్ళు తయారుచేసి ఇచ్చేవాళ్ళు. కుండ, గురిగి, పటువ, ఎసుల, కాగు, గూన వంటి మట్టి వస్తువులను కుమ్మరివాళ్ళు తయారుచేసి ఇచ్చేవాళ్ళు. బంగారు నగలను అవుసుల వాళ్ళు తయారుచేసేవారు.

మంగలివాళ్ళు సవరంపని చేస్తే; పద్మశాలివాళ్ళు బట్టలు నేసేవారు. మేదరివాళ్ళు, ఎరుకలవాళ్ళు తట్ట బుట్టలను అల్లేవారు. బట్టలను మేరవాళ్ళు కుట్టేవాళ్ళు. కోమటివాళ్ళు అందరికి కావలసిన ఇతర సరుకులను అమ్మేవారు. రైతులు వీళ్ళనుంచి తనకు కావలసిన వస్తువులను’ తీసుకొని పొలం దున్ని పంటను పండించేవారు. పండించిన పంటను అన్ని కులాల వారికి ‘ఎరం’ పేరుతో పంచేవారు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
వ్యవసాయానికి అనుబంధంగా ఏవి ఉండేవి ?
జవాబు.
కులవృత్తులు

ప్రశ్న 2.
రైతుకు కావల్సిన నాగండ్లు మొదలైనవి ఎవరు తయారుచేస్తారు ?
జవాబు.
వడ్రంగివారు

ప్రశ్న 3.
బట్టలు నేసేదెవరు ?
జవాబు.
పద్మశాలివారు

ప్రశ్న 4.
మట్టి వస్తువులను తయారు చేసేదెవరు ?
జవాబు.
కుమ్మరివారు

ప్రశ్న 5.
పండించిన పంటను అన్ని కులాల వారికి ఏ పేరుతో పంచేవారు ?
జవాబు.
ఎరం

VII. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

పల్లెల్లో ఆటపాటలు విభిన్నంగా ఉండేవి. గోటీలు, చిర్రగోనె, కబడ్డి, గుడ్డిరాజు, ఓమనగుంటలు, గచ్చకాయలు, తొక్కుడుబిళ్ళ, పరమపద సోపాన పటం, పచ్చీసు, అష్టాచెమ్మ, మట్టికుప్పలు, రేసు, కాశెపుల్ల, దాల్దడి దస్సన్న పొడి వంటి ఆటలతో శారీరక దృఢత్వమే కాదు మానసిక ఎదుగుదల ఉండేది. కలిసి ఆడటం వలన స్నేహం బలపడేది. జీవితంలో పోటీతత్వం పెరిగేది. బతుకమ్మ, కోలాటం, జాజిరి, అలావా, చప్పట్లు వంటి ఆటల్లో పాటలు కూడా ఉండేవి. పాటను ఆటను కలిపి లయబద్ధంగా ఆడి పాడటంలో సంగీతం, సాహిత్యాల్లో ప్రవేశం లభించేది. గ్రహణశక్తి పెరిగేది. పాటల ద్వారా మంచి విషయాలు, చరిత్ర తెలిసేది. ఆలోచనా పరిధి విస్తరించేది. తరం నుంచి తరానికి ఆచార వ్యవహారాలు తెలిసేవి. భాషా పరిజ్ఞానం అలవడేది.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
పల్లెలలోని ఆటల పేర్లు నాలుగు రాయండి.
జవాబు.
గోటీలు, చిర్రగోనె, కబడ్డి, గచ్చకాయలు, తొక్కుడుబిళ్ళ.

ప్రశ్న 2.
కలిసి ఆడటం వలన బలపడేది ఏది ?
జవాబు.
స్నేహం.

ప్రశ్న 3.
ఆటల్లో పాటలు ఉన్నవేవి ?
జవాబు.
బతుకమ్మ, కోలాటం, జాజిరి, అలావా, చప్పట్లు.

ప్రశ్న 4.
పాటల ద్వారా ఏమి తెలుస్తుంది ?
జవాబు.
మంచి విషయాలు, చరిత్ర.

ప్రశ్న 5.
ఆటలతో శారీరక దృఢత్వంతో పాటు ఏది ఉంటుంది ?
జవాబు.
మానసిక ఎదుగుదల.

సారాంశం:

తెలంగాణ సంస్కృతికి పల్లెలు పట్టుగొమ్మలు, ఆట, పాట, భాష, యాస ఇప్పటికీ పల్లెల్లో సజీవంగా ఉన్నాయి. రైతులు, వివిధ వృత్తులవారు ఒకరికొకరు సహకరించుకుంటూ బతికేవాళ్ళు. పండుగలు, జాతరలు, పెండ్లిండ్లకు అన్ని వృత్తులవారి భాగస్వామ్యం ఉండేది.

కొత్తపంట : పంట పండగనే ప్రతి ఇంట్లో చేసుకునే పండుగ “కొత్త”. వడ్లను దంచి, కొత్త బియ్యం తీసి, వండి, పదిమందిని పిలిచి, కడుపునిండా భోజనం పెట్టి పంపడమే కొత్త పండుగ. ఇది తెలంగాణ సంస్కృతిలో ఒక భాగం.

సాగువాటు : సాగువాటు అంటే రైతు వ్యవసాయం పనులు మొదలు పెట్టేరోజు. దీన్ని ఏరువాక (ఏరొంక) పండుగ అని కూడా అంటారు. రైతు ఒక మంచిరోజు చూసుకొని నాగలి పట్టి నాలుగుసాళ్లు దున్ని, పారతో నాలుగుసార్లు తవ్వి భూదేవతకు మొక్కుకుంటాడు.

కులవృత్తులు : గ్రామాల్లో వస్తు మార్పిడి ఉండేది. ఎవరికివారు తమ తమ కులాలకు సంబంధించిన వస్తువులు తయారుచేసి, ఆ వస్తువులను ఇచ్చి తమకు అవసరమైన వాటిని తీసుకునేవారు. ఈ కులవృత్తులన్నీ వ్యవసాయానికి అనుబంధంగా ఉండేవి.

పాడి : ఊర్లో నాలుగు పాడి బర్రెలుంటే చల్ల, చమరు ఊరందరికీ పంచబడేది.

ఆటపాటలు : పల్లెల్లో ఆటపాటలు విభిన్నంగా ఉండేవి. కబడ్డి, తొక్కుడు బిళ్ళ, పచ్చీసు, అష్టాచెమ్మ వంటి ఆటలతో శారీరక దారుఢ్యమే కాదు మానసిక ఎదుగుదల ఉండేది. బతుకమ్మ, కోలాటం, జాజిరి, అలావా, చప్పట్లు వంటి ఆటల్లో పాటలు కూడా ఉండేవి. పాటను ఆటను కలిపి లయబద్ధంగా ఆడిపాడడంలో సంగీతం సాహిత్యాల్లో ప్రవేశం లభించేది. T.S 6వ తరగతి

చెరువు : చెరువు పంటలకు నీరు అందించడమే కాదు ఆటపాటలకు కూడా చెరువే చిరునామ. గొలుసు చెరువులు తెలంగాణకు ఒక వరం. ఒక ఊరి చెరువు నుండి అలుగువారి మరో ఊరి చెరువు నిండేది.

లగ్గాలు, పండుగలు : ఊరిలో ఒకరింట్లో లగ్గం అయితే అందరికీ పని ఉండేది. లగ్గంలో జరగాల్సిన కార్యక్రమాలకు, పనులకు వాళ్ళు వచ్చి సహాయం చేసేవారు. పిల్లలు పుట్టినప్పుడు పురుళ్లు, పుట్టెంటికలు వంటి పండుగల్లో కూడ ఊరందరికి భాగస్వామ్యం ఉండేది.

కుటుంబ సంస్కృతి : పల్లెల్లో ఉమ్మడి కుటుంబాలే ఎక్కువగా ఉండేవి. కుటుంబ పెద్దగా అవ్వనో, నాయననో ఉండేవారు. ఎవరు ఏం పని చెయ్యాలన్నది వారు చెప్పేవారు.

వినోదాలు : పల్లెల్లో ప్రజలు నాటకాలు, యక్షగానాలు, బుర్రకథలు, ఒగ్గుకథలు, చిందుబాగోతాలతో కాలక్షేపం చేసేవారు. వీటితో ప్రజలకు మంచి సందేశం అందేది.

Telangana SCERT 6th Class Telugu Study Material Telangana ఉపవాచకం 1st Lesson సోమనాద్రి Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu Guide Upavachakam 1st Lesson సోమనాద్రి

ప్రశ్నలు జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
హనుమప్పనాయుణ్ణి గురించి సొంతమాటల్లో రాయండి. (లేదా) హనుమప్పనాయుడి స్వామిభక్తిని తెలపండి.
జవాబు.
హనుమప్పనాయుడు గద్వాలకు పదిమైళ్ళ దూరంలో ఉన్న ‘బొచ్చెంగన్నపల్లి’ నుంచి వచ్చి సోమనాద్రి సైన్యంలో చేరిన బోయసర్దారు. అతడు గొప్ప స్వామిభక్తి పరాయణుడు. స్వామికార్యం నెరవేర్చటానికి తన ప్రాణాలను సైతం లెక్కచేయనట్టివాడు. సోమనాద్రి గుర్రాన్ని నిజాం నవాబు వశపరచుకున్నప్పుడు ఆ గుర్రాన్ని తెల్లవారే లోపల తేవడానికి సిద్ధపడినట్టివాడు. శత్రువులకు అనుమానం రాకుండా ఉండటానికై జొన్న చొప్పను ఒక మోపుగా కట్టి నెత్తిన పెట్టుకొని నిజాం డేరాలను సమీపించినట్టి వివేకవంతుడు.

ఒక సిపాయి పాతిన గూటం తన అరచేతిని చీల్చుకొని భూమిలోకి పాతుకు పోయినా ఓర్పు వహించినట్టి వాడు హనుమప్పనాయుడు. స్వామికార్యం కోసం తన చేతిని తానే నరుక్కుని గుర్రంతో సహా సోమనాద్రి ఎదుట ప్రత్యక్షమైన వాడు హనుమప్పనాయుడు. అతడు స్వామికార్యం నెరవేర్చి సోమనాద్రి గుర్రం ఒక దినం తిరిగినంత భూమిని ఇనాముగా పొందినట్టివాడు.

ప్రశ్న 2.
సోమనాద్రి గొప్ప వీరుడే కాకుండా, సమయస్ఫూర్తి కలిగినవాడని ఎలా చెప్పగలరు?
జవాబు.
సోమనాద్రి మొదట ‘పూడూరు’ రాజధానిగా పాలించాడు. గద్వాల అరణ్య ప్రాంతాన్ని చూసి, అది తన రాజధానికి అన్ని విధాలా అనుకూలమైందిగా భావించాడు. వెంటనే అక్కడ కోట నిర్మాణం చేపట్టాడు. ‘ఉప్పేడు’ కోట అధిపతి దావూద్ మియా సోమనాద్రి కోట నిర్మిస్తున్న స్థలం తన ఏలుబడిలో ఉన్నదని, అందువల్ల కోట కట్టడానికి వీలులేదని అడ్డు చెప్పాడు.

అప్పుడు కార్యసాధకుడు, సమయస్ఫూర్తి గల సోమనాద్రి కోట నిర్మాణం అడ్డుకోవద్దని, నిర్మాణం పూర్తికాగానే తగినంత కప్పం చెల్లిస్తానని చెప్పి సయ్యద్ మియాను అంగీకరింపజేశాడు. సోమనాద్రి కోటను నిర్మించి కప్పం చెల్లించకుండా దావూర్పై యుద్ధానికి సిద్ధపడ్డాడు.

మరోసారి ‘నిడుదూరు’ యుద్ధరంగంలో కూడా సోమనాద్రి సమయస్ఫూర్తిని ప్రదర్శించాడు. కర్నూలు కోటలోపలికి ప్రవేశించినపుడు సోమనాద్రి కొద్దిసైన్యంతోటే అల్లకల్లోలం సృష్టించి తప్పించుకున్నాడు. తెల్లవారితే ఇంకేం చేస్తాడో అని సయ్యద్ దావూద్ మియా పక్షం వారంతా భయపడిపోయారు. సోమనాద్రితో సంధి చేసుకోవడం మంచిదని నిజాం నవాబుకు అందరూ నచ్చచెప్పారు.

ఆయన కూడా మరునాడు ఉదయమే సంధి కోరుతూ సోమనాద్రి వద్దకు రాయబారిని పంపాడు. సోమనాద్రి సమయస్ఫూర్తితో ఆ సంధికి అంగీకరించాడు. కాబట్టి సోమనాద్రి గొప్ప వీరుడే కాకుండా, సమయస్ఫూర్తి కలిగినవాడని చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
సోమనాద్రి గుణశీలాలు రాయండి.
జవాబు.
సోమనాద్రి గద్వాల కోటకు అధిపతి, మహావీరుడు. గద్వాల కోట నిర్మాత. సోమనాద్రి ఆరడుగుల ఎత్తు గల గంభీర విగ్రహం. దృఢమైన నల్లని శరీరం కలవాడు. సాముచేత కండలు తిరిగిన పొడవైన చేతులు కలిగిన వాడు. మిత్రులకు గంభీరంగా, శత్రువులకు ప్రళయకాల రుద్రుని లాగా కనిపించేవాడు. అతని ప్రత్యేక వాహనం ఒక గొప్ప తెల్లని గుర్రం. అతడు దానిపై స్వారీ చేస్తూ, యుద్ధరంగంలో కలయతిరుగుతూ అజేయుడై ఉండేవాడు.

సోమనాద్రి గద్వాల అరణ్య ప్రాంతంలో కోట నిర్మాణం చేపట్టాడు. అప్పుడు ‘ఉప్పేడు’ కోట అధిపతి దావూద్ మియా అడ్డుచెప్పగా, అతనికి కప్పమిస్తానని చెప్పి తన కార్యాన్ని నేర్పుగా ముగించిన కార్యసాధకుడు సోమనాద్రి. కోట నిర్మాణం పూర్తయిన తరువాత కప్పం చెల్లించకుండా యుద్ధాన్ని ప్రకటించి దావూద్ మియాను వశపరచుకొన్నవాడు.

శత్రువుల అధీనంలో ఉన్న తన గుర్రాన్ని తీసుకొని వచ్చిన హనుమప్పనాయుడికి, తాను అన్నమాట ప్రకారం గుర్రం ఒక దినం తిరిగినంత భూమిని ఇనాముగా ఇచ్చిన గొప్పదాత సోమనాద్రి.

ప్రశ్న 4.
సోమనాద్రి గద్వాల కోటను ఎట్లా నిర్మించాడు ?
జవాబు.
సోమనాద్రి ‘పూడూరు’ను రాజధానిగా చేసుకొని ఆ ప్రాంతాన్ని కొంతకాలం పాలించాడు. నేటి గద్వాల పట్టణం ఆ కాలంలో అరణ్యంలా ఉండేది. ఒకసారి సోమనాద్రి వేటకు పోయి ఆ ప్రాంతాన్ని చూసి, అది తన రాజధానికి అనుకూలమైందని భావించాడు. వెంటనే అక్కడ కోట కట్టడం ప్రారంభించాడు.

ఆ ప్రదేశానికి సమీపంలోనే ఉన్న ‘ఉప్పేడు’ కోటను సయ్యద్ దావూద్ మియా పాలిస్తున్నాడు. అతడు నిజాం నవాబుకు ఆప్తుడు. దావూద్ మియా, సోమనాద్రి కోట నిర్మిస్తున్న స్థలం తన ఏలుబడిలో ఉన్నదని, అందువల్ల కోట కట్టడానికి వీలు లేదని అడ్డు చెప్పాడు. సోమనాద్రి కార్యసాధకుడు. అతడు దావూద్ మియాతో కోట కట్టిన తరువాత కప్పం చెల్లిస్తానని చెప్పి, అతనిని ఒప్పించి కోటను నిర్మించాడు.

చదువడం – అవగాహన చేసుకోవడం

I. కింది పేరాను చదువండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

సోమనాద్రికి ‘పెద్ద సోమభూపాలుడు’ అనే ప్రసిద్ధ నామం కూడా ఉన్నది. ఇతడు క్రీ.శ. 1750 ప్రాంతంవాడు. బక్కమ్మ, పెద్దారెడ్డిలు ఈయన తల్లిదండ్రులు. భార్య లింగమ్మ, గద్వాల కోటను నిర్మించింది ఇతడే. అనేక యుద్ధాలలో విజయాలను పొందినవాడు. దైవసహాయంచేత ఈయనకు గొప్ప నిధి దొరికింది. ఆ ధనంతో నగరాన్ని, దేవాలయాలను అభివృద్ధి చేసి, కంచి, శ్రీరంగం, తిరుపతి వంటి చోట్లనుంచి వచ్చిన అనేకమంది కళాకారులకు బహుమానాలను ఇచ్చిన కళాభిమాని.

గద్వాల సంస్థానంలోని కాణాదం పెద్దన మొదలైన కవులు రామాయణాది గ్రంథాలు రచించారు. ఈ విధంగా గద్వాల సంస్థానం తెలుగు సాహిత్యాభివృద్ధికి చేయూతనిచ్చింది. సోమనాద్రి ఆరడుగుల ఎత్తు గల గంభీరవిగ్రహం, దృఢమైన నల్లనిశరీరం, సాముచేత కండలు తిరిగిన పొడవైన చేతులు కలిగినవాడు. మిత్రులకు గంభీరంగా, శత్రువులకు ప్రళయకాల రుద్రునివలె కనిపించేవాడు. అతడు తెల్లని గొప్ప జాతిగుర్రం మీద స్వారిచేస్తూ, యుద్ధరంగంలో కలయతిరుగుతూ అజేయుడై ఉండేవాడు.

ప్రశ్నలు.

ప్రశ్న 1.
సోమనాద్రికి గల ప్రసిద్ధ నామము ఏది ?
జవాబు.
సోమనాద్రికి గల ప్రసిద్ధ నామము ‘పెద్ద సోమభూపాలుడు’.

ప్రశ్న 2.
సోమనాద్రి కాలాన్ని తెలపండి.
జవాబు.
సోమనాద్రి క్రీ.శ. 1750 ప్రాంతంవాడు.

ప్రశ్న 3.
గద్వాల కోటను నిర్మించింది ఎవరు ?
జవాబు.
గద్వాల కోటను నిర్మించింది సోమనాద్రి.

ప్రశ్న 4.
గద్వాల సంస్థానం దేనికి చేయూతనిచ్చింది ?
జవాబు.
గద్వాల సంస్థానం తెలుగు సాహిత్యాభివృద్ధికి చేయూతనిచ్చింది.

ప్రశ్న 5.
సోమనాద్రి దేని మీద స్వారి చేస్తుండేవాడు ?
జవాబు.
సోమనాద్రి తెల్లని గొప్ప జాతి గుర్రం మీద స్వారి చేస్తుండేవాడు.

II. కింది పేరాను చదువండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

సోమనాద్రి పరాక్రమాన్ని చూసిన నిజాం నవాబు కలవరపడ్డాడు. వెంటనే దర్బారు చేసి సోమనాద్రిని లొంగదీసుకొనే ఉపాయం చెప్పమన్నాడు. అప్పుడొక సర్దారు, “సోమనాద్రి శక్తి అంతా అతని గుర్రంలోనే ఉన్నది, దాన్ని వశం చేసుకొంటేగాని అతడు వశం కాడు,” అని వివరించాడు.. వెంటనే నిజాం ఎట్లాగైనా సోమనాద్రి గుర్రాన్ని దొంగిలించి, అతణ్ణి వంచాలని ఆలోచించాడు. “తెల్లారేసరికి సోమనాద్రి గుర్రాన్ని తెచ్చేవారికి జాగీరు ఇస్తను” అని ప్రకటించాడు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
సోమనాద్రి పరాక్రమాన్ని చూసి కలవరపడింది ఎవరు ?
జవాబు.
సోమనాద్రి పరాక్రమాన్ని చూసి నిజాం నవాబు కలవరపడ్డాడు.

ప్రశ్న 2.
నిజాం నవాబు దర్బారు చేసి ఏం చెప్పమన్నాడు ?
జవాబు.
నిజాం నవాబు దర్బారు చేసి సోమనాద్రిని లొంగదీసుకొనే ఉపాయం చెప్పమన్నాడు.

ప్రశ్న 3.
సోమనాద్రి శక్తి ఎందులో ఉన్నది ?
జవాబు.
సోమనాద్రి శక్తి అతని గుర్రంలో ఉన్నది.

ప్రశ్న 4.
నిజాం నవాబు ఏమని ఆలోచించాడు ?
జవాబు.
నిజాం నవాబు ఎట్లాగైనా సోమనాద్రి గుర్రాన్ని దొంగిలించి, అతణ్ణి వంచాలని ఆలోచించాడు.

ప్రశ్న 5.
నిజాం నవాబు ఏమని ప్రకటించాడు ?
జవాబు.
“తెల్లారేసరికి సోమనాద్రి గుర్రాన్ని చ్చేవారికి జాగీరు ఇస్తను” అని ప్రకటించాడు.

III. కింది పేరాను చదువండి. అయిదు ప్రశ్నలు తయారుచేయండి.

గద్వాలకు పదిమైళ్ళ దూరంలో ‘బొచ్చెంగన్నపల్లి’ అనే గ్రామం ఉన్నది. అక్కడినుంచి వచ్చిన బోయపడ్డారు హనుమప్పనాయుడు ఈ విషయం తెలుసుకొన్నాడు. వెంటనే గుర్రాన్ని తేవడానికి సిద్ధపడ్డాడు. అతడు జొన్నచొప్పను ఒక మోపు కట్టి నెత్తిన పెట్టుకొని “జాం డేరాలను సమీపించాడు. ఆ మోపును అయిదు రూపాయలు ఇస్తేకానీ ఇవ్వను అంటూ బేరం కుదరనివ్వకుండా సోమనాద్రి గుర్రం కోసం ముందు డేరాలకు పోతున్నాడు హనుమప్పు. ఒక ప్రత్యేక స్థలంలో గుర్రం కనపడింది. గుర్రం కూడా హనుమప్పను చూసి సకిలించింది.

జవాబు.
ప్రశ్నలు తయారుచేయుట :
1. ‘బొచ్చెంగన్నపల్లి’ అనే గ్రామం ఎక్కడ ఉన్నది?
2. గద్వాల నుండి వచ్చిన బోయసర్దారు పేరేమిటి ?
3. అతడు డేరాలను ఎలా సమీపించాడు ?
4. మోపును ఎంతకు అమ్మదలచాడు ?
5. గుర్రం ఎవరిని చూసి సకిలించింది ?

IV. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

తుంగభద్రానదికి దక్షిణాన ఉన్న ‘నిడుదూరు’కు చేరుకున్నది నిజాం సైన్యం. తుంగభద్రకు ఉత్తర తీరంలో ఉన్న ‘కలుగోట్ల’ గ్రామంలో సోమనాద్రి సైన్యం విడిది చేసింది. ఈ రెండు గ్రామాల్లో ఇప్పటికీ ఆనాటి యుద్ధపు ఆనవాళ్ళుగా తాత్కాలిక బురుజులు, మిట్టలు దర్శనమిస్తాయి. ఆలస్యం చేయడం ఇష్టంలేని సోమనాద్రే మొదట తన సైన్యంతో తుంగభద్రానదిని దాటి తెల్లవారకముందే నిజాం సైన్యాన్ని ముట్టడించాడు. సాయంకాలం వరకు భయంకరంగా యుద్ధం చేస్తూ నిజాం సైన్యాన్ని చీల్చి చెండాడాడు. చీకటి పడడంతో తన సైన్యాన్ని మరల్చి, నదిని దాటి ‘కలుగోట్ల’ ను చేరి విశ్రమించాడు.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
నిజాం సైన్యం ఎక్కడ విడిది చేసింది ?
జవాబు.
నిడుదూరు

ప్రశ్న 2.
సోమనాద్రి సైన్యం ఎక్కడ విడిది చేసింది ?
జవాబు.
కలుగోట్ల

ప్రశ్న 3.
ఆ గ్రామాల్లో వేటి ఆనవాళ్ళు ఇప్పటికీ దర్శనమిస్తాయి ?
జవాబు.
ఆనాటి యుద్ధపు ఆనవాళ్ళు

ప్రశ్న 4.
నిజాం సైన్యాన్ని ముట్టడించిందెవరు ?
జవాబు.
సోమనాద్రి

ప్రశ్న 5.
సోమనాద్రి తన సైన్యాన్ని మరల్చి, ఎక్కడ విశ్రమించాడు ?
జవాబు.
కలుగోట్ల

V. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

గుర్రాన్ని చూసిన హనుమప్పనాయుడు చొప్పను అతి తక్కువ ధరకు విక్రయించాడు. కొంతసేపటికి ఒక వచ్చి క్రయధనం ఇచ్చి వెళ్ళిపోయాడు. ఇదే తగిన సమయమని భావించిన హనుమప్ప వెంటనే గుర్రపు పాగా (అశ్వశాల)లో ఉన్న గడ్డికుప్ప కిందికి దూరాడు. వెల్లకిలా పడుకున్నాడు. గుర్రం కూడా హనుమప్ప కనిపించకపోవడంతో తన్నుకుంటూ కాళ్ళకు కట్టిన గూటాన్ని ఊడబెరికింది. వెంటనే ఒక సిపాయి వచ్చి గూటాన్ని గడ్డిపై మోపి భూమిలోకి పాతాడు. హనుమప్పనాయుడి అరచేతిని చీల్చుకుని ఆ గూటం భూమిలోకి పాతుకుపోయింది. నొప్పితో ప్రాణాలు పోయే స్థితి వచ్చినా, స్వామికార్యం తలుచుకుంటూ, కదలక మెదలక ఆ బాధను ఓర్చుకున్నాడు హనుమప్ప.

ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
చొప్పను విక్రయించిందెవరు ?
జవాబు.
హనుమప్పనాయుడు

ప్రశ్న 2.
గుర్రం దేనిని ఊడబెరికింది ?
జవాబు.
గూటం

ప్రశ్న 3.
సిపాయి పాతిన గూటం హనుమప్ప శరీరంలో ఏ భాగంలో దిగింది ?
జవాబు.
అరచేతిలో

ప్రశ్న 4.
గుర్రం ఎందుకు గూటం ఊడబెరికింది ?
జవాబు.
హనుమప్ప కనబడకపోవడం చేత

ప్రశ్న 5.
హనుమప్ప ఆ బాధను ఎందుకు ఓర్చుకున్నాడు ?
జవాబు.
స్వామి కార్యానికి భంగం కలుగుతుందని భావించడం చేత

సారాంశం:

సోమనాద్రి మొదట ‘పూడూరు’ ను రాజధానిగా చేసుకొని పాలించాడు. తరువాత దావూద్ మియాకు సంబంధించిన అరణ్య ప్రాంతంలో గద్వాల కోటను నిర్మించాడు. దావూద్ మియాకు కప్పం చెల్లిస్తానని చెప్పి చెల్లించకుండా యుద్ధాన్ని ప్రకటించాడు. ‘ఆరగిద్ద’ వద్ద ఉభయ సైన్యాలకూ గొప్ప యుద్ధం జరిగింది. ఆ యుద్ధంలో సోమనాద్రిని ఎదుర్కోలేక భయపడి దావూద్ మియా అతనిని శరణు కోరాడు. తన యుద్ధ చిహ్నాలైన నగారా, పచ్చజెండా, ఏనుగులను సోమనాద్రికి సమర్పించాడు.

సోమనాద్రి గద్వాల కోటపై పచ్చజెండా ఎగురవేశాడు. దాన్ని చూడగానే దావూద్ మియాకు కోపం మండిపోయింది. ఎలాగైనా తన యుద్ధ చిహ్నాలను వెనక్కి తెచ్చుకోవాలనుకున్నాడు. నిజాం నవాబు సహాయంతో సోమనాద్రిపై యుద్ధానికి సిద్ధపడ్డాడు. ‘నిడుదూరు’ యుద్ధరంగం. సోమనాద్రి విజయానికి కారణం అతని గుర్రమని నిజాం నవాబు తెలుసుకొని దానిని అపహరింపజేశాడు. కానీ సోమనాద్రి హనుమప్పనాయుని పంపి తన గుర్రం తిరిగి తెచ్చుకున్నాడు. ఆ సాహసకార్యంలో చేయి పోగొట్టుకొన్న హనుమప్పనాయునికి సోమనాద్రి ఉదారంగా తన గుర్రం ఒకరోజు తిరిగినంత భూమిని ఇనాముగా ఇచ్చాడు.

గుర్రం తిరిగి వచ్చిన ఉత్సాహంతో సోమనాద్రి తన సైన్యాన్ని వెంట బెట్టుకొని నిజాం సైన్యం మీద విరుచుకు పడ్డాడు. చివరికి సోమనాద్రి పరాక్రమానికి భయపడిపోయి నిజాం నవాబు ఒక రాయబారిని పంపి సోమనాద్రితో సంధి కుదుర్చుకున్నాడు. యుద్ధ పరిహారంగా ‘ఎల్లమ్మ’ ఫిరంగిని ‘రామ, లక్ష్మణ’ అనే రెండు ఫిరంగులను, కర్నూలులోని కొంత భాగాన్ని సోమనాద్రికి ఇచ్చారు. సోమనాద్రి విజయోత్సాహంతో గద్వాల కోటకు చేరుకున్నాడు.

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 12th Lesson కాపాడుకుందాం Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 12th Lesson Questions and Answers Telangana కాపాడుకుందాం

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి. (TextBook Page No. 118)

ప్రశ్నలు – జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
పై బొమ్మలో ఎవరున్నారు ?
జవాబు.
పై బొమ్మలో ఒక చేతిలో గొడ్డలి, మరొక చేతిలో తెరిచిన గొడుగు పట్టుకున్న వ్యక్తి ఉన్నాడు. సూర్యుడున్నాడు. నరికివేయబడిన చెట్లు, ఆకులు, కొమ్మలు ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 2.
బొమ్మలోని వ్యక్తి ఏమి చేసి ఉండవచ్చు ?
జవాబు.
బొమ్మలోని వ్యక్తి గొడ్డలితో చెట్లను నరికి ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
బొమ్మలోని వ్యక్తి చేసిన పనిని మీరు అంగీకరిస్తారా ? ఎందుకు ?
జవాబు.
బొమ్మలోని వ్యక్తి చేసిన పనిని నేను అంగీకరించను. ఎందుకంటే చెట్లు ప్రాణికోటికి అనేక విధాలుగా ఉపయోగపడతాయి కాబట్టి.

ప్రశ్న 4.
ప్రకృతిని కాపాడాలంటే ఏమి చేయాలి ?
జవాబు.
చెట్లూచేమలను రక్షించుకోవాలి. వాటిని నరకకూడదు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 121)

ప్రశ్న 1.
“అడవి జంతువులు పల్లె బాట పట్టాయి” దీనికి గల కారణాలు చెప్పండి.
జవాబు.
మనిషి అడవులను కొట్టేస్తున్నాడు. జంతువులు ఉండాల్సిన అన్ని స్థలాల్లో మనిషే నివాసాన్ని ఏర్పరచుకుంటున్నాడు. ఇట్లా మనిషి అడవులను నాశనం చేయడం వల్ల అడవి జంతువులు పల్లెబాట పట్టాయి.

ప్రశ్న 2.
“చెరువులే గ్రామాలకు మూలాధారాలు” దీనిపై మీ అభిప్రాయం చెప్పండి.
జవాబు.
గ్రామాలకు చెరువులు కల్పతరువులు. అన్ని వృత్తులు కొనసాగడానికి చెరువులే ఆధారం. వ్యవసాయానికి ప్రధానమైన వనరు. గ్రామాలలో ప్రజలకు తాగునీరు, సాగునీరు అందించేది చెరువులే. పశుపక్ష్యాదులకు నిలయాలు కూడా చెరువులే. అందువల్ల “చెరువులే గ్రామాలకు మూలాధారాలు” అని నా అభిప్రాయం.

ప్రశ్న 3.
మనిషి ఆశే అనర్థాలకు కారణం. దీనిని సమర్థిస్తూ నాలుగు వాక్యాలను చెప్పండి.
జవాబు.
మనిషికి ఆశలు ఎక్కువై ప్రకృతిని పాడుజేస్తున్నాడు. కనీసం తన ఇంట్లో కూడా చెట్లు పెంచడం లేదు. నిర్దాక్షిణ్యంగా అడవులను నరికేస్తున్నాడు. చెరువులను ఆక్రమించి నివాసాలను ఏర్పరచుకుంటున్నాడు. ఇట్లాగే చేసుకుంటూ పోతే ఇంకా భయపడే కాలం వస్తుంది. కాబట్టి మనిషి ఆశే ఈ అనర్థాలకు కారణం అని చెప్పక తప్పదు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 123)

ప్రశ్న 1.
“సెలవర్లు పక్షులకే కాక మానవులకు కూడా శాపం” ఎందుకో చెప్పండి.
జవాబు.
సెల్టవర్ల నుంచి వచ్చే తరంగశక్తిని తట్టుకోలేక అనేక పక్షులు చచ్చిపోతున్నాయి. అట్లాగే జనం నివసించే ప్రాంతాల్లో సెల్టవర్లు ఏర్పాటు చేయడం వల్ల ఆ తరంగశక్తి ప్రభావం మానవుల మీద పడుతుంది. అప్పుడు వారి ఆరోగ్యాలు క్షీణిస్తాయి. అందువల్ల “సెల్టవర్లు పక్షులకే కాక మానవులకు కూడా శాపం” అని కవి ఉద్దేశమై ఉంటుంది.

ప్రశ్న 2.
వివిధ రకాల పొగలను పీల్చడం వలన మానవుడు ఎట్లాంటి సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నాడు ?
జవాబు.
వాహనాల పొగ, ఫ్యాక్టరీల పొగ, ప్లాస్టిక్ చెత్తను కాల్చడంతో వచ్చే పొగ, సిగరెట్టు, బీడీల పొగ… ఇలా ఇంట్లోంచి బయట కాలుపెడే చాలు. ఏదో ఒక పొగ మనిషి శరీరంలోకి పోతూనే ఉంది. ఈ పొగలను పీల్చడం వల్ల మానవుడు క్షయ లాంటి రోగాలకు లోనై చివరికి ప్రాణాలు పోగొట్టుకుంటున్నాడు.

ప్రశ్న 3.
శబ్దకాలుష్యం ఎన్ని విధాలుగా జరుగుతున్నది?
జవాబు.
ఇంట్లో టీ.వీ.ల సౌండు, రోడ్డు మీద వాహనాల చప్పుళ్ళు, పెద్ద పెద్ద కార్ఖానాల చప్పుళ్ళు, బోర్లు వేసేటప్పుడు వచ్చే చప్పుళ్ళు, డి.జె. సౌండ్స్ – ఇన్ని విధాలుగా శబ్దకాలుష్యం ఏర్పడుతున్నది.
స్వచ్ఛత మోరీ

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 125)

ప్రశ్న 1.
తేళ్ళు, పాములు భయంతో ఎందుకు అల్లాడుతున్నాయి?
జవాబు.
బావుల్లో నీళ్ళు లేవు. ఆ నీళ్ళ కోసం మిషన్లు భూమిలోకి దించుతున్నారు. దాంతోటి భూమి అదిరిపోతున్నది. అందువల్ల తేళ్ళు, పాములు భయంతో అల్లాడుతున్నాయి.

ప్రశ్న 2.
పర్యావరణ పరిరక్షణకై మీ పాఠశాలలో ఎటువంటి కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తారు?
జవాబు.
పర్యావరణ పరిరక్షణకై మా పాఠశాలలో మొక్కలు నాటి పెంచుతాం. చెట్లను కాపాడుకుంటాం. పాఠశాల గదులలో, ఆవరణలో చెత్తాచెదారం లేకుండా శుభ్రంగా ఉంచుతాం. రాలిన చెట్ల ఆకులను కాల్చకుండా భూమిలో కలిసేటట్లు చేస్తాం. చేత్తను ఎక్కడంటే అక్కడ పడవేయకుండా చెత్తకుండీల లోనే వేస్తాం. సైకిలునే వాహనంగా వాడుతాం.

ప్రశ్న 3.
చెరువులు, బావులు నీళ్లతో కళకళలాడడం కోసం ఊరి ప్రజలకు ఎట్లాంటి సలహాలను ఇస్తావు ?
జవాబు.
చెరువులు, బావులు రక్షించుకుంటే తమను తాము రక్షించుకున్నట్లే అని ప్రజలకు చెబుతాను. అందు కోసం నేలపై కురిసే వర్షపు నీటిని నిల్వచేయమని సలహా ఇస్తాను. వర్షాలు కురవాలంటే చెట్లను పెంచమని సలహా ఇస్తాను. గ్రామంలోనూ, ఇళ్ళ ల్లోనూ ఇంకుడు గుంతలు ఏర్పాటు చేసుకోమని సలహా ఇస్తాను. ఇంటి చుట్టూ మొత్తం గచ్చు చేయకుండా కొంత నేలభాగం ఉండేటట్లు చూడమని సలహా ఇస్తాను. చెరువులు, బావులు నీళ్ళతో కళకళలాడడానికి కావలసిన జాగ్రత్తలన్నీ తీసుకోమని సలహా ఇస్తాను.

ఇవి చేయండి.

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం.

ప్రశ్న 1.
ఈ పాఠం ద్వారా మీరు ఏం గ్రహించారో చెప్పండి.
జవాబు.
ఈ పాఠం ద్వారా మన చుట్టూ ఉన్న ప్రకృతిని రక్షించుకోవాలని గ్రహించాను. వాటికి హాని కలిగించకుండా వాటిని కాపాడుకోవడమే మన ధర్మమని గ్రహించాను.

ప్రశ్న 2.
“పర్యావరణ పరిరక్షణ ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత” దీన్ని సమర్థిస్తూ మాట్లాడండి.
జవాబు.
“పర్యావరణం” అంటే పరిసరాల వాతావరణం. మన చుట్టూ ఉండే వాతావరణం. పర్యావరణం కలుషితం కాకుండా కాపాడుకోవడమే పర్యావరణ పరిరక్షణ. చెట్లు, గుట్టలు, వాగులు, వంకలు, బావులు, చెరువులు, ఏర్లు, పశుపక్ష్యాదులను కాపాడుకోవలసిన బాధ్యత మన మీద ఉన్నది. ఇవి లేకుంటే వర్షాలుండవు. వనరులు ఉండవు. కరవులు వచ్చి ప్రజలు ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటారు. కాబట్టి “పర్యావరణ పరిరక్షణ ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత” అని గ్రహించాలి.

II. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

1. పాఠం చదివి కింది మాటలు ఎవరు ఎవరితో అన్నారో రాయండి.

అ) పెద్ద చెరువు ఎప్పుడు ఎండిపోలేదటగదా ! అయితే ఈసారి ఎందుకు ఎండిపోయింది ?
జవాబు.
ఈ వాక్యం గోపాల్ తన అమ్మమ్మ అన్నమ్మతో పలికిన సందర్భంలోనిది.

ఆ) జనం మధ్యలో సెల్వర్లాయె. ఇక ఎట్లా బతుకుతయ్ ?
జవాబు.
ఈ వాక్యం అన్నమ్మ తన మనుమరాలు లక్ష్మితో పలికిన సందర్భంలోనిది.

ఇ) బావులు, నదులు ఇవన్నీ నీళ్లతోటి కళకళలాడితే నీళ్లకేం కష్టం
జవాబు.
ఈ వాక్యం లక్ష్మి తన సోదరుడు గోపాల్తో పలికిన సందర్భంలోనిది.

ఈ) తేళ్లు, పాములు భయంతోటి అల్లాడవట్టె.
జవాబు.
ఈ వాక్యం నర్సయ్య తన భార్య అన్నమ్మతో పలికిన సందర్భంలోనిది.

2. కింది పేరాను చదివి పట్టికను. పూరించండి.

నేను చెట్టును. మీకు తల్లివంటిదాన్ని. నన్ను నరికి కరువుకోరల్లో చిక్కుకోవద్దు. మానవుల్లారా ! అమ్మలాంటి నన్ను కోట్టకండి. కాసుల కోసం అమ్మకండి. పండ్లను, నీడను, ప్రాణవాయువులను ఇచ్చే త్యాగగుణం మాది. మీ కొరకై బతుకుతున్న మమ్ములను నరికే జాతి మీది. చేతనైతే మీ పుట్టినరోజున పది మొక్కలను నాటి నీరుపోసి
కాపాడండి. కానీ దయచేసి తుంచకండి.

జవాబు.

చేయకూడనివి	1. చెట్లను నరకకూడదు. 2. కాసుల కోసం అమ్మకూడదు.
చేయవలసినవి	1. మొక్కలను నాటాలి. 2. నీరుపోసి పెంచాలి.
త్యాగజీవులు అందించేవి	పండ్లు, నీడ, ప్రాణవాయువు.
శీర్షిక	“మొక్కలను నాటండి” లేదా “వృక్షో రక్షతి రక్షితః”

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు అయిదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) “చెరపకురా చెరువులను, చెడిపోతావు” దీనిపై మీ అభిప్రాయాన్ని రాయండి.
జవాబు.
సమాజానికి చెరువులు కల్పతరువులు, అన్ని వృత్తులు కొనసాగడానికి చెరువులే ఆధారం. వ్యవసాయానికి ప్రధానమైన వనరు. ప్రజలకు సాగునీరు, తాగునీరు అందించేది చెరువులే. పశుపక్ష్యాదులకు నిలయాలు కూడా చెరువులే. ఇంకా అనేక విధాల చెరువులు మనకు ఉపయోగపడతాయి. అటువంటి చెరువులను మనం నీళ్లతోటి కళకళలాడేటట్లు జాగ్రత్తగా కాపాడుకుంటే సుఖంగా జీవిస్తాం. లేదా చెరువులను నాశనం చేసినట్లయితే మనం కూడా చెడిపోతాం.

ఆ) “అడవులను నాశనం చేసుకుంటపోతే ఇంకా భయపడె కాలం వస్తది” అనడంలో గల ఉద్దేశం ఏమై ఉంటుంది ?
జవాబు.
అడవులను నాశనం చేస్తుండబట్టే అడవి జంతువులకు ఆశ్రయం లేకుండా పోయింది. అవి అడవులను విడిచిపెట్టి గ్రామాల మీద పడుతున్నాయి. ప్రజలను భయభ్రాంతులకు లోను చేస్తున్నాయి. అడవులు లేకుండా చేస్తున్నారు కాబట్టే వానకాలం వానలు రావడం లేదు. ఎండాకాలం ఎండలకు ఉండలేకపోతున్నాం. కాలం కాని కాలంలో వానలు వస్తున్నాయి. ఎండలు కాస్తున్నాయి. కాబట్టి అడవులను నాశనం చేసుకుంటపోతె ఇంకా భయపడే కాలం వస్తుంది.

ఇ) “మనం సరిగ్గా బతుకుతలేం – జీవరాసులను బతుకనిస్తలేం” దీనితో మీరు ఏకీభవిస్తారా ? విభేదిస్తారా ? ఎందుకు ?
జవాబు.
“మనం సరిగ్గా బతుకుతలేం – జీవరాసులను బతుకనిస్తలేం” అనే దానితో నేను ఏకీభవిస్తున్నాను. ఎందుకంటే
పొగతోటి కొన్ని జీవులు చచ్చిపోతున్నాయి. ఆ జీవుల్లో మనం కూడా ఉన్నాం. ఇంట్లో నుంచి బయట కాలుపెడితే చాలు. ఏదో ఒక పొగ మన శరీరంలోకి పోతునే ఉన్నది. వాహనాల పొగ, ఫ్యాక్టరీల పొగ, ప్లాస్టిక్ చెత్తను కాల్చడంతో వచ్చే పొగ, సిగిరెట్టు, బీడీల పొగ …. అన్నీ పొగలే కదా ! అందువల్ల మనం బతుకుతలేం, మిగతా జీవులను బతకనిస్తలేం.

ఈ) “వాకిళ్ళు కాంక్రీటు గచ్చులాయె” ఇది ఎటువంటి నష్టాలను కలిగిస్తుందో వివరించండి.
జవాబు.
ఇప్పుడు ఎక్కడ చూసినా ఇంటి ముందు గచ్చు. ఇంటివెనుక గచ్చు. ఎక్కడా నేల కనిపించదు. వాకిళ్ళు కాంక్రీటు గచ్చులవడం వల్ల నీళ్ళు కాలువల్లోకి పోతున్నాయి. ఆ కాలువలు కూడా సిమెంటువే. అందువల్ల ఒక్క నీటి చుక్క కూడా భూమి లోపలికి ఇంకే అవకాశం లేదు. భూగర్భంలో నీరు నిలువలేక బావులన్నీ ఎండిపోతున్నాయి.

ఉ) మీ ప్రాంతంలో ప్రకృతిని ఎన్ని విధాలుగా నాశనం చేస్తున్నారో రాయండి.
జవాబు.
మా ప్రాంతంలో ప్రకృతిని అనేక విధాలుగా నాశనం చేస్తున్నారు. చెట్లు నరికేస్తున్నారు. చెరువులను ఆక్రమించి నివాసయోగ్యంగా మార్చుకుంటున్నారు. నదుల్లోకి వ్యర్థపదార్థాలను వదులుతున్నారు. పంటపొలాల్లో క్రిమిసంహారక మందులను వాడుతున్నారు. పరిశ్రమల పేరుతో శబ్దకాలుష్యం, వాయుకాలుష్యం చేస్తున్నారు. పర్వతాలను పగులగొట్టి పర్యావరణానికి ముప్పు వాటిల్లేటట్లు చేస్తున్నారు.

2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
“ప్రకృతిని కాపాడితేనే భావితరాలకు భవిష్యత్తు” దీనిని విశ్లేషిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
ప్రకృతి అంటే మన చుట్టూ ఉన్న పర్వతాలు, నదులు, చెరువులు, బావులు, కాలువలు, పక్షులు, పశువులు, మొక్కలు మొదలయినవి. వాటిని కాపాడితేనే భావితరాలకు భవిష్యత్తు. ప్రకృతి మనకు భగవంతుడు ఇచ్చిన వరప్రసాదం. మన ప్రకృతిని మనమే పాడుచేసుకుంటున్నాం. నదులు, చెరువుల నీటిని కలుషితం కాకుండా చూడాలి. మొక్కలను పెంచితే మనకు చల్లనిగాలి, నీడ దొరుకుతుంది. అడవులను నాశనం చేయరాదు. పంచభూతాలు అంటే భూమి, నీరు, అగ్ని, వాయువు, ఆకాశం కలుషితం కాకుండా చూడాలి. పంచభూతాలు విజృంభిస్తే ప్రకృతి వైపరీత్యాలు వస్తాయి. భావితరాలకు నిలువ నీడ ఉండదు. కాబట్టి ప్రకృతిని కాపాడితేనే భావితరాలకు భవిష్యత్తు.

(లేదా)
ప్రశ్న 2.
మానవులు, పక్షులు, పశువులు. . సుఖంగా జీవించాలంటే ప్రకృతి పట్ల మన ఆచరణ ఎట్లా వుండాలి ?
జవాబు.
మానవులు, పక్షులు, పశువులు మొదలైనవి సుఖంగా జీవించాలంటే మనం ప్రకృతిని కలుషితం కాకుండా కాపాడుకోవాలి. అడవులను పెంచాలి. జంతువులను పోషించాలి. ఇంకుడు గుంతలు ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. భూగర్భజలాలు ఉండేటట్లు చూసుకోవాలి. బావులను పెంచాలి. చెరువులను నాశనం చేయకూడదు. నదులలోకి వ్యర్థపదార్థాలని వదలకూడదు. పక్షులకు నిలయమైన చెట్లను నరికివేయకూడదు. వాయుకాలుష్యం, ధ్వని కాలుష్యం లాంటివి లేకుండా చూసుకోవాలి. ప్రకృతిలోని సమతౌల్యాన్ని కాపాడాలి. అప్పుడు ప్రాణికోటి అంతా సుఖంగా, ఆనందంగా, సంతోషంగా జీవిస్తుంది.

IV. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
“పర్యావరణ పరిరక్షణ”లో అందరూ పాలుపంచుకోవాలని ఒక పోస్టరు తయారుచేయండి.
జవాబు.

ప్రశ్న 2.
కింది బొమ్మను చూడండి. బొమ్మ ఆధారంగా సంభాషణలు రాయండి.

జవాబు.
చెట్టు : హాయ్, పిల్లల్లారా ! బాగున్నారా ?
పిల్లల : హాయ్, వృక్షమా ! బాగున్నాం. నీవెలా ఉన్నావు ?
చెట్టు : నేనూ బాగున్నాను. మీరు ఇటు వచ్చారేమిటి ?
పిల్లలు : మా ‘సార్’ నీ వల్ల చాలా ఉపయోగాలున్నాయని చెప్పారు. తెలుసుకుందామని వచ్చాం. చెబుతావా ?
చెట్టు : చెబుతా వినండి. నేను చల్లని నీడనిస్తాను. చల్లని గాలిని ఇస్తాను. అందరికి ఆశ్రయమిస్తాను.
పిల్లలు : అవి మాకు తెలుసు. ఇంకా మాకు పనికి వచ్చేవి ఏమి ఇస్తావు ?
చెట్టు : నేను ఆకులు, పూలు, పండ్లు ఇస్తాను. కాయగూరలు ఇస్తాను. దుస్తులకు అవసరమైనవి ఇస్తాను. తేనె మొదలైనవి మా నుండే మీకు లభిస్తాయి.
పిల్లలు : అట్లాగా ! ఇంకా నీవు మాకు ఏ విధంగా సహాయపడతావు ?
చెట్టు : నా కలప గుజ్జుతోటే కాగితాలు తయారుచేస్తారు. నా బెరడులో ఔషధ గుణాలున్నాయి. గృహాలకు అవసరమైన కలప ఇచ్చేది నేనే.
పిల్లలు : అట్లాగా !
చెట్టు : ఔను. నా వల్ల ఇంకా చాలా ఉపయోగాలు ఉన్నాయి. నన్ను మీరు రక్షిస్తే మిమ్మల్ని నేను రక్షిస్తా.
పిల్లలు : తప్పకుండా చెట్లను రక్షించుకుంటాం. ఎన్నో విషయాలు తెలియజేశావు. కృతజ్ఞతలు. వెళ్ళి వస్తాం.

V. పదజాల వినియోగం.

1. కింది పదాలు చూడండి వీటికి అదే అర్థం వచ్చే పదాలను పాఠం ఆధారంగా రాయండి.

అ) తొందరగా = ______________
జవాబు.
తొందరగా = జల్ది

ఆ) దురాక్రమణ = ______________
జవాబు.
దురాక్రమణ = కబ్జా

ఇ) శబ్దాలు = ______________
జవాబు.
శబ్దాలు = చప్పుళ్ళు

ఈ) సంతోషం = ______________
జవాబు.
సంతోషం = సంబరం, ఆనందం

ఉ) కాలువలు = ______________
జవాబు.
కాలువలు = మోర్లు

ఊ) ఇంతకుముందు కాలం = ______________
జవాబు.
ఇంతకుముందు కాలం = వెనుకటి కాలం

ఋ) ప్రాణులు = ______________
జవాబు.
ప్రాణులు = జీవులు

ౠ) పిల్లవాళ్లు = ______________
జవాబు.
పిల్లవాళ్లు = పోరగాండ్లు

ఎ) వాహనాలు = ______________
జవాబు.
వాహనాలు = మోటార్లు

ఏ) వేగంగాపోవడం = ______________
జవాబు.
వేగంగాపోవడం = బుర్రుబుర్రున

2. కింది పదాలలో భిన్నమైన పదాన్ని గుర్తించి గీత గీయండి.

అ) పులి, సింహం, ఎలుగుబంటి, కుక్క
జవాబు.
కుక్క

ఆ) బావులు, నదులు, సముద్రాలు, చెరువులు
జవాబు.
సముద్రాలు

ఇ) కారు, స్కూటర్, సైకిలు, లారీ
జవాబు.
సైకిలు

ఈ) బీడిపొగ, వాహనాల పొగ, సాంబ్రాణిపొగ, ఫ్యాక్టరీపొగ
జవాబు.
సాంబ్రాణిపొగ

3. కింది పట్టికను చదివి అందులోని ప్రకృతి – వికృతులను రాయండి.

జవాబు.

ప్రకృతి – వికృతి

ఉదా : లక్ష్మి – లచ్చి
సింహం – సింగం
శబ్దం – సద్దు
రాత్రి – రాతిరి
అటవి – అడవి
భూమి – బువి
ఆశ – ఆస
సముద్రం – సంద్రం
శక్తి – సత్తి

4. పాఠంలో గల ఆంగ్లపదాలను వాటి అర్థాలను రాయండి.
ఉదా: డాక్టరు = వైద్యుడు
జవాబు.
టీవి = టెలివిజన్, దూరదర్శన్
సెల్ఫోన్ = సెల్యులర్ ఫోన్, మొబైల్ ఫోన్
ప్లాస్టిక్ = మృదువైన, రూపమిచ్చు శక్తి గల
ఫ్యాక్టరీ = కార్కానా
రోడ్డు = బాట, దారి
సౌండు = శబ్దం, ధ్వని
టవర్స్ = గోపురాలు
సిగ్నల్స్ = గురుతులు, సంకేతాలు
బోర్లు = అఖాతంలో అకస్మాత్తుగా ఏర్పడే అలలు
మోటార్లు = యంత్రశక్తితో నడిచే బండ్లు, మోటారుబండ్లు

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

1. కింది ఖాళీలను విభక్తులతో పూరించండి. విభక్తుల పేర్లు రాయండి.

అ. రాజు సేనలతో వచ్చాడు.
జవాబు.
తృతీయా విభక్తి

ఆ. దొంగతనం చేయడం కంటే పేదవానిగా ఉండటం మేలు.
జవాబు.
పంచమీ విభక్తి

ఇ. వృద్ధులను ఆదరించాలి.
జవాబు.
ద్వితీయా విభక్తి

ఈ. దొంగల కోసం పోలీసులు గాలిస్తున్నారు.
జవాబు.
చతుర్థీ విభక్తి

2. కింది పదాలకు విగ్రహవాక్యాలు రాసి, సమాసం పేరు రాయండి.

అ. కృష్ణార్జునులు = ______________
జవాబు.
విగ్రహవాక్యం – కృష్ణుడును, అర్జునుడును
సమాసం పేరు – ద్వంద్వ సమాసం

ఆ. శివకేశవులు = ______________
జవాబు.
విగ్రహవాక్యం – శివుడును, కేశవుడును
సమాసం పేరు – ద్వంద్వ సమాసం

ఇ. నిరాశానిస్పృహలు = ______________
జవాబు.
విగ్రహవాక్యం – నిరాశయు, నిస్పృహయు
సమాసం పేరు – ద్వంద్వ సమాసం

ఈ. భయాందోళనలు = ______________
జవాబు.
విగ్రహవాక్యం – భయమును, ఆందోళనయు
సమాసం పేరు – ద్వంద్వ సమాసం

ఉ. న్యాయాన్యాయాలు = ______________
జవాబు.
విగ్రహవాక్యం – న్యాయమును, అన్యాయమును
సమాసం పేరు – ద్వంద్వ సమాసం

3. కింది పదాలను విడదీసి రాయండి.

అ) నీవెక్కడ = ______________ + ______________
జవాబు.
నీవు + ఎక్కడ – ఉత్వసంధి

ఆ) లేకుంటె = ______________ + ______________
జవాబు.
లేక + ఉంటె – అత్వసంధి

ఇ) మరేమి = ______________ + ______________
జవాబు.
మరి + ఏమి – ఇత్వసంధి

ఈ) రామాలయం = ______________ + ______________
జవాబు.
రామ + ఆలయం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి

4. కింది పదాలను కలిపి రాయండి.
అ) మేన + అత్త = ______________
జవాబు.
మేనత్త – అత్వసంధి

ఆ) మనసు + ఐన = ______________
జవాబు.
మనసైన – ఉత్వసంధి

ఇ) ఏమి + అంటివి = ______________
జవాబు.
ఏమంటివి – ఇత్వసంధి

ఈ) దేవ + ఇంద్రుడు = ______________
జవాబు.
దేవేంద్రుడు – గుణసంధి

5. కింది ఇచ్చిన పదాలతో ఖాళీలను పూరించండి. భాషాభాగాల పేర్లను రాయండి.

(అతను, కమ్మగా, కొబ్బరికాయ, వెళ్ళి, అబ్బా)
ఉదా : శంకర్ పామును చూసి అమ్మో ! అంటూ పరుగెత్తాడు. (అవ్యయం)

అ) రాధ గుడికి వెళ్ళి ______________ కొట్టింది.
జవాబు.
కొబ్బరికాయ – నామవాచకం

ఆ) అమ్మ చేసిన పాయసం ______________ ఉన్నది.
జవాబు.
కమ్మగా – విశేషణం

ఇ) గోపాలు డాక్టరే కాదు, ______________ యాక్టరు కూడా.
జవాబు.
అతను – సర్వనామం

ఈ) నవీన్ బాసరకు ______________ సరస్వతీ దేవిని దర్శించుకున్నాడు.
జవాబు.
వెళ్ళి – క్రియ

ఉ) రవి ఉరుకుతూ కిందపడి ______________! అని అరిచాడు.
జవాబు.
అబ్బా – అవ్యయం

ప్రాజెక్టు పని:

ప్రశ్న 1.
పర్యావరణానికి సంబంధించిన పాటలను, కవితలను లేదా గేయాలను సేకరించి, నివేదిక రాసి తరగతిలో ప్రదర్శించండి.
జవాబు.
పచ్చని చెట్లు ప్రగతికి మెట్లు
మొక్కలు నాటితే మిక్కిలి లాభం
పాదులు చక్కగా చేద్దాము
మొక్కలు చక్కగా వేద్దాము
నీడను ఇచ్చి పళ్ళను ఇచ్చి
ప్రాణాలే నిలబెడతాయి
పచ్చదనాన్ని కలిగించి
పర్యావరణం రక్షిస్తాయి
ఎండవేడిని తగ్గించి
వర్షాలు కురిపిస్తాయి
వ్యాధుల పీడలు పోగొడతాయి.
కాలుష్యాన్ని అరికట్టి
– యం.వి.జి. ఆంజనేయులు

(లేదా)
ప్రశ్న 2.
అడవులు / పశువులు / పక్షులు / చెరువులు / నేలతల్లి / బావుల గొప్పతనాన్ని తెలిపే వ్యాసాలను సేకరించి, నివేదిక రాసి తరగతిలో ప్రదర్శించండి.
జవాబు.
అడవులు సారవంతమైన మృత్తికలను పరిరక్షిస్తాయి. వర్షపాతాన్ని కలిగిస్తాయి. వరదలను, వాతావరణ కాలుష్యాన్ని అరికడతాయి. కలప, ఇతర ఉత్పత్తులను అందిస్తాయి. వందలాది రకాల జంతువులు తలదాచుకోవడానికి ఉపయోగపడతాయి. వంట చెరకులకు, ఇండ్ల సామానులకు ఉపయోగపడతాయి. ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే మానవ జాతిని అడవి తల్లి తన ఒడిలోని బిడ్డలా రక్షిస్తుంది.

కానీ కృతజ్ఞతగానీ, ముందుచూపుగానీ లేని మానవుడు అడవులను నాశనం చేసి తన వినాశనాన్ని తానే కోరి తెచ్చుకుంటున్నాడని చెప్పక తప్పదు. ఇప్పటికైనా అడవుల ప్రాముఖ్యాన్ని గుర్తించి వాటి పెరుగుదలకు అందరూ దోహదపడటం మంచిది.

TS 6th Class Telugu 12th Lesson Important Questions కాపాడుకుందాం

III. సృజనాత్మకత /ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
“వృక్షోరక్షతి రక్షితః” అన్న విషయాన్ని తెలుపుతూ మీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

సోమవరం,
X X X X X.

ప్రియమిత్రుడు ఫణికి,

ఇక్కడ మేమంతా క్షేమం. అక్కడ మీరంతా క్షేమమని తలుస్తాను. ఇటీవల మా ఊరిలో “పచ్చని మొక్కలు అందరూ పెంచాలి” అనే కార్యక్రమంలో భాగంగా ప్రతి ఇంటికి రెండు మొక్కలు పంచారు. “పచ్చని చెట్లు ప్రగతికి మెట్లు” అన్నారు పెద్దలు. మన చుట్టూ ఉన్న చెట్లూ చేమలు, నదులు ఇవన్నీ ప్రకృతిలో భాగమే. అవి మనకు జీవనాధారమై రక్షణ కవచమై నిలుస్తాయి.

వాటికి హాని చేయక, కాపాడుకోవడమే మన ధర్మం. కానీ మనిషి తన బాధ్యతను మరచిపోయి ప్రకృతిని రక్షించుకోవడంలో అశ్రద్ధ చేస్తున్నాడు. చెట్ల ద్వారా మనం పండ్లు, నీడ, ప్రాణవాయువు పొందుతున్నాము. వంట చెఱుకును పొందుతున్నాము. అందుకే కరుణశ్రీ ఇలా అన్నారు – “త్యాగ భావమునకు తరువులే గురువులు” అని. నీవు కూడా మొక్క నాటి, దాన్ని కాపాడు. ఉంటాను.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
డి. ప్రవీణ్.

చిరునామా :
కె. ఫణి,
S/o ప్రసాదరావు,
హయత్ నగర్, హైదరాబాద్.

IV. భాషాంశాలు:

నానార్థాలు:

ప్రశ్న 1.
ప్రకృతి =
జవాబు.
ప్రకృతి = మొదటి రూపు, ప్రత్యయము చేరక ముందున్న శబ్ద స్వరూపం, తల్లి, పరమాత్మ

పర్యాయపదాలు:

ప్రశ్న 1.
జల్దీ = ______________
జవాబు.
తొందరగా, త్వరగా

ప్రశ్న 2.
సల్ల = ______________
జవాబు.
మజ్జిగ, చల్ల

ప్రశ్న 3.
పెరుడు = ______________
జవాబు.
పెరడు, ఇంటి వెనుక దొడ్డి

ప్రశ్న 4.
జాగ = ______________
జవాబు.
స్థలం, చోటు

ప్రశ్న 5.
దోస్తు = ______________
జవాబు.
స్నేహితుడు, మిత్రుడు

ప్రశ్న 6.
మజా = ______________
జవాబు.
సంతోషం, సంబురం

ప్రశ్న 7.
దుంకు = ______________
జవాబు.
దూకు, దుముకు

ప్రశ్న 8.
స్వచ్ఛత = ______________
జవాబు.
నిర్మలం, శుభ్రం

సొంతవాక్యాలు:

ప్రశ్న 1.
ఆశ = ______________
జవాబు.
ఆశ = కోరిక
మనిషికి ఆశలు ఎక్కువై ప్రకృతిని పాడుచేస్తున్నాడు.

ప్రశ్న 2.
ఆశ్రయం = ______________
జవాబు.
ఆశ్రయం = నివాసం
అజ్ఞాతవాసంలో పాండవులు విరాటుని ఆశ్రయం పొందారు.

ప్రశ్న 3.
దర్శించు = ______________
జవాబు.
దర్శించు = చూడు
గోలకొండ కోట దర్శించ దగ్గ పర్యాటక ప్రాంతం.

వ్యాకరణాంశాలు:

కింది వానిలో సరైన దానిని గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
ఏకవచనం ( )
అ) చెరువులు
ఆ) అడవులు
ఇ) నది
ఈ) కృష్ణార్జునులు
జవాబు.
ఇ) నది

ప్రశ్న 2.
ద్విత్వాక్షరం ( )
అ) ఆర్యా
ఆ) ఇంద్ర
ఇ) నేత్రం
ఈ) అమ్మ
జవాబు.
ఈ) అమ్మ

ప్రశ్న 3.
నపుంసక లింగం ( )
అ) రాముడు
ఆ) చెట్టు
ఇ) సీత
ఈ) ఫణి
జవాబు.
ఆ) చెట్టు

ప్రశ్న 4.
బహువచనం ( )
అ) మొక్కలు
ఆ) ఆలు
ఇ) తేలు
ఈ) తోలు
జవాబు.
అ) మొక్కలు

ప్రశ్న 5.
‘చెట్లు నరకాలి’ – వ్యతిరేకార్థక వాక్యంగా రాయండి.
జవాబు.
చెట్లు నరకకూడదు.

ప్రశ్న 6.
కింది వాటిలో సంబంధం లేనివి గుర్తించండి.

అ) భూమి, ఆకాశం, గాలి, కాలుష్యం
జవాబు.
కాలుష్యం

ఆ) మొక్క, మొక్కు, చెట్టు, వృక్షం
జవాబు.
మొక్కు

ఇ) చెఱువు, సరస్సు, కరవు, కొలను
జవాబు.
కరవు

ప్రశ్న 7.
మొక్కలు నాటి, నీరు పోయండి
జవాబు.
సంక్లిష్ట వాక్యం

ప్రశ్న 8.
వీటిలో హ్రస్వంతో మొదలయ్యే మాటలేవి ? – ఏ వాక్యం ?
అ) అమ్మ, నాన్న
ఆ) అత్త, మామ
ఇ) అన్నా, వదిన
ఈ) అమ్మ, అత్త
జవాబు.
ఈ) అమ్మ, అత్త

పదాలు – అర్థాలు:

I. జల్ది = తొందరగా, త్వరగా
సల్ల = మజ్జిగ, చల్ల
పెరట్ల = పెరటిలో, ఇంటివెనుక దొడ్డిలో
గుడ్డెలుగులు (గుడ్డెలుగులు) = ఎలుగుబంటి పిల్లలు
అప్పాలు = అప్పచ్చులు, పిండివంటలు
జాగ = స్థలం, చోటు
దోస్తు = స్నేహితుడు, మిత్రుడు
కబ్జ = ఆక్రమణ

II. మజా = సంతోషం, సంబురం
సంబురం = ఆనందం
పోరగాండ్లు = పిల్లలు
దుంకు = దూకు, దుముకు

III. స్వచ్ఛత = నిర్మలం, కాలుష్యం లేనిది
మౌరీ = మురికినీరు పోయే గుంట
అల్లాడు = చలించు
సోయి = మంచి మనస్సు

పాఠం నేపథ్యం / ఉద్దేశం:

మన చుట్టూ ఉన్న చెట్లూచేమలు, నదులు ఇవన్నీ ప్రకృతిలో భాగమే. అవి మనకు జీవనాధారమై రక్షణ కవచమై నిలుస్తున్నాయి. వాటికి హాని కలిగించకుండా వాటిని కాపాడుకోవడమే మన ధర్మం అని తెల్పడం ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం సంభాషణ అనే ప్రక్రియకు చెందినది. ఇద్దరు లేదా అంతకంటే ఎక్కువమంది వ్యక్తుల మధ్య జరిగే మాటల కొనసాగింపు సంభాషణ. సంభాషణలు మన కళ్ళముందు పాత్రలు మాట్లాడినట్లు అనుభూతిని కలిగిస్తాయి.

ప్రవేశిక:

చెట్లు, పక్షులు, జంతువులు, బావులు, నదులు, చెరువులు మొదలైనవన్ని ఈ అందమైన ప్రపంచంలో భాగంగా ఉన్నాయి. వీటిని మనం జాగ్రత్తగా వినియోగించుకుంటూ సుఖంగా జీవించే ప్రయత్నం చేయాలి. కానీ మనిషి తన బాధ్యతను మరచిపోయి ప్రకృతిని రక్షించుకోవడంలో అశ్రద్ధ చేస్తున్నాడు. అందువల్ల ఎన్నో అవస్థలు పడుతున్నాడు. సంగతులన్నీ తెలుసుకోవాలని ఉందా ! అయితే ఈ పాఠం చదువండి.

నేనివి చేయగలనా?

• పర్యావరణ పరిరక్షణ ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత’ అనే అంశాన్ని సమర్థిస్తూ మాట్లాడగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచితమైన పేరాను చదివి పట్టికను పూరించగలను. – అవును/ కాదు
• ఇచ్చిన అంశాన్ని విశ్లేషిస్తూ రాయగలను. – అవును/ కాదు
• ఇచ్చిన అంశానికి సంబంధించి పోస్టరు తయారుచేయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 11th Lesson పల్లెటూరి పిల్లగాడా! Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 11th Lesson Questions and Answers Telangana పల్లెటూరి పిల్లగాడా!

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి. (TextBook Page No. 108)

ప్రశ్నలు – జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
పై బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు ?
జవాబు.
పై బొమ్మలో తన సైకిలు బాగు చేయించుకుంటున్న వ్యక్తి, సైకిలు షాపుకు సంబంధించిన పిల్లవాడు ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
పిల్లవాడు ఏం చేస్తున్నాడు ?
జవాబు.
పిల్లవాడు సైకిలుకు పంచరు వేస్తున్నాడు.

ప్రశ్న 3.
ఆ పిల్లవాడిని చూస్తే మీకేమనిపిస్తున్నది ?
జవాబు.
ఆ పిల్లవాడిని చూస్తే బడికిపోయి చదువుకోకుండా, కష్టపడి పనిచేసుకొని బతుకుతున్నాడనిపిస్తుంది.

ప్రశ్న 4.
ఇట్లాంటి వాళ్ళ జీవితం ఎట్లా ఉంటుందని అనుకుంటున్నారు ?
జవాబు.
ఇట్లాంటి వాళ్ళ జీవితం గడవడం చాలా కష్టంగా ఉంటుందని అనుకుంటున్నాను.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 110)

ప్రశ్న 1.
“పాలబుగ్గల జీతగాడు” అంటే నీకు ఏమని అర్థం అయింది?
జవాబు.
ఆనాడు పిల్లలు పాలబుగ్గల పసివయస్సులోనే అంటే అతి చిన్న వయస్సులోనే భూస్వాముల వద్ద జీతానికి పనిలో చేరేవారని నాకు అర్థమయింది.

ప్రశ్న 2.
“దొడ్డికీవే దొరవైపోయావా” అని కవి పిల్లవాడిని ఎందుకు అన్నాడు ?
జవాబు.
యజమాని దొడ్డికి ఈ పిల్లవాడే దొర (యజమాని). తన యజమాని దూడలను తప్ప ఇతరుల పశు వులు అక్కడికి వచ్చి గడ్డి మేయబోతే ఇతడు ఊరుకోడు. ఆ దొంగ పశువులను అడ్డగించి వాటిని తరిమేస్తాడు. అందుకే “దొడ్డికివే దొరవైపోయావా” అని కవి పిల్లవాడిని అన్నాడు.

ప్రశ్న 3.
‘చేతికర్రే తోడయ్యిందా?” అనడంలో అర్థం ఏమిటి ?
జవాబు.
జీతగాడికి పశువులను మంచిదారిలోకి మళ్ళించడానికి చేతికర్రయే తోడుగా అంటే సాయంగా ఉంటుంది. అతనికి పక్కన ఎవరూ లేకపోయినా ఒంటరిగా తన చేతికర్రను సాయంగా చేసుకొని, ఏ దారిలో పడితే ఆ దారిలో నడుస్తూ పశువులను మేపుతాడన్నమాట.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 111)

ప్రశ్న 1.
పంట చేనుకు కాపు ఉంటాడు కదా ! పంటకు కాపు అవసరం ఏమిటి ?
జవాబు.
సామాన్యంగా ఆవుల దూడలు చురుగ్గా ఉంటాయి. అవి చేను చుట్టూ రైతు వేసుకున్న ముండ్ల కంచెలను కూడా దాటి, చేలలో పడి పైర్లను తింటూ ఉంటాయి. అందుకని పంటకు కాపు అవసరం.

ప్రశ్న 2.
“జీతగాని జీవితం వెలుగు లేనిది” అని కవి అన్నాడు. కదా ! అదెట్లాగో చెప్పండి.
జవాబు.
జీతగాని వయస్సు గల పిల్లలందరు బడికి వెళ్ళి చక్కగా చదువుకొంటారు. జీతగాడు ఆ పిల్లలను చూసి వాళ్ళకు చదువు వచ్చుననీ, తనకు చదువు రాదనీ తెల్లబోతాడు. తన జీవితంలో వెలుగు లేదని బాధపడతాడు. అందువల్ల “జీతగాని జీవితం వెలుగు లేనిది” అని కవి అన్నాడు.

ఇవి చేయండి.

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం:

ప్రశ్న 1.
పాటను విన్నారు కదా ! ఈ పాటను రాగంతో పాడండి.
జవాబు.
ఉపాధ్యాయుని పర్యవేక్షణలో అభ్యాసం చేయండి.

ప్రశ్న 2.
పల్లెటూరి పిల్లగాని బాధలు ఎట్లున్నాయో చెప్పండి.
జవాబు.
పల్లెటూరి పిల్లగాని బాధలు :

1. దారులతో సంబంధం లేకుండా, తాటిజెగ్గల కాలిజోడు తొడుగుకొని, చేతి కర్రే తోడుగా పశువులను కాస్తూ అడవికి వెళ్ళాలి.
2. తల్లి చద్ది అన్నం పొద్దున్నే పెట్టకపోయినా పనిలోకి వెళ్ళి ఆకలితో బాధపడుతూ పశువులను కాపలా కాయాలి.
3. అడవిలో అతడు పశువులను మేపేటప్పుడు అతడిని ఆకుతేల్లు, కందిరీగలు, అడవిలో ఉండే కీటకాలు కాటువేస్తూ ఉంటాయి.
4. తాను కావలి కాసే ఆవుదూడలు కంచె దూకి అవతలి వాళ్ళ పంట పొలాలను పాడుచేస్తే, ఆ పాలికాపు కొడతాడు.
5. అతని జీతం కింద ఇచ్చే ధాన్యంలో కల్తీ ఉంటుంది. ఇంటికి వెళ్ళి కొలిస్తే సేరు ధాన్యం తగ్గుతాయి.

II. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

1. కింది పదాలను చదువండి. తారుమారుగా ఉన్న పదాలను సరిచేసి రాస్తే పాఠంలోని ఒక భాగం అవుతుంది. సరిచేసి రాయండి.

అ) కంచె దుంకి మాటిమాటికి పాడుచేశాయా పంటచేలు
మాయదారి ఆవుదూడలు కొట్టాడా పాలికాపు నిన్నే జీతగాడ ఓ పాలబుగ్గల
జవాబు.
మాయదారి ఆవుదూడలు
మాటిమాటికి కంచె దుంకీ
పంట చేలూ పాడుచేశాయా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
పాలికాపు నిన్నే కొట్టాడా

ఆ) వొంపులోకి తరలేగుంపు కూరుచున్నవు
గుండుమీద దొరవైపోయావా
దొడ్డికీవే ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
నడ్డగించేవా దొంగగొడ్ల
జవాబు.
గుంపు తరలే వొంపులోకి
కూరుచున్నవు గుండుమీద
దొడ్డికీవే దొరవై పోయావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ దొంగగొడ్ల నడ్డగించేవా

2. కింది పేరాను చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

మదునయ్య చేపల వ్యాపారి. పాలేరు రిజర్వాయరులో చేపలు పట్టి అమ్ముతాడు. పెద్ద పెద్ద వలలను నీటిలో వేసి చేపలను పడుతాడు. .ఇందుకోసం అతనికో పనిమనిషి కావాలని ఆలోచించి ఒరిస్సా రాష్ట్రంలోని బరంపూర్కు పోయి ఆరోతరగతి చదివే గంగయ్య అనే బాలుడి తల్లిదండ్రులతోటి మాట్లాడి పదివేలకు అతడిని పనికి కుదుర్చుకున్నాడు.

గంగయ్యను తనవెంట తీసుకొని పాలేరుకు వచ్చాడు. మదునయ్య చెప్పినట్లు విని గంగయ్య రోజూ నీటి ఒడ్డున కూర్చొని చేపలకోసం నీటిలో వేసిన వలను చూస్తూ ఉండేవాడు. ఒక్కోసారి రాత్రి కూడా అక్కడే పండుకునేవాడు. ఈ విషయం తెలుసుకున్న అధికారులు మదునయ్యను శిక్షించారు. గంగయ్యను బడిలో చేర్పించి అతని తల్లిదండ్రులకు తెలియజేశారు.

అ. మదునయ్య ఎవరు ? ఏం చేసేవాడు ?
జవాబు.
మదునయ్య చేపల వ్యాపారి. పాలేరు రిజర్వాయరులో చేపలు పట్టి అమ్మేవాడు.

ఆ. గంగయ్య ఎవరు ? పాలేరుకు ఎందుకు వచ్చాడు ?
జవాబు.
గంగయ్య ఆరో తరగతి చదివే బాలుడు. అతనిని మదునయ్య పదివేలకు పనిలో కుదుర్చుకున్నందున పాలేరుకు వచ్చాడు.

ఇ. గంగయ్య పనిలో చేరడం వల్ల ఏమేం కోల్పోయాడు ?
జవాబు.
గంగయ్య పనిలో చేరడం వల్ల చదివే చదువును, కన్న తల్లిదండ్రులను కోల్పోయాడు.

ఈ. బాలల హక్కులలో గంగయ్య ఏ హక్కులకు దూరమయ్యాడు ?
జవాబు.
బాలల హక్కులలో గంగయ్య చదువుకొనే హక్కు అభివృద్ధి చెందే హక్కులకు దూరమయ్యాడు.

ఉ. మదునయ్యను ఎందుకు శిక్షించారు ? ఇట్లా చేయడం సరైందేనా ?
జవాబు.
బాలుడైన గంగయ్యను చదువు మాన్పించి, పాలేరు తీసుకొని వచ్చి పనిలో పెట్టినందుకు మదునయ్యను శిక్షించారు. బాలకార్మికుడిని రక్షించేందుకు మదునయ్యను శిక్షించడం సరైందే.

ఊ. గంగయ్య తల్లిదండ్రులు చేసిన పని సరైందేనా ? ఎందుకు ?
జవాబు.
గంగయ్య తల్లిదండ్రులు చేసిన పని సరైంది కాదు. గంగయ్య తల్లిదండ్రులు డబ్బుకు ఆశపడి, అతనిని చదువు మాన్పించి, బాలకార్మికునిగా తయారుచేయడం సరైంది కాదు.

3. కింది వాక్యాలను చదివి తప్పో, ఒప్పో గుర్తించండి. కారణం రాయండి.

అ. చదువుకోవడం అందరి హక్కు. (తప్పు/ఒప్పు)
జవాబు.
ఒప్పు, కారణం – చదువుకొనే హక్కు

ఆ. బాలికలు కూడా బాలురతోపాటు సమానంగా చదువడం. (తప్పు/ఒప్పు)
జవాబు.
ఒప్పు, కారణం – కులమత వర్గవిచక్షణ లేని బాల్య హక్కు

ఇ. బాలబాలికలకు సమానహక్కులు ఉంటాయి. (తప్పు/ఒప్పు)
జవాబు.
ఒప్పు, కారణం – బాలబాలికల ప్రాథమిక హక్కు

ఈ. బాలబాలికలను భయపెట్టడం, కొట్టడం, తిట్టడం. (తప్పు/ఒప్పు)
జవాబు.
తప్పు కారణం – దౌర్జన్యాల నుండి రక్షణపొందే హక్కు

ఉ. తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలను పనిలో పెట్టడం. (తప్పు/ఒప్పు)
జవాబు.
తప్పు, కారణం – కూలి జీవితం నుండి బయటపడే హక్కు

ఊ. పిల్లలు మంచి ఆహారం పొందడం. (తప్పు/ఒప్పు)
జవాబు.
ఒప్పు, కారణం – ఆరోగ్యం పోషణ హక్కు

ఋ. తెలియని వాటిని, రాని వాటిని ఉపాధ్యాయులను అడిగి తెలుసుకోవడం, నేర్చుకోవడం. (తప్పు/ఒప్పు)
జవాబు.
ఒప్పు, కారణం – అభివృద్ధి చెందే హక్కు

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. “సగము ఖాళీ, చల్లగాలి” అని కవి ఏ సందర్భంలో అన్నాడు ? ఎందుకు ?
జవాబు.
బాలకార్మికుడైన పాలబుగ్గల జీతగాడు కట్టుకొనే బట్టల గురించి కవి చెప్పిన సందర్భంలోనిది.
చొక్కా బాగా.చిరిగిపోవడం వల్ల అతడి సగం శరీరంపైకి కనబడుతోంది. ఆ చొక్కా పిల్లవాడి శరీరాన్ని పూర్తిగా కప్పడం లేదు. సగం ఖాళీగా ఉంది. చొక్కా చిరిగిపోవడం వల్ల ఆ పిల్లవాడికి చల్లని గాలి తగులుతోందట. అందువల్ల కవి “సగము ఖాళీ, చల్లగాలి” అన్నాడు.

ఆ. పశువుల కాపరి వలె బాల్యాన్ని కోల్పోతున్నవారు ఇంకెవరెవరు ఉండవచ్చు ?
జవాబు.
చిన్నతనంలోనే చాలామంది పిల్లలు తండ్రులకు సాయంగా కూలీలుగా పనిచేస్తున్నారు. ఫ్యాక్టరీలలో తక్కువ జీతాలకు కార్మికులుగా పనిచేస్తున్నారు. అనేక కుటీర పరిశ్రమల్లో పనిచేస్తున్నారు. హెూటళ్లలో సర్వర్లుగా, ప్లేట్లు శుభ్రం చేసేవారిగా, పిండి రుబ్బేవారిగా పని చేస్తున్నారు. ఇటుక బట్టీలలో, రైల్వేస్టేషన్లలో, బస్టాండులలో కూలీలుగా పనిచేస్తున్నారు. కొందరు వీధులలో చిత్తు కాగితాలు, పాల కవర్లు, సీసాలు మొదలైన వాటిని ఏరుకొని, అమ్మి జీవిస్తున్నారు. వీళ్ళంతా కూడా పశువుల కాపరి వలె బాల్యాన్ని కోల్పోతున్నవారే.

ఇ. బడిలోని తోటి పిల్లలను చూసిన పసుల కాసే పిల్లవాడు ఎందుకు బాధపడ్డాడో కారణాలు ఊహించి రాయండి.
జవాబు.
పసుల కాసే పిల్లవాడికి, తన తోడి ఇతర పిల్లలకు వలె, బడిలోకి వెళ్ళి చదువుకోవాలని ఉంటుంది. వాళ్ళకు చదువు వచ్చనీ, తనకు చదువు రాదని బాధపడతాడు. తన జీవితంలో వెలుగు లేదని బాధపడతాడు. తాను కూడా తన తోటి పిల్లల వలె, బడిలోకి వెళ్ళి చదువుకుంటే తన జీవితంలో కూడా వెలుగురేఖలు ప్రసరించి ఉండేవని బాధపడతాడు. కాబట్టి బడిలోని తోటిపిల్లలను చూసిన పసుల కాసే పిల్లవాడు తనకు బడికి వెళ్ళి చదువుకునే అదృష్టం లేకపోయిందని బాధపడ్డాడు.

ఈ. సుద్దాల హనుమంతు గురించి రాయండి.
జవాబు.

1. సుద్దాల హనుమంతు రెండో ఫారం వరకు చదువుకున్నారు.
2. జననం : యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లాలోని పాలడుగు గ్రామంలో జన్మించారు.
3. తల్లిదండ్రులు : తల్లి లక్ష్మీనరసమ్మ, తండ్రి బుచ్చిరాములు.
4. ఉద్యోగం : వ్యవసాయశాఖలో గుమస్తాగా పనిచేసి, కొన్ని కారణాల వల్ల ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేశాడు.
5. కళాకారుడైన హనుమంతు అనేక చైతన్యగీతాలు, బుర్రకథ, గొల్లసుద్దులు, పిట్టలదొర, యక్షగానం మొదలైన కళారూపాల ద్వారా ప్రజలను చైతన్యవంతులను చేశాడు.
6. ఈయన రచనలు సరళమైన పదాలతో అందరికీ అర్థమయ్యే విధంగా ఉంటాయి.

2. కింది ప్రశ్నకు 10 వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

ప్రశ్న.
“పల్లెటూరి పిల్లగాడు, పశువుల కాపరి లాంటి వాళ్ళ జీవితాలు చదువుకుంటేనే బాగుపడతాయి” దీనిని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
పిల్లలు చిన్నప్పుడు చదువుకోకుండా బాలకార్మికులుగా తయారైతే వారి జీవితమంతా కష్టాలతోనే గడపాల్సి వస్తుంది. తల్లిదండ్రులకు, అయినవారికి దూరంగా ఉండాల్సి వస్తుంది. ఎండా, వానా, చలిని తట్టుకుంటూ యజమాని పెట్టే బాధల్ని భరించాల్సి వస్తుంది. సమయానికి ఆహారం ఉండదు. ఇచ్చే కూలీ సరిగా ఇవ్వరు. తన బతుకును తలచుకుంటూ తనకు తాను దుఃఖించాల్సి వస్తుంది.

తన తోటిపిల్లలు బడికి వెళ్ళి చక్కగా చదువుకొంటుంటే, వారిని చూసి బాధతో కుమిలిపోవాల్సి వస్తుంది. చిన్నప్పుడు చదువుకోకుండా పెద్దయిన తరువాత తన జీవితంలో వెలుగు లేదని ఎంత విచారించినా ప్రయోజనం లేదు. కాబట్టి పల్లెటూరి పిల్లగాడు, పశువుల కాపరి లాంటి వాళ్ళ జీవితాలు చదువుకుంటేనే బాగుపడతాయి.

IV. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
పాఠం ఆధారంగా పిల్లగాని జీవితాన్ని “ఆత్మకథ” గా రాయండి.
జవాబు.

ఆత్మకథ

నేనొక పల్లెటూరి పిల్లగాడిని. చిన్నప్పుడే జీతానికి పశువుల కాపరినయ్యాను. తొడుక్కోడానికి సరైన చొక్కా లేదు. అది కూడా రంధ్రాలతో కూడింది. తాటిజగ్గలే నా చెప్పులు. పశువులను తోలే నా చేతికర్రే నాకు సాయంగా ఉంటుంది.

యజమాని పెట్టే బాధలు, నా కష్టాలు గుర్తుకు వచ్చినప్పుడల్లా ఏడుస్తాను. చద్ది అన్నం కూడా తినకుండా అడవిలో తిరిగి తిరిగి అలసిపోతాను. అడవిలో తిరుగుతుంటే ఆకుతేల్లు, కందిరీగలు, కీటకాలు నన్ను ఎన్ని కుడతాయో ఏమి చెప్పను. ఒక్కొక్కసారి నేను కావలి కాసే ఆవు దూడలు కంచె దూకి వెళ్ళి, పక్కవాళ్ళ పంటపొలాలను పాడుచేస్తాయి. అప్పుడు ఆ పొలాల కావలి మనిషి నన్ను కొడుతుంటాడు. ఏం చేస్తాను. అన్నీ భరిస్తాను.

నా యజమాని నాకు కుంచెడు వడ్లు జీతంగా ఇస్తాడు. ఆ వడ్లలో తాలువడ్లు, పొట్టు, కల్తీ వడ్లు ఉంటాయి. కొలత కూడా సేరు తక్కువగా ఉంటుంది. నా యీడు పిల్లలందరు చక్కగా బడికి వెళ్ళి చదువుకుంటుంటే, బడికి పోలేని నా బతుకును తలచుకుంటూ, నా జీవితంలో వెలుగు లేదని బాధపడతాను.

(లేదా)
ప్రశ్న 2.
కింది బొమ్మను చూడండి. పిల్లలు ఏం మాట్లాడుకుంటున్నారో ఊహించి సంభాషణలు రాయండి.

జవాబు.

సంభాషణలు

రాజు : సోమూ ! ఏమిటిరా ? బడికి రాకుండా ఇక్కడ రాతిబండ మీద కూర్చున్నావు ?
సోము : రామూ ! నేను బడి మానేశానురా. పశువులను కాస్తున్నా.
రాజు : బడి మానేస్తే ఎలాగురా ?
సోము : ఏమి చేయమంటావురా ? మేం పేదవాళ్ళం. అమ్మానాన్నా కూలీపని చేస్తారు. వాళ్ళకు వచ్చే కూలీ చాలడం లేదు.
రాజు : అయితే ?
సోము : అందుకని మా వాళ్ళు నన్ను పశువుల కాపరిగా జీతానికి కుదిర్చారు.
రాజు : మరి నీవు చక్కగా చదువుకుంటే ఈ కష్టాలన్నీ తీరుతాయి కదా !
సోము : చదువుకోవాలంటే బట్టలకు, పుస్తకాలకు కూడా డబ్బులు లేవురా. చూడు చిరిగిన చొక్కా తొడుక్కున్నా. గోనెసంచిని కొప్పెరగా వేసుకున్నా. తాటిజగ్గలు చెప్పులుగా ధరించా.
రాజు : మరి ఇక్కడ నీకు తోడు ఎవరురా ?
సోము : ఇదిగో ! ఈ చేతికర్రే నాకు తోడు.
రాజు : సోమూ ! నా మాట విను. బడికి వచ్చి చక్కగా చదువుకో. ఈ కష్టాలన్నీ తొలగిపోతాయి.
సోము : నా జీవితానికి వెలుగు లేదురా. ఏమి చేయను !
రాజు : నాకు బడికి వెళ్ళే సమయమైంది. వెళ్తున్నా.

V. పదజాల వినియోగం.

1. కింది వాక్యాల్లోని గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలను రాయండి.

అ. మా అన్నయ్య బాగా చదివి సర్కారు కొలువు సంపాదించాడు.
జవాబు.
కొలువు = ఉద్యోగం

ఆ. పెందలాడే లేచి వ్యాయామం చేస్తే ఆరోగ్యం బాగుంటుంది.
జవాబు.
పెందలాడే = ప్రొద్దు పొడవక మునుపు

ఇ. మా ఊరు పక్కనే ఏరు పారుతున్నది.
జవాబు.
ఏరు = నది

ఈ. నీ ముఖం ఏంటి అట్లా వెలవెలబోయింది ? ఏదైనా బాధ ఉన్నదా ?
జవాబు.
వెలవెలబోవు = వివర్ణమగు, కళ తప్పడం

2. కింది పట్టికలోని ప్రకృతి – వికృతి పదాలను జతపరుచండి.

అ. పసులు	క. అడవి
ఆ. అంబ	ఖ. గ్రాసం
ఇ. అటవి	గ. పశువులు
ఈ. గాసం	ఘ. అమ్మ

జవాబు.
అ. గ
ఆ. ఘ
ఇ. క
ఈ. ఖ

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

1. కింది పదాలను విడదీసి రాయండి.

ఉదా : నాయనమ్మ = ____________
జవాబు.
నాయన + అమ్మ

అ. నిజాశ్రమంబు = ____________
జవాబు.
నిజ + ఆశ్రమంబు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి

ఆ. పోయితివయ్యా = ____________
జవాబు.
పోయితివి + అయ్యా – ఇత్వ సంధి

ఇ. నిజమూహింప = ____________
జవాబు.
నిజము + ఊహింప – ఉత్వసంధి

ఈ. వలయమందు = ____________
జవాబు.
వలయము + అందు – ఉత్వసంధి

ఉ. ముఖారవిందం = ____________
జవాబు.
ముఖ + అరవిందం – సవర్ణదీర్ఘసంధి

2. కింద విడదీసిన పదాలను కలిపి రాయండి.

అ. నిన్ను + అడుగ = ____________
జవాబు.
నిన్నడుగ – ఉత్వసంధి

ఆ. ఇడుమకు + ఓరి = ____________
జవాబు.
ఇడుమకోర్చి- ఉత్వసంధి

ఇ. ఇప్పుడు + ఏమిటి = ____________
జవాబు.
ఇప్పుడేమిటి – ఉత్వసంధి

ఈ. ఎవ్వరు + ఏమనిన = ____________
జవాబు.
ఎవ్వరేమనిన – ఉత్వసంధి = ____________
జవాబు.

ఉ. నిమిషము + ఏని = ____________
జవాబు.
నిమిషమేని – ఉత్వసంధి

3. కింద గీత గీసిన పదాలకు విగ్రహవాక్యాలను రాసి, సమాసము పేరు రాయండి.

అ. మనిషి జీవితంలో వెలుగునీడల వలె కష్టసుఖాలు వచ్చిపోతుంటాయి.
జవాబు.
వెలుగు, నీడ – ద్వంద్వ సమాసం.

ఆ. భూమ్యాకాశాలు ఎప్పుడూ కలువవు.
జవాబు.
భూమీ, ఆకాశమూ – ద్వంద్వ సమాసం.

ఇ. ధర్మాధర్మాలు ఆలోచించి పనిచేయాలి.
జవాబు.
ధర్మమూ, అధర్మమూ – ద్వంద్వ సమాసం.

ఈ. శాంత్యహింసలు భారతీయ ధర్మానికి మూలస్తంభాలు.
జవాబు.
శాంతీ, అహింసా – ద్వంద్వ సమాసం.

ఉ. సూర్యచంద్రులు లోకానికి వెలుగునిస్తారు.
జవాబు.
సూర్యుడూ, చంద్రుడూ – ద్వంద్వ సమాసం.

ఊ. జీవితంలో పైకి రావాలంటే నీతినిజాయితీలు చాలా ముఖ్యం.
జవాబు.
నీతీ, నిజాయితీ – ద్వంద్వ సమాసం.

ఋ. జాతరకు చిన్నపెద్దలు అందరూ తరలిపోతారు.
జవాబు.
చిన్నా, పెద్దా – ద్వంద్వ సమాసం.

ప్రాజెక్టు పని:

ప్రశ్న.
మీ ప్రాంతంలో బడికి పోకుండా ఉండే పిల్లల్ని కలువండి. వారెందుకు బడికి రావడంలేదో ‘బడి గురించి’ చదువు గురించి వారేమనుకుంటున్నారో వివరాలు సేకరించి నివేదిక రాయండి.
జవాబు.
విద్యార్థి కృత్యం.

TS 6th Class Telugu 11th Lesson Important Questions పల్లెటూరి పిల్లగాడా!

III. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
మీ ఊరిలోని అందాలను వర్ణిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
మా గ్రామం ఎంతో అందంగా ఉంటుంది. చుట్టూరా కొబ్బరితోటలు, మామిడి వృక్షాలు ఎంతో శోభాయమానంగా ఉంటాయి. తెల్లవారుఝాము నుండే కోయిలల కుహూ కుహూ రావాలు, పక్షుల కిలకిలలు చెవులకు విందు చేస్తుంటాయి. గ్రామంలో ఉన్న దేవాలయం నుంచి మనసు పులకరించే మధుర భక్తిగీతాలు వినపడుతుంటాయి.

అదిగో ! మా గ్రామపు ఉన్నత పాఠశాల విద్యార్థులు కేరింతలు కొడుతూ, ఆడుతూ, పాడుతూ ఉత్తమ విద్యాభ్యాసం చేస్తూ పోటీ పరీక్షలలో మా గ్రామానికే వన్నె తెస్తున్నారు. ఇటువైపు చూస్తే చక్కని గ్రంథాలయం. నీడ నిచ్చే చెట్లు, వాటి కింద బల్లలు, బల్లలపై పిల్లలు, పెద్దలు, పుస్తకాలు, వార్తా పత్రికలు చదువుతూ లోక జ్ఞానాన్ని విశేషంగా సంపాదిస్తున్నారు.

అదిగో ! పెద్ద చెఱువు. దానిని పరిశుభ్రంగా ఉంచేందుకు, పశువులు ప్రవేశించకుండా చుట్టూతా ఇనుపకంచె వేశారు. దాని నుండి నీటిని యంత్రాల ద్వారా పరిశుభ్రం చేసి గ్రామం అంతటికీ మంచినీటి సౌకర్యాన్ని కల్పించారు మా సర్పంచి. మా రైతులు వరి, పొగాకు, ప్రత్తి, మిరప వంటి పంటలు పండిస్తూ దేశానికే తలమానికంగా ఉన్నారు. ఎందరో కళాకారులున్నారు. ఇంతటి సుందరమైన గ్రామానికి రోడ్డు, బస్సు, బ్యాంకు సౌకర్యాలు కూడా ఉండడంతో నేను ఏనాడో ఊహించిన మా అందమైన పల్లెటూరు ఈనాటికి కన్నులపండువగా కనబడుతోంది.

ప్రశ్న 2.
బడికి పోయే తమ ఈడు పిల్లలను చూసి బాల కార్మికులైన పేద పిల్లలు ఎంత బాధకు లోనౌతారో తెలుపుతూ మీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

రామాజీ పేట,
X X X X X.

ప్రియమిత్రుడు నాగరాజుకు,

ఇక్కడ మేము క్షేమం. మీరంతా అక్కడ క్షేమమని తలుస్తాను. నేను బాగా చదువుతున్నాను. మిత్రులతో కలిసి ఆటల్లో ఎన్నో బహుమతులను పొందాను. అమ్మానాన్నల అనురాగాన్ని పొందుతున్నాను. కాని ఇటీవల ఒక సన్నివేశం నన్ను బాధపెట్టింది. మా ఇంటికి దగ్గరలోని హెూటల్లో సర్వర్గా ఉన్న నా యీడు పిల్లవాణ్ణి యజమాని చితకబాదాడు. కారణం ఆకలికి తట్టుకోలేక ముందుగా టిఫిన్ తిన్నాడని. అతను ఏడుస్తుంటే బాధేసింది. నేను వెళ్ళి ఓదార్చాను.

అప్పుడు ఆ అబ్బాయి తన సంగతులన్నీ చెప్పాడు. తనకూ బాగా చదువుకోవాలని, గొప్పవాడు కావాలని ఉందని, చిన్నప్పుడే తల్లిదండ్రులు దూరం కావడంతో తనకీ కష్టాలు వచ్చాయని చెప్పాడు. అతనికే తల్లిదండ్రులుంటే జీవితం మరోలా ఉండేది. మనలాగే అతను సంతోషంగా ఉండేవాడు కదా ! ప్రభుత్వం చట్టం చేసినా అమలుచేయడంలో లోపం వల్ల బాలకార్మికులు ఇంకా బాధలు పడుతూనే ఉన్నారు. ఈ విషయం మీద నీ ఆలోచనలు వ్రాయి.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
యస్. బాలసుబ్రహ్మణ్యం.

చిరునామా :
కె. నాగరాజు,
S/o సూర్యం,
దుద్దెడ,
మెదక్ జిల్లా.

IV. భాషాంశాలు.

పర్యాయపదాలు:

ప్రశ్న 1.
తరలు = ____________
జవాబు.
ప్రయాణమగు, నడచు

ప్రశ్న 2.
గుండు = ____________
జవాబు.
బండరాయి, పెద్దరాయి

ప్రశ్న 3.
దొర = ____________
జవాబు.
ప్రభువు, అధికారి

ప్రశ్న 4.
తాలు = ____________
జవాబు.
పొల్లు, తప్ప గింజ

ప్రశ్న 5.
వెలవెలబోవు = ____________
జవాబు.
వివర్ణమగు, కళ తప్పు

ప్రశ్న 6.
అడవి = ____________
జవాబు.
అటవి, అరణ్యం, కాన

నానార్థాలు:

ప్రశ్న 1.
పశువు = ____________
జవాబు.
ప్రాణి, జంతువు, పశుప్రాయుడు

ప్రశ్న 2.
కవి = ____________
జవాబు.
కావ్యకర్త, శుక్రుడు, వాల్మీకి, పండితుడు

సొంతవాక్యాలు:

ప్రశ్న 1.
గుంపు = ____________
జవాబు.
గుంపు = మంద
ఒక కాకికి కష్టమొస్తే తోటి కాకులన్నీ గుంపుగా చేరతాయి.

ప్రశ్న 2.
కార్మికులు = ____________
జవాబు.
శ్రమజీవులు
కార్మికుల కష్టంతోనే మనం తిండి తింటోంది.

ప్రశ్న 3.
అర్ధాకలి = ____________
జవాబు.
అర్ధాకలి = సగం తీరిన ఆకలి
దేశంలో ఎందరో అర్ధాకలితో జీవిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 4.
పంట పొలాలు = ____________
జవాబు.
పంట పొలాలు = పైరుతో నిండుగా ఉన్న పొలాలు
పల్లెటూళ్ళు పాడి పశువులతో, పంట పొలాలతో అలరారుతుంటాయి.

ప్రశ్న 5.
పాలబుగ్గలు = ____________
జవాబు.
పాలబుగ్గలు = లేత బుగ్గలు
పసిపాపలు పాలబుగ్గలతో ముద్దు గొలుపుతారు.

వ్యాకరణాంశాలు:

ప్రశ్న 1.
అన్నయ్య బాగా చదివి, ఉద్యోగం సంపాదించాడు – ఇది ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంక్లిష్ట వాక్యం.

ప్రశ్న 2.
పెందలాడే లేచి, వ్యాయామం చేయాలి – గీత గీసిన పదం ఏ క్రియ ?
జవాబు.
అసమాపక క్రియ

ప్రశ్న 3.
అతడు పనికి కుదిరాడు – ఏ భాషాభాగం ?
జవాబు.
సర్వనామం

ప్రశ్న 4.
బడి, పాఠశాల, గంట, గుడి – వీనిలో సంబంధం లేని పదం ఏది ?
జవాబు.
గుడి

ప్రశ్న 5.
‘పశువులు’ – ఏ వచనం ?
జవాబు.
బహువచనం

ప్రశ్న 6.
‘నేను చదువను’ – వ్యతిరేకార్థక వాక్యం రాయండి.
జవాబు.
నేను చదువుతాను.

ప్రశ్న 7.
చర్మం, గుడ్డ, అధికం, సస్యం – వీనిలో సంయుక్తాక్షర పదాలేవి ?
జవాబు.
చర్మం, సస్యం

ప్రశ్న 8.
జీతం, పశువు, ధాన్యం, కీటకం – వీనిలో పరుషాక్షర పదాలేవి ?
జవాబు.
జీతం, కీటకం

ప్రశ్న 9.
అంతస్థములేవి ?
జవాబు.
‘య, ర, ల, ‘వ’ లు

ప్రశ్న 10.
నెమలి, వాణి, హంస, కంస వీనిలో నపుంసక లింగాలేవి ?
జవాబు.
నెమలి, హంస

పాటకు – అర్థాలు – భావాలు:

1. పల్లెటూరి పిల్లగాడ
పసులగాచే మొనగాడ
పాలుమరచి ఎన్నాళ్ళయిందో ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
కొలువు కుదిరి ఎన్నాళ్ళయిందో

అర్థాలు :

పసులు = పశువులు
జీతగాడు = జీతము తీసుకొని పని చేసేవాడు, సేవకుడు, నౌకరు
కొలువు = ఉద్యోగం

భావం:
ఓ పల్లెటూరి పిల్లగాడా ! పశువులను కాపలాకాసే వీరుడా ! నీవు తల్లి దగ్గర పాలు త్రాగడం మాని ఎన్ని రోజులయ్యిందో తెలియదు. ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడా ! నీవు పనిచేసే ఉద్యోగంలో చేరి ఎన్నాళ్ళయ్యిందో చెప్పు.

2. చాలి చాలని చింపులంగి
సగము ఖాళీ చల్లగాలి
గోనెచింపు కొప్పెర పెట్టావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
దానికి చిల్లులెన్నో లెక్కపెట్టావా

అర్థాలు :
చాలి చాలని = తొడుక్కోడానికి సరిగా సరిపోని
చింపులంగి (చింపులు + అంగి) = చిరిగిపోయిన చొక్కా
కొప్పెర = తలపై నుండి కప్పుకొనే ఒక వస్త్రం
చిల్లులు = రంధ్రాలు

భావం:
పిల్లవాడా ! నీవు వేసుకోడానికి సరిగా సరిపోని చిరిగిపోయిన చొక్కా వేసుకున్నావు. నీ శరీరం సగం పైకి కనబడుతోంది. నీకు అందుకే చలిగాలి తగులుతోంది. నెత్తిపై చిరిగిన గోనె, టోపీగా పెట్టుకొన్నావా ? దానికి ఎన్నో చిల్లులు ఉన్నాయి. చూశావా ?

3. తాటిజెగ్గలా కాలిజోడు
తప్పటడుగుల నడకతీరు
బాటతో పని లేకుంటయ్యిందా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
చేతికర్రే తోడైపోయిందా

అర్థాలు :

తాటిజెగ్గలు = తాటిచెట్టు మట్టలు మార్గం
బాట = మార్గం

భావం:
తాటిచెట్టు మట్టలతో తయారుచేయించి కాలిజోడు ధరిస్తావు. తప్పటడుగులు అంటే తూలిపోతూ నడుస్తావు. నీకు రోడ్డు మార్గాలతో పని లేకుండా పోయింది. నీ చేతి కర్రే నీకు సహాయంగా ఉన్నది కదా !

4. గుంపు తరలే వొంపులోకి
కూరుచున్నవు గుండుమీద
దొడ్డికీవే దొరవై పోయావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
దొంగ గొడ్ల నడ్డగించేవా

అర్థాలు :

తరలు = ప్రయాణమగు, నడచు
గుంపు = మంద
గుండు = పెద్ద అయి, బండతాయి
దొడ్డి = పశువుల కొట్టం
దొర = ప్రభువు, అధికారి

భావం:
ఓ పిల్లవాడా ! పశువుల గుంపు పోయే వంపులో ఉన్న బండరాయి మీద కూర్చుంటావు. దొంగతనంగా జొరబడే పశువులను నీ దొడ్డిలోకి రాకుండా ఆపుతావు. నీ దొడ్డికి నీవే దొరవు అయ్యావా ?

5. కాలువై కన్నీరుగార
కండ్లపై రెండు చేతులాడ
వెక్కి వెక్కి ఏడ్చుచున్నావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
ఎవ్వ రేమన్నారో చెప్పేవా

అర్థాలు :

జీతగాడు = నౌకరు, సేవకుడు

భావం :
ఓ పాలబుగ్గల పనివాడా ! కన్నీరు కాలువలా ప్రవహించేలా, కళ్ళను చేతులతో నలుపుకుంటూ, వెక్కివెక్కి బాటతో పని లేకుంటయ్యిందా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ ఏడుస్తున్నావా ? నిన్ను ఎవరైన ఏమన్న మాటలతో చేతికర్రే తోడైపోయిందా బాధించారా ?

6. పెందలాడ అమ్మనీకు
పెట్టలేదా సద్దికూడు
ఆకలిగొని అడలుచున్నావా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
అడవి తిరిగి అలిసి పోయావా

అర్థాలు :
పెందలాడ = ప్రొద్దుపోవక మునుపు
సద్దికూడు = చద్ది అన్నం

భావం :
ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడా ! నీకు మీ అమ్మ ఈ రోజు ఉదయమే చద్ది అన్నం పెట్టలేదా ? అందువల్ల ఆకలి వేసి ఏడుస్తున్నావా ? అడవిలో తిరిగి తిరిగి అలసిపోయి ఏడుస్తున్నావా ? ఎందుకు ఏడుస్తున్నావో చెప్పు.

7. ఆకుతేల్లు కందిరీగలు
అడవిలో గల కీటకాదులు
నీకేమైన కాటువేశాయా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
నిజము దాచక నాతో చెప్పేవా

అర్థాలు :

ఆకుతేల్లు = ఆకులు తినే పురుగులు
కాటు = కరచుట

భావం :
ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడా! అడవిలో ఆకు తినే పురుగులో, కందిరీగలో లేదా ఇతర కీటకాలో నిన్నేమైన కుట్టాయా ? నిజం దాచకుండా నీ విచారానికి కారణం ఏమిటో నాకు చెప్పవా?

8. మాయదారి ఆవుదూడలు
మాటిమాటికి కంచె దుంకీ
పంటచేలు పాడుచేశాయా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
పాలికాపు నిన్నే కొట్టాడా

అర్థాలు :

దుంకీ = దూకి
పాడుచేయు = నాశనం చేయు
పాలికాపు = పంట కాపరి

భావం:
ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడా ! మాయదారి ఆవుదూడలు మాటిమాటికి చేను చుట్టూ వేసిన ముండ్లకంచెపై నుండి దుంకి వేరేవాళ్ళ పంట పొలాలను పాడుచేశాయా ? అది చూసిన ఆ కావలి మనిషి నిన్ను కొట్టాడా ? ఎందుకు ఏడుస్తున్నావో చెప్పు.

9. నీకు జీతం నెలకు కుంచం
తాలు వరిపిడి కల్తీగాసం
కొలువగా పేరు తక్కువ వచ్చిందా ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
తలుచుకుంటే దుఃఖ మొచ్చిందా

అర్థాలు :

కుంచం = నాలుగు మానికల కొలమానం (నాలుగు సోలలు) (దాదాపు ఏడున్నర కిలోలకు సమానం)
తాలు = పొల్లు, తప్పగింజ, ఎన్నుతీసి ఎండిపోయిన పైరు (పొల్లు గింజలలో బియ్యం ఉండదు)
తాలువరి = చెత్తరకపు ధాన్యం
పిడి = పిడికెడ
కల్తీగాసం = కల్తీ తిండి (వరిధాన్యం కల్తీవి కొలిచేవారని అర్థం)
సేరు = కొలమానం (కుంచానికి నాలుగు పేర్లు)

భావం :
ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడా ! నీకు నెలకు జీతం కుంచెడు వడ్లు. అందులో పొల్లు ధాన్యం పిడికెడు కల్తీ ఉండేది. ఇంటికి తెచ్చి కొలిస్తే పేరు ధాన్యం తక్కువగా వచ్చేవి. అది తలచుకొని ఏడుస్తున్నావా ? చెప్పు. పాఠశాల ముందుచేరి

10. పాఠశాల ముందుచేరి
తోటి బాలుర తొంగి చూసి
ఏటికోయీ వెలవెల బోతావు ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడ
వెలుగులేని జీవితమంటావా

అర్ధాలు:

ఏటికోయి = ఎందుకోయి
వెలవెలబోతావు = తెల్లబోతావు

భావం :
ఓ పాలబుగ్గల జీతగాడా ! నీవు బడి ముందర నిలబడి, బడిలో చదివే నీ యీడు పిల్లలను చూసి ఎందుకు అలా తెల్లబోతున్నావు ? నీది కాంతిరేఖ లేని జీవితమని బాధపడుతున్నావా ?

పాఠం / ఉద్దేశం:

గ్రామాల్లోని కొంతమంది బీదపిల్లలు బడికి పోకుండా పశువులను కాస్తున్నారు. కూలి పనులకు పోతున్నారు. ఎండలో, వానలో తిరుగుతూ బాధలు పడుతున్నారు. అర్ధాకలితో జీవిస్తున్నారు. వారు పడే కష్టాలను, కన్నీళ్ళను మనకు తెలియజేస్తూ అటువంటి బాలకార్మిక వ్యవస్థను నిర్మూలించాలనే ఆలోచనల్ని రేకెత్తింప చేయడమే ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం ‘పాట’ అనే ప్రక్రియకు సంబంధించినది. ఒక పల్లవి, కొన్ని చరణాలతో లయాత్మకంగా పాడుకోవడానికి అనువుగా ఉండేదే పాట. సుద్దాల హనుమంతు రాసిన ఈ పాట ఆయన శతజయంతి సందర్భంగా ప్రచురించిన “పల్లెటూరి పిల్లగాడ !” అనే పాటల సంకలనం లోనిది.

కవి పరిచయం:

పాఠ్యభాగం : పల్లెటూరి పిల్లగాడా !
పాఠ్యభాగ రచయిత : సుద్దాల హనుమంతు.
కాలం : 1910 – 1982 మధ్యకాలంలోని వాడు.
జన్మస్థలం : యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లాలోని పాలడుగు గ్రామం.
తల్లిదండ్రు : తల్లి లక్ష్మీనరసమ్మ, తండ్రి బుచ్చిరాములు.
ఉద్యోగం : వ్యవసాయ శాఖలో గుమాస్తాగా పనిచేసి కొన్ని కారణాల వల్ల ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేశాడు.
ఇతర విశేషాలు : ఈయన హేతువాదిగా పేరు పొందాడు. అనేక చైతన్య గీతాలు, బుర్రకథ, గొల్లసుద్దులు, పిట్టలదొర, యక్షగానం మొదలైన కళారూపాల ద్వారా ప్రజలను చైతన్యవంతులను చేశాడు.
రచనాసరళి :
సరళమైన పదాలతో అందరికీ అర్థమయ్యే విధంగా ఇతని రచనలు ఉంటాయి.

ప్రవేశిక :

పల్లెల్లో నివసించే కొందరు బీదపిల్లలు సరైన తిండి లేక, బడికి పోకుండా పశువులను కాస్తున్నారు. అడవుల్లో తిరుగుతు, అడవి జంతువులతో, కీటకాలతో అపాయాలను ఎదురుకుంటున్నారు. చాలీచాలని జీతం తీసుకుంటూ యజమానుల వేధింపులను భరిస్తున్నారు. బడికి పోయే తమ ఈడు పిల్లలను చూస్తూ ఎంతో బాధకు లోనౌతున్నారు. అటువంటి వాళ్ళ జీవితం ఎట్లా ఉంటుందో ఈ పాఠంలో చూద్దాం.

సారాంశం:

ఓ పల్లెటూరి పిల్లగాడా ! నిన్నగాక మొన్న పాలు తాగుతూ, చిన్నపిల్లాడిలా తిరుగుతూ కనిపించేవాడివి. అప్పుడే పశువులను కాయడంలో మొనగాడివైపోయావా ? పాలుగారే బుగ్గలతో చిన్న వయసులో జీతానికి పనిచేయవలసిన దుస్థితి నీకు ఎందుకు వచ్చిందో కదా !

నీ ఒంటికి చాలీ చాలని చినిగిపోయిన అంగి చల్లని గాలి నుండి నిన్ను కాపాడటం లేదు కదా ! అందుకే గోనెసంచిని కొప్పెరగా వేసుకున్నవా? మరి దానికున్న రంధ్రాలు ఎన్నో చూశావా ? అది కూడా నిన్ను కాపాడటం లేదు కదా!

తాటిజగ్గలను చెప్పులుగా చేసుకున్నావు. కాని అవి నిన్ను సరిగా నడువనీయడం లేదు కదా ! దాంతో నీకు తొవ్వ అవసరం లేకుండ నీ చేతికర్రే నీకు సహాయంగా ఉన్నది కదా!
మందలు పోయే వంపులో ఉన్న బండరాయి మీద కూర్చుంటావు. దొంగతనంగా జొరబడే పశువులను నీ దొడ్డిలోకి రాకుండా ఆపుతావు. నీ దొడ్డికి నీవే దొరవు అయ్యావా ? ఇంత లేతవయసులో ఎంత పెద్ద బాధ్యతను మోస్తున్నావో కదా!

నిన్ను ఎవరైనా ఏమన్న మాటలతో బాధించారా ? కాలువల్లాగా నీ కండ్ల నుంచి కారే కన్నీళ్లను నీ చేతులతో తుడుచుకుంటూ వెక్కి వెక్కి ఎందుకు ఏడుస్తున్నావు ? నీ కష్టాలు, యజమాని పెట్టే బాధలు గుర్తుకొస్తున్నాయా ?

పొద్దున అమ్మ నీకు సద్ది అన్నం పెట్టలేదా ? అడవిలో తిరిగి తిరిగి ఆకలితో అలసిపోయావా ?
అడవిలో ఆకుతినే పురుగులో, కందిరీగలో లేదా ఇతర కీటకాలో నిన్నేమైన కుట్టాయా ? నిజమేంటో నాకు చెప్పవా? మాయదారి ఆవుదూడలు మాటి మాటికి కంచెపై నుండి దుంకి వేరే వాళ్ళ పంటపొలాలను పాడుచేశాయా ? అది చూసిన ఆ కావలిమనిషి నిన్ను కొట్టాడా ?

నీకు నెలకు జీతం కుంచెడు వడ్లు. నీకు కొలిచిన జీతం వడ్లలో తాలువడ్లు, పొట్టు, కల్తీవడ్లు ఉన్నాయా ? కొలిస్తే సేరు తక్కువగా ఉన్నాయా ? అది తలుచుకొని ఏడుస్తున్నావా ?
బడి ముందర నిలబడి, బడిలో చదివే నీ ఈడుపిల్లలను చూసి, ముఖాన్ని ముడుచుకున్నావు. బడికి పోలేని నీ బతుకును తలుచుకుంటూ ఏడుస్తున్నావా ? జీవితంలో వెలుగు లేదని బాధపడుతున్నావా ?

నేనివి చేయగలనా?

• పాటను రాగంతో, అభినయంతో పాడగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచిత పేరాను చదివి, జవాబులు రాయగలను. – అవును/ కాదు
• ‘పిల్లల జీవితాలు చదువుకుంటేనే బాగుపడతాయి’ అనే అంశాన్ని సమర్థిస్తూ రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పల్లెటూరి పిల్లగాని జీవితాన్ని ఆత్మకథగా రాయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 9th Lesson చీమలబారు Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 9th Lesson Questions and Answers Telangana చీమలబారు

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి మాట్లాడండి. (TextBook page No. 84)

ప్రశ్నలు జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో ఏమి జరుగుతున్నది ?
జవాబు.
బొమ్మలో ప్రయాణికులు బస్సును ఎక్కుతున్నారు.

ప్రశ్న 2.
ప్రయాణికులు బస్సును ఎట్లా ఎక్కుతున్నారు ?
జవాబు.
ప్రయాణికులు ఒకరివెంట ఒకరు వరుసలో నిలబడి క్రమశిక్షణ పాటిస్తూ బస్సును ఎక్కుతున్నారు.

ప్రశ్న 3.
మన చుట్టూ నివసిస్తున్న ఏయే ప్రాణులు ఇట్లాంటి క్రమశిక్షణను కలిగి ఉంటాయి ?
జవాబు.
మన చుట్టూ నివసిస్తున్న ప్రాణులలో చీమలు ఇట్లాంటి క్రమశిక్షణను కలిగి ఉంటాయి.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 87)

ప్రశ్న 1.
చీమల విషయంలో ‘కడు దుర్గమమైన బ్రతుకుబాట మీది’ అని కవి ఎందుకన్నాడో చెప్పండి.
జవాబు.
చీమలకు పండించే భూములు లేవు. కళ్ళానికి ఒక్కొక్క గింజ చొప్పున ఏరుకుంటే అవే అనేక గింజలవుతాయి. పొలాలన్నీ తిరిగి తిరిగి ఎంతో కష్టపడి అవి ఈ ధాన్యపు గింజలను సంపాదిస్తాయి. ఆ ధాన్యాన్ని పొదుపు చేసి భద్రపరుస్తాయన్న మాట. అందువల్ల చీమలది ‘కడు దుర్గమమైన బ్రతుకు బాట’ అని కవి అన్నాడు.

ప్రశ్న 2.
పొదుపు పాటిస్తే దారిద్ర్యం ఉండదని కవి అన్నాడు కదా! మనం ఏయే విషయాల్లో పొదుపు పాటించాలి?
జవాబు.
మనం ధనం, నీరు, విద్యుత్తు, గ్యాస్, ఆహార పదార్థాలు మొదలైన విషయాల్లో పొదుపు పాటించాలి.

ప్రశ్న 3.
మనిషి బతకడానికి ఏయే విద్యలు నేర్చుకుంటున్నాడో ఆలోచించి చెప్పండి.
జవాబు.
మనిషి బతకడానికి వృత్తి విద్య, సాంకేతిక విద్య, వైద్య విద్య, శాస్త్ర విద్య, వ్యవసాయ విద్య మొదలైన విద్యలు నేర్చుకుంటున్నాడు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook page No. 87)

ప్రశ్న 1.
చీమల విషయంలో ‘కడు దుర్గమమైన బ్రతుకుబాట మీది’ అని కవి ఎందుకన్నాడో చెప్పండి.
జవాబు.
చీమలకు పండించే భూములు లేవు. కళ్ళానికి ఒక్కొక్క గింజ చొప్పున ఏరుకుంటే అవే అనేక గింజలవుతాయి. పొలాలన్నీ తిరిగి తిరిగి ఎంతో కష్టపడి అవి ఈ ధాన్యపు గింజలను సంపాదిస్తాయి. ఆ ధాన్యాన్ని పొదుపు చేసి భద్రపరుస్తాయన్న మాట. అందువల్ల చీమలది ‘కడు దుర్గమమైన బ్రతుకు బాట’ అని కవి అన్నాడు.

ప్రశ్న 2.
పొదుపు పాటిస్తే దారిద్ర్యం ఉండదని కవి అన్నాడు కదా! మనం ఏయే విషయాల్లో పొదుపు పాటించాలి?
జవాబు.
మనం ధనం, నీరు, విద్యుత్తు, గ్యాస్, ఆహార పదార్థాలు మొదలైన విషయాల్లో పొదుపు పాటించాలి.

ప్రశ్న 3.
మనిషి బతకడానికి ఏయే విద్యలు నేర్చుకుంటున్నాడో ఆలోచించి చెప్పండి.
జవాబు.
మనిషి బతకడానికి వృత్తి విద్య, సాంకేతిక విద్య, వైద్య విద్య, శాస్త్ర విద్య, వ్యవసాయ విద్య మొదలైన విద్యలు నేర్చుకుంటున్నాడు.

ఇవి చేయండి.

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం.

ప్రశ్న 1.
పాఠం చదివారు కదా ! ఈ కవితను కవి ఎందుకు రాసి ఉండవచ్చు?
జవాబు.
చీమల నుండి పొదుపు, క్రమశిక్షణతో కూడిన నడక, వివేకమూ నేర్చుకోవడానికి ఈ కవితను రాసి ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
చీమల క్రమశిక్షణను తెలుసుకున్నారు కదా ! క్రమశిక్షణను పాటించే విషయంలో మనిషి తీరు ఎట్లా ఉంటున్నదో చెప్పండి.
జవాబు.
క్రమశిక్షణను పాటించే విషయంలో మనిషి తీరు చీమల తీరు కంటె భిన్నంగా ఉంటున్నది. క్రమశిక్షణను పాటించాలని ఎదుటివారికి నీతులు చెబుతారు కాని తాము మటుకు ఆచరించరు.

II. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

ప్రశ్న 1.
పాఠం చదివి చీమల గొప్పదనాన్ని తెలిపే ముఖ్యమైన పదాలను వెతికి రాయండి.
జవాబు.

1. బారుగట్టి
2. ఓరిమి
3. ఇంగితజ్ఞులు
4. కట్టుదిట్టము
5. ప్రాలుమాలి తిరుగరు
6. దుర్గమమైన బ్రతుకుబాట
7. వివేకం
8. పొదుపు
9. శిక్షణ
10. ఘనులు

ప్రశ్న 2.
కింది కవితను చదువండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

ఎగిరే పక్షుల్లో ఐక్యత ఉందోయ్
సాగే చీమల్లో ఐక్యత ఉందోయ్
కోకిల గానంలో మాధుర్యం ఉందోయ్
నెమలి నాట్యంలో ఆనందం ఉందోయ్
ప్రకృతిలో ఎక్కడ చూసిన
అందం ఉందోయ్, ఆనందం ఉందోయ్

అ. పై కవిత ప్రకారం చీమల గొప్పతనం ఏమిటి ?
జవాబు.
చీమల గొప్పతనం క్రమశిక్షణ, ఐక్యత.

ఆ. పక్షుల గొప్పదనం ఏమిటి?
జవాబు.
పక్షుల గొప్పదనం ఐక్యం.

ఇ. కోకిల గానం ఎట్లా ఉంటుంది ?
జవాబు.
కోకిల గానం మాధుర్యంగా ఉంటుంది.

ఈ.
ప్రకృతిని ఎందుకు కాపాడాలి ?
జవాబు.
ప్రకృతిలో అందం, ఆనందం ఉన్నందున దాన్ని కాపాడాలి.

ఉ. ఈ కవితకు శీర్షికను పెట్టండి.
జవాబు.
ఈ కవితకు శీర్షిక : ‘ప్రకృతి’

3. గేయం ఆధారంగా కింది వాక్యాల్లో ఒప్పును (✓) తో, తప్పును (✗)తో గుర్తించండి.

అ. చీమలు చాలా సోమరులు. ( )
జవాబు.
✗

ఆ. చీమలకు క్రమశిక్షణ ఎక్కువ. ( )
జవాబు.
✓

ఇ. పొదుపు చేయడం చీమల నుంచి నేర్చుకోవాలి. ( )
జవాబు.
✓

ఈ. చీమలకు ముందుచూపు ఉండదు. ( )
జవాబు.
✗

ఉ. చీమలనేత చీమలన్నింటినీ నడిపిస్తాడు. ( )
జవాబు.
✗

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. చీమలను చూసి మనం నేర్చుకోవాల్సిన విషయాలేవి ?
జవాబు.
చీమలను చూసి మనం క్రమశిక్షణ నేర్చుకోవాలి. పనీపాటా లేకుండా సోమరితనంగా తిరుగకూడదు. పొదుపు చేయడం నేర్చుకోవాలి. ఐకమత్యంగా ఉండాలి. మంచి నడవడి నేర్చుకోవాలి. కష్టపడేతత్త్వం అలవాటు చేసుకోవాలి.

ఆ. “కోటి విద్యలు కూటికొరకే కదా !” – ఈ వాక్యాన్ని విశ్లేషించి రాయండి.
జవాబు.
మనం ఎన్నో రకాల చదువులు చదువుతాం. చదువుకొన్న తరువాత ఆ చదువును బట్టి తగిన ఉద్యోగాన్ని సంపాదిస్తాం. ఆ జీతంతో జీవిస్తాం. విద్య వల్ల జ్ఞానం సంపాదిస్తాం. దానితో బ్రతికే విధానం, డబ్బు సంపాదించే తెలివి వస్తాయి. కాబట్టి ఎంత చదువుకున్నా, ఎన్ని పరీక్షలు పాసయినా, ఏ ఉద్యోగం చేసినా అవన్నీ డబ్బు సంపాదించి, ఆ డబ్బుతో పొట్ట పోషించుకోవడం కోసమే అని గ్రహించాలి అంటే “కోటి విద్యలు కూటి కొరకే కదా!”.

ఇ. ఏ పనీ లేకుండా వృథాగా తిరగడం వల్ల కలిగే అనర్థాలు ఏమిటి ?
జవాబు.
ఏ పనీ లేకుండా వృథాగా తిరగడం వల్ల సోమరితనం పెరుగుతుంది. క్రమశిక్షణ తప్పుతుంది. లోకంలో అందరూ చిన్నచూపు చూస్తారు. ఎవరూ దగ్గరికి చేరనీయరు. జీవితం చుక్కాని లేని నావ వలె తయారవుతుంది.

ఈ. పొట్లపల్లి రామారావు గురించి రాయండి.
జవాబు.
పొట్లపల్లి రామారావు వరంగల్ అర్బన్ జిల్లా ధర్మసాగరం మండలం తాటికాయల గ్రామంలో జన్మించాడు. ఆత్మవేదన, మెరుపులు, చుక్కలు మొదలైన కవితా సంపుటాలు, ‘మహత్కాంక్ష, జీవితం (ఖండికలు), పగ మున్నగు రచనలు చేశాడు. ఈయన రచించిన ‘జైలు’ కథల సంపుటి బాగా ప్రసిద్ధి పొందింది.

2. కింది ప్రశ్నలకు పది వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. చీమలబారు కవితా సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
చీమలు బారుకట్టి, ఒకదాని వెంట మరొకటి ఓపికగా పోతాయి. వాటికి నాయకుడు లేకపోయినా కట్టుదిట్టంగా, క్రమశిక్షణతో నడుస్తాయి. చీమలు పనీపాటలు లేకుండా సోమరితనంతో ఎప్పుడూ తిరుగవు. అవి తమకు కావలసిన ధాన్యాన్ని పొదుపుగా దాచుకుంటాయి. ముందురోజుకు అవసరమనే వివేకం కలిగి, పొదుపు చేసుకోవడం అనే గుణాన్ని చీమలు పాటిస్తాయి. చీమలకున్న తెలివితేటలు, పొదుపు, క్రమశిక్షణ మనిషికి గనుక ఉంటే అసలు అనేది ఉండదు.

చీమలు ఎవరివద్దనూ చదువకుండానే వివేకమూ, పొదుపూ నేర్చుకున్నాయి. మనుషులు ఎన్ని చదువులు చదివినా ఆ చదువులన్నీ కూటి కోసమే. వాళ్ళు ఏమేమో నేర్చుకోవడానికి ఎక్కడెక్కడికో పోతారు. కళ్ళముందు తిరిగే చీమల వంటి గొప్పవారిని చూసి నేర్చుకోరు.

(లేదా)
ఆ. చీమలు మానవాళికి ఇచ్చే సందేశం ఏమిటి ?
జవాబు.
చీమలు మానవాళికి ఇచ్చే సందేశం :

1. క్రమశిక్షణతో మెలగాలి.
2. సోమరితనం పనికిరాదు.
3. పొదుపుచేయడం నేర్చుకోవాలి.
4. తెలివితేటలతో మెలగాలి.
5. వివేకమూ, పొదుపూ నేర్చుకుంటే మనుషులకు దరిద్రం ఉండదు.
6. ముందుచూపు కలిగి ఉండాలి.
7. కష్టపడేతత్త్వం కలిగి ఉండాలి.
8. స్వార్థబుద్ధి పనికిరాదు.
9. ఐకమత్యంతో మెలగాలి.
10. సమతాభావం ఉండాలి.

IV. సృజనాత్మకత /ప్రశంస.

చీమలబారు కవితలో చీమల ప్రత్యేకతలు తెలుసుకున్నారు కదా ! అట్లాగే మీరు గమనించిన పక్షుల్లోని ప్రత్యేకతలను కవిత / గేయరూపంలో రాయండి.
జవాబు.

కవిత

ప్రకృతిలో ఎక్కడ చూసిన
అందం ఉందోయ్, ఆనందం, ఉందోయ్
ఎగిరే పక్షుల్లో ఐక్యత ఉందోయ్
ప్రతి పక్షిలో ఒక ప్రత్యేకత ఉందోయ్
కోకిల గానంలో మాధుర్యం ఉందోయ్
నెమలి నాట్యంలో ఆనందం ఉందోయ్
హంసలో పాలను నీళ్ళను వేరుచేసే గుణముందోయ్
పావురం శాంతికి ప్రతీకోయ్
చిలుక ముద్దు పలుకులకు మూలమోయ్.

V. పదజాల వినియోగం

1. కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలు రాయండి.

అ. ఈ సీమ సీతాఫలాలకు ప్రసిద్ధి.
జవాబు.
సీమ = ప్రదేశం

ఆ. కృష్ణుని అల్లరి చేష్టలకు విసిగి గోపికలు కయ్యానికి దిగారు.
జవాబు.
కయ్యం = కొట్లాట, గొడవ

ఇ. ప్రార్థన సమయంలో విద్యార్థులు బారుకట్టి నిలబడ్డారు.
జవాబు.
బారుకట్టి = వరుసకట్టి

ఈ. నల్లరేగడి మాన్యాలలో పంటలు బాగా పండుతాయి.
జవాబు.
మాన్యాలు = భూములు (గౌరవించి ఇచ్చిన భూములు)

ఉ. ఓరిమి ఉంటే దేనినైనా సాధించగలం.
జవాబు.
ఓరిమి = ఓర

2. కింది పదాలనుపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ. ఘనులు
ఆ. పోకడ
ఇ. ఎగుమతి
ఈ. వివేకం
ఉ. కొల్లలు
ఊ. ఇంగితజ్ఞులు
జవాబు.
అ. ఘనులు : కొందరు ఎప్పుడూ ఇతరులను విమర్శించడంలో ఘనులు.
ఆ. పోకడ : వాన రాకడ ప్రాణం పోకడ ఎవరూ చెప్పలేరు.
ఇ. ఎగుమతి : మన రాష్ట్రం నుండి మామిడిపండ్లు విదేశాలకు ఎగుమతి చేస్తారు.
ఈ. వివేకం : వివేకవంతుని అందరూ మెచ్చుకుంటారు.
ఉ. కొల్లలు : సముద్రంలో చేపలు కొల్లలుగా దొరుకుతాయి.
ఊ. ఇంగితజ్ఞులు : ఇంగితజ్ఞులు చాలా తెలివిగా ప్రవర్తిస్తారు.

3. కింది పట్టిక క్రింద ప్రకృతి పదాలకు వికృతి పదాలను పట్టికలో వెతికి రాయండి.

జవాబు.
అ. విద్య – విద్దె
ఆ. చిత్రం – చిత్తరువు
ఇ. మాన్యం – మన్నెం

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

సమాసం:

కింది వాక్యాలు చదువండి.

అ. మాకు దేశభక్తి ఉన్నది.
ఆ. సురేశ్ వేసుకున్నది తెల్లచొక్క.
ఇ. లక్ష్మీపతి దయ నాపై ఉన్నది.
ఈ. ఏకలవ్యుడు గురుదక్షిణ ఇచ్చాడు.
ఉ. పావని అంగడికి పోయి కూరగాయలు తెచ్చింది.
ఊ. మాధవునికి పది ఎకరాల పొలం ఉన్నది.

పై వాక్యాల్లో గీత గీసిన పదాల అర్థాలను గమనించండి.

దేశభక్తి లక్ష్మీపతి – ధేశమునందు భక్తి
లక్ష్మిపతి – లక్ష్మి యొక్క పతి
తెల్లచొక్క – తెల్లనైన చొక్క
గురుదక్షిణ – గురువు కొరకు దక్షిణ
కూరగాయలు – (కూర మరియు కాయ) కూరయు, కాయయు
పది ఎకరాలు – పది సంఖ్య గల ఎకరాలు

పై పదాల్లో వేరువేరు అర్థాలు గల రెండు పదాలు కలిసి ఒకే పదంగా ఏర్పడ్డాయి కదా ! ఈ విధంగా అర్థవంతమైన రెండు పదాలు కలిసి కొత్తపదంగా ఏర్పడటాన్నే సమాసం అంటారు.
సమాసంలో మొదటి పదాన్ని ‘పూర్వపదం’ అని, రెండవ పదాన్ని ‘ఉత్తరపదం’ అనీ అంటారు. సమాసంలో ఉండే పదాల, అర్థాల ప్రాధాన్యతను బట్టి సమాసాలకు లక్షణాలు (పేర్లు) ఏర్పడ్డాయి. ఇప్పుడు మనం ఒక సమాసం గురించి తెలుసుకుందాం.

ద్వంద్వ సమాసం :

కింది వాక్యాన్ని పరిశీలించండి.

“గురుశిష్యుల బంధం చాలా గొప్పది.”

ఈ వాక్యంలో గురుశిష్యులు అనే మాటలో రెండు పదాలను సులభంగా గుర్తించవచ్చు. అవి గురువు, శిష్యుడు అని. ఇట్లా వివరించి చెప్పడాన్ని విగ్రహవాక్యం అంటారు. ఇందులో గురువు, శిష్యుడు ఇద్దరూ ముఖ్యులే. ఇట్లా రెండుకాని అంతకంటే ఎక్కువగాని సమప్రాధాన్యం గల పదాలు కలిసి ఒకే మాటగా ఏర్పడే సమాసాన్ని ద్వంద్వసమాసం అంటారు.

1. కింది పేరాను చదివి అందులోని ద్వంద్వసమాస పదాలను గుర్తించి రాయండి.

ఒక ఊరిలో ఇద్దరు అన్నదమ్ములు ఉండేవారు. వారు ఇతరులకు సహాయం చేసే గుణం కలవారు. ఇతరుల కష్టసుఖాలు తెలిసినవారు. ఎవరు వచ్చి అడిగినా, వారి కలిమిలేములను గురించి ఆలోచించకుండా తమకున్నంతలో దానధర్మాలు చేసేవారు. ఇట్లా జీవిస్తూ అందరి ప్రేమాభిమానాలు చూరగొన్నారు. మంచి కీర్తిప్రతిష్టలు పొందారు.
జవాబు.

1. అన్నదమ్ములు
2. కష్టసుఖాలు
3. కలిమిలేములు
4. ప్రేమాభిమానాలు
5. కీర్తిప్రతిష్ఠలు

ప్రాజెక్టు పని:

ప్రశ్న 1.
మీ పరిసరాలలోని జంతువులను, పక్షులను, కీటకాలను గమనించి వాటి ప్రత్యేకతలను పట్టిక రూపంలో రాయండి.

జవాబు.

ప్రాణి	చేసే పని / ప్రత్యేకత
ఉదా : తేనెటీగ	పూల నుంచి తేనెను సేకరిస్తుంది.
1. బాతు	బురద నీటిని వడబోస్తుంది. అందులోని పురుగులను తింటుంది.
2. లకుముకి పిట్ట	రమ్మంటూ నీటిలో దూసుకువెళ్ళి చేపలను పట్టుకుంటుంది.
3. ఏనుగు	పెద్ద పెద్ద దుంగలను లాగడానికి పనికి వస్తుంది.
4. గద్ద	పాములను చంపేస్తుంది.
5. కుక్క	ఇంటిని కాపలా కాస్తుంది.
6. కొంగ	నీటిలోని చేపలను తింటుంది.
7. బల్లి	కీటకాలను, పురుగులను తింటుంది.
8. పిచ్చుక	గింజలను కొరికి చిన్నచిన్న కీటకాలను పట్టుకొని తింటుంది.

TS 6th Class Telugu 9th Lesson Important Questions చీమలబారు

III. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 2.
‘పొదుపులేని జీవితం దుర్భరం’ అవుతుందనే విషయాన్ని తెలుపుతూ కథ రాయండి.
జవాబు.

పొదుపు

రామాపురం అనే గ్రామంలో నాగేశ్వరరావు అనే ఒక మంచి వ్యక్తి ఉండేవారు. ఆయనది మంచి కుటుంబం. భార్య, కుమారుడు, కోడలు అతని కుటుంబ సభ్యులు. కోడలు ఉన్న ఇంటి నుండి రావడం వల్ల కష్టం అంటే తెలియదు, ప్రతిదీ దుబారా చేయడం ఆమెకు అలవాటు. అన్నం తిన్నా, సగం తిని, సగం పారేసేది. చిరుతిండ్లు, అనవసరంగా వస్తువులు కొనడం వంటి పనులు చేసేది. ఈ కాలంలోనే కోడలు ఒక బిడ్డకు జన్మనిచ్చింది. బారసాల కార్యక్రమం భారీగా చేయమన్నా చేయలేదని మామగారిని పిసినారిగా భావించింది.

కాలం గడుస్తుండగా కోడలు హఠాత్తుగా అనారోగ్యానికి గురైంది. ఆసుపత్రిలో చేర్చారు. పెద్ద వైద్యం చేస్తేగాని తేరుకోలేదు. బాగా ఖర్చు చేయాల్సి వచ్చింది. మామగారే దగ్గరుండి అన్నీ చూసుకోవడంతో కోడలు సుస్తీ తగ్గింది. ఇంటికి తేగానే పిసినారి మామ తనకోసం ఇంత ఖర్చుపెట్టడం చూసి ఆశ్చర్యానికి గురైంది కోడలు. కాని మామగారు కోడలితో “అమ్మా నేను పిసినారిని కాదు. అనవసరపు భేషజాలకు వెళ్ళే గుణమున్న నీకు పొదుపు పాటించే నేను పిసినారిగా కనిపించాను. ఆ రోజే నేను కూడా దుబారాగా ఉన్నట్లయితే, ఈ రోజు మనం డబ్బు కోసం ఇతరుల వద్ద చేయి జాచాల్సి వచ్చేది. అవసరాలకు మించి ఏది వాడినా అది దుబారా అవుతుంది. అందుకే ‘పొదుపు లేని జీవితం దుర్భరం’ అని పెద్దలు అంటారు” అని చెప్పగా కోడలు సిగ్గుతో తలదించుకుంది. మరెప్పుడూ దుబారా చేయలేదు.

ప్రశ్న 1.
“క్రమశిక్షణతో జీవించడమే నిజమైన జీవితం” అంటూ మీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

సీతాఫల్ మండి,
X X X X X.

ప్రియమిత్రుడు ప్రవీణ్ కు,

ఇక్కడ మేమంతా క్షేమం. మీరంతా క్షేమమని తలుస్తాను. ముఖ్యంగా రాయునది ఇటీవల మా పాఠశాలలో వక్తృత్వపు పోటీలు నిర్వహించారు. అంశం – క్రమశిక్షణతో జీవించడమే నిజమైన జీవితం. దీనిపై విద్యార్థులు చక్కగా మాట్లాడారు. నేను కూడా కొంత ప్రయత్నించాను. చివరలో ఉపాధ్యాయులు మంచి విషయాలు చెప్పారు. ఏమిటంటే – చీకట్లో ఉన్నవాడికి ‘వెలుగు’ దారి చూపినట్లు, క్రమశిక్షణ ఉన్నవాడికి జీవితం ప్రకాశవంతంగా ఉంటుందనీ, చుక్కానీ లేని నావ వలె క్రమశిక్షణ లేని జీవితం దిక్కు తోచదని చెప్పారు. చిన్ననాటి నుండే ఎవరైతే మంచి నడవడికతో ఉంటారో వారు ఎన్ని కష్టాలు ఎదురైనా వెనుకడుగు వేయరని వారే నిజమైన జీవితం గడుపుతున్నారు అని తెలుసుకున్నాను. ఇప్పుడు నాలో ఒక నూతన శక్తి వచ్చినట్లు ఉంది.

అట్లాగే మీ పాఠశాలలో జరిగిన ఏదైనా కార్యక్రమం గూర్చి వ్రాయి.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
కె. ఫణిరామ్.

చిరునామా :
డి. ప్రవీణ్,
S/o సుబ్బారావు, కుర్మేడు,
నల్లగొండ.

IV. భాషాంశాలు.

పర్యాయపదాలు:

ప్రశ్న 1.
లేమి = ___________
జవాబు.
పేదరికం, దారిద్య్రం

ప్రశ్న 2.
పాలుమాలు = ___________
జవాబు.
బద్దకించి, సోమరితనం

నానార్థాలు:

ప్రశ్న 1.
తీరు = ___________
జవాబు.
చక్కన, విధం

ప్రశ్న 2.
ఓరిమి = ___________
జవాబు.
ఓపిక, ఓర్పు

ప్రశ్న 3.
శిక్షణ = ___________
జవాబు.
బోధన, నేర్చుట

ప్రశ్న 4.
కయ్యం = ___________
జవాబు.
కొట్లాట, గొడవ

ప్రశ్న 5.
కట్టు = ___________
జవాబు.
వస్త్రధారణ, నిర్బంధం, విధించు

ప్రశ్న 6.
వ్యవసాయం = ___________
జవాబు.
కృషి, ప్రయత్నం, పరిశ్రమ

కింది వాటిని గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
కచటతపలు ( )
అ) సరళాలు
ఆ) పరుషాలు
ఇ) అచ్చులు
ఈ) ఊష్మాలు
జవాబు.
ఆ) పరుషాలు

ప్రశ్న 2.
నపుంసక లింగం ( )
అ) రాణి
ఆ) రాజు
ఇ) సింహం
ఈ) సేవకుడు
జవాబు.
ఇ) సింహం

ప్రశ్న 3.
అవ్యయం ( )
అ) అయితే
ఆ) అమ్మ
ఇ) చదివి
ఈ) అతడు
జవాబు.
అ) అయితే

ప్రశ్న 4.
విశేషణం ( )
అ) నేను
ఆ) వద్దు
ఇ) వచ్చెను
ఈ) తెలుపు
జవాబు.
ఈ) తెలుపు

ప్రశ్న 5.
సరిత బడికి వెళ్ళి, వచ్చింది. ( )
అ) సంయుక్త వాక్యం
ఆ) సంక్లిష్ట వాక్యం
ఇ) వ్యతిరేకార్థక వాక్యం
ఈ) ఏదీకాదు
జవాబు.
ఆ) సంక్లిష్ట వాక్యం

ప్రశ్న 6.
అసమాపక క్రియ ( )
అ) వచ్చెను
ఆ) వెళ్ళరు
ఇ) కూడదు
ఈ) చూసి
జవాబు.
ఈ) చూసి

ప్రశ్న 7.
ద్విత్వము (  )
అ) అమ్మ
ఆ) వజ్రం
ఇ) సూర్య
ఈ) ధరణి
జవాబు.
అ) అమ్మ

సూచన : కింది పదాలు చదువండి. ఒక వరుసలో సంబంధం లేని పదానికి ‘O’ చుట్టండి.
ఉదా :
అ) పులి
ఆ) ఏనుగు
ఇ) చీమ
ఈ) సింహం
జవాబు.
ఇ) చీమ

ప్రశ్న 1.
అ) కాకి
ఆ) ఎలుక
ఇ) పావురం
ఈ) నెమలి
జవాబు.
ఆ) ఎలుక

ప్రశ్న 2.
అ) మేఘాలు –
ఆ) భూమి
ఇ) ఆకాశ
ఈ) సూర్యుడు
జవాబు.
ఆ) భూమి

ప్రశ్న 3.
అ) ఎరుపు
ఆ)నలుపు
ఇ) తెలుపు
ఈ) పులుపు
జవాబు.
ఈ) పులుపు

ప్రశ్న 4.
అ) ఈగలు
ఆ) దోమలు
ఇ) తేనెటీగలు
ఈ) చీమలు
జవాబు.
ఈ) చీమలు

ప్రశ్న 5.
అ) బావి
ఆ) పొలం
ఇ) చెరువు
ఈ) నది
జవాబు.
ఆ) పొలం

జతపరుచడం:

సూచన : కింది పదాలను చదువండి. సరైన అర్థాలతో జతపరుచండి.

1. కయ్యం	అ) గుంపు
2. కలిమి	ఆ) ఇతరుల మనస్సులలోని అభిప్రాయాలు తెలుసుకోగల్గడం
3. సహనం	ఇ) పోట్లాట
4. ఘనులు	ఈ) వరుసలు
5. బారులు	ఉ) సోమరితనం
6. సమూహం	ఊ) సంపద
7. ఇంగితజ్ఞానం	ఋ) ఓరు
8. పాలుమాలి	ౠ) గొప్పవారు

జవాబు.
1. ఇ
2. ఊ
3. ఋ
4. ౠ
5. ఈ
6. అ
7. ఆ
8. ఉ

ఖాళీలను పూరించుట:

సూచన : కింద తెల్పిన పదాలను ఖాళీలలో సరైనచోట రాయండి.
(పొలములు, సీమ, గింజ, లేములు, ఓరిమి)

ప్రశ్న 1.
ఓ చిన్న చీమలారా ఏ ___________ కు మీరేగేదరు.
జవాబు.
సీమ

ప్రశ్న 2.
ఒకరివెనుక ఒకరు మిగుల ___________ తో పోయెదరు.
జవాబు.
ఓరిమి

ప్రశ్న 3.
కళ్ళముకొక ___________ యైన కావే కొల్లలు కొల్లలు.
జవాబు.
గింజ

ప్రశ్న 4.
ఏయే ___________ తిరిగి ఈ ధాన్యము గూర్చితిరి.
జవాబు.
పొలములు

ప్రశ్న 5.
ఈ శిక్షణ మనిషికున్న ఇక ___________ ఎక్కడివి.
జవాబు.
లేములు

వ్యతిరేకపదాలు:

చిన్న x పెద్ద
వెనుక x ముందు
వివేకము x అవివేకము
తుద x మొదలు

సంధులు:

మీరేగెదరు = మీరు + ఏగెదరు – ఉత్వసంధి
ఎవరోయి = ఎవరు + ఓయి – ఉత్వసంధి
తిరగరహెూ = తిరగరు + అహెూ – ఉత్వసంధి
మాకైనను = మాకు + ఐనను – ఉత్వసంధి
కోటి విద్యలైన = కోటి విద్యలు + ఐన – ఉత్వసంధి
మనిషికున్న = మనిషికి + ఉన్న – ఇత్వ సంధి
ఏమేమొ = ఏమి + ఏమొ – ఇత్వ సంధి
గింజయైన = గింజ + ఐన – యడాగమం
ఎవరిళ్ళకు = ఎవరి + ఇళ్ళకు – ఇత్వసంధి

గేయాలు – అర్థాలు – భావాలు:

I. ఓహెూ ! మీరెక్కడికి
ఓ చిన్నచీమలారా
ఏ సీమకు మీరేగెద
రీతీరున బారుగట్టి ?

ఎక్కడికి, ఎక్కడికి?
ఈ సమూహమెక్కడికి ?
కయ్యానిక, వియ్యానిక
అయ్యారె! మీరేగుట ?

ఒకరి వెనుక ఒకరు మిగుల
ఓరిమితో పోయెదరు
ఎవరోయి మిము నడిపెడి
ఇంగితజ్ఞు లింతఘనులు

యెవరో ఒక నేతలేక
ఇంత కట్టు దిట్టముగా
మనుషులమే నడువలేము
మరి మీపోకడ చిత్రము

పనిపాటలు లేక మీరు
ప్రాలుమాలి తిరగరహెూ !
యెక్కడికి ఈ ధాన్యము ?
యెవరిళ్ళకు ఈ యెగుమతి ?

అర్థాలు :

సీమ = ప్రాంతం
ఏగెదరు = వెళ్ళెదరు
తీరు = చక్కన, విధం
బారు = వరుస
బారుకట్టి = వరుస కట్టి
కయ్యం = కొట్లాట
వియ్యం = పెండ్లి (వైవాహిక సంబంధం)
ఓరిమి = ఓపిక, ఓర్పు
ఇంగితజ్ఞులు = ఇతరుల మనస్సులలోని అభిప్రాయాలు తెలుసుకోగలిగినవారు
ఘనులు = గొప్పవార
నేత = నాయకుడు
కట్టుదిట్టముగా = క్రమమైన పద్ధతిలో, వరుసలో
పోకడ = పోయే విధానం
చిత్రం = ఆశ్చర్యం
ప్రాలుమాలి = బద్దకించి, సోమరితనం

భావం:
ఓహో! చిన్న చీమల్లారా ! ఇంత చక్కగ వరుసకట్టి మీరు ఎక్కడికి పోతున్నారు ? కొట్లాటకి పోతున్నారా ? లేక పెండ్లికి పోతున్నారా ?

ఒకరి వెంట ఒకరు వరుసగా చాలా ఓపికతో పోతున్నారు. ఇంత వరుసగా మిమ్మల్ని నడిపే తెలివిగల గొప్పవారు ఎవరో ?

ఎవరో ఒక నాయకుడు లేకపోతే మనుషులమైన మేమే ఇంత సమర్థంగా నడువలేము. అట్లాంటిది మీరు ఇంత చక్కగ, క్రమశిక్షణతో నడుచుకుంటూ పోయే విధానం చాలా చిత్రంగా ఉన్నది. (కవి ఇందులో చీమల నడతను అద్భుతంగా వర్ణించాడు.)

పనీ పాటలు లేకుండా సోమరితనంతో మీరెప్పుడూ తిరుగరు. ఈ ధాన్యమంతా ఎక్కడికి తీసుకొనిపోతున్నారు? ఎవరిండ్లకు ఎగుమతి చేస్తున్నారు ?

II.
మడిమాన్యము, లేదు మీకు
మరి ధాన్యము సమకూర్తురు.
కళ్ళముకొక గింజయైన
కావే కొల్లలు కొల్లలు.

ఏయే పొలములు తిరిగి
ఈ ధాన్యము గూర్చితిరి !
యెవడు చూపె కడుదుర్గమ
మైన బ్రతుకు బాట మీకు ?
ఈ వివేక మీ పొదవు
యెటనేర్చితిరో కాని
ఈ శిక్షణ మనిషికున్న
ఇక లేములు యెక్కడివి ?

యెవరివద్ద చదవకనె
ఈ విద్దెటు నేర్చితిరి
కోటివిద్యలైన తుదకు
కూటికె కద మాకైనను.

యేమేమొ నేర్వదలచి
యెటకో పోయెదము
కండ్లముందు యెపుడు తిరుగు
ఘనుల కానలేము గదా !

అర్ధాలు:

మడిమాన్యములు = కానుకగా ఇచ్చిన భూములు, పొలాలు
సమకూర్చుట = ఒకచోటుకి చేర్చడం
కళ్ళము = ధాన్యము నూర్చే చోటు
కొల్లలు = లెక్కలేనన్ని
కూర్చితిరి = పోగుచేశారు.
దుర్గమము = పోవడానికి కష్టమైనది
వివేకము = తెలివితేటలు
పొదుపు = దాచి ఉంచుట
శిక్షణ = బోధన, నేర్చుట
లేమి = పేదరికం, దారిద్ర్యం
విద్దె = విద్య
తుదకు = చివరకు
కూడు = ఆహారం
నేర్వదలచి = నేర్చుకోదలచి
ఘనులు = గొప్పవారు
కానలేము = చూడలేము

భావం:
పంటలు పండించే భూములా మీకు లేవు. అయినా మీరు ధాన్యం సమకూరుస్తారు. కళ్ళానికి (కల్లానికి) ఒక గింజ ఏరుకున్నా అవే మీకు అనేక గింజలవుతాయి.

పొలాలన్నీ తిరిగి తిరిగి మీరు ఈ ధాన్యపు గింజలు సంపాదిస్తారు. ఇట్లాంటి కష్టమైన బతుకుబాట మీకు ఎవరు నేర్పారు? (చీమలు ధాన్యాన్ని పొదుపుచేసి భద్రపరుస్తాయి. ఇటువంటి గుణాన్ని మానవులూ నేర్చుకోవాలని కవి భావన.)

ఈ తెలివితేటలు, ఈ పొదుపు మీకు ఎవరు నేర్పారోగాని ఇట్లాంటి క్రమశిక్షణ మనిషికి గనుక ఉంటే దారిద్ర్యం అసలే ఉండదుకదా !
ఎక్కడా చదువకుండానే ఈ విద్య మీరెట్లా నేర్చారు? మేమెన్ని చదువులు చదివినా ఆ చదువులన్ని ఈ కూటికోసమే కదా !

ఏమేమో నేర్చుకోవడానికి ఎక్కడెక్కడికో పోతాము. కాని కండ్లముందు తిరిగే మీవంటి గొప్పవారిని చూసి నేర్చుకోం కదా ! (అంటే మనం చీమలని తేలిగ్గా తీసు కుంటాం. కాని చీమల నుంచి మనం నేర్చుకునేది చాలా ఉందని కవి భావన.)

పాఠం నేపథ్యం / ఉద్దేశం:

మన చుట్టూ ఉన్న ప్రాణులను చూసి క్రమశిక్షణ, నిరంతరం శ్రమించడం వంటి గుణాలను నేర్చుకోవాలని తెలియజేయడమే ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠ్యభాగం ‘గేయ కవిత’ అనే సాహిత్య ప్రక్రియకు చెందినది. గానం చేయడానికి అనుకూలంగా ఉండే కవితను గేయ కవిత అంటారు. ఈ పాఠం పొట్లపల్లి రామారావు రచించిన ‘ఆత్మవేదన” కవితాసంపుటి లోనిది.

కవి పరిచయం:

పాఠ్యభాగ రచయిత : పొట్లపల్లి రామారావు.
కాలం : 1917 – 2001 మధ్యకాలంలోనివాడు.
జన్మస్థలం : వరంగల్ అర్బన్ జిల్లా ధర్మసాగరం మండలం తాటికాయల గ్రామం.
రచనలు : ఆత్మవేదన, మెరుపులు, చుక్కలు మొదలైన కవితా సంపుటాలు. మహత్కాంక్ష, జీవితం (ఖండికలు), పగ మున్నగు రచనలు.
ప్రసిద్ధి చెందిన రచన : ‘జైలు’ కథల సంపుటి.
రచనా శైలి : వాడుక భాషలో, సరళమైన శబ్దాలతో సుందరమైన శైలితో సాగింది.

ప్రవేశిక:

సృష్టిలోని ప్రాణులు విలక్షణమైన నైపుణ్యాలను కలిగి ఉంటాయి. కొన్ని వేగంగా పరుగెత్తుతాయి. కొన్ని ఆకాశంలో ఎగురుతాయి. కొన్ని పాడుతాయి. కొన్ని నాట్యం చేస్తాయి. కొన్ని నివాసాలు ఏర్పరచుకోవడంలో, ఆహారం సేకరించుకోవడంలో ప్రత్యేకతలను కనబరుస్తాయి. ఏ ప్రాణి కూడా సోమరితనంతో ఉండదు. నిశితంగా పరిశీలిస్తే మనిషి వాటి నుండి నేర్చుకోవలసిన అంశాలు ఎన్నో కనిపిస్తాయి. చిన్న ప్రాణులైన చీమలు ఎంత కష్టపడతాయో, ఎంత క్రమశిక్షణతో మెలుగుతాయో తెలుసుకోవడానికి ఈ పాఠం చదువండి.

సారాంశం:

ఓహో! చిన్న చీమల్లారా ! ఇంత చక్కగ వరుసకట్టి మీరు ఎక్కడికి పోతున్నారు ? కొట్లాటకి పోతున్నారా ? లేక పెండ్లికి పోతున్నారా ?
ఒకరి వెంట ఒకరు వరుసగా చాలా ఓపికతో పోతున్నారు. ఇంత వరుసగా మిమ్మల్ని నడిపే తెలివిగల గొప్పవారు ఎవరో ?

ఎవరో ఒక నాయకుడు లేకపోతే మనుషులమైన మేమే ఇంత సమర్థంగా నడువలేము. అట్లాంటిది మీరు ఇంత చక్కగ, క్రమశిక్షణతో నడుచుకుంటూ పోయే విధానం చాలా చిత్రంగా ఉన్నది. (కవి ఇందులో చీమల నడతను అద్భుతంగా వర్ణించాడు.)

పనీ పాటలు లేకుండా సోమరితనంతో మీరెప్పుడూ తిరుగరు. ఈ ధాన్యమంతా ఎక్కడికి తీసుకొనిపోతున్నారు? ఎవరిండ్లకు ఎగుమతి చేస్తున్నారు ?

పంటలు పండించే భూములా మీకు లేవు. అయినా మీరు ధాన్యం సమకూరుస్తారు. కళ్ళానికి (కల్లానికి) ఒక గింజ ఏరుకున్నా అవే మీకు అనేక గింజలవుతాయి.

పొలాలన్నీ తిరిగి తిరిగి మీరు ఈ ధాన్యపు గింజలు సంపాదిస్తారు. ఇట్లాంటి కష్టమైన బతుకుబాట మీకు ఎవరు నేర్పారు ? (చీమలు ధాన్యాన్ని పొదుపుచేసి భద్రపరుస్తాయి. ఇటువంటి గుణాన్ని మానవులూ నేర్చుకోవాలని కవి భావన.) ఈ తెలివితేటలు, ఈ పొదుపు మీకు ఎవరు నేర్పారోగాని ఇట్లాంటి క్రమశిక్షణ మనిషికి గనుక ఉంటే దారిద్య్రం అసలే ఉండదు కదా !
ఎక్కడా చదువకుండానే ఈ విద్య మీరెట్లా నేర్చారు ? మేమెన్ని చదువులు చదివినా ఆ చదువులన్ని ఈ కూటికోసమే కదా ! ఏమేమో నేర్చుకోవడానికి ఎక్కడెక్కడికో పోతాము. కాని కండ్లముందు తిరిగే మీవంటి గొప్పవారిని చూసి నేర్చుకోం కదా ! (అంటే మనం చీమలని తేలిగ్గా తీసుకుంటాం. కాని చీమల నుంచి మనం నేర్చుకునేది చాలా ఉందని కవి భావన.)

నేనివి చేయగలనా?

• చీమలబారు కవిత రాయడంలో కవి ఉద్దేశం చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• వచనకవితను చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయగలను. – అవును/ కాదు
• కవితా సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పాఠం ఆధారం చేసుకొని గేయాన్ని రాయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 8th Lesson చెరువు Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 8th Lesson Questions and Answers Telangana చెరువు

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి. (TextBook Page No. 74)

ప్రశ్నలు జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
పై బొమ్మలో మీకు ఏమేమి కనిపిస్తున్నాయి ?
జవాబు.
పై బొమ్మలో నాకు పెద్ద చెరువు కనిపిస్తున్నది. చెరువు గట్టున ఇండ్లు, చెట్లు, పర్వతాలు కనిపిస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 2.
ప్రజలకు చెరువుల అవసరం ఏమిటి ?
జవాబు.
చెరువులు ప్రజల నీటి అవసరాలను తీరుస్తాయి. పశువుల దాహాన్ని తీరుస్తాయి. తీవ్ర కరవు పరిస్థితులలో కూడా ఏదో ఒక పంటను కొంతమేర పండించుకోడానికి సహాయపడతాయి.

ప్రశ్న 3.
ప్రస్తుతం చెరువుల పరిస్థితి ఎట్లా ఉన్నది ?
జవాబు.
ప్రస్తుతం చెరువులు ఎండిపోయి వాటిని పట్టించుకొనేవారే కరువయ్యారు. చెరువులలో పూడిక తీయడం. మరమ్మతులు చేయడం సక్రమంగా జరగడం లేదు. ప్రజలు కూడా చెరువు భూమిని ఇండ్ల నిర్మాణానికో, వ్యవసాయానికో ఉపయోగిం చడం ప్రారంభించారు.

ప్రశ్న 4.
చెరువు గురించి మీకు తెలిసిన విషయాలు చెప్పండి.
జవాబు.
చెరువులు అవసరమైన సమయంలో పొలాలకు నీరందించి సారవంతం చేస్తాయి. వర్షాలు అధికంగా పడినపుడు నీటిని నిల్వ చేయడానికి ఉపయోగపడతాయి. చెరువులు నదుల వరదలను నివారించడానికి, భూగర్భ జలాలను పెంచడానికి ఉపయోగపడతాయి.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No. 77)

ప్రశ్న 1.
‘మనసు బాగున్నప్పుడే నాలుగు మాటలు చెవి కెక్కుతాయి.’ అనడంలో ఆంతర్యం ఏమిటి ?
జవాబు.
ఒకరు చెప్పే విషయం మనం శ్రద్ధగా వినాలంటే మన మనస్సు ప్రశాంతంగా ఉండాలి. లేకపోతే అవతలివారు ఎంత చెప్పినా మన మనసుకెక్కవు. కాబట్టి ‘మనసు బాగున్నప్పుడే నాలుగు మాటలు చెవికెక్కుతాయి’ అనడంలో ఆంతర్యం ఇదే.

ప్రశ్న 2.
భూగర్భజలానికి నేను ‘శ్రీరామరక్ష’ అని చెరువు అనడాన్ని మీరెట్లా సమర్థిస్తారు ?
జవాబు.
భూగర్భంలో జలం ఉంటేనే వ్యవసాయ బావులు కాని, ఊరిలోని మంచినీళ్ళ బావులు కాని కళకళలాడేది. అలాంటి భూగర్భ జలాలను పెంచడానికి ఉపయోగపడేవి చెరువులు. అందువల్ల “భూగర్భజలానికి నేను శ్రీరామరక్ష అని చెరువు అన్నది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 79)

ప్రశ్న 1.
‘రామసక్కని’ దృశ్యం చెరువు దగ్గర ఏయే సందర్భాలలో కనిపిస్తుంది ?
జవాబు.
పిల్లలు బోకె పెంకలను తీసుకొని చెరువు నీటిపై విసిరినపుడు, చెరువు అలుగు పారినపుడు ‘రామసక్కని’ దృశ్యం కనిపిస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
చెరువు నీటిని శ్రమజీవుల చెమటతో పోల్చడం జరిగింది. ఎందుకు ?
జవాబు.
చెరువులో నీటిని నిల్వ చేయాలంటే ఎంతో శ్రమపడాలి. చెరువు పూడికను తీయాలి. చెరువు కట్టకు గండి లేకుండా చూసుకోవాలి. శ్రమజీవులు. చెమట కారుతున్నా లెక్కచేయక చెరువు నీటి నిల్వకోసం కష్టపడి పనిచేస్తారు. అందుకే చెరువు నీటిని శ్రమజీవుల చెమటతో పోల్చడం జరిగింది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 80)

ప్రశ్న 1.
చెరువులు కలుషితం కాకుండా ఉండాలంటే మనమేం చెయ్యాలి ?
జవాబు.
చెరువులు కలుషితం కాకుండా ఉండాలంటే మనం పొలాల్లో రసాయనిక ఎరువులు వాడకూడదు. ఫ్యాక్టరీల రసాయనిక వ్యర్థపదార్థాలు చెఱువు నీటిలో కలవకుండా చూడాలి. ప్లాస్టిక్ వంటి వ్యర్థపదార్థాలు చెరువుల్లో పడవేయకూడదు. ప్లాస్టర్ ఆఫ్ ప్యారిస్తో, రసాయనిక రంగులతో తయారుచేసిన వినాయక మూర్తుల వంటివి చెరువుల్లో నిమజ్జనం చేయ
కూడదు.

ప్రశ్న 2.
‘చెరువులు తరతరాల చరిత్రకు మౌనసాక్షి’ దీనిపై మీ అభిప్రాయం చెప్పండి.
జవాబు.
పూర్వకాలంలో రాజులు చెరువుల పట్ల ఎంతో ఉదారంగా వ్యవహరించారు. వాటిపైన ప్రత్యేక శ్రద్ధ వహించారు. కాకతీయులు నిర్మించిన రామప్ప చెరువు, పాకాలచెరువు, లక్నవరం చెరువు నేటికీ చెక్కుచెదరలేదు. మంథనిలో ‘శిల సముద్రం’ అని చెరువుంది. వనపర్తి రాజులు చెరువులకు “సప్త సముద్రాలు” అని పేరు పెట్టుకున్నారు. దీన్నిబట్టి ‘చెరువులు తరతరాల చరిత్రకు మౌనసాక్షి’ అని చెప్పవచ్చు.

ఇవి చేయండి:

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం.

ప్రశ్న 1.
బడిలో ఉపన్యాసపోటీ నిర్వహిస్తున్నారు. మీరు కింది అంశాల్లో దేని గురించి మాట్లాడాలనుకుంటున్నారో దాని గురించి చెప్పండి.
అ) చెరువులే జీవనాధారం
ఆ) చెరువులను రక్షించుకోవడం మన బాధ్యత
ఇ) చెరువులు మన సంస్కృతి కేంద్రాలు
జవాబు.
అ) చెరువులే జీవనాధారం :
‘నీరే ప్రాణాధారం’ అన్నాడు ఒక కవి. అన్నిటికీ నీరు కావలసిందే. “నిలువ నీడకై తరువు, నిలువ నీటికై చెరువు” ఉండాల్సిందే. చెరువు మనుషులకే కాదు, పశుపక్ష్యాదులకు తాగునీరు, పంట పొలాలకు సాగునీరు అందిస్తుంది. చెరువుల వల్లనే వ్యవసాయ బావులు, ఊరిలోని మంచినీళ్ళ బావులు కళకళలాడుతాయి. తీవ్ర కరవు పరిస్థితుల్లో కూడా ఏదో ఒక పంటను కొంతమేరకు పండించుకోడానికి చెరువులు సహాయపడతాయి. ‘అన్ని వృత్తులూ కొనసాగడానికి ఆధారం చెరువులే. కాబట్టి చెరువులే జీవనాధారమని చెప్పవచ్చు.

ఆ) చెరువులను రక్షించుకోవడం మన బాధ్యత :
చెరువులు ప్రజావసరాలకు, సంస్కృతీ సంప్రదాయాలకు నిలయాలు. పశుపక్షి, మృగ కీటకాలకు నివాసాలు. వృత్తులకు ఉనికిపట్టు. తాగునీటికి, సాగునీటికి చెరువులే ఆధారం. “నిలువ నీడకై తరువు, నిలువ నీటికై చెరువు” అన్నారు. చెరువు నీరే కాదు, ఒండ్రుమట్టి కూడా ఎంతో సారవంతమైనది.

వానాకాలంలో చెరువులు నిండి పంటలు పండటానికి సహాయపడతాయి. వెన్నెల కాలంలో ప్రకృతి అందాల ప్రదర్శనశాలపై మనల్ని పరవశింపజేస్తాయి. ఎండాకాలంలో మత్స్యకారులు ఆర్థికబలాన్ని పెంచుతాయి. ఈ విధంగా ఎందరికో ఎన్నో విధాల సహాయపడే చెరువులను రక్షించుకోవడం మన బాధ్యత.

ఇ) చెరువులు మన సంస్కృతి కేంద్రాలు :
చెరువుది సంస్కృతితో ముడివడ్డ జీవితం. కళలు, పండుగలు, వినోదాలు మొదలైనవి సంస్కృతిలో భాగాలే. చెరువు కళలకు ప్రేరణ. పండుగలకు కాణాచి. వినోదాన్ని పంచే వేదిక. సంస్కృతిని ప్రతిబింబించే అద్దం.

బతుకమ్మ పండుగకు చెరువు వైభోగం ఇంతింతనరానిది. చెరువులోని అలల ఉయ్యాలపై బతుకమ్మ సాగిపోతుంటే చూడముచ్చటగా ఉంటుంది. వినాయక చవితి సందర్భంగా గణపతి మూర్తులను చెరువు ఒడిలోకే చేరుస్తారు. చెరువుకు ఎట్లాంటి నష్టం కలుగవద్దని కట్ట మైసమ్మను ప్రతిష్ఠించి పూజిస్తారు. కవులు, గాయకులు, కళాకారులు తమ ఆటపాటలతో చెరువుకు సంతోషాన్ని కలుగజేస్తారు. ఈ విధంగా చెరువులు మన సంస్కృతి కేంద్రాలుగా విలసిల్లుతున్నాయి.

II. ధారాళంగా చదువడం అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

ప్రశ్న 1.
పాఠంలోని 4, 8, 14, 20 పేరాలు చదివి, వాటికి శీర్షికను పెట్టండి. ఆ పేరాలోని 4, 5 కీలకపదాలు రాయండి.
జవాబు.
4వ పేరా ఊరికి ఊపిరి పోయాలంటే ముందు నాకు ముగ్గువోయాలె. నాకట్ట గట్టివడ్డంకనే ఇండ్లగోడలు పైకి లేస్తయి. “నీరే ప్రాణాధార” మన్నడు ఒక కవి. అన్నిటికీ నీరు కావలసిందే కదా ! “నిలువ నీడకై తరువు, నిలువ నీటికై చెరువు” ఉండవల్సిందే. నీరు లేక ఊరు ఎట్ల బతుకుతది ? మనుషులకే కాదు పశుపక్ష్యాదులకు తాగునీరు, పంటపొలాలకు సాగునీరు అందించేది నేనే. వ్యవసాయ బావులేకాదు ఊరిలోని మంచినీళ్ళ బావులు కూడా కళకళలాడేది నావల్లే. భూగర్భజలానికి నేను శ్రీరామరక్ష. నేనుంటే వండిన కుండున్నట్లే.
శీర్షిక : ‘నీరే ప్రాణాధారం’
కీలకపదాలు : తాగునీరు, సాగునీరు, భూగర్భజలం, శ్రీరామరక్ష.

8వ పేరా : కవులు, కళాకారులకు నేనంటే ఎంత ఇష్టమో ! కవులు నాపై ఎన్నో పాటలు, పద్యాలు, కథలు రాశారు. వారు రాసిన పాటలను గాయకులు పాడుతుంటే ప్రజల్లో ఎంత చైతన్యం ! ఒక్కొక్కసారి అవి విని ముక్కున వేలేసుకుంట. ఎందరో చిత్రకారులు నా దృశ్యాలను చిత్రించి భేషనిపించుకున్నారు. భజనబృందాలు, కోలాటాల గుంపులు, బతుకమ్మలు, బొడ్డెమ్మలు ఆడే మహిళలు తమ ఆటపాటలతో నా ఆనందాన్ని ఇబ్బడిముబ్బడి చేస్తరు.
శీర్షిక : ‘కవులు – కళాకారులు’
కీలకపదాలు : కవులు, కళాకారులు, చైతన్యం, ఆనందం.

14వ పేరా : నాకు ప్రాణప్రతిష్ఠ చేయడానికి ప్రజలెంత కష్టపడ్డారు? మనసున్నవారికి నా నీళ్ళు శ్రమజీవుల చెమట తీరుగ కనిపిస్తయి. నా నీళ్ళను తమ పొలాలకు పారించుకోవడానికి నిద్రకు కూడా దూరమైతరు రైతులు. నాకు గండిపడినప్పుడు కలిసికట్టుగా కష్టపడి నన్ను బాగుచేస్తరు. ఈ ఐకమత్యమే నేను కోరుకునేది. ‘కలిసి ఉంటే కలదు సుఖం’ అన్నారు కదా! మన పెద్దలు.
శీర్షిక: ‘ఐకమత్యం’
కీలకపదాలు : ప్రాణప్రతిష్ఠ, శ్రమజీవులు, కలిసికట్టుగ, ఐకమత్యం.

20వ పేరా : కాలమేదైనా, నాకేమైనా మీకొరకే జీవిస్తున్నా. వానకాలంలో నేను నిండి, పంటలు పండటానికి సహాయపడుతున్న. నా నీళ్ళనే కాదు మీకళ్ళకు, మనసుకు ఆనందాన్నీ పంచుతున్న. వెన్నెలకాలంలో ప్రకృతి అందాల ప్రదర్శనశాలపై మిమ్ములను పరవశింపజేస్తున్న. ఎండాకాలంలో మత్స్యకారులు ఆర్థికబలాన్ని పెంచుతున్న. ఇంతగా మీకు సహాయపడే నన్ను చిన్నచూపు చూడడం న్యాయమా ? ఇప్పటికైనా మీకు సోయిరావాలె. నన్ను రక్షించడమంటే మిమ్ములను మీరు రక్షించుకోవడమే. అందుకే చివరిగా మీ గదువవట్టి చెపుతున్న ! చెట్లను పెంచండి. తద్వారా వర్షాలను ఆహ్వానించండి. నేను నిండేటట్లు మీ బతుకు పండేటట్లు చూసుకొండి.
శీర్షిక : ‘జల సంరక్షణ’
కీలకపదాలు : వానకాలం, వెన్నెలకాలం, ఎండాకాలం, సోయిరావాలె.

ప్రశ్న 2.
కింది పేరాను చదివి, ఐదు ప్రశ్నలు రాయండి.

నేలపై కురిసే వర్షం నిలువ చేయడానికి అనువైన చెరువులు, కుంటలు, ఆనకట్టలు లేకపోవడం వల్ల మనకు వర్షపు నీరు ఉపయోగపడకుండా వృథాగా సముద్రంలోకి పోతున్నది. చెరువుల పునర్నిర్మాణం ప్రజల మనుగడతో ముడిపడిన కీలకాంశం. ప్రకృతి ప్రసాదంగా మన ప్రాంతంలో ఉన్న నీటి వనరులను ఇప్పుడు తెలంగాణ సంపదగా గుర్తించి, వాటికి పూర్వవైభవం తెచ్చే పనిని ‘మిషన్ కాకతీయ’ పేరిట ప్రభుత్వం స్వీకరించింది.

రాజుల కాలంలో తవ్వించిన చెరువులే ఇప్పటికీ తెలంగాణలో జీవనాధారం. నీటి లభ్యత కొరవడకుండా చూసుకోవడం ప్రతి తరం బాధ్యత. స్థానిక ప్రజలను నీటిని పరిరక్షించటంలో భాగస్వాములను చేయాలి. నీటికొరత ఆర్థిక వికాసాన్ని దెబ్బతీస్తుంది. చెరువులు, నదుల, భూగర్భవనరుల నుంచి మనం తోడే ప్రతి లీటరు నీటికి రెట్టింపు ప్రయోజనం కలిగేటట్లు వ్యవహరించాలి.
జవాబు.

ప్రశ్నలు :

1. వర్షపు నీరు ఎందుకని వృథాగా సముద్రంలోకి పోతున్నది ?
2. ‘మిషన్ కాకతీయ’ పేరిట ప్రభుత్వం ఏమి స్వీకరించింది ?
3. తెలంగాణలో జీవనాధారం ఏది ?
4. నీటిని పరిరక్షించటంలో ఎవరిని భాగస్వాములను చేయాలి ?
5. నీటికొరత దేన్ని దెబ్బతీస్తుంది ?

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదు వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) చెరువులు ఏ కాలంలో నిండుగా ఉంటాయి ? నిండుగా ఉండడానికి మనం ఏం చేయాలి ?
జవాబు.
చెరువులు వానకాలంలో నిండుగా ఉంటాయి. చెరువులు నిండుగా ఉండటానికి నేలపై కురిసే వర్షపు నీరు నిలువ చేసుకోవాలి. చెరువులకు గండిపడకుండా చూసుకోవాలి. వంకలు, వాగుల ద్వారా కిందికి ప్రవహించే నీటిని, వర్షపు నీటిని చెరువులలోకి మళ్లించడం ద్వారా చెరువులు నిండుగా ఉంటాయి.

ఆ) ‘ చెరువుల అలుగులు పారినప్పుడు ప్రజల కళ్ళలో వెలుగులు ఎందుకు వస్తాయి ?
జవాబు.
చెరువుల అలుగులు పారినప్పుడు నీరు ఉరకలు వేస్తూ ముందుకు సాగుతుంది. ఆ నీరు కాలువల ద్వారా పంట పొలాలకు వ్యాపిస్తుంది. పంటలు బాగా పండుతాయి. పంటలు బాగా పండితే కావలసినంత ఆదాయం లభిస్తుంది. అప్పుడు తమ జీవితాలు సుఖంగా గడుస్తాయి. అందువల్ల చెరువుల అలుగులు పారినప్పుడు ప్రజల కళ్ళలో వెలుగులు వస్తాయి.

ఇ) ` మీ ఊరి చెరువు కాలుష్యం బారిన పడకుండా ఉండడానికి మీరిచ్చే సలహాలు ఏమిటి?
జవాబు.
చెరువులకు చుట్టుపక్కల గల పొలాల్లో రసాయనిక ఎరువుల వాడకం తగ్గించాలి. ఫ్యాక్టరీల రసాయనిక వ్యర్థపదార్థాలు చెరువు నీటిలో కలువకుండా చూడాలి. ప్లాస్టిక్ వంటి వ్యర్థపదార్థాలు చెరువుల్లో పడవేయరాదు. చెరువుల్లో బట్టలు ఉతకరాదు. పశువులను కడుగరాదు. రసాయనిక రంగులతో రూపొందించిన విగ్రహాలను చెరువులో నిమజ్జనం చేయరాదు.

ఈ) చెరువుల వలన కలుగు లాభాలను రాయండి.
జవాబు.
చెరువుల వలన మనుషులకే కాదు పశుపక్ష్యాదులకు తాగునీరు, పంటపొలాలకు సాగునీరు లభిస్తుంది. చెరువు నీరే కాదు మట్టికూడా మనకెంతగానో ఉపయోగపడుతుంది. చెరువులోని ఒండ్రుమట్టి ఎంతో సారవంతమైనది. అది సహజమైన ఎరువు. దీనిని రైతులు పొలాలకు తోలుకుంటారు. ఇందులో ఔషధ గుణాలున్నాయి. చెరువు ఒండ్రుమట్టి చికిత్సతో తీవ్ర జ్వరాలు కూడా మాయమైపోతాయి.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

అ) “చెరువులు నిండితే గ్రామాలు సుభిక్షంగా ఉంటాయి” దీనిని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
మనుషులకే కాదు పశుపక్ష్యాదులకు తాగునీరు, పంటపొలాలకు సాగునీరు అందించేది చెరువులే. వ్యవసాయ బావులు, మంచినీటి బావులు కళకళలాడాలంటే చెరువుల నిండా నీరుండాలి. భూగర్భజలానికి చెరువే శ్రీరామరక్ష.

గ్రామాలు వ్యవసాయం మీద ఆధారపడి ఉంటాయి. ఆ వ్యవసాయానికి ఆధారం చెరువులే. చెరువులు నిండితే ప్రజల కడుపులు నిండుతాయి. అవి ఎండితే ప్రజల కడుపులు ఎండుతాయి. చెరువులు నిండాలంటే వానలు కురవాలి. వానలు కురిసి చెరువులు నిండితే మన బతుకులు పండుతాయి. అపుడు గ్రామాలు సుభిక్షంగా ఉంటాయి.

IV. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
చెరువు యొక్క గొప్పతనాన్ని ప్రశంసిస్తూ చిన్న కవిత లేదా పాట రాయండి.
జవాబు.

చెరువు

ఓ చెరువా !
సమాజానికి కల్పతరువు నీవు
వ్యవసాయానికి ప్రధాన వనరు నీవు
వినోదాన్ని పంచే వేదిక నీవు
సంస్కృతిని ప్రతిబింబించే అద్దానివి నీవు

ఓ చెరువా !
సకల ప్రాణికోటిని సమాదరించే సమతా కేంద్రానివి నీవు
తరతరాల చరిత్రకు మౌనసాక్షివి నీవు
నీ కడుపు నిండేటట్లు చేస్తే
మా బతుకులు పండేటట్లు చేస్తావు.

(లేదా)
ప్రశ్న 2.
పాఠం ఆధారంగా ‘చెరువు’ మాట్లాడుతున్నట్లుగా ఏకపాత్రాభినయం చేయండి.
జవాబు.
ఉపాధ్యాయుని సూచనలను పాటించండి.

V. పదజాల వినియోగం.

1. కింది పదాలు, వాక్యాలు చదువండి.

చెవినిల్లు గట్టుకొని
ఉర్కబోయి బోర్లపడ్డట్టు
చేతులు కాలాక ఆకులు పట్టుకున్నట్లు
కుండబద్దలుకొట్టినట్లు
వండినకుండ
గాలం వేయడం
గుండెచెరువైంది
తామరతంపర
కన్నెర్ర
పై వాటిలో ఉన్న తేడాలు ఏమిటి ? వాటిని ఏమంటారు ?
జవాబు.
జాతీయం : ఒక భాషలోని కొన్ని పదాలు కలిసి ఒక విశేష అర్థాన్ని ఇస్తే ఆ పదబంధాన్ని జాతీయం అని అంటాం. దీనిని పలుకుబడి, నానుడి అనే పేరుతో కూడా పిలుస్తారు. వీటిని ఉపయోగించడం ద్వారా భాషకు సౌందర్యం కలుగుతుంది.
ఉదా : చెవినిల్లుగట్టుకొని, గుండెచెరువైంది.
సామెత : సామ్యత నుండి సామెత ఏర్పడింది. ఒక అనుభవం ప్రజల్లో బాగా ప్రచారమై ఆ తరువాత సామెత అవుతుంది. మంచి భావాల్ని పదునైన మాటల్లో చెప్పడం సామెతల లక్షణం. సామెతలు సంక్షిప్తంగా గూఢార్థకంగా
ఉంటాయి.
ఉదా : కుండబద్దలు కొట్టినట్లు; ఉర్కబోయి బోర్లపడ్డట్టు.

ప్రశ్న 2.
కింది వాటిలోని జాతీయాలను గుర్తించండి. వాటిని ఏ అర్థంలో వాడుతారో తెలుపండి.
కోరిక
పండ్లుకొరుకు
కొట్టినపిండి

మొసలికన్నీరు
మాధుర్యం
తలలో నాలుక

కలుగు
పూసల్లో దారము
చెరువు

నిండుకుండోలె
జాతర
చల్లగాలి
జవాబు.
1. మొసలికన్నీరు : లేని బాధ ఉన్నట్లు నటించే సమయంలో ఈ జాతీయాన్ని వాడుతారు.
2. నిండుకుండోలె : గంభీరంగా ఉండే విషయాన్ని తెలియజేసే సందర్భంలో ఈ జాతీయాన్ని వాడుతారు.
3. పండ్లుకొరుకు : ‘కసితో ఉండు’ లేదా ‘కక్ష కలిగి ఉండు’ విషయాన్ని తెలియజేసే సందర్భంలో ఈ జాతీయాన్ని వాడుతారు.
4. పూసల్లో దారము : ‘బయటికి కనిపించకుండా’ లేదా ‘అంతర్లీనంగా’ అనే విషయాన్ని తెలియజేసే సందర్భంలో ఈ జాతీయాన్ని వాడుతారు.
5. కొట్టినపిండి : ‘బాగా తెలిసిన విషయం’ అని తెలియజేసే సందర్భంలో ఈ జాతీయాన్ని వాడుతారు.
6. తలలో నాలుక : ‘మిక్కిలి అణకువ కలిగి ఉండడం’ అనే విషయాన్ని తెలియజేసే సందర్భంలో ఈ జాతీయాన్ని వాడుతారు.

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

1. కింది పదాల్లోని సంయుక్త, ద్విత్వాక్షరాల్లోని ధ్వనులు రాయండి.
ఉదా : విద్య = వి, + ద్ + య్ + అ
అ) అక్క = అ, + క్ + క్ + అ
ఆ) ముగ్ధ = మూ + గ్ + ధ్ + అ
ఇ) మూర్ఛ = మూ, + ర్ + ఛ్ + అ

కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలను గమనించండి.

అ. ఇప్పటికైనా జాగ్రత్తపడుతారని ఆశ.
ఆ. నీళ్ళెంత ఎక్కువగా ఉంటే తామర అంత వృద్ధిచెందుతుంది.
ఇ. అవి ఎక్కడుంటాయో తెలియదు.

పై వాక్యాల్లో ఇప్పటికైనా అనే మాటలో – మొదటిపదం – ఇప్పటికి, రెండవపదం – ఐనా
నీళ్ళెంత అనే మాటలో – మొదటిపదం – నీళ్ళు, రెండవపదం – ఎంత
ఎక్కడుంటాయో అనే మాటలో మొదటిపడం – ఎక్కడ, రెండవపడం – ఉంటాయో
పై వాటిని ఇట్లా విడదీయవచ్చు.

ఇప్పటికైనా = ఇప్పటికి + ఐనా
నీళ్ళెంత = నీళ్ళు + ఎంత
ఎక్కడుంటాయో = ఎక్కడ + ఉంటాయో
ఇట్లా రాయడాన్ని విడదీసి రాయడం అంటారు.

2. కింది పదాలను విడదీసి రాయండి.

అ. ప్రజలెంత = _________ + _________
జవాబు.
ప్రజలు + ఎంత – ఉత్వసంధి

ఆ. నేనెవరిని = _________ + _________
జవాబు.
నేను + ఎవరిని – ఉత్వసంధి

ఇ. పోరేమిటి = _________ + _________
జవాబు.
పోరు + ఏమిటి – ఉత్వసంధి

ఈ. నాకింకా = _________ + _________
జవాబు.
నాకు + ఇంకా – ఉత్వ సంధి

ఉ. ఇవన్నీ = _________ + _________
జవాబు.
ఇవి + అన్నీ – ఇత్వ సంధి

ఊ. సోమనాద్రి = _________ + _________
జవాబు.
సోమన + అద్రి – సవర్ణదీర్ఘ సంధి

ప్రాజెక్టు పని:

ప్రశ్న .
వివిధ పత్రికల్లో వచ్చిన (పర్యావరణ) ప్రకృతిని వర్ణించే గేయాలు/వ్యాసం/కవితలను సేకరించండి. నివేదిక రాసి తరగతి గదిలో చదివి వినిపించండి.
జవాబు.
విద్యార్థి కృత్యం

TS 6th Class Telugu 8th Lesson Important Questions చెరువు

I. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

ప్రశ్న 1.
కింది కవితను చదవండి. భావం రాయండి.

ఎంత చక్కనిదోయి ఈ తెలుగు తోట
ఎంత పరిమళమోయి ఈ తోటపూలు
ఏ నందనము నుండి ఈనారు తెచ్చిరో !
ఏ స్వర్నదీ జలములీ మడుల కెత్తిరో
ఇంత వింతల జాతులీ తోటలో పెరుగు !
ఈ తోట యేపులో నింత నవకము విరియు.
జవాబు.
భావం :
తెలుగు తోట చాలా బాగుంది. తెలుగు తోటలోని పూలు (కావ్యాలు) సువాసనలు వెదజల్లుతున్నాయి. ఈ మొక్కలు నందన వనం నుండి తెచ్చారేమో ! ఆకాశగంగా జలంతో ఈ మొక్కలను పెంచారో ? చాలారకాల జాతుల మొక్కలు ఈ తోటలో పెరుగుతున్నాయి. చాలా బలంగా పెరుగుతోంది ఈ తెలుగుతోట.

2. కింది పేరా చదువండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

వ్యవసాయభూముల్ని ఎలా ఉపయోగించుకుంటామో జీవనోపాధికోసం బీడు భూముల్ని కూడా ఒక క పద్ధతి ప్రకారం ఉపయోగించుకోవచ్చు. అనేక సంక్షేమ కార్యక్రమాలు, ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధిమార్గాలూ ఉన్నాయి. గుజరాత్లో అముల్ ప్రయోగం మన రాష్ట్రంలోనూ చేయవచ్చు. వృత్తికులాల వాళ్ళు అనేకమంది పరిస్థితులను బట్టి వృత్తులు మార్చుకుంటారు. చిత్రమేమంటే పేదవాళ్ళు ఎప్పుడూ విద్యా వైద్య సౌకర్యాల గురించి అడగరు. భూములు లీజుకు ఇచ్చే పెత్తందారులకు, దళారులకు, కులపెద్దలకు లాభం వస్తుంది. ఈ విషయంలో పేదలను చైతన్యపరచవలసిన అవసరం ఉంది.

ప్రశ్న 1.
గుజరాత్లోని ప్రయోగం పేరేమిటి ?
జవాబు.
గుజరాత్లోని ప్రయోగం పేరు అముల్.

ప్రశ్న 2.
వృత్తికులాల వాళ్ళేమి మార్చుకుంటారు ?
జవాబు.
తమ వృత్తులు మార్చుకొంటారు.

ప్రశ్న 3.
పేదవారికి ఏమి కావాలి ?
జవాబు.
పేదవారికి తిండి కావాలి.

ప్రశ్న 4.
పేదలను ఏ విషయంలో చైతన్యపరచాలి ?
జవాబు.
భూములు లీజుకు తీసుకొనే విషయంలోనూ, విద్యా వైద్య సౌకర్యాల విషయంలో పేదలను చైతన్యపరచాలి.

ప్రశ్న 5.
వ్యవసాయభూములను దేనికి ఉపయోగించుకొంటాం ?
జవాబు.
వ్యవసాయ భూములను వ్యవసాయానికి ఉపయోగించుకొంటాం.

II. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) ‘చెరువును సమాజానికి కల్పతరువు’ అనడాన్ని సమర్థించండి.
జవాబు.
కల్పతరువు దేవతావృక్షం. కోరిన కోరికలు తీరుస్తుంది. అన్నిటినీ ప్రసాదిస్తుంది. కల్పతరువును ఆశ్రయిస్తే దేనికీ లోటుండదు. చెరువు కూడా సమాజానికి తాగడానికి, అవసరాలు తీర్చుకొనేందుకు నీరునిస్తుంది. వ్యవసాయానికి నీరివ్వడం వలన సమాజానికి ఆహారం అందిస్తోంది. ఆ పంటను అమ్ముకొంటే డబ్బు వస్తుంది. అంటే సంపదనిస్తోంది. డబ్బుంటే సమస్త వైభవాలు అనుభవించవచ్చు కదా ! అంటే సమాజానికి భోగభాగ్యాలను చెరువు కల్పిస్తోంది. అందుచేత చెరువును సమాజానికి కల్పతరువన్నారు.

ఆ) నిలువ నీడకై తరువు, నిలువ నీటికై చెరువు’ అన్న కవి మాటలలోని అంతరార్థమేమిటి ?
జవాబు.
తరువు అంటే చెట్టు, చెట్టు మనకు నీడనిస్తుంది. ఆకులు రాలిపోయి, ఎండిపోయినా, ఇంటికి కలప రూపంలో ఉపయోగపడుతుంది. ఆ విధంగా శాశ్వతమైన నీడను ఇస్తుంది.
కాని, ఎన్నోరకాలుగా మనకుపయోగపడే చెట్టు పెరగాలంటే నీరు కావాలి. ఆ నీటిని నిలువచేసేది చెరువు. కాలువలలో నీరు నిలబడదు. అది ప్రవహించేటపుడే ఉపయోగించుకోవాలి. కానీ చెరువు మాత్రం నీటిని నిలువ ఉంచుతుంది. మనకు అవసరమైనపుడు ఉపయోగపడుతుంది. అందుచేత కవిగారు ‘నిలువ నీడకై తరువు, నిలవ నీటికై చెరువు’ అన్నారు.

ఇ) ‘అతి సర్వత్ర వర్జయేత్’ అంటే వివరించండి.
జవాబు.
అతి అంటే మితిమీరడం అని అర్థం. సర్వత్రం అంటే అన్ని విషయాల్లోనూ, వర్జయేత్ అంటే విడిచిపెట్టడం. అంటే ఎక్కువగా ఉండడం అనేది విడిచిపెట్టాలి. మితిమీరిన ప్రేమ పనికిరాదు. అలాగే మితిమీరిన ద్వేషం పనికిరాదు. మితిమీరిన మంచితనం పనికిరాదు. మితిమీరిన చెడ్డతనం పనికిరాదు.

చెరువంటే మనకు చాలా ఇష్టం. మన చెరువు కల్పతరువు వంటిదే, కాని మన చెరువే కదా ! ఈత కొడదామని చెరువులోకి దిగితే ప్రాణాలకు ప్రమాదం. చెరువులలో దిగడాన్ని విడిచిపెట్టాలి. అంటే చెర్లో దిగకూడదు. నీటితో, నిప్పుతో చెలగాటం ఆడితే ప్రమాదం. అతి సర్వత్ర వర్జయేత్ అంటే ఏ విషయంలోనూ హద్దుమీరకూడదు అని అర్థమయింది. 2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) ఎండాకాలంలో చెరువెలా ఉంటుంది? ఏమవుతుంది ?
జవాబు.
ఎండాకాలంలో చెరువులో నీరు తగ్గుతుంది. నీరు తగ్గినపుడు చెరువులోని కప్పలు, చేపలు మొదలైనవి చాలా ఇబ్బంది పడతాయి. ప్రజలకు, పక్షులకు, పశువులకు కూడా తాగడానికి నీరు దొరకదు. చాలా ఇబ్బంది పడతారు. చెరువులో నీరు లేకపోతే గ్రామంలో వాతావరణంలో వేడి పెరుగుతుంది. మొక్కల పెంపకానికి కూడా నీరు దొరకదు. ఎక్కడకో దూరంగా పోయి నీరు తెచ్చుకోవలసి వస్తుంది. చెరువులో తామరలు కూడా ఉండవు.

కలకలలాడిన చెరువు వెలవెలపోతూ కన్పిస్తుంది. నిండుకుండలా ఉండే చెరువు ఎండుమోడులా కన్పిస్తుంది. నిజానికి వేసవికాలంలోనే చెరువు నీటి అవసరం ఎక్కువ. కనుక వేసవిలో కూడా చెరువులో నీరుండేలా పంచాయితీ వారు చర్యలు తీసుకోవాలి.

ఆ) జల కాలుష్యం గురించి రాయండి. దానివల్ల ఏమవుతుంది ?
జవాబు.
చెరువులలో పూడిక తీయక చెరువు నీరు కలుషితం అవుతోంది. పొలాల్లో వాడే రసాయనిక ఎరువులు పొలాలకు వాడతారు. వర్షాలు వచ్చినపుడు ఆ ఎరువులు కలిసిన నీరు చెర్లోకి వెడుతుంది. చెరువు కలుషితం అవుతుంది. పశువులను చెరువులో కడిగితే చెరువు నీరు కలుషితం అవుతుంది. ఫ్యాక్టరీలు విడిచిపెట్టే రసాయనిక వ్యర్థ పదార్థాలు చేరడం వల్ల కూడా చెరువు నీరు కలుషితం అవుతుంది. మురికినీరు చేరడం వల్ల కలుషితం అవుతుంది.

దానివల్ల భూగర్భ జలాలు కూడా కలుషితం అవుతాయి. అవి తాగిన పశువులు, మనుషులు, పక్షులు వంటివి రోగాలు బారినపడతాయి. మరణిస్తాయి. ఆ నీటితో సాగుచేసిన కాయగూర్తలు మొదలైనవి కూడా విషతుల్యమౌతాయి. అందుకే చెరువు నీరు కలుషితం కాకుండా చాలా జాగ్రత్తగా కాపాడుకోవాలి.

III. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
చెరువు నీటిపై ఆధారపడిన పదబంధాలు, జాతీయాలు, సామెతలు రాయండి.
జవాబు.

1. నీరే ప్రాణాధారం.
2. నిలువ నీడకై తరువు, నిలువ నీటికై చెరువు.
3. చెరువు మట్టిని మించిన గట్టి వైద్యుడు లేడు.
4. తామర తంపర.
5. నీటికొలది తామర.
6. కప్పల కచేరీ.
7. చెరువెండితేనే చేపల రంగుతేలేది.
8. చెర్లో బర్లను తోలి కొమ్ములకు బ్యారం పెట్టినట్లు.
9. గుండె చెరువైంది.
10. గాలం వేయడం.
11. గండికొట్టడం.
12. గంగాళమంత ఉండేది తాంబాళమంతయింది.
13. చెరువును పొమ్మనడమంటే కరవును రమ్మనడం.
14. చెరవు మీద కోపం వచ్చి కడుక్కోవడం మానేసినట్లు.
15.  కుండంత చెరువు కొండంత ఆసరా.
16. మా తాతలు ఈదిన చెరువని నువ్వు దిగకు.

ప్రశ్న 2.
మీ గ్రామంలో బతుకమ్మ పండుగ ఎలా జరుపుకుంటారో వివరిస్తూ మీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

మంచిర్యాల,
x x x x x.

ప్రియ మిత్రుడు జస్వంత్కు,

ఇక్కడ మేమంతా క్షేమం. మీ ఇంట్లో అంతా క్షేమమని తలుస్తాను. ఇటీవల జరిగిన బతుకమ్మ పండుగ మా ప్రాంతంలో ఆనందోత్సవాలతో జరుపుకున్నాం. దసరా పండుగ జరిగే దినాలకు రెండు రోజుల ముందు ఈ పండుగ వస్తుంది. ఈ పండుగ తొమ్మిదిరోజులు జరుగుతుంది. తొమ్మిదో రోజు జరిపే పండుగలను సద్దులు అంటారు. రంగు రంగుల పూలను ముందుగా ముక్కోణపు ఆకారంలో నిలువుగా పేర్చుతారు. ఆ పువ్వులపైన గౌరమ్మ బొమ్మను భద్రంగా పెడతారు. ఆ పువ్వుల పళ్ళాన్ని వాకిట ముందుంచి స్త్రీలు, బాలికలు చుట్టూ తిరుగుతూ ఆనందంగా పాడతారు. చివరిరోజున కూడా బతుకమ్మకు అలంకారాలు చేసి, ప్రత్యేక వంటకాలు, సద్దులతో చెరువు వద్దకు వెళ్ళి పాటలు పాడుతూ బతుకమ్మను నిమజ్జనం చేస్తారు.

ఈ పండుగనే పూబోడుల పండుగ అంటారు. అంటే మహిళల పండుగ అని అర్థం. మీరు ఈ పండుగను ఎలా చేసుకున్నారో ఉత్తరం రాయి.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
సి.హెచ్. కౌశిక్.

చిరునామా :
కె. జస్వంత్,
S/o ఫణిరామ్,
జూబ్లిహిల్స్,
హైదరాబాద్.

IV. భాషాంశాలు.

ప్రకృతి – వికృతులు:

ప్రకృతి – వికృతి
బ్రధ్న – పొద్దు
ఆహారము – ఓగిరము
ప్రాణము – పానము
చతుర్థి – చవితి
ఆకాశం – ఆకసం
శిఖ – సిగ
నీరము – నీరు
పక్షి – పక్కి
శక్తి – సత్తి
పద్యము – పద్దెము
పశువు – పసరము
భూమి – బూమి

వ్యతిరేకపదాలు:

ఆధారం x నిరాధారం
ప్రత్యక్షం x పరోక్షం
నష్టం x లాభం
వెలుగు x చీకటి
ప్రయత్నం x అప్రయత్నం
ఆదాయం x వ్యయం
ప్రధానం x అప్రధానం
కష్టం x సులభం
ఆనందం x విచారం
నవ్వు x ఏడుపు
సుఖం x దుఃఖం
ఉదయం x సాయంత్రం

సమాసాలు:

సమాసపదం	విగ్రహ వాక్యం	సమాస నామం
ఆటపాటలు	ఆటలూ, పాటలూ	ద్వంద్వ సమాసం
ఆటస్థలం	ఆటల కోసం స్థలం	చతుర్థీ తత్పురుష
చేపల వేట	చేపల కోసం వేట	చతుర్థీ తత్పురుష
సాగునీరు	సాగు కోసం నీరు	చతుర్థీ తత్పురుష
తరతరాల చరిత్ర	తరతరాల యొక్క చరిత్ర	షష్ఠి తత్పురుష
సప్త సముద్రాలు	సప్తసంఖ్య గల సముద్రాలు	ద్విగు సమాసం

పర్యాయపదాలు:

ఊత : ఆసరా, అండ
చైతన్యం : తెలివి, జ్ఞానం
పోరు : పీడ, బాధ
స్వస్తి : ముగింపు, వదలి, మాని

నానార్థాలు:

ఎరుక = పరిచయం, తెలివి
పోరు = యుద్ధం, పీడ
గండి = రంధ్రం, పగులు
భాగ్యం = అదృష్టం, సంపద

సొంతవాక్యాలు:

ప్రశ్న 1.
చైతన్యం = _________
జవాబు.
చైతన్యం = తెలివి, జ్ఞానం
మద్యం విషయంలో ప్రజలు చైతన్యవంతులు కావాలి.

ప్రశ్న 2.
జాతర = _________
జవాబు.
జాతర = ఉత్సవం
మేడారం జాతరకు పొరుగు రాష్ట్రాల నుండి కూడా ప్రజలు వస్తారు.

ప్రశ్న 3.
సహనం = _________
జవాబు.
సహనం = ఓర్పు
మన దేశంలో కుటుంబ వ్యవస్థ ద్వారా శాంతి, సహనం నేర్చుకుంటాము.

వ్యాకరణాంశాలు:

భాషాభాగాలు గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
పొలాల్లో రసాయనిక ఎరువులు వాడరాదు.
జవాబు.
క్రియ

ప్రశ్న 2.
మైసమ్మను పూజిస్తారు.
జవాబు.
నామవాచకం

ప్రశ్న 3.
కాకరకాయ చేదు.
జవాబు.
విశేషణం

వాక్యాలు గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
రాము ఇంటికి వెళ్ళి, అమ్మకు సాయం చేశాడు – ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంక్లిష్ట వాక్యం

ప్రశ్న 2.
కమల పాట పాడి, నాట్యం చేసింది ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంక్లిష్ట వాక్యం

ప్రశ్న 3.
రామలక్ష్మణులు అన్నదమ్ములు – ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంయుక్త వాక్యం

ప్రశ్న 4.
పూర్వం పెద్ద చెరువులను సముద్రాలు అనేవారు. వ్యతిరేకార్థక వాక్యంగా రాయండి.
జవాబు.
పూర్వం పెద్ద చెరువులను సముద్రాలు అనేవారు కాదు.

కింది వానిని గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
వర్గయుక్కులు ( )
అ) క చ ట త ప
ఆ) ఘ ఝ ఢ ధ భ
ఇ) గ జ డ ద బ
ఈ) అ ఆ ఇ ఈ
జవాబు.
ఆ) ఘ ఝ ఢ ధ భ

ప్రశ్న 2.
అంతస్థాలు ( )
అ) య ర ల వ
ఆ) శ ష స హ
ఇ) ఋ, ౠ
ఈ) ఙ ఞ ణ న మ
జవాబు.
అ) య ర ల వ

ప్రశ్న 3.
అనునాసికాలు ( )
అ) అ నుండి ఔ
ఆ) క ఖ గ ఘ
ఇ) ఙ ఞ ణ న మ
ఈ) ఏదీకాదు
జవాబు.
ఇ) ఙ ఞ ణ న మ

ప్రశ్న 4.
బహువచనం ( )
అ) రాజుగారు
ఆ) సమూహం
ఇ) జనం
ఈ) మేము
జవాబు.
ఈ) మేము

ప్రశ్న 5.
పుంలింగం ( )
అ) శివుడు
ఆ) రమ
ఇ) రాణి
ఈ) ఎద్దు
జవాబు.
అ) శివుడు

ప్రశ్న 6.
వ్యతిరేకార్థం ( )
అ) అవును
ఆ) నిజమే
ఇ) ఎందుకు
ఈ) చేయను
జవాబు.
ఈ) చేయను

సంబంధం లేని పదాలు గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
సంతోషం, ఆనందం, సులభం, నవ్వు
జవాబు.
సులభం

ప్రశ్న 2.
ఉదయం, ఋతువు, మధ్యాహ్నం, రాత్రి
జవాబు.
ఋతువు

ప్రశ్న 3.
సమీరం, సముద్రం, సాగరం, అబ్ధి
జవాబు.
సమీరం

ప్రశ్న 4.
పట్టణం, నగరం, పల్లె, నది
జవాబు.
నది

పదాలు – అర్థాలు:

I.

స్పర్శ = తాకుట
స్వస్తిపలుకు = ముగింపు చెప్పు, మానుకొను, వదలివేయు
బిరబిర = అతి త్వరగా
కల్పతరువు = కల్పవృక్షం, అడిగినది లేదనకుండా ఇచ్చేది, దేవతా వృక్షం
ఉత్పాదకం = కలిగించునది
ఊత = ఆసరా, అండ
వనరు = సొత్తు
సమత = సమత్వం
పరోపకారం = ఇతరులకు మేలు
పోరు = పీడ, బాధ
చెవికెక్కు = వినపడు
తరువు = చెట్టు
మత్స్యకారులు = చేపలు పట్టేవాళ్ళు
ప్రత్యక్షం = కంటికి గోచరమైనది
పరోక్షం = కంటియెదుట లేనిది
ఎరుక = పరిచయం, తెలివి
మటుమాయం = అదృశ్యం
ముక్కునవేలేసుకొను = ఆశ్చర్యపోవు
ముడివడ్డ = పెనగొన్న, అతిశయించిన
సింగారించిన = అలంకరించిన
విరాటపర్వం = భారతంలోని 18 పర్వాలలో ఒకటి
చైతన్యం = తెలివి, జ్ఞానం
మహిళలు = స్త్రీలు
ఇబ్బడిముబ్బడి = అధికం, ఎక్కువ
“పరోపకారార్థమిదం శరీరమ్” = పరోపకారం కొరకే యీ శరీరం

II.

బోకెపెంకులు = కుండపెంకులు
దుంకుతూ = దూకుతూ
ఒడుపు = ఉపాయం
అతిసర్వత్రవర్జయేత్ = అంతటను అతిని విడిచిపెట్టాలి (శక్తికి మించిన దాన్ని విడిచి పెట్టాలి)
చెవినిల్లుగట్టుకొని చెప్పటం = ఎప్పుడూ అదే పనిగా చెప్పటం
జాతర = శక్తి ఉత్సవం
నవ్వులపాలౌట = అప్రతిష్ఠపాలగుట
అలుగు పారు = అధికంగా ప్రవహించు
సిగ = జుట్టు
తామర తంపర = సమృద్ధి, తామరవలే వృత్తిగా నుండుట

ఎప్పుడు సంపద కలిగిన
అప్పుడే బంధువులు వత్తురది యెట్లన్నన్
తెప్పలుగ చెరువునిండిన
కప్పలు పదివేలు చేరు గదరా సుమతీ !

అర్థాలు :

సుమతీ = మంచిబుద్ధి గలవాడా !
ఎప్పుడు = ఏ సమయమందు
సంపద = భాగ్యము
కలిగినన్ = కలుగునో
అప్పుడె = ఆ సమయముననె
బంధువులు చుట్టములు
వత్తురు = వచ్చెదరు
అది + ఎట్లన్నన్ = అది ఎట్లాగంటే
తెప్పలుగన్ = తెప్పలు తేలునట్లు, పుష్కలంగా
చెరువు = చెరువు
నిండినన్ = నీటితో నిండగా
కప్పలు పదివేలు = లెక్కలేనన్ని కప్పలు
చేరున్ కదరా = చేరును కదరా

భావం:
సుమతీ ! చెఱువులో నిండుగా నీళ్ళు ఉన్నట్లయితే కప్పలు చాలా చేరుతాయి. అదేవిధంగా ఎప్పుడు సంపదలు కలిగితే అప్పుడే చుట్టాలు వస్తారు.

గుండె చెరువగు = మిక్కిలి బాధపడు
గాలం వేయడం = దొరకపుచ్చుకోవాలనే ప్రయత్నం
గండికొట్టడం = ఆటంకపరచడం
గాలిస్పర్శ = గాలి తగలడం
పిచ్చాపాటి = కాలక్షేపం కబుర్లు
ఉభయతారకంగ = ఇద్దరికీ ప్రయోజనంగా
సహనం = ఓర
గుట్టు = రహస్యం
గండి = రంధ్రం, పగులు

III.

గంగాళం = లోహంతో చేయబడిన మూతి వెడల్పైన నీళ్ళపాత్ర
తాంబాళం = లోహంతో చేయబడిన పెద్దపళ్ళెం లేక తట్ట
విలవిలలాడు = గిజగిజలాడు
నానాటికి తీసికట్టు నాగంబొట్లు = రోజురోజుకు తగ్గిపోవడం
గండం = అపాయం
కండ్లలో నిప్పులు వోసుకోడం = మండిపడటం, చూసి ఓర్వలేక ఈర్ష్యతో ఉండడం
కలుషితం చేయు = మురికి చేయు
అనిత్యాని శరీరాణి = శరీరాలు అశాశ్వతమైనవి.
మనుగడ = జీవనోపాయం
కన్నెర్ర చేయు = కోపపడు
శానతనం = ఆధిక్యం
సోయిరావాలె = మనసు అదుపులోకి రావాలి

పాఠం నేపథ్యం / ఉద్దేశం:

తెలంగాణ ప్రాంతంలో దాదాపు ప్రతి ఊరిలోను చెరువులున్నాయి. అవి ప్రజావసరాలకు, సంస్కృతీ సంప్రదాయాలకు నిలయాలు. పశుపక్షి మృగ కీటకాలకు ఆవాసాలు. వృత్తులకు ఉనికిపట్టు. అటువంటి చెరువులను మనం సంరక్షించుకొంటే అవి మనను సంరక్షిస్తాయని తెల్పడము, తెలుగు భాషా సౌందర్యాన్ని పెంపొందించే జాతీయాలు, సామెతల గురించి తెలుపడం ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం స్వగతం ప్రక్రియకు చెందినది. అంటే ఎవరికి వారే తమకు సంబంధించిన విషయాలను తమలో తాము అనుకోవడం, ఎదుటివారికి తెలిసేటట్లుగా చెప్పుకోవడం స్వగతం. ఇది ఉత్తమపురుష కథనంలో ఉంటుంది.

ప్రవేశిక:

నేను ఊరి సౌందర్యానికి తొలిమెట్టును. వ్యవసాయానికి ప్రధాన వనరును. బతుకమ్మలను సాగనంపే వేళ ఊరికి బతుకునిమ్మని నాలో చేర్చుకుంటాను. “మళ్ళీ రా ! వినాయకా” అని జనం నా చెంతకు వినాయకులను పంపిస్తారు. పిల్లలకు వేసవిలో నేనే ఆటవిడుపును. పశుపక్ష్యాదులకు నీటినిచ్చే కేంద్రాన్ని. ఇంతకూ నేనెవరో చెప్పులేదు కదా ! పల్లెటూరి కల్పవల్లిగా పేరొందిన చెరువును. నా హృదయాంతరంగ భావాన్ని చెబుతా వినండి ….

నేనివి చేయగలనా?

• చెరువు గురించి మాట్లాడగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచితమైన పేరాను చదివి ప్రశ్నలు తయారుచేయగలను. – అవును/ కాదు
• చెరువుల అవసరాన్ని వివరిస్తూ రాయగలను. – అవును/ కాదు
• ‘చెరువు’ ను ప్రశంసిస్తూ కవిత/పాట రాయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 7th Lesson ఉడుత సాయం Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 7th Lesson Questions and Answers Telangana ఉడుత సాయం

బొమ్మను చూడండి ఆలోచించండి- మాట్లాడండి. (TextBook Page No. 64)

ప్రశ్నలు – జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో మీకు ఎవరెవరు కనిపిస్తున్నారు ?
జవాబు.
బొమ్మలో నాకు తల్లీకూతుళ్ళు, అన్నాచెల్లెళ్ళు, బాటసారిని రోడ్డును దాటిస్తున్న బాలుడు కనిపిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 2.
వారు ఏం చేస్తున్నారు ?
జవాబు.
తల్లి కూరలు తరుగుతుంటే కూతురు సహాయపడుతున్నది. అన్న రోడ్లపై చెత్తను ఊడుస్తుంటే, చెల్లెలు ఆ చెత్తను తట్టలోకి ఎత్తుతున్నది. బాలుడు ఒక అంధుడ్ని రోడ్డు దాటిస్తున్నాడు.

ప్రశ్న 3.
వారు చేసే పనుల వల్ల ఎవరికి మేలు జరుగుతుంది ?
జవాబు.
వారు చేసే పనుల వల్ల ఇతరులకు మేలు జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 4.
మీరు ఎవరికి, ఎప్పుడు, ఏ సందర్భంలో సహాయం చేశారు ?
జవాబు.
ఒక వృద్ధుడు తన సామానుతో రైలు ఎక్కలేక బాధపడుతున్న సందర్భంలో ‘నేను సహాయం చేశాను.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No.66)

ప్రశ్న 1.
‘నిర్మల భక్తి’ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.
‘నిర్మల భక్తి’ అంటే స్వచ్ఛమైన భక్తి. కొంతమంది భక్తి లేకపోయినా భక్తి ఉన్నట్లు నటిస్తారు. అలాకాకుండా నిజమైన భక్తి కల్గి ఉండటాన్నే ‘నిర్మల భక్తి’ అంటారు. ఉడుతకు రామునిపై గల భక్తి నిర్మల భక్తి.

ప్రశ్న 2.
‘అడుగు దామరలు మనమున జేర్చి’ అంటే నీకేమి అర్థాలు : అర్థమైంది ?
జవాబు.
‘అడుగు దామరలు’ అంటే పాదపద్మాలు అని అర్థం. ‘అడుగు దామరలు మనమున జేర్చి’ అంటే పాదపద్మాలను మనస్సులో నిలుపుకోవడం.
ఉడుత శ్రీరాముని పాదపద్మాలను తన మనస్సులో నిలుపుకొనేది. అంటే ఉడుత శ్రీరాముని తన మనస్సులో అత్యంత భక్తిశ్రద్ధలతో కొలిచేదని అర్థం.

ప్రశ్న 3.
ఉడుత నీళ్ళలో మునిగి ఇసుకలో పొర్లాడి వేగంగా వచ్చి కట్టపై రాలుస్తున్నది కదా ! అట్లా ఎందుకు చేయాలని అనుకున్నది?
జవాబు.
ఉడుత రామునిపై అమితమైన భక్తి గలది. అందువల్ల వానరులు నిర్మించే సేతువు తొందరగా పూర్తి కావాలని ఆశించింది. అందుకే అది తన వంతు సహాయంగా నీళ్ళలో మునిగి ఇసుకలో పొర్లాడి, వేగంగా వచ్చి కట్టపై ఇసుకను రాల్చాలని అనుకున్నది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No.68)

ప్రశ్న 1.
రామలక్ష్మణుల సంభాషణ ద్వారా మీరు ఏమి
జవాబు.
రామలక్ష్మణుల సంభాషణ ద్వారా నేను ఏమి గ్రహించానంటే ..

1. రామునిపై భక్తితో ఉడుత తనకు మించిన శక్తి అని కూడా తలచకుండా వారధి నిర్మాణంలో సహాయపడిందని గ్రహించాను.
2. భక్తితో రాముని పాదాలను మనస్సులో నిల్పుకొని గడ్డిపోచంత పని చేసినా అది కొండతో సమానమని గ్రహించాను.

ప్రశ్న 2.
‘ఉడుతాభక్తి’ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.
శక్తికి తగినట్లు, భక్తితో చేతనైన సాయం చేయడాన్ని ‘ఉడుతాభక్తి’ అంటారు.

ఇవి చేయండి:

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం.

ప్రశ్న 1.
పాఠాన్ని (ద్విపదను) రాగ, భావయుక్తంగా పాడండి.
జవాబు.
ఉపాధ్యాయుని పర్యవేక్షణలో సాధన చేయండి.

ప్రశ్న 2.
మీరు ఎవరికైనా సాయం చేశారా ? అప్పుడు వారు ఏ విధంగా స్పందించారు ?
జవాబు.
అది నాలుగు రోడ్ల కూడలి. ఒక ముసలి తాత రోడ్డు దాటలేక ఇబ్బంది పడుతున్నాడు. అది నేను గమనించాను. వెంటనే ఆయన వద్దకు వెళ్ళి ఆయన చేతులు పట్టుకొని జాగ్రత్తగా రోడ్డు దాటించాను. అందుకు ఆయన చాలా సంతోషించి నాకొక చక్కని బహుమతి ఇచ్చాడు.

II. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం:

1. కింది అర్థం గల పద్యపాదాలు మీ పాఠంలోని పద్యాలలో ఎక్కడ ఉన్నాయో గుర్తించి ఆ పాదాలు రాయండి.

అ. త్వరగా సేతువు నిర్మాణం కావాలి.
జవాబు.
గొబ్బున సేతువు గొనసాగవలయు.

ఆ. తన ఒంటికంటిన యిసుకను రాలుస్తున్నది.
జవాబు.
………… తన మేని యిసుక
వడిగట్టపై రాల్చి …………..

ఇ. పలు విధాల పొగడి.
జవాబు.
పలుతెఱంగుల జాల బ్రస్తుతిజేసి

ఈ. భక్తితో గడ్డిపోచంత పనిచేసినా అది కొండతో సమానం.
జవాబు.
ఎవ్వడు మదినిల్పి యెసగుఁదృణంబు నవ్వేల్పు గిరిబోలు ………….

2. కింది పద్యాన్ని చదివి సరైన జవాబును గుర్తించండి.

ఉపకారికి నుపకారము
విపరీతము కాదు సేయ వివరింపంగా
నపకారికి నుపకారము
నెపమెన్నక చేయువాడె నేర్పరి సుమతీ !

అ. అపకారి ( )
క) కీడు చేసేవాడు
ఖ) మేలు చేసేవాడు
గ) సాహసం చేసేవాడు
ఘ) ఏదీకాదు
జవాబు.
క) కీడు చేసేవాడు

ఆ. పద్యం ఎవరి గురించి తెలియపరుస్తున్నది ? ( )
క) ఉపకారి
ఖ) మమకారి
గ) అపకారి
ఘ) నేర్పరి
జవాబు.
ఘ) నేర్పరి

ఇ. గొప్ప విషయం ( )
క) అపకారికి ఉపకారం చేయడం
ఖ) ఉపకారికి ఉపకారం చేయడం
గ) అపకారికి అపకారం చేయడం
ఘ) ఏదీకాదు
జవాబు.
క) అపకారికి ఉపకారం చేయడం

ఈ. పద్యంలో ‘తప్పు’ అనే అర్థం వచ్చే పదం ( )
క) ఎన్నక
ఖ) నెపము
గ) విపరీతము
ఘ) నేర్పరి
జవాబు.
ఖ) నెపము

ఉ. పద్యమకుటం ( )
క) సుమతీ
ఖ) కుమతీ
గ) మందమతి
ఘ) ఏదీకాదు
జవాబు.
క) సుమతీ

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) తొందరగా సేతువు నిర్మాణం కొనసాగాలని ఉడుత అనుకోవడంలో గల ఉద్దేశం ఏమిటి ?
జవాబు.
రాముడు లంకకు వెళ్ళి రావణునితో యుద్ధం చేసి సీతను తీసుకొని రాదలచాడు. అందుకోసం సముద్రంపై వారధిని నిర్మించమని రాముడు వానర సైన్యాన్ని ఆదేశించాడు. ఎంత తొందరగా సేతువు నిర్మాణం జరిగితే అంత తొందరగా రాముడు లంకకు వెళ్ళి, రావణుని సంహరించి సీతను తీసుకొని వస్తాడు. అందువల్ల తొందరగా సేతువు నిర్మాణం కొనసాగాలని ఉడుత అనుకొన్నది.

ఆ) ‘’భక్తితో చేసే చిన్నపనైనా పెద్ద ఫలితాన్ని ఇస్తుంది.’ సమర్థిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
ఉడుత ఎంతో చిన్నది. అది సేతువు నిర్మాణంలో వానరులకు సహాయపడాలనుకుంది. రాముని పాదపద్మాలను మనసులో నిల్పుకొన్నది. అతని ఎదురుగా, నిర్మల భక్తితో సముద్రంలో మునిగి వచ్చి, యిసుకలో పొర్లి, వెంటనే “కట్టపైకి వచ్చి తన ఒంటికి అంటిన యిసుకను విదిలించింది. ఇలా మరల మరల చేసింది. ఇది చూసి రాముడు సంతోషించాడు. ఉడుతను లక్ష్మణునిచేత తెప్పించి పలువిధాల పొగడి తన కుడిచేతితో దాని వీపుపై నిమిరాడు. కాబట్టి భక్తితో చేసిన చిన్నపనైనా పెద్ద ఫలితాన్ని ఇస్తుందని చెప్పవచ్చు.

ఇ) రాముడు ఉడుత చేసిన సహాయాన్ని మెచ్చుకొని వీపును దువ్వాడు. అట్లాగే మీరు చేసిన సహాయాన్ని ఇతరులు మెచ్చుకొన్న సంఘటన గురించి రాయండి.
జవాబు.
నేను నా స్నేహితులతో కలిసి బడికి వెళ్తున్నాను. అదే సమయంలో ఒక గుడ్డివాడు రోడ్డు దాటి అవతలికి వెళ్ళాల్సి వచ్చింది. ట్రాఫిక్ ఎక్కువగా ఉంది. అతడు పిలిచినా ఎవరూ వినిపించుకోవడం లేదు. అప్పుడు నేను ఆయన వద్దకు వెళ్ళి, చేయి పట్టుకొని రోడ్డు దాటించాను. ఆయన సంతోషించి “చల్లగ ఉండు నాయనా!” అని నన్ను దీవించాడు.

ఈ) ఈ పాఠం ఆధారంగా గోన బుద్ధారెడ్డి కథ చెప్పిన విధానం ఎట్లా ఉన్నది ?
జవాబు.
ఈ పాఠం ఆధారంగా గోన బుద్ధారెడ్డి కథ చెప్పిన విధానం అందరికి ఆసక్తి కలిగించే విధంగా సాగింది. సంఘటన కన్నుల ఎదుట జరుగుతున్నట్లుగా ఉంది. పరస్పర సహకారం మనుషులకైనా, జంతువులకైనా అవసరమని తెలియజేస్తుంది. ఉడుతలాగానే అడగకుండానే ఇతరులకు సహాయం చేయాలనే ఆలోచన కలిగిస్తుంది.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

‘ఉడుత సాయం’ పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
సముద్రంపై వానరులు వారధి నిర్మిస్తున్న సమయంలో వానరభల్లూకాలు నలుని చేతికి రాళ్ళూ, రప్పలూ, కొండలూ తెచ్చి ఇస్తుండగా నలుడు వాటిని తీసుకొని సేతువు నిర్మాణం చేస్తున్నాడు. ఆ సమయంలో ఒక ఉడుత “తొందరగా సేతువు నిర్మాణం జరగాలి. అందుకోసం ఈ వీరులకు చేయూతనిస్తాను” అంటూ శ్రీరాముని పాదపద్మాలను మనసులో నిల్పుకొన్నది. అతని ఎదురుగా నిర్మలభక్తితో సముద్రంలో మునిగి వచ్చి యిసుకలో, పొర్లి వెంటనే కట్టపైకి వచ్చి, తన ఒంటికి అంటిన యిసుకను రాలుస్తున్నది. మళ్ళీ సముద్రంలో మునిగి యిసుక నంటించుకొని వారధిపై విదిలిస్తూ ఉన్నది.

భక్తితో ఉడుత చేస్తున్న చిన్న సాయాన్ని శ్రీరాముడు చూసి, లక్ష్మణుని పిలిచి “నాపై భక్తితో ఉడుత సముద్రజలాల్లో తడిసి యిసుకనంటించుకొని రాళ్ళమధ్య విదిలిస్తున్నది. బలవంతులైన వానరులు కొండలను, వృక్షాలను తెచ్చి వేస్తుంటే తానెంత ? తన శక్తి యెంత ? అని అనుకోకుండా ప్రేమతో సహాయం చేస్తున్నది. చూశావా ?” అని అన్నాడు. అది విన్న లక్ష్మణుడు “నీ పాదాలను మనసులో నిలిపి, భక్తితో గడ్డిపోచంత (కొంచెం) పని చేసినా అది కొండతో సమానం (గొప్పది).

భక్తే ప్రధానం కదా !” అన్నాడు. శ్రీరాముడు సంతోషించి సుగ్రీవునితో ఉడుతను తన దగ్గరికి తీసుకొని రమ్మన్నాడు. సుగ్రీవుడు ఉడుతను తెచ్చి రామునికి ఇచ్చాడు. శ్రీరాముడు ఉడుతను పలువిధాల పొగడి తన కుడిచేత దాని వీపుపై దువ్వాడు. ఉడుత వీపుపై మూడురేఖలు చూడడానికి అందంగా ఆనందకరంగా ఏర్పడ్డాయి.

IV. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
ఈ పాఠాన్ని గేయరూపంలో రాయండి.
జవాబు.
ఉడుత సాయం (గేయం)

వానరులెందరో వచ్చారు
సముద్రంపై వారధి నిర్మిస్తున్నారు
వానర భల్లూకాలు రాళ్ళూరప్పలూ
నలుని చేతికి అందిస్తున్నాయి
ఉడుత తానూ సాయం చేస్తానంటూ
సముద్ర జలంలో మునిగివస్తోంది
ఇసుకలో పొర్లి కట్టపైకి చేరుతోంది
ఒంటికి అంటిన యిసుక రాలుస్తోంది
ఉడుత భక్తికి మురిసిపోయాడు రాముడు
ఉడుతను తెచ్చి రామునికిచ్చాడు సుగ్రీవుడు
రాముడు ఉడుతను పొగిడాడు
తన కుడిచేతితో ఉడుతవీపుపై దువ్వాడు
చూడటానికి అందంగా ఆనందకరంగా
ఉడుత వీపుపై మూడురేఖలు అమరాయి.

(లేదా)
ప్రశ్న 2.
కింది బొమ్మను చూసి సంభాషణలు రాయండి.

జవాబు.
ఉడుత : చీమా ! చీమా ! ఎట్లా ఉన్నావు ?
చీమ : ఉడుతా ! నేను బాగానే ఉన్నాను. నీవు ఎట్లా ఉన్నావు ?
ఉడుత : నేను బాగానే ఉన్నాను. ఎండలు బాగా కాస్తున్నాయి కదా ! నీవు ఎందుకు బయటికి వచ్చావు ?
చీమ : పుట్టలో ఉంటే ఆవిరెత్తిపోతున్నది. నా వద్ద ఉన్న ఆహారం కూడా అయిపోయింది. చల్లటి గాలి కోసం, ఆహారం కోసం బయటికి వచ్చా.
ఉడుత : అట్లాగా. ఇక్కడే ఉండు. నేను చెట్టుపైకి వెళ్ళి ఒక పండు తెచ్చి ఇస్తా.
చీమ : అట్లాగే. ఇక్కడే ఉంటా. నీవు నా కష్టాన్ని గుర్తించావు. నీవు చాలా మంచిదానివి.
ఉడుత : చీమా ! నీ కోసం పండు తెచ్చా. తీసుకో.
చీమ : ఉడుతా ! నీ సహాయాన్ని ఎన్నటికీ మరచిపోలేను. కృతజ్ఞతలు.

V. పదజాల వినియోగం.

1. ఈ కింది వాక్యాలు చదువండి. ప్రతి వాక్యంలోను ఒక పదానికి అదే అర్థం వచ్చే మరో రెండు పదాలున్నాయి. ఆ పదాల కింద గీత గీయండి.

అ. హిమాలయపర్వతాల్లోని ఎవరెస్టు శిఖరాన్ని పూర్ణ, ఆనంద్లు ఎక్కి, ఆ అద్రిపై భారత జాతీయపతాకం ఎగురవేసి, కొండంత కీర్తిని పొందారు.
జవాబు.
హిమాలయపర్వతాల్లోని ఎవరెస్టు శిఖరాన్ని పూర్ణ, ఆనంద్లు ఎక్కి ఆ అద్రిపై భారత జాతీయపతాకం ఎగురవేసి, కొండంత కీర్తిని పొందారు.
పర్వతం = అద్రి, కొండ

ఆ. రామాపురానికి, రంగాపురానికి మధ్యన వంతెన కట్టడం వల్ల రెండు గ్రామాల ప్రజలు ఆ వారధి. మీదుగా రాకపోకలు సాగిస్తున్నారు. ఆ సేతువు పుణ్యంకొద్దీ ఆ గ్రామాల మధ్య దూరం చాలా తగ్గింది.
జవాబు.
రామాపురానికి, రంగాపురానికి మధ్యన వంతెన కట్టడం వల్ల రెండు గ్రామాల ప్రజలు ఆ వారధి మీదుగా రాకపోకలు సాగిస్తున్నారు. ఆ సేతువు పుణ్యంకొద్దీ ఆ గ్రామాల మధ్య దూరం చాలా తగ్గింది.
వంతెన = వారధి, సేతువు

ఇ. ప్రజాధనం పచ్చికలా మేసిసవాణ్ణి గడ్డిపోచలా భావించి, వాడికి తృణమే తిండిగా పెట్టాలి.
జవాబు.
ప్రజాధనం పచ్చికలా మేసినవాణ్ణి గడ్డిపోచలా భావించి, వాడికి తృణమే తిండిగా పెట్టాలి.
పచ్చిక = గడ్డి, తృణం

ఈ. సముద్రంలో ముత్యాలు దొరుకుతాయి. అదే వార్ధిలో జలచరాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. ఆ వనధి నీటి నుండే ఉప్పు లభిస్తుంది.
జవాబు.
సముద్రంలో ముత్యాలు దొరుకుతాయి. అదే వార్ధిలో జలచరాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. ఆ వనధి నీటి నుండే ఉప్పు లభిస్తుంది.
సముద్రం = వార్ధి, వనధి

2. కింది వాక్యాలలోని ప్రకృతి – వికృతులను గుర్తించి రాయండి.

ఉదా : హనుమంతుడు రాముణ్ణి భక్తితో కొలిచాడు. ఆ బత్తి ఎన్నటికీ తరగదు.
భక్తి – బత్తి

అ. మనుషులు దవ్వుగా ఉన్నా మమతలు దూరం కాకూడదు.
జవాబు.
దూరం (దవీయం) – దవ్వు

ఆ. స్వచ్ఛభారత్ కార్యక్రమానికి నా వంతు సహాయం చేస్తున్నాను, మీరూ నాలాగే సాయం చెయ్యండి.
జవాబు.
సహాయం – సాయం

ఇ. వానరాల శక్తితో పోలిస్తే ఉడుత శక్తి కొంచెమే అయినా ఆ కొంచెం సత్తువతోనే అది వారధి కట్టడంలో సాయం చేసింది.
జవాబు.
శక్తి – సత్తువ

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

1. ఖాళీలను సరైన భాషాభాగాలతో పూరించి అవి ఏ భాషాభాగాలో రాయండి.

అ) రవి పుస్తకం తెరిచి పాఠం ____________.
జవాబు.
రవి పుస్తకం తెరిచి పాఠం చదివాడు. – క్రియ

ఆ) రాముడు ____________ కలిసి అరణ్యానికి పోయాడు.
జవాబు.
రాముడు సీతతో కలిసి అరణ్యానికి పోయాడు. – నామవాచకం

ఇ) కిరణ్ పరుగుపందెంలో పాల్గొన్నాడు. ____________ చాలా వేగంగా పరుగెత్తి మొదటి స్థానంలో నిలిచాడు.
జవాబు.
కిరణ్ పరుగుపందెంలో పాల్గొన్నాడు. అతడు చాలా వేగంగా పరుగెత్తి మొదటి స్థానంలో నిలిచాడు. – సర్వనామం

ఈ) ____________ ! అంతపని జరిగిందా ?
జవాబు.
అయ్యో ! అంతపని జరిగిందా ? – అవ్యయం

ఉ) పండుగరోజు విమల ____________ బట్టలు కట్టుకున్నది.
జవాబు.
పండుగరోజు విమల కొత్త బట్టలు కట్టుకున్నది. – విశేషణం

2. కింది వాక్యాల్లో విభక్తి ప్రత్యయాలను గుర్తించి వాటి కింద గీతలు గీయండి. అవి ఏ విభక్తులో బ్రాకెట్లలో రాయండి.

అ) మౌనిక మల్లెపూలను ధరించింది.
జవాబు.
ద్వితీయా విభక్తి

ఆ) రాజేందర్ అడవికి వెళ్ళి ఉసిరికాయలు తెచ్చాడు.
జవాబు.
షష్ఠీ విభక్తి

ఇ) చిన్నపిల్లలు పెద్దలతో గౌరవంగా మెలగాలి.
జవాబు.
తృతీయా విభక్తి

ఈ) కీర్తన ఇంజనీరింగ్ చదువడం కోసం బాసర వెళ్ళింది.
జవాబు.
చతుర్థీ విభక్తి

ఉ) సహాయం చేయడం వల్ల రహీమ్ కష్టాల్లోంచి గట్టెక్కాడు.
జవాబు.
పంచమీ విభక్తి

3. కింది పేరాలో ఉన్న విభక్తి ప్రత్యయాలను, భాషాభాగాలను గుర్తించి పట్టికలో రాయండి.

పూర్వం ఉజ్జయినీ నగరమందు విక్రమార్కుడనే రాజు ఉండేవాడు. అతడు ప్రజలను కన్నబిడ్డల వలె పరిపాలించేవాడు. ఒకసారి ఆయన దేశసంచారం కొరకు బయలుదేరి అనేక ప్రాంతాలు తిరుగుతూ, కాశీపట్టణం చేరుకున్నాడు. అక్కడ పవిత్రమైన గంగానదిలో స్నానం చేసి, అక్కడి గుడిలో దేవతలను పూజించి, గుడి నుంచి బయటకు వస్తుండగా చెవులకు ఇంపైన సంగీతం వినబడింది. ఆ మధురమైన సంగీతం వినవచ్చేవైపు నడిచాడు. అక్కడ ఒక తోటలో ఒక స్త్రీ, స్నేహితురాళ్ళతో కలిసి వీణను వాయిస్తూ పాట పాడుతున్నది. ఆ పాటను వింటూ రాజు చాలా ఆనందపడి ఆ స్త్రీకి రత్నాల హారాన్నీ బహుమానంగా ఇచ్చారు.

జవాబు.

ప్రాజెక్టు పని:

ప్రశ్న .
రామాయణంలో పాత్రల పేర్లు తెలుసుకొని రాయండి. నివేదిక రాసి ప్రదర్శించండి.
జవాబు.
దశరథ మహారాజు : కోసలదేశానికి రాజు.
రాముడు : కౌసల్య యందు దశరథ మహారాజుకు జన్మించాడు.
లక్ష్మణుడు : సుమిత్ర యందు దశరథ మహారాజుకు జన్మించాడు.
భరతుడు : కైక యందు దశరథ మహారాజుకు జన్మించాడు.
శత్రుఘ్నుడు : సుమిత్ర యందు దశరథ మహారాజుకు జన్మించాడు.
జనక మహారాజు : మిథిలానగరానికి ప్రభువు. పీతాదేవి తండ్రి.
సీత (జానకి) : శ్రీరాముని భార్య
ఊర్మిళ : లక్ష్మణుని భార్య
మాండవి : భరతుని భార్య
శ్రుతకీర్తి : శత్రుఘ్నుని భార్య
మంథర : కైకేయి అత్తవారింటికి వచ్చినప్పుడు ఆమె వెంట వచ్చిన అరణపు దాసి.
రావణుడు : కైకసీ విశ్రవసుల కుమారుడు. లంకానగరానికి అధీశుడు. సీతను అపహరించి తీసుకొని వచ్చినవాడు.
శబరి : ఒక బోయకాంత తపస్సిద్ధురాలు. పంపాతీరంలో ఆశ్రమాన్ని ఏర్పరచుకొని నివసించింది. శ్రీరామ దర్శనంతో ఈమె తనువు పులకించింది. పంపాతీరంలో దొరికే పండ్లను రామునికి అర్పించింది.
హనుమంతుడు : అంజనకు వాయుదేవుని అనుగ్రహం వల్ల జన్మించాడు. ఇతడు సుగ్రీవుని మంత్రి. ఇతడే సుగ్రీవునికి రామలక్ష్మణులతో స్నేహం ఏర్పాటు చేశాడు. సముద్రానికి వారధి కట్టి లంకలో ప్రవేశించాడు. సీత ఉన్న అశోకవనం తప్ప మిగిలిన లంక అంతా కాల్చాడు. కిష్కింధకు వెళ్ళి సీతను చూసిన వృత్తాంతాన్ని తెలియజేశాడు.

TS 6th Class Telugu 7th Lesson Important Questions ఉడుత సాయం

I. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

1. కింది పేరా చదువండి. సరియైన సమాధానం గుర్తించండి.

విశ్వకర్మ కుమారుడైన ‘నలుడు’ శిల్పకళా నిపుణుడు. ఉత్సాహం, శక్తి ఉన్నవాడు, వంతెనను నిర్మించడానికి అతడే యోగ్యుడని సముద్రుడు తెలిపాడు. ఆ సేతువును భరిస్తానని మాట ఇచ్చాడు. సేతువు నిర్మాణానికి వానర నాయకులకు ఆజ్ఞ ఇచ్చాడు శ్రీరాముడు, అందరూ మహారణ్యం దారి పట్టారు. పెద్ద పెద్ద చెట్లను బండరాళ్ళను మోసుకు వస్తున్నారు. సముద్రంలో పడేస్తున్నారు. వాటి దెబ్బకు సముద్రంలోని నీరు ఆకాశానికి ఎగిసి పడుతున్నది. నలుని సూచనలననుసరించి కొలతల ప్రకారం సేతువు నిర్మాణం జరుగుతూంది. వంద యోజనాల పొడవు, పది యోజనాల వెడల్పు గల సేతువును కట్టడం ఐదురోజుల్లో పూర్తయింది.

ప్రశ్న 1.
విశ్వకర్మ ఎవరు ? ( )
అ) నలుడి తండ్రి
ఆ) నలుడి కొడుకు
ఇ) ఉత్సాహం ఉన్నవాడు
ఈ) సమర్థుడు
జవాబు.
అ) నలుడి తండ్రి

ప్రశ్న 2.
సేతువును ఎవరు భరిస్తానన్నారు ? ( )
అ) విశ్వకర్మ
ఆ) నలుడు
ఇ) సముద్రుడు
ఈ) ముగ్గురూ
జవాబు.
ఇ) సముద్రుడు

ప్రశ్న 3.
వానరులకు ఎవరు ఆజ్ఞ ఇచ్చారు ? ( )
అ) నలుడు
ఆ) రాముడు
ఇ) సముద్రుడు
ఈ) విశ్వకర్మ
జవాబు.
ఆ) రాముడు

ప్రశ్న 4.
వంతెన కొలతలు ఎవరు చెప్పారు ? ( )
అ) రాముడు
ఆ) విశ్వకర్మ
ఇ) సముద్రుడు
ఈ) నలుడు
జవాబు.
ఈ) నలుడు

ప్రశ్న 5.
వంతెన ఎన్ని రోజులలో కట్టారు ? ( )
అ) 10
ఆ) 5
ఇ) వంద
ఈ) నెల
జవాబు.
ఆ) 5

2. కింది పద్యం చదువండి. ఖాళీలు పూరించండి.

కుక్క గోవు గాదు కుందేలు పులి గాదు
దోమ గజము కాదు దొడ్డదైన
లోభి దాతగాడు లోకంబు లోపల
విశ్వదాభిరామ ! వినుర వేమ !

ప్రశ్న 1.
గోవును ____________తో పోల్చకూడదు.
జవాబు.
కుక్క

ప్రశ్న 2.
కుందేలు ఎప్పటికీ ____________ కాదు.
జవాబు.
ఫులి

ప్రశ్న 3.
ఈ పద్యం రచించిన కవి ____________
జవాబు.
వేమన

ప్రశ్న 4.
తొండం ఉన్న దోమ ____________ కాదు.
జవాబు.
వేమన.

ప్రశ్న 5.
____________ దాత కాలేడు.
జవాబు.
లోభి

II. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) అచ్చపు భక్తి అంటే ఏమిటి ?
జవాబు.
అచ్చపు భక్తి అంటే నిజమైన భక్తి, నిజమైన భక్తి అంటే మనసులో ఉండే భక్తి. అంటే తను నమ్మిన భగవంతుడి గురించి తప్ప మనసులో వేరే ఆలోచన ఉండదు. భగవంతుడుకు సంబంధించిన పనులు మాత్రమే చేస్తాడు. భగవంతుడికి సంబంధించిన పాటలు మాత్రమే పలుకుతాడు. భగవంతుడికి నివేదన చేసిన ప్రసాదం మాత్రమే తింటాడు. ఈ విధంగా జీవించడమే అచ్చపు భక్తి.

ఆ) అడుగు తామరలు’ అంటే మీకేమర్థమయింది ?
జవాబు.
అడుగు అంటే పాదం. తామరలు అంటే పద్మాలు. అంటే పద్మాల వంటి పాదాలు. పద్మాలు సున్నితంగా మృదువుగా
ఉంటాయి. అలాగే శ్రీరాముడి పాదాలు కూడా మెత్తగా ఉంటాయి. పద్మాలు గట్టిగా గాలి తగిలితే కందిపోతాయి. శ్రీరాముడి పాదాలు కూడా కొద్దిపాటి కఠినత్వం భరించలేవు. పద్మాలు సూర్యుడిని చూస్తే వికసిస్తాయి. శ్రీరాముడు కూడా సూర్యవంశము వాడు. అందుకే ఆయన పాదాలను కవి పద్మాలతో పోల్చాడు.

ఇ) ‘తానిసుకలో పొరలాడి తడయక చనుదెంచి’ అంటే మీకేమి అర్థమైంది’
జవాబు.
ఉడుత ఇసుకలో పొర్లి ఆలస్యం చేయకుండా వచ్చింది అని అర్థం. ఆలస్యం చేస్తే తన శరీరానికి అంటుకొన్న ఇసుక అక్కడే రాలిపోతుంది. వంతెన నిర్మాణంలో ఇసుకను వేయలేదు. తడి ఒంటిమీద ఇసుక ఆ తడి ఆరే వరకే ఉంటుంది. అందుకే .ఆలస్యం చేయలేదు. అందులోనూ అది ‘ఉడుతకు ఇష్టదైవమైన శ్రీరాముని పనికావడం వల్ల అస్సలు ఆలస్యం చేయలేదు.

2. కింది ప్రశ్నలకు పడేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) ఉడుత సాయం పాఠం వలన జీవితంలో ఆచరించ వలసినదేమి తెలిసింది ?
జవాబు.
కేవలం బలవంతుల వలన మాత్రమే పనులు పూర్తికావు. బలహీనులు కూడా ప్రయత్నిస్తే ఏ పనినైనా సాధించవచ్చు. గొప్పవారి మన్ననలు పొందవచ్చు. ఎంత చిన్నపని చేయడానికైనా సిగ్గుపడకూడదు. అంకిత భావనతో పనిచేస్తే ఎంత చిన్న పనికైనా గుర్తింపు వస్తుంది. గొప్ప ప్రతిఫలం దక్కుతుంది. “నేను అల్పుడిని. ఏం చేయగలను ?” అని అనుకోకూడదు. “నేను అల్పుడిని కాదు. నేనూ దేనినైనా సాధించగలను” అనే ఆత్మవిశ్వాసం పెంచుకోవాలి. భగవంతుని మనసులో స్మరించి పనులు ప్రారంభిస్తే విజయం తప్పక లభిస్తుంది. అందుచేత ఈ విషయాలన్ని నిత్య జీవితంలో ఉపయోగపడేవే.

ఆ) ఈ పాఠం ఆధారంగా శ్రీరాముని గొప్పదనాన్ని వివరించండి.
జవాబు.
శ్రీరాముడు తనను స్మరించే వారిని కాపాడతాడు. తనకోసం పనిచేసేవారిని మెచ్చుకొంటాడు. శాశ్వతమైన ఆనందం కలిగిస్తాడు. శ్రీరాముని కోసం ఎంత చిన్న పనిచేసినా గమనిస్తాడు. ఆనందిస్తాడు. ఎంత అల్పమైన వాటిని ఐనా చేరదీస్తాడు. పొగుడుతాడు. బహుమతి ఇస్తాడు. శ్రీరామునకు గొప్పవాడినని గర్వం లేదు. ఒక్క నిముషం స్థిరంగా ఉండలేని కోతులు కూడా శ్రీరాముడు వారధి కట్టాయి. అంటే ఆయన గొప్పతనం ఊహించవచ్చు. ఉడుత వంటి చిన్నప్రాణి రామునకు సహాయం చేసింది. సముద్రుడు వంటి చాలా గొప్పవాడు కూడా శ్రీరామునకు సహాయం చేశాడు. ఇదంతా శ్రీరాముని గొప్పతనమే.

III. సృజనాత్మకత / ప్రశంస.

ప్రశ్న 1.
ఉడుత పాత్రను దాని మాటలలో రాయండి.
జవాబు.
అబ్బ ! నా జన్మ ధన్యమైంది. శ్రీరాముడు నిర్మించే వారధిలో నేనూ సాయం చేయాలి. ఏం చేయను ? నేను చిన్నదానిని. రాళ్ళు మోయలేను. చెట్లు మోయలేను. ఏం చేయాలి ? ఇసుక వేయగలను. శ్రీరామా ! ఉపాయం ఏంటయ్యా ? నీకు సాయం చేయడానికి ? ఆఁ మంచి ఆలోచన వచ్చింది. సముద్రంలో మునుగుతాను. ఇసుకలో . దొర్లుతాను. తడి ఒంటికి ఇసుక అంటుకుంటుంది. అది రాళ్ళ మధ్య దులుపుతాను. ఆహా ! వారధికి ఇసుక మోసే కూలీ నయ్యాను.

నేను చేస్తున్నది తప్పు పనేమో ? రాముడెవరినో పంపుతున్నాడు. ఇతడూ రామభక్తుడే కదా ! చూస్తా ఏమవుతుందో? ఆహా! శ్రీరాముని చేతులలో ఉన్నాను. నన్ను పొగుడుతున్నాడు. నన్ను నిమురుతున్నాడు. నా జన్మ ధన్యమైంది. మా ఉడుత జాతి తరించింది.

ప్రశ్న 2.
వారధి నిర్మాణంలో ‘ఉడుత సాయం’ గురించి విన్నారు కదా ! మీరు ఎవరికైనా సాయం చేశారా ? దాని గూర్చి మీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

జూబ్లిహిల్స్,
X X X X X.

ప్రియ మిత్రుడు విష్ణుకు,

ఇక్కడ మేమంతా క్షేమం. మీ ఇంట్లో అంతా క్షేమమని తలుస్తాను. ఇటీవల మా తరగతిలో కథల పోటీలు ఫేట్టారు. మేమంతా ఎంతో ఉత్సాహంగా పాల్గొన్నాం. నేను చెప్పిన ‘ఉడుత సాయం’ కథకు మొదటి బహుమతి వచ్చింది. ఆ కథలో ఉడుత చిన్నప్రాణి. అయినా శ్రీరాముని వారధి నిర్మాణంలో తనవంతు సాయం చేసింది. ఇది నా చిన్నప్పుడు మా నాయనమ్మ చెప్పింది. ఉడుతలాగా మనం కూడా ఎందుకు సాయం చేయకూడదు అనే ఆలోచనతో నేను దాచుకొనే డబ్బులతో కొంత భాగం వికలాంగులు, వృద్ధులకు ఖర్చుపెట్టి పండ్లు కొని ఇస్తాను. వాటితో వారి ఆకలి కొంత అయినా తీరుతుంది. ఇది నాకు చాలా సంతోషాన్ని కలిగిస్తుంది. నేను చేసిన పని బాగుంటే నీవు కూడా ఇలాగే చేయి.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
కె. ప్రసాద్.

చిరునామా :
యస్. విష్ణు,
S/o లక్ష్మణ్.
మిర్యాలగూడ,
నల్గొండ జిల్లా.

ప్రశ్న 3.
‘శ్రీరాముడు’ ఎంతో గొప్పవాడని తెలుసుకున్నావు. మరి నీవు ఏమి గ్రహించావో వ్యాసరూపంలో రాయుము.
జవాబు.

శ్రీరాముడు

“రామో విగ్రహవాన్ ధర్మః” రాముడు రూపుదాల్చిన ధర్మమూర్తి. పరమ సజ్జనుడు, సత్య పరాక్రముడు అని శత్రువు నోట అంతటి ప్రశస్తి పొందినవాడు రాముడు. రామచరితం రసభరితం. శ్రీరాముడు సద్గుణ నిధి. ఆయన ప్రతి చర్య లోకానికి అనుసరణీయం. తల్లిదండ్రుల పట్ల భక్తి, గురువుల పట్ల వినయ విధేయతలు, ఏకపత్నీ వ్రతం, మాతృప్రేమ, స్నేహితుల యెడ అనురాగం, శరణాగత వాత్సల్యం, ప్రజానురాగం ఆయనకు సహజ లక్షణాలు. శ్రీరాముని పితృవాక్య పరిపాలన నిరుపమానమైనది.

యాగ రక్షణకై వెళ్ళేటప్పుడు, దశరథుడు శ్రీరాముణ్ణి గురువు మాట తప్పక పాటింపుమని ఆజ్ఞాపిస్తాడు. తండ్రి మాటలను తలచుకొని తాటక వధ చేయమన్న గురువు విశ్వామిత్రుని మాటను తు.చ. తప్పక పాటిస్తాడు. భరతుడు . సైన్యంతో చిత్రకూటానికి రావడం చూసి లక్ష్మణుడు అపోహపడతాడు. కాని శ్రీరాముడు భరతుని మనసెరిగిన వాడై లక్ష్మణుని శాంత పరుస్తాడు. ఇలా సోదరప్రేమ కలవాడైన శ్రీరాముడు లోకానికి ఆదర్శనీయుడు.

తండ్రి మాట కోసం పట్టాభిషేకాన్ని విడిచి 14 యేండ్లు వనవాసం చేసిన శ్రీరాముడు రూపంలోను, గుణంలోను, శ్రేష్ఠుడు. మహావీరుడు. ఎంతో వినయంతో ఎదుటవారిని నొప్పించకుండా, మృదువుగా మాట్లాడతాడు. శరణన్న వారిని కాపాడగలిగే గొప్ప గుణం ఆయనది. కోపం, గర్వం లేనేలేవు. నిత్యము సత్యమే పలికేవాడు. సోమరితనం, వీమరుపాటు ఎరుగనివాడు. ఇన్ని మంచి గుణాలు గల వ్యక్తి లోకంలో మరొకరు లేరు.

IV. భాషాంశాలు.

అర్థాలు:

తలకొను = పూనుకోవడం
తరి = సమయం
సేతువు = వంతెన, వారధి
అడుగు తామరలు = పాదపద్మాలు
వార్ధి = సముద్రం
వనధి = సముద్రం
తరుమూషకంబు = ఉడుత
తృణము = గడ్డి
గొబ్బున = శీఘ్రంగా, వెంటనే
నలినాప్తుడు = సూర్యుడు
వడి = వేగం
తరువు = చెట్టు
గిరి = పర్వతం, కొండ
కపి = కోతి, వానరం
ఇనుడు = సూర్యుడు
కమలాప్తుడు = సూర్యుడు
అంఘ్రి = పాదం
మేను = శరీరం
యుగ్మము = జంట
ముదము = సంతోషము

వ్యతిరేకపదాలు:

ముందఱ x వెనుక
దవ్వు x దగ్గర
సుఖము x దుఃఖము
మునిగి x తేలి
ప్రేమ x ద్వేషం
వేగం x నెమ్మది
వచ్చి x వెళ్ళి
కారణం x అకారణం, నిష్కారణం

సంధులు:

కరమొప్పు = కరము + ఒప్పు – ఉత్వ సంధి
ముదమంది = ముదము + అంది – ఉత్వ సంధి
నలినాప్తుడు = నలిన + ఆప్తుడు – సవర్ణదీర్ఘసంధి
కరాగ్రము = కర + అగ్రము – సవర్ణదీర్ఘసంధి
కమలాప్తుడు = కమల + ఆప్తుడు – సవర్ణదీర్ఘసంధి
ఇనకులాధీశుడు = ఇనకుల + అధీశుడు – సవర్ణదీర్ఘసంధి
కపికులాధీశుడు = కపికుల + అధీశుడు – సవర్ణదీర్ఘసంధి
మహాత్ముడు = మహా + ఆత్ముడు – సవర్ణదీర్ఘసంధి
మనుజేశుడు = మనుజ + ఈశుడు – గుణసంధి

సమాసాలు:

సమాసపదం	విగ్రహ వాక్యం	సమాస నామం
ఉడుతసాయం	ఉడుత యొక్క సాయం	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
కమలాప్తుడు	కమలములకు ఆప్తుడు	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
కరాగ్రము	కరము యొక్క అగ్రము	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
ఇనకులాధిపుడు	ఇనకులమునకు అధిపుడు	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
నలినాప్తుడు	నలినమునకు ఆప్తుడు	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
నలినాప్తసుతుడు	నలినాప్తుని యొక్క సుతుడు	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
కపిలకులాధీశుడు	కపిల కులమునకు అధీశుడు	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
తరుగిరులు	తరువులు గిరులు	ద్వంద్వ సమాసం

నానార్థాలు:

ప్రశ్న 1.
కారణం : ____________
జవాబు.
హేతువు, సాధనం

ప్రశ్న 2.
కర : ____________
జవాబు.
చేయి, మిక్కిలి, తొండం

ప్రశ్న 3.
శక్తి : ____________
జవాబు.
బలిమి, పార్వతి, బల్లెం

ప్రశ్న 4.
రేఖ : ____________
జవాబు.
హస్తరేఖ, అదృష్టం, గీత

ప్రశ్న 5.
ఆత్మ : ____________
జవాబు. మనస్సు, పరమాత్మ, బుద్ధి.

వ్యాకరణాంశాలు:

వాక్యాలు :

ప్రశ్న 1.
హనుమంతుడు సముద్రం దాటి, లంక చేరాడు – ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంక్లిష్ట వాక్యం

ప్రశ్న 2.
రాజేందర్ అడవికి వెళ్ళి, ఉసిరికాయలు తెచ్చాడు – ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంక్లిష్ట వాక్యం

ప్రశ్న 3.
రాముడు, సీత అడవికి వెళ్ళారు – ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంయుక్త వాక్యం

ప్రశ్న 4.
రవి పాఠం చదివాడు – వ్యతిరేకార్థక వాక్యంగా రాయండి.
జవాబు.
రవి పాఠం చదువలేదు

కింది వానిని గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
సరళాలు ( )
అ) క, చ, ట, త, ప లు
ఆ) ఙ, ఞ, ణ, న, మ లు
ఇ) గ, జ, డ, ద, బ లు
ఈ) ఖ, ఛ, ఠ, ధ, ఫ లు
జవాబు.
ఇ) గ, జ, డ, ద, బ లు

ప్రశ్న 2.
ఁ, ం, ః అనునవి ( )
అ) అచ్చులు
ఆ) ఉభయాక్షరాలు
ఇ) హల్లులు
ఈ) ఏవీకావు
జవాబు.
ఆ) ఉభయాక్షరాలు

ప్రశ్న 3.
ఏకవచనము ( )
అ) రారు
ఆ) రాము
ఇ) వారు
ఈ) వస్తాను
జవాబు.
ఈ) వస్తాను

ప్రశ్న 4.
స్త్రీ లింగం ( )
అ) రమ
ఆ) రాముడు
ఇ) శివ
ఈ) చెట్టు
జవాబు.
అ) రమ

ప్రశ్న 5.
దీర్ఘాక్షరాలు ( )
అ) కో, కృ
ఆ) గా, గొ
ఇ) జో, రు
ఈ) చౄ, భౄ
జవాబు.
ఈ) చౄ, భౄ

పద్యాలు – అర్థాలు – తాత్పర్యాలు:

I. నలు చేతిఁ కొసగఁ నా నలుఁ డవి పుచ్చి
తలకొని కట్ట నా తరి యొక్క యుడుత
గొబ్బున సేతువు గొనసాగవలయు
నిబ్బలియులకుఁ దోడేసి గావింతు
ననుచు శ్రీరాముని యడుగుఁ దామరలు
మనమునఁ జేర్చి యమ్మనుజేశు నెదుర
నచ్చపు భక్తితో నట వారి మునిఁగి
వచ్చి తా నిసుకలో వడిఁ బొరలాడి

తడయక చనుదెంచి తన మేని యిసుక
వడిగట్టపై రాల్చి వనధిలో మునిఁగి
తేలి గట్టున కేగి తిరుగంగఁ బొరలి
వాలిన భక్తితో వచ్చి విదుల్చె

నివ్విధంబున నుండ నినకులాధిపుఁడు
దవ్వులఁ బొడగాంచి తమ్మునిఁ జూచి
పొందుగా లక్ష్మణ పొర్లదే చూడు
ముందఱ నొక తరుమూషకం బెలమి

అర్థాలు :

నలు చేతికిన్ = ‘నలుడు’ అనేవాని చేతికి
ఒసగన్ = ఇవ్వగా
ఆ నలుడు = ఆ నలుడు
అవి = ఆ రాళ్ళను
పుచ్చి = గ్రహించి
తలకొని కట్టన్ = యత్నించి కట్టగా
ఆ = ఆ సమయంలో
ఒక్క + ఉడుత = ఒకానొక ఉడుత
గొబ్బున = వెంటనే, శీఘ్రంగా
సేతువు = నీటికట్ట, వారధి, వంతెన
కొనసాగవలయున్ = కొనసాగాలి
ఈ + బలియులకు = ఈ బలవంతులైన వానరులకు
తోడేసి కావింతున్ = సాయం చేస్తాను
అనుచు = అనుకొంటూ
శ్రీరాముని = శ్రీరాముని యొక్క
అడుగు + తామరలు = పాదపద్మాలు
మనమునన్ = మనస్సు నందు
చేర్చి = చేర్చుకొని, నిల్పుకొని
ఆ + మనుజ + ఈశున్ = ఆ ప్రభువైన శ్రీరాముని
ఎదురన్ = ఎదురుగా
అచ్చపు = నిజమైన
భక్తితోన్ = భక్తితో
అట = అక్కడ
వార్ధి = సముద్రమునందు
మునిగి = మునిగి
వచ్చి = తిరిగి వచ్చి
తాన్ = తాను
ఇసుకలో పడి = ఇసుకలో పడిపోయి
పొరలాడి = దొర్లి
తడయక = ఆలస్యము చేయక
చనుదెంచి = వచ్చి
తన మేని = తన శరీరమందలి
ఇసుక = ఇసుకను
వడి = వేగంగా
కట్టపై = రాళ్ళ కట్టపై
రాల్చి = విదిల్చి
వనధిలో = సముద్రంలో
మునిగి = మునిగి
తేలి = తేలియాడి
గట్టునకు + ఏగి = గట్టునకు వచ్చి
తిరుగంగ = తిరుగుతూ
పొరలి వాలిన = ఉప్పొంగినటువంటి
భక్తితో = భక్తితో
వచ్చి = వచ్చి
విదుల్చెన్ = ఇసుకను విదిల్చింది
ఇవ్విధంబునన్ (ఈ + విధంబునన్) = ఈ విధంగా
ఉండన్ = ఉండగా
ఇనకుల + అధిపుడు = సూర్యవంశ ప్రభువైన శ్రీరాముడు
దవ్వులన్ = దూరమందు
పొడగాంచి = చూచి (ఉడుతను చూచి)
తమ్మునిన్ + చూచి = తమ్ముడైన లక్ష్మణుని చూచి
లక్ష్మణ = ఓ లక్ష్మణా !
ముందఱన్ = ఎదురుగా
ఒక తరుమూషకంబు = ఒక ఉడుత
ఎలమిన్ = ప్రేమతో
పొందుగా = కలయగ
పొర్లదే = పొర్లాడదా
చూడు = చూడు

తాత్పర్యం :
సముద్రంపై వానరులు వారధి నిర్మిస్తున్నారు. ఆ సమయంలో వానరులు నలుని చేతికి రాళ్ళూ, రప్పలూ, కొండలూ తెచ్చి ఇస్తున్నారు. నలుడు వాటిని తీసుకొని సేతువు నిర్మాణం చేస్తున్నాడు.

ఆ సమయంలో ఒక ఉడుత “తొందరగా సేతువు నిర్మాణం జరగాలి. అందుకోసం ఈ వీరులకు చేయూత నిస్తాను” అంటూ, శ్రీరాముని పాదపద్మాలను మనసులో నిలుపుకొన్నది. అతని ఎదురుగా నిర్మల భక్తితో సముద్రంలో మునిగివచ్చి, ఇసుకలో పొర్లి, వెంటనే కట్టపైకి వచ్చి తన ఒంటికి అంటిన యిసుకను రాలుస్తున్నది. ఇలాగే మరల మరల చేస్తున్నది. భక్తితో ఉడుత చేస్తున్న చిన్న సాయాన్ని శ్రీరాముడు చూశాడు. తన తమ్ముడైన లక్ష్మణుని పిలిచి అతనికి చూపిస్తూ ఇలా అంటాడు.

II. నామీఁద భక్తి యున్నతగతి బూనిఁ
తా మేను జలముల దడపి గట్టునకు
జని వేగ నిసుకపైఁ జల్లాడి తిరుగఁ
జనుదెంచి కొండల సందున రాల్చి
కరమొప్పుచున్నది కపికులాధీశు
లురుశక్తి దరు గిరు లొగి దెచ్చుచోట
దా నెంత యని మదిదలపక ప్రేమ
బూని సహాయమై పొదలుచున్నదియు
కనుగొంటివే యన గమలాప్త వంశ!
కనుగొంటి భవ దంఘికమల యుగ్మమును
నెవ్వడు మదినిల్పి యెసగుఁ దృణంబు
నవ్వేల్పు గిరిబోలు ననిన గాకున్నె
కావున భక్తియ కారణం బనఘ
ననవుడు ముదమంది నలినాప్తసుతుని
గనుగొని మఱి దాని గనుగొను వేడ్క
బెనగొనుచున్నది ప్రేమ నిచ్చటికి
దెమ్మన్న వేగంబె దెచ్చి సుగ్రీవు ,
డమ్మహాత్ముని చేతి కందియిచ్చుటయు
బలుదెఱంగుల జాల బ్రస్తుతిజేసి
కలిత దక్షిణకరాగ్రమున దువ్వుటయు
నల యుడుతకు వెన్క నమరెఁ ద్రిరేఖ
చులుకనై చూడ్కుల సుఖకరంబుగను

అర్థాలు :

నా మీద = నా పైన
భక్తి = భక్తి
ఉన్నతగతి పూని = గొప్పగా వహించి
తాన్ = తాను
మేను = శరీరం
జలములన్ = నీటియందు
తడిపి = తడుపుకొని
గట్టునకు = ఒడ్డునకు
చని = వెళ్ళి
వేగన్ = వేగంగా
ఇసుకపైన్ = ఇసుక మీద
చల్లాడి = పొర్లాడి
తిరుగ = మరల
చనుదెంచి = వచ్చి
కొండల సందున = కొండరాళ్ళ మధ్యలో
రాల్చి = ఇసుక రాల్చి
కరము = మిక్కిలి
ఒప్పుచున్నది = ప్రకాశించుచున్నది
కపికుల + అధీశులు = వానరశ్రేష్ఠులు
ఉరుశక్తి = గొప్ప శక్తితో
తరుగిరులు = చెట్లు, కొండలు
ఒగి = క్రమముగా
తెచ్చుచోట = తెచ్చే ప్రదేశంలో
తాను + ఎంత + అని = తానెంత అనుకొని
మది = మనసునందు
తలపక = ఆలోచింపక
ప్రేమ + పూని = ప్రేమతో కూడుకొని
సహాయమై = సహాయం చేయదలచినదై
పొదలుచున్నదియు = పొర్లుచున్నదియు
కనుగొంటివే = చూశావా ?
అనన్ = అనగా
కమల + ఆప్తవంశ = సూర్యవంశీయుడవైన శ్రీరామా!
కనుగొంటి = చూశాను
భవత్ = నీ యొక్క
అంఘ్రికమల = పాదపద్మముల
యుగ్మమును = జంటను
ఎవ్వడు = ఎవడు
మదినిల్పి = మనస్సున నిల్పుకొని
తృణంబున్ = గడ్డిపోచైనా
ఒసగున్ = ఇచ్చునో
అవ్వేల్పు (ఆ + వేల్పు) = ఆ దేవుని దయ వల్ల
గిరి పోలున్ = కొండతో సమానం
అనిన = అన్నచో
కాకున్నె = కాకుండునా ?
అనఘ = పుణ్యత్ముడా
కావున = కాబట్టి
భక్తియ = భక్తియే
కారణంబు = హేతువు, సాధనం
అనవుడు = అనగా
ముదము + అంది = సంతోషించి
నలిన + ఆప్తసుతుని = సూర్యుని కుమారుడైన సుగ్రీవుని
కనుగొని = చూచి
మఱి = మరియు
దానిన్ = ఆ ఉడుతను
కనుగొను = చూచు
వేడ్కన్ = కుతూహలముతో
ప్రేమన్ = ప్రేమతో
ఇచ్చటికి = ఇక్కడికి
తెమ్మన్న (తెమ్ము + అన్న) = తీసుకొని రమ్మనగానే
సుగ్రీవుడు = సుగ్రీవుడు
వేగంబె = వేగంగా
తెచ్చి = తీసుకొని వచ్చి
అమ్మహాత్ముని (ఆ + మహాత్ముని) = ఆ మహాత్ముడైన శ్రీరాముని
చేతికిన్ = చేతికి
అంది + ఇచ్చుటయు = అందివ్వగానే
పలుతెఱంగుల = రాముడు అనేక విధాలుగా
చాల = మిక్కిలి
ప్రస్తుతి + చేసి = కీర్తించి
కలిత = పొందబడిన
దక్షిణకర + అగ్రమునన్ = కుడిచేతి చివరి భాగముతో
దువ్వుటయున్ = నిమురగానే
అల ఉడుతకు = ఆ ఉడుతకు
వెన్కన = వెనుక భాగాన
త్రిరేఖ = మూడు గీతలు
చులుకనై = అందంగా
చూడ్కుల = చూపులకు
సుఖకరంబుగను = ఆనందకరంగా
అమరెన్ = ఏర్పడెను.

తాత్పర్యం :
లక్ష్మణా ! ‘నాపై భక్తితో ఉడుత సముద్ర జలాల్లో తడిచి యిసుక నంటించుకొని రాళ్ళ మధ్య విదిలిస్తున్నది. బలవంతులైన వానరులు కొండలను, వృక్షాలను తెచ్చి వేస్తుంటే తానెంత ? తన శక్తి యెంత ? అని అనుకోకుండా ప్రేమతో సహాయం చేస్తున్నది. చూశావా ?” అని రాముడు అన్నాడు.

అది విన్న లక్ష్మణుడు “నీ పాదాలను మనసులో నిలిపి, భక్తితో గడ్డిపోచంత (కొంచెం) పని చేసినా అది కొండతో సమానం. భక్తే ప్రధానం కదా” అన్నాడు. శ్రీరాముడు సంతోషించి సుగ్రీవునితో ఉడుతను తన దగ్గరికి తీసుకుని రమ్మన్నాడు. సుగ్రీవుడు ఉడుతను తెచ్చి రామునికి ఇచ్చాడు. శ్రీరాముడు ఉడుతను పలు విధాల పొగడి తన కుడిచేత దాని వీపుపై దువ్వాడు. ఉడుత వీపుపై మూడు రేఖలు చూడడానికి అందంగా ఆనందకరంగా ఏర్పడ్డాయి.

పాఠం నేపథ్యం / ఉద్దేశం:

రావణుడు సీతను లంకకు ఎత్తుకొని పోయాడు. సీతను తిరిగి తీసుకొని వచ్చుటకు రావణునితో రాముడు యుద్ధం చేయాలనుకున్నాడు. అందుకోసం సముద్రంపై వారధిని నిర్మించుమని వానరసైన్యాన్ని ఆదేశించాడు. నలుడు నిర్మాణ కార్యక్రమంలో దిట్ట. అతనికి వానరులు రాళ్ళు. చెట్లు, గుట్టలను తెచ్చి ఇస్తున్నారు. ఆ సమయంలో ఒక ఉడుత ఎట్లా సాయం చేయబూనిందో ఈ పాఠంలో చదువుతాం. ద్విపదను పిల్లలకు పరిచయం చేయడం, ప్రాచీన సాహిత్యం పట్ల అభిరుచిని కల్పించడం, అడుగకుండనే ఇతరులకు శక్తి మేరకు సహాయం చేయాలనే ఆలోచన కల్పించడం ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం “ద్విపద” ప్రక్రియకు చెందినది. ద్విపదలో రెండు పాదాలుంటాయి. ఇది పాడుకోవడానికి అనువుగా ఉంటుంది. ఈ పాఠం “రంగనాథ రామాయణం’లోని ‘యుద్ధకాండ’ లోనిది.

కవి పరిచయం:

కవి పేరు : గోన బుద్ధారెడ్డి
కాలం : 13వ శతాబ్దం
రచన : ‘రంగనాథ రామాయణం’ యుద్ధకాండ వరకు రచించాడు. ఇది తెలుగులో తొలి రామాయణం. మిగిలిన భాగాన్ని ఇతని కుమారులు కాచ భూపతి, విఠలనాథుడు పూర్తి చేశారు.
కవితా శైలి : సరళం, మధురం
ఇతర విశేషాలు : గోన బుద్ధారెడ్డి కాకతీయుల సామంతరాజు. వర్ధమానపురం (ప్రస్తుతం నందివడ్డెమాన్ నాగర్ కర్నూలు జిల్లాలోనిది) రాజధానిగా పాలించాడు.

ప్రవేశిక:

పరస్పర సహాయసహకారాలు మనుషులకైనా, జంతువులకైనా అవసరం. అయితే సమాజంలో మూడు రకాల వారుంటారు. మొదటి రకం వారు అధములు. వీరు ఎవరైనా సహాయం చేయుమని కోరినా చేయరు. రెండవ రకం వారు మధ్యములు. వీరు ఎవరైనా సహాయం చేయుమని కోరితేనే సహాయం చేస్తారు. మూడవ రకం వారు ఉత్తములు. వీరు ఇతరుల అవసరాలను గుర్తించి తమకు తాముగా సహాయం చేస్తారు. ఉత్తమ లక్షణం గలిగిన ఉడుత గురించి ఈ పాఠంలో చదువుకుందాం.

సారాంశం:

సముద్రంపై వానరులు వారధి నిర్మిస్తున్న సమయంలో వానరభల్లూకాలు నలుని చేతికి రాళ్ళూ, రప్పలూ, కొండలూ తెచ్చి ఇస్తుండగా నలుడు వాటిని తీసుకొని సేతువు నిర్మాణం చేస్తున్నాడు. ఆ సమయంలో ఒక ఉడుత “తొందరగా సేతువు నిర్మాణం జరగాలి. అందుకోసం ఈ వీరులకు చేయూతనిస్తాను” అంటూ శ్రీరాముని పాదపద్మాలను మనసులో నిల్పుకొన్నది. అతని ఎదురుగా నిర్మలభక్తితో సముద్రంలో మునిగి వచ్చి యిసుకలో పొర్లి వెంటనే కట్టపైకి వచ్చి, తన ఒంటికి అంటిన యిసుకను రాలుస్తున్నది. మళ్ళీ సముద్రంలో మునిగి యిసుక నంటించుకొని వారధిపై విదిలిస్తూ ఉన్నది. భక్తితో ఉడుత చేస్తున్న చిన్న సాయాన్ని శ్రీరాముడు చూసి, లక్ష్మణుని పిలిచి “నాపై భక్తితో ఉడుత సముద్రజలాల్లో తడిసి యిసుకనంటించుకొని రాళ్ళమధ్య విదిలిస్తున్నది.

బలవంతులైన వానరులు కొండలను, వృక్షాలను తెచ్చి వేస్తుంటే తానెంత ? తన శక్తి యెంత ? అని అనుకోకుండా ప్రేమతో సహాయం చేస్తున్నది. చూశావా ?” అని అన్నాడు. అది విన్న లక్ష్మణుడు “నీ పాదాలను మనసులో నిలిపి, భక్తితో గడ్డిపోచంత (కొంచెం) పని చేసినా అది కొండతో సమానం (గొప్పది). భక్తే ప్రధానం కదా !” అన్నాడు. శ్రీరాముడు సంతోషించి సుగ్రీవునితో ఉడుతను తన దగ్గరికి తీసుకొని రమ్మన్నాడు. సుగ్రీవుడు ఉడుతను తెచ్చి రామునికి ఇచ్చాడు. శ్రీరాముడు ఉడుతను పలువిధాల పొగడి తన కుడిచేత దాని వీపుపై దువ్వాడు. ఉడుత వీపుపై మూడురేఖలు చూడడానికి అందంగా ఆనందకరంగా ఏర్పడ్డాయి.

నేనివి చేయగలనా?

• పాఠాన్ని రాగ, భావయుక్తంగా పాడగలను. అవును/ కాదు
• అపరిచిత పద్యాన్ని చదివి ప్రశ్నలకు సరైన జవాబులను గుర్తించగలను. అవును/ కాదు
• పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయగలను. అవును/ కాదు
• ఇతరుల అవసరానికి సహాయం చేయడంలో గల తృప్తిని వివరిస్తూ వ్యాసం/ గేయం రాయగలను.

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 6th Lesson పోతన బాల్యం Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 6th Lesson Questions and Answers Telangana పోతన బాల్యం

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి మాట్లాడండి. (TextBook Page No. 54)

ప్రశ్నలు జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో ఎవరెవరు ఏం చేస్తున్నారో చెప్పండి.
జవాబు.
బొమ్మలో పదిమంది పిల్లలు ‘కబడ్డీ’ ఆట ఆడుతున్నారు. ఇద్దరు ‘కర్రాబిళ్ళ’ ఆట ఆడుతున్నారు. ముగ్గురు గోలీలాట ఆడుతున్నారు. ఇద్దరు పిల్లలు (ఒక అబ్బాయి, ఒక అమ్మాయి) జారుడు బల్ల ఎక్కి ఆడుతున్నారు. ఇద్దరమ్మాయిలు వామన గుంటలాట ఆడుతున్నారు.

ప్రశ్న 2.
వాటిలో మీరు ఆడేవేవి? ఆడనివేవి ?
జవాబు.
వాటిలో నేను జారుడు బల్ల, గోలీలాట ఆడతాను. కర్రాబిళ్ళ కూడా ఆడతాను.
నేను ఆడని ఆటలు : కబడ్డీ, వామన గుంటలు.

ప్రశ్న 3.
మీకు ఏ ఆట అంటే ఇష్టం ? ఆ ఆటను ఎట్లా ఆడతారో చెప్పండి.
జవాబు.
నాకు బొంగరాలాట అంటే ఇష్టం. ఈ ఆట ఆడటానికి ఒక బొంగరం, ఒక సన్నని తాడు అవసరం. బొంగరానికి అడుగున ఒక మేకు ఉంటుంది. ఆ మేకు చుట్టూ సన్నని తాడు చుడతాను. తాడును చేతితో పట్టుకొని బొంగరాన్ని నేలపైకి విసిరివేస్తాను. అది గిరగిర తిరుగుతుంది. తిరుగుతున్న బొంగరాన్ని నేర్పుగా అరచేతిలోకి తీసుకొని, అది అరచేతిలో కూడా గిరగిర తిరుగుతుంటే చూసి ఆనందిస్తాను.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 56)

ప్రశ్న 1.
“తమ్మునిమీద ఈగను వాలనీయడు” అంటే మీకేమర్థమయింది ?
జవాబు.
తిప్పనకు తన తమ్ముడు పోతన అంటే అమితమైన ప్రేమ అని నాకర్థమయింది. ఆయన పోతనను ఎంతో గారాబంగా చూస్తుండేవాడని కూడా నాకర్థమయింది.

ప్రశ్న 2.
అన్న తన తినుబండారాలు తమ్మునికి ఇచ్చాడు. ఇట్లా తమ్ముని కోసం అన్న ఇంకా ఏమేమి చేయవచ్చు ?
జవాబు.
తమ్ముని కోసం అన్న ఆటవస్తువులు తెచ్చి ఇవ్వవచ్చు. . పుస్తకాలు, కలాలు, పెన్సిళ్ళు తెచ్చి ఇవ్వవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
‘తిప్పన పోతన’లకు తగువులాట అంటే ఏమిటో తెలియదట. మరి మీ ఇంట్లో మీరు మీ అన్నదమ్ముళ్ళ తోటి లేదా అక్కజెల్లెళ్ళతోటి ఎట్లా ఉంటారు ?
జవాబు.
నేను మా ఇంట్లో మా అన్నదమ్ముళ్ళతోటి, అక్క జెల్లెళ్ళతోటి కలిసిమెలిసి ఉంటాను. వాళ్ళతో కలిసి ఆడుకొంటాను. తగవులాడను. నాకు తెలియని విషయాలను గురించి అడిగి తెలుసుకుంటాను.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No. 57)

ప్రశ్న 1.
పోతనను ‘ఉక్కు బాలుడు’ అని కవి ఎందుకు అనవలసి వచ్చింది ?
జవాబు.
‘ఉక్కు’ దేని మీదనైనా పడితే అది ముక్కలు కావలసిందే కాని ఉక్కుకు మాత్రం ఏంకాదు. అలాగే పోతన కిందపడ్డా ఆయనకు ఏమీ కాలేదని, లేచి వెంటనే పరుగెత్తాడని కవి తెలిపాడు. పోతన పడితే భూమి ముక్కలయిందంటూ చెబుతూ కవి పోతనను ‘ఉక్కు బాలుడు’ అన్నాడు.

ప్రశ్న 2.
పాడటంలో పోతనను కోకిలతో పోల్చాడు కదా ! ఇంకా వేటిని వేటితో పోల్చవచ్చు?
(ఉదా : నడకను, మాటను, కళ్ళను, మనస్సును, ముఖాన్ని, చేష్టలను)
జవాబు.
నడకను హంస నడకతోను; మాటను చిలుక పలుకుతోను; కళ్ళను కలువలతోను, పద్మాలతోను; మనస్సును వెన్నతోను; ముఖాన్ని చంద్రునితోను; చేష్టలను కోతులతోను పోల్చవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
‘వీడు అసాధ్యుడు!’ అని ఎవరినైనా, ఏయే సందర్భాల్లో అంటారు ?
జవాబు.
ఒక కష్టమైన పనిని లేదా నెరవేరదనుకున్న కార్యాన్ని సాధించుకొని వచ్చినవాణ్ణి చూసి ‘వీడు అసాధ్యుడు’ అంటారు. ఒక్కొక్కసారి ఎవరికీ లొంగనివాణ్ణి చూసి కూడా ‘వీడు అసాధ్యుడు’ అంటారు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి. (TextBook Page No.58)

ప్రశ్న 1.
“దూకుతున్నాడ”న్నారు కదా ! ఇవికాక ఇంకా పిల్లలు, ఏయే చేష్టలు చేస్తారో చెప్పండి.
జవాబు.
పిల్లలు గంతులేస్తారు. కుంటుతారు. పరుగెత్తుతారు.

ప్రశ్న 2.
‘పెరుగసాగె వేరొక ప్రక్క బిడ్డ యెడద’ అంటే మీకేమి అర్థమయింది ?
జవాబు.
చిన్నవాడైన పోతన, ఒక ప్రక్క ఆటపాటల్లో, చదువులో మేటి. ఆయనకు వేరొక ప్రక్క చిన్నతనం నుండే దైవచింతన, దైవభక్తి మనసులో పెరుగ సాగాయని నాకు అర్థమయింది.

ఇవి చేయండి:

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం.

ప్రశ్న .
ఈనాటి కాలంలో సోదరుల మధ్య ప్రేమ ఎట్లా ఉంటున్నదని మీరు అనుకుంటున్నారు ? విశ్లేషించండి.
జవాబు.
ఈనాటి కాలంలో సోదరుల మధ్య ప్రేమ పూర్వం లాగా ఉండడం లేదు. ప్రతి విషయం డబ్బుతో ముడిపడి ఉంటుంది. డబ్బు కోసమో లేదా ఆస్తి కోసమో వాదులాడుకుంటూ ఉంటారు. రక్తసంబంధం కంటే ధనమే ప్రధానంగా భావిస్తున్నారు. అందువల్ల అన్నదమ్ముల అనుబంధం దూరమైపోతున్నది.

II. ధారాళంగా చదువడం అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

ప్రశ్న 1.
ఈ చిన్నబాలుడు అసాధ్యుడు’ అనే భావం వచ్చే పద్యపంక్తి ఏది ? ఆ పద్యాన్ని దాని భావాన్ని రాయండి.
జవాబు.
ఈ ‘చిన్నబాలుడు అసాధ్యుడు’ అనే భావం వచ్చే పద్య పంక్తి :
“చిఱుతఁ డసాధ్యుఁడంచు నెదఁ జే యిడి విస్మయమంద నందఱున్.”
ఈ ‘చిన్నబాలుడు అసాధ్యుడు’ అనే భావం వచ్చే పద్య పంక్తి :

పద్యం : గురినిడి కొట్టెనేని యొక గోలియుఁ దప్పదు కచ్చగట్టి బొం
గరమును వేయ వ్రేటు కొక కాయ పటుక్కను, బందెమూని తా
నుఱికిన లేడిపిల్లవలె నొక్కని యయ్యకుఁ జిక్కడద్దిరా!
చిఱుతఁ డసాధ్యుఁడంచు నెదఁ జే యిడి విస్మయమంద నందఱున్.

భావం :
గురిచూసి కొట్టాడంటే ఒక్క గోలీ కూడా గురి తప్పదు. పోటీపడి బొంగరాన్ని విసిరితే వేటువేటుకు ఇతరుల బొంగరాలు ‘పటుక్కని’ పగులవలసిందే. పందెం పెట్టుకొని పరుగెత్తాడంటే లేడిపిల్ల వలె ఏ ఒక్కనికీ చిక్కడు. దాన్ని చూసి అదిరా ! ఈ చిఱుతడు అసాధ్యుడు సుమా ! అంటూ అందరు గుండెల మీద చేయి వేసుకొని ఆశ్చర్యపడుతుంటారు.

2. కింది పద్యం చదువండి. భావంలోని ఖాళీలు పూరించండి.

కందుకము వోలె సుజనుడు.
గ్రందం బడి మగుడ మీదికి న్నెగయుఁ జుమీ !
మందుఁడు మృత్పిండము వలె
గ్రిందంబడి యడఁగి యుండు గృపణత్వమునన్

ఖాళీలు:
అ. కింద పడ్డా పైకి లేచేవాడు ___________
జవాబు.
సుజనుడు

ఆ. అపజయం పాలైనా తిరిగి ___________ సాధిస్తాడు.
జవాబు.
విజయం

ఇ. మందుడు అంటే ___________
జవాబు.
మూర్ఖుడు

ఈ. బంతితో పోల్చబడినవాడు ___________
జవాబు.
సుజనుడు

ఉ. ‘మట్టిముద్ద’ అనే పదానికి పద్యంలో వాడబడిన పదం ___________
జవాబు.
మృత్పిండము

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) ఊళ్ళోని పెద్దలందరూ అన్నదమ్ములిద్దరినీ మెచ్చుకునేవారట. మీ చుట్టుపక్కలవారు నిన్ను మెచ్చుకునేటట్లుగా నీవు ఏం చేస్తావు?
జవాబు.
నేను నా తమ్ముడిని చాలా ప్రేమగా చూస్తాను. నాకు తినడానికి ఎవరైనా ఏదైనా ఇస్తే తమ్మునికి ఇవ్వకుండా తినను. ఆట వస్తువులు కూడా నా తమ్మునికి ఏది కావాలంటే అది నా దగ్గరున్నది ఇస్తాను.’ తినేటప్పుడు, నిద్ర పోయేటప్పుడు కూడా తమ్ముడిని నా పక్కనే ఉంచుకుంటాను. అన్నదమ్ములంటే ఇలా ఉండాలని మా చుట్టుపక్కలవారు నన్ను మెచ్చుకునేటట్లుగా వ్యవహరిస్తాను.

ఆ) ‘కాళ్ళలో పాదరసం’ అంటే మీకు ఏమి అర్థమయింది ?
జవాబు.
పాదరసం ఒకచోట నిలకడగా ఉండదు. అది జారిపోతూ ఉంటుంది. అలాగే కొందరు ఒకచోట స్థిరంగా ఉండకుండా ఎప్పుడూ ఏదో ఒకచోటికి తిరుగుతూ ఉంటారు. వారికి భూమి పైన క్షణమైన కాలు నిలువదు. అటువంటి వారీని దృష్టిలో పెట్టుకొని లోకులు ఆ ‘కాళ్ళలో పాదరసం’ ఉందనే జాతీయాన్ని వాడతారని అర్థమయింది.

ఇ) ‘తిప్పన – పోతన’ లను రామలక్ష్మణులతో ఎందుకు పోల్చారు ?
జవాబు.
రామలక్ష్మణులు ఆదర్శవంతమైన సోదరులు. ఒకరిని విడిచిపెట్టి మరొకరు ఉండరు. కష్టసుఖాలలో కలిసిమెలిసే ఉంటారు. ఆ అన్నదమ్ములిద్దరూ గొప్పగుణాలు కలవారు. అలాగే ‘తిప్పన – పోతన’లు కూడా ఆదర్శ సోదరులు. ఒకరంటే మరొకరికి గౌరవం, గొప్పగుణాలు కలవారు. రామలక్ష్మణుల వలె వీరు కూడా ఒకరిపై ఒకరు ప్రేమాభిమానాలతో మెలిగేవారు. అందువల్ల ‘తిప్పన పోతన’ లను రామలక్ష్మణులతో పోల్చారు.

ఈ) ఈ పాఠం రాసిన కవి గురించి సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.

1. ‘పోతన బాల్యం’ అనే పాఠం రాసిన కవి డా॥ వానమామలై వరదాచార్యులు.
2. ఈయన వరంగల్ అర్బన్ జిల్లాలోని మడికొండ గ్రామంలో జన్మించారు. మంచిర్యాల జిల్లా చెన్నూరులో స్థిర నివాసం. ఏర్పరచుకున్నారు.
3. బిరుదులు : అభినవపోతన, అభినవకాళిదాసు, మధురకవి, కవిచక్రవర్తి మొదలైనవి.
4. ఈయన రచించిన గ్రంథాలు : పోతన చరిత్రము, మణిమాల, సూక్తి వైజయంతి, జయధ్వజం, వ్యాసవాజి, కూలిపోయేకొమ్మ, రైతుబిడ్డ (బుర్రకథల సంపుటి).
5. పురస్కారాలు : ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం, వారణాసి వారి విద్యావాచస్పతి మొదలైన పురస్కారాలు అందుకున్నారు.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

పోతన బాల్యాన్ని మీ సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు.
పోతనకు తన అన్న తిప్పన అంటే అమితమైన గౌరవం. తిప్పన ఏదైనా పద్యాన్ని చదువుతుంటే, పోతన దానిని ఒక్కసారి వినగానే అర్థం చేసుకొనేవాడు. ఆ పద్యంలోని సారాంశాన్ని వెంటనే చెప్పగలిగేవాడు. ఆయన బాల్యం నుండే గొప్ప తెలివితేటలు గలవాడు.

పోతన ఆటల్లో ఆరితేరినవాడు. చదువులో అతనికి అతడే సాటి. మంచి శక్తిమంతుడు. తియ్యగా పాటలు పాడేవాడు. మొగమాటం, భయం, వెనుకడుగు వేయడమంటూ ఎరుగనివాడు. కోతి వలె చెట్ల కొనకొమ్మలు ఎగబాకేవాడు. పక్షి వలె కిందికి దూకేవాడు. ఆయనకు భూమి మీద కాలు క్షణమైనా నిలిచేది కాదు.

అమ్మ గుడికి పోతుంటే పోతన బడికి పోకుండ అమ్మ వెంట గుడికి పోయేవాడు. గుడిలో దేవుడికి మళ్ళీమళ్ళీ నమస్కారాలు చేసేవాడు. పోతన సాధు సజ్జనులను దర్శించాలనే ఉత్సాహం కలవాడు. హరికథలను, పురాణాలను వినాలనే కోరిక ఆయనకు చిన్నప్పుడే మొదలయ్యింది. శివపూజ చేయాలనే ఆసక్తి కూడా బాల్య నుండే ఏర్పడింది.

IV. సృజనాత్మకత / ప్రశంస:

ప్రశ్న 1.
పోతన తన బాల్యంలో ఆడుకొనే ఆటలు తెలుసుకున్నారు కదా ! అట్లాగే మీరు ఆడుకొనే ఆటలు ఏవి ? ఆటలు ఎందుకోసం ఆడాలో, వాటి ప్రాముఖ్యత ఏమిటో వివరిస్తూ వ్యాసం రాయండి.
జవాబు.
నేను ఆడుకునే ఆటలు :
1) గోలీలాట
2) కబడ్డీ
3) రింగ్ ఆట (టెన్నికాయిట్)
4) క్యారమ్స్
5) భో-ఖో
ఆటలు ఎందుకోసం ఆడాలంటే : మనోవికాసానికి అవి బాగా సహకరిస్తాయి. రక్త ప్రసరణ కూడా బాగా జరుగుతుంది. ఆరోగ్యం బాగుంటుంది. సమయస్ఫూర్తి అలవడుతుంది.
ఆటల ప్రాముఖ్యత : ఆటలు, నాయకత్వ లక్షణాలను పెంచుతాయి. ఆటల వల్ల సహనం, పట్టుదల, పరస్పర సహకారం,. పోటీతత్త్వం, సమష్టి బాధ్యత మొదలైన గుణాలు అలవడుతాయి.

(లేదా)
ప్రశ్న 2.
పోతన ఆడుకునేటప్పుడు చూసినవాళ్ళు “ఈ బాలుడు అసాధ్యుడు” అని అనుకునేవారు కదా ! మరి ఇప్పుడు ఆడుకొనే పిల్లల్ని చూసి పెద్దవాళ్ళు ఏం మాట్లాడుకుంటారో ఊహించి సంభాషణలు రాయండి.
జవాబు.
రామయ్య : కోటయ్యా ! ఆ పిల్లల్ని చూడు. రోడ్డు మీదే కర్రాబిళ్ళ ఆట ఆడుతున్నారు. ఆటస్థలానికి వెళ్ళి ఆడుకోవచ్చు కదా !
కోటయ్య : అవును. రోడ్డు మీద పోయేవారికి ఆ కర్రాబిళ్ల వచ్చి తగులుతుందని కూడా ఆలోచించరు.
రామయ్య : రోడ్డు మీద వాళ్ళకే కాదు. అది వాళ్ళకు తగిలినా ప్రమాదమే.
కోటయ్య : నిజమే ! మొన్న ఇలాగే ఆడి ఒక పిల్లవాడు కన్ను పోగొట్టుకున్నాడు.
రామయ్య : అది చూసి అయినా మిగతావాళ్ళు ఆ ఆట ఆడటం మానరు కదా !
కోటయ్య : ప్రమాదం లేని ఆటలు చాలా ఉన్నాయి. వాటిని ఆడుకోవచ్చు కదా !
రామయ్య : వాళ్ళు అసాధ్యులు. ఎవరి మాటా వినరు.

V. పదజాల వినియోగం:

1. కింది వాక్యాల్లో గీత గీసిన పదాలకు ఆదే అర్థం వచ్చే పదాలను పాఠంలో వెతికి రాయండి.

ఉదా : భారతీయులు సోదరభావం కలిగి ఉంటారు. – సౌభ్రాత్రము

అ) లక్ష్మి పుస్తకాన్ని తెరిచి పాఠం చదివింది
జవాబు.
పొత్తము

ఆ) అర్జునుడు విలువిద్యయందు అధిపుడు.
జవాబు.
గొప్ప

ఇ) బలరాముని సోదరుడు శ్రీకృష్ణుడు.
జవాబు.
తమ్ముడు

ఈ) ప్రతిరోజు స్నానం చేసి శరీరాన్ని శుభ్రంగా ఉంచుకోవాలి.
జవాబు.
మై

2. కింది పట్టికలోని ప్రకృతి – వికృతి పదాలను జతపరుచండి.

అ) భోజనం	క) నిద్ర
ఆ) నిదుర	ఖ) పుస్తకం
ఇ) పొత్తం	గ) బోనం

జవాబు.
అ) – గ
ఆ) – క
ఇ) – ఖ

3. కింది పదాలతో సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ) అనుజుడు : ___________
జవాబు.
మా అనుజుడు చిత్రలేఖనంలో ఆరితేరినవాడు.

ఆ) గొంకుజంకులు : ___________
జవాబు.
కొందరు గొంకుజంకులు లేకుండా ధైర్యంగా అడవుల్లో విహరిస్తారు.

ఇ) మేటి : ___________
జవాబు.
మా సోదరి నృత్య ప్రదర్శనలో మేటి.

ఈ) ఆసక్తి : ___________
జవాబు.
నాకు హాస్య నాటికలంటే ఆసక్తి ఎక్కువ.

ఉ) వెత : ___________
జవాబు.
దేశ రక్షణ కోసం సైనికులు ఎన్నో వెతలు ఎదుర్కొంటారు.

ఊ) అసాధ్యుడు : ___________
జవాబు.
అసాధ్యుడైన ఆ అధికారి ఎవరి మాటా వినడు.

4. కింది వాక్యాలను చదువండి. ప్రతి వాక్యంలోనూ ఒక పదానికి అదే అర్థం వచ్చే మరికొన్ని పదాలున్నాయి. వాటి కింద గీత గీయండి.

అ) అరుణాస్పదమనే పురంలో ప్రవరుడు నివసించేవాడు. ఆ పట్టణం చాలా అందమైనది. ఆ నగరంలో ఆకాశాన్ని తాకే మేడలున్నాయి.
జవాబు.
అరుణాస్పదమనే పురంలో ప్రవరుడు నివసించేవాడు. ఆ పట్టణం చాలా అందమైనది. ఆ నగరంలో ఆకాశాన్ని తాకే మేడలున్నాయి.
పురం = పట్టణం, నగరం

ఆ) సకాలంలో వర్షాలు పడితే ధరణి పులకరిస్తుంది. అప్పుడు రైతు పుడమిని దున్ని విత్తనాలు చల్లుతాడు. పచ్చని పంటలతోటి అవని శోభిస్తుంది.
జవాబు.
సకాలంలో వర్షాలు పడితే ధరణి పులకరిస్తుంది. రైతు పుడమిని దున్ని విత్తనాలు చల్లుతాడు. పచ్చని పంటలతోటి అవని శోభిస్తుంది.
ధరణి = పుడమి, అవని

ఇ) కార్తీక్ ఇంటి మీద కోతి కూర్చున్నది. ఆ కపి చేతిలో కొబ్బరి చిప్ప ఉన్నది. అది చూసి మరో వానరం ఉరికొచ్చింది.
జవాబు.
కార్తీక్ ఇంటిమీద కోతి కూర్చున్నది. ఆ కపి చేతిలో కొబ్బరి చిప్ప ఉన్నది. అది చూసి మరో వానరం ఉరికొచ్చింది.
కోతి = కపి, వానరం

ఈ) మా గ్రామంలో గుడి చాలా పెద్దది. నేను ప్రతినిత్యం ఆ కోవెలకు పోతాను. ఆ దేవాలయంలో ఎంతో ప్రశాంతత
జవాబు.
లభిస్తుంది.
మా గ్రామంలో గుడి చాలా పెద్దది. నేను ప్రతినిత్యం ఆ కోవెలకు పోతాను. ఆ దేవాలయంలో ఎంతో ప్రశాంతత లభిస్తుంది.
గుడి = కోవెల, దేవాలయం

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం:

1. కింది పట్టికలోని పదాలను చదివి, పురంలింగ, స్త్రీలింగ, నపుంసకలింగ పదాలను, ఏకవచన – బహువచనాలను. అవ్యయాలను గుర్తించండి.

అ. పుంలింగ పదాలు : ___________
జవాబు.
బాలుడు, బాలురు, సుధాకర్, బలరాం, అతడు

ఆ. స్త్రీలింగ పదాలు : ___________
జవాబు.
సీత, మహిళలు రచయిత్రి, ఆమె

ఇ. నపుంసకలింగ పదాలు : ___________
జవాబు.
పుట్ట, బొమ్మ, ఆకాశం, చంద్రుడు, చెట్టు, డబ్బ, పత్రిక, బల్ల, పర్వతం

ఈ. ఏకవచనం : ___________
జవాబు.
బాలుడు, బొమ్మ, నటి, చంద్రుడు

ఉ. బహువచనం : ___________
జవాబు.
బాలురు, ఆటలు, మహిళలు, రచనలు

ఊ. అవ్యయం : ___________
జవాబు.
ఆహా, అమ్మో, శభాష్, అట్లాని

2. కింది వాటిని జతపరచండి.

అ. నామవాచకం	క. చదివింది
ఆ. సర్వనామం	ఖ. కాని
ఇ. విశేషణం	గ. ఆమె
ఈ. క్రియ	ఘ. ఎర్రని
ఉ. అవ్యయం	జ్ఞ. హైదరాబాదు

జవాబు.
అ. – జ్ఞ
ఆ. – గ
ఇ. – ఘ
ఈ. – క
ఉ. – ఖ

3. కింది ఖాళీలను పూరించండి.

అ. నామవాచకానికి లేదా సర్వనామానికి ఉన్న గుణాన్ని తెలిపేది ___________
జవాబు.
విశేషణం

ఆ. నామవాచకానికి బదులుగా వాడేది ___________
జవాబు.
సర్వనామం

ఇ. పనిని తెలిపే మాట ___________
జవాబు.
క్రియ

ఈ. లింగ వచన విభక్తులు లేనివి ___________
జవాబు.
అవ్యయాలు

ఉ. పేరును తెలిపే పదం ___________
జవాబు.
నామవాచకం

ప్రాజెక్టు పని:

మీ గ్రామంలో లేదా మీకు తెలిసిన కుటుంబంలో మంచిగా కలిసి ఉన్న అన్నదమ్ముల గురించి రాయండి. వారి గురించి మీకు ఏమనిపించిందో మీ ఆనుభూతుల్ని తెలుపుతూ నివేదిక రాయండి. ప్రదర్శించండి.
జవాబు.
మా గ్రామంలో సోమయ్య అనే రైతు ఉన్నాడు. ఆయనకు ధీరజ్, మనోజ్ అనే ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు. ఆ సోదరులు ఎంతో మంచి లక్షణాలు కలవారు. ఒకరిపై ఒకరు ప్రేమాభిమానాలు కలవారు. ఆడుకునేటప్పుడు, తినేటప్పుడు, నిద్రపోయేటప్పుడు ఇలా ఏ పని చేసినా ఆ అన్నదమ్ములు కలిసే చేస్తారు. ఇద్దరూ కలిసే బడికి వెళ్తారు. ఇంట్లో తల్లిదండ్రులకు సహాయపడతారు. కొట్లాటలంటే ఏమిటో వాళ్ళకు తెలియదు. వారిని చూస్తే నాకు చాలా ముచ్చట వేస్తుంది. అన్నదమ్ముల అనుబంధం అంటే ఎలా ఉండాలో వారిని చూసి నేర్చుకోవచ్చు.

TS 6th Class Telugu 6th Lesson Important Questions పోతన బాల్యం

I. ధారాళంగా చదువడం అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

1. క్రింది పద్యాలు చదువండి, భావం రాయండి.

అ) తిప్పన చదివెడు పద్యముఁ
జప్పున నొకసారి వినిన సరి పోతన తా
విప్పక పొత్తము నొప్పం
జెప్పును నద్దాని నేమి చెప్పుట తెలివిన్.
జవాబు.
భావం : తిప్పన ఏదైన పద్యాన్ని చదువుతుంటే, పోతన దానిని ఒక్కసారి వినగానే అర్థం చేసుకొని, దాంట్లోని సారాంశాన్ని వెంటనే చెప్పగలిగేవాడు. అంత గొప్ప తెలివిగలవాడు పోతన.

ఆ) ఆటల మేటి విద్దియల యందున వానికి వాఁడే సాటి కొ
ట్లాటను బాలు రంద తొకటైన నెదిర్చెడి ధాటి, తీయగా
బాటలు పాడుటందుఁ బికవాణికి వానికిఁ బోటి యెందు మో
మోటముఁ గొంకుజంకులను బొత్తుగ వీడి చరించు నాతఁడున్.
జవాబు.
భావం : ఆటల్లో ఆరితేరినవాడు. చదువులో అతనికి అతడే సాటి. కొట్లాటలలో పిల్లలందరూ ఒక్కటైనా ఎదిరించి నిలబడగల శక్తిమంతుడు. తియ్యగా పాటలు పాడటంలో కోకిలకు పోతనకు పోటి. మొగమాటం, భయం, వెనకడుగు వేయడమంటూ ఎరుగడు.

2. కింది పేరా చదువండి. 5 ప్రశ్నలు తయారు చేయండి.

సుశీల్, సునీత, సాగర్లకు సెలవులు ఇచ్చారు. సెలవుల్లో ఏమి చేయాలో వారికి తోచలేదు. వాళ్ళు ముగ్గురూ తోటకు వెళ్ళి పూలుకోసి పూలగుత్తులు తయారుచేశారు. వాళ్ళకు దగ్గరలో ముసలివాళ్ళు ఉండే వృద్ధాశ్రమం ఉంది. ఆ వృద్ధాశ్రమానికి వెళ్ళారు. ఆ పూలగుత్తులను అక్కడి ముసలివారికిచ్చారు. వాళ్ళు సంతోషించారు. అక్కడి ముసలివాళ్ళు కాలక్షేపానికి టీ.వీ. కానీ, రేడియో కానీ కొని ఇద్దామని ఆ పిల్లలు అనుకొన్నారు.
జవాబు.
ప్రశ్నలు :

1. పిల్లలెంతమంది ?
2. వాళ్ళకెందుకు తోచలేదు ?
3. వృద్ధులు ఎక్కడ ఉన్నారు ?
4. వృద్ధులకేమి కొనివ్వాలనుకొన్నారు ?
5. పిల్లలు వృద్ధులకేమిచ్చారు ?

II. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) పోతన గట్టివాడని ఎలా చెప్పగలవు ?
జవాబు.
పోతన చిన్నతనంలో దూకేటపుడు పడిపోయేవాడు. ఎగిరేటపుడు కూడా పడిపోయేవాడు. దెబ్బలు తగిలినా లెక్క చేసేవాడు కాదు. వెంటనే లేచేవాడు, మళ్ళీ పరుగెత్తేవాడు. చూసినవారు పోతనను ఉక్కుబాలుడనేవారు. పిల్లలంతా ఒక్కటై కొట్లాటకు వచ్చినా ఎదిరించి నిలబడేవాడు. పోతనకు మొగమాటం లేదు. జంకూ గొంకూ లేదు. కాబట్టి గట్టివాడని చెప్పవచ్చు.

ఆ) పోతన క్రీడా నైపుణ్యాన్ని వివరించండి.
జవాబు.
పోతన ఆటలలో మేటి, గోలీలాడడంలో తనకు తానే సాటి. గురి చూసి కొడితే గోలీ గురి తప్పదు. బొంగరాలాట చాలా బాగా ఆడేవాడు, బొంగరం విసిరితే పోటీకి దిగిన బొంగరం ముక్కలు కావలసిందే. పందెం కాసి పరుగెడితే లేడిపిల్లలా పరుగెత్తేవాడు. ఎవరికీ దొరకడు. పోతన ఆటల తీరుని చూసినవారు ఆశ్చర్యపడేవారు.

ఇ) పోతన భక్తిని వివరించండి.
జవాబు.
పోతనకు దైవభక్తి ఎక్కువ. వాళ్ళమ్మ గుడికి వెడుతుంటే వెంటబడి వెళ్ళేవాడు. పోతనకు బడి అంటే ఇష్టం. కాని, బడి కంటే గుడి అంటే ఇంకా ఇష్టం. అందుచేత బడిని మానేసి అయినా గుడికి వెళ్ళేవాడు. అక్కడ పడిపడి దండాలు పెట్టేవాడు. భక్తిగా నమస్కరించేవాడు. సిగ్గుపడేవాడు కాదు. పోతనకు దైవభక్తి విషయంలో ఏ పట్టింపులూ లేవు.

2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) పోతన తనకు తానే సాటి ఎలా చెప్పగలవు ?
జవాబు.
పోతన అన్నిటిలోనూ తనకు తానే సాటి, ఆటలలో మేటి. అన్నగారిని గౌరవించడంలో లక్ష్మణుడే – ఏదైనా ఒక్కసారి వింటే నోటికి వస్తుంది. అంత తెలివైనవాడు పోతన. దూకడం, ఎగరడంలో పడిపోయినా లెక్కచేయడు. పిల్లలంతా కలిసి ఎదిరించినా భయపడడు. పాటలు పాడడంలో కోకిలతో పోటీ.

గోలీలాటలో గురి తప్పదు. బొంగరం విసిరితే పోటీ బొంగరం పగిలిపోతుంది. పందెం కాసి పరుగెడితే లేడిపిల్లలా పరుగెడతాడు. చెట్లెక్కడంలో కోతితో సమానం. పక్షిలా కిందకు దూకుతాడు. భక్తిలో దేనినీ పట్టించుకోడు. అందుచేత పోతనను దేనిలోనైనా పోల్చడానికి మానవులెవరూ సరిపోరు. కనుక తనకు తానే సాటి.

ఆ) నేటి సమాజంలో పోతన వంటి భక్తులుండే అవకాశం ఉందా ? వివరించండి.
జవాబు.
నేటి సమాజంలో కూడా పోతన వంటి భక్తులు ఉండే అవకాశం ఉంది. ఇప్పుడు కూడా చాలామంది గుడులకు వెడుతున్నారు. భక్తితో నమస్కరిస్తున్నారు. భజనలు చేస్తున్నారు. సంకీర్తనలు పాడుతున్నారు. నాట్యాలు చేస్తున్నారు. పరిసరాలను పట్టించుకోకుండా భక్తిలో లీనమౌతున్నారు. గుడుల వద్ద సేవలు చేస్తున్నారు. తలనీలాలిస్తున్నారు. నిలువు దోపిడీలు ఇస్తున్నారు. భక్తిగా పుస్తకాలు రాస్తున్నారు. అందుచేత ఏ కాలంలోనైనా భక్తులు ఉంటారు. కాని, అందరికీ గుర్తింపురాదు.

III. సృజనాత్మకత / ప్రశంస:

ప్రశ్న 1.
ఆటలు మంచిదా ? చదువు మంచిదా ? ఇద్దరి మధ్య సంభాషణ రాయండి..
జవాబు.
కిరణ్ : చక్కగా ఆటలాడుకొంటే హాయిగా ఉంటుంది రా !
తరుణ్ : చక్కగా చదువుకొంటే హాయిగా బతకొచ్చు.
కిరణ్ : ఆటలాడుకోకపోతే రోగాలు మనతో ఆడుకొంటాయి.
తరుణ్ : చదువుకోకపోతే దరిద్రం మనను వదలదు.
కిరణ్ : ఆరోగ్యం లేని తెలివీ, ఐశ్వర్యం ఎందుకు ?
తరుణ్ : తెలివీ, ఐశ్వర్యం లేకపోతే ఆరోగ్యం వల్ల లాభమేమిటి ?
కిరణ్ : మరి, ఏది మంచిదంటావు ?
తరుణ్ : నువ్వేది మంచిదంటావు ?
కిరణ్ : తరుణ్ (ఒకేసారి) ఆటలు, చదువూ రెండూ మంచివే, కొంతసేపు ఆడుకొందాం. కొంతసేపు చదువుకొందాం.

ప్రశ్న 2.
అన్నదమ్ములు కలిసిమెలిసి ఉంటే రామలక్ష్మణుల తోటి పోలుస్తారు. మరి మీ అన్నయ్య / తమ్ముడు మంచి లక్షణాల గురించి మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

లేఖ

జోగిపేట,
X X X X X.

ప్రియమిత్రుడు బ్రహ్మదత్తకు,

ఇక్కడ మేమంతా క్షేమం. మీ ఇంట్లో అంతా క్షేమమని తలుస్తాను. ఇటీవల మా పాఠశాలలో ‘రామాయణం’ పై ఉపన్యాసం చెప్పారు. ఆ కథ ఎంత బాగుందో కదా ! రాముని తమ్ముల వంటి వారు ఈ లోకంలో ఎవరూ ఉండరేమో అనిపించింది. అలాంటి లక్షణానికి కొంత దగ్గరగా నా తమ్ముడిలో కూడా నా పట్ల అనురాగం ఉంది. నన్ను విడిచి క్షణం కూడా ఉండడు. తనేమి కొన్నా నాకూ తెస్తాడు. నన్ను ఎప్పుడు నవ్విస్తూ ఉంటాడు. అలాంటి తమ్ముడు ఉన్నందుకు నాకు చాలా సంతోషంగా ఉంది. అక్కడి మీ సంగతులను ఉత్తరంగా రాయి.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
కె. జస్వంత్.

చిరునామా :
యస్. బ్రహ్మదత్త,
S/o బాలసుబ్రహ్మణ్యం,
లోనికలాన్,
మెదక్ జిల్లా.

IV. భాషాంశాలు:

పదాలు – అర్థాలు:

సౌబ్రాత్రం = సోదరభావం, మంచి తోడబుట్టుదనం
అనుజుడు = తమ్ముడు
అవరజుడు = తమ్ముడు
మై = దేహం, శరీరం
పొత్తము = పుస్తకము
వ్రేటు = దెబ్బ
విస్మయము = ఆశ్చర్యము
ఎడద = హృదయం
అనుజన్ముడు = తమ్ముడు
యవీయసుడు = తమ్ముడు
వెత = బాధ
పికము = కోకిలము
చిఱుతడు = చిన్నవాడు
ఎద = హృదయం
జేజేలు = నమస్కారాలు

సంధులు:

ఎవ్వరేమనిన = ఎవ్వరు + ఏమనిన – ఉత్వసంధి
పెద్దలందరికి = పెద్దలు + అందరికి – ఉత్వసంధి
బాలురందఱు = బాలురు + అందఱు – ఉత్వసంధి
ప్రక్కలయ్యె = ప్రక్కలు + అయ్యె – ఉత్వసంధి
చిక్కడద్దిరా = చిక్కడు + అద్దిరా – ఉత్వసంధి
వేఱొక = వేఱు + ఒక – ఉత్వ సంధి
అడిగినయంత = అడిగిన + అంత – యడాగమం
శ్రవణాభిరతి = శ్రవణ + అభిరతి – సరోజార దర్శనోత్సాహము
సరోజార్చన = సరోజ + అర్చన – సవర్ణదీర్ఘ సంధి సవర్ణదీర్ఘ సంధి
దర్శనోత్సాహము = దర్శన + ఉత్సాహము – గుణసంధి

సమాసాలు:

సమాసపదం	విగ్రహ వాక్యం	సమాస నామం
రామలక్ష్మణులు	రాముడు, లక్ష్మణుడు	ద్వంద్వ సమాసం
పోతన బాల్యం	పోతన యొక్క బాల్యం	షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
పాదయుగళి	పాదముల యొక్క యుగళి	షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
హరికథ	హరి యొక్క కథ	షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
శంభుపదము	శంభువు యొక్క పదము	షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
ఆటల మేటి	ఆటలలో మేటి	షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
శ్రవణాభిరతి	శ్రవణమునందు అభిరతి	సప్తమీ తత్పురుష సమాసం
దర్శనోత్సాహము	దర్శనమునందు ఉత్సాహము	సప్తమీ తత్పురుష సమాసం

నానార్థాలు:

పెద్ద = వృద్ధుడు, జ్యేష్ఠుడు, ముఖ్యుడు
ఉక్కు = ఒక లోహం, శౌర్యం, వేగం
గతి = త్రోవ, విధం
గుణం = స్వభావం, అల్లెత్రాడు, విద్య, దయ
పాదం = కాలిపాదం, పద్యపాదం

వ్యాకరణాంశాలు:

వాక్యాలు :

ప్రశ్న 1.
లక్ష్మి పుస్తకాన్ని తెరిచింది. పాఠం చదివింది – సంక్లిష్ట వాక్యంగా రాయండి.
జవాబు.
లక్ష్మి పుస్తకాన్ని తెరిచి, పాఠం చదివింది.

ప్రశ్న 2.
రైతు నేలను దున్ని, విత్తనాలు చల్లుతాడు – ఏ వాక్యం ?
జవాబు.
సంక్లిష్ట వాక్యం

ప్రశ్న 3.
బలరాముడు సుభద్రకు అన్న. కృష్ణుడు సుభద్రకు అన్న – సంయుక్త వాక్యంగా రాయండి.
జవాబు.
బలరామకృష్ణులు సుభద్రకు అన్నలు.

ప్రశ్న 4.
కార్తీక్ ఇంటి మీద కోతి ఉంది – వ్యతిరేకార్థక వాక్యంగా మార్చండి.
జవాబు.
కార్తీక్ ఇంటి మీద కోతి లేదు.

కింది వాటిని గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
మహా ప్రాణాక్షరాలు
అ) క ఖ గ ఘ
ఆ) చ ఛ జ ఝ
ఇ) ఙ ఞ ణ న మ
ఈ) ఖ, ఘ, ఛ, ఝ
జవాబు.

ప్రశ్న 2.
ఊష్మాలు –
అ) ఐ, ఔ
ఆ) ఋ, ౠ
ఇ) శ, ష, స, హ
ఈ) య, ర, ల, వ
జవాబు.

ప్రశ్న 3.
బహువచనం –
అ) కాలు
ఆ) చాలు
ఇ) వేలు
ఈ) జైలు
జవాబు.

ప్రశ్న 4.
ద్విత్వాక్షరాలు
అ) త్మ, క్క
ఆ) ద్ర, య్య
ఇ) ర వ్వ
ఈ) క్క య్య, వ్వ
జవాబు.

ప్రశ్న 5.
సంయుక్తాక్షరం
అ) ర్య, ద్ర
ఆ) త్త య్య
ఇ) మ్య, ల్ల
ఈ) బ్బ, ద్ద
జవాబు.

సంబంధం లేని పదాలు గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
మెప్పు, ప్రీతి, ప్రేమ, తిప్పు
జవాబు.
తిప్పు

ప్రశ్న 2.
తఱి, మఱి, సమయం, కాలం
జవాబు.
మఱి

ప్రశ్న 3.
పాట, గీతం, గేయం, గాయం
జవాబు.
గాయం

ప్రశ్న 4.
గతి, యతి, త్రోవ, విధం
జవాబు.
యతి

పద్యాలు – అర్థాలు – తాత్పర్యాలు:

1వ పద్యం :

కం. తిప్పన సౌభ్రాత్రమ్మన
న ప్పురిఁ గల చిన్న పెద్ద లందరికిఁ గడున్
మెప్పనుజునకన్న యనన్
గొప్పగుఁ దమ్ముఁ డన నన్నకున్ బ్రాణంబౌ.

అర్థాలు :

సౌభ్రాత్రం = సోదరభావం
అప్పురి (ఆ + పురి) = ఆ పట్టణం
కడు = మిక్కిలి
మెప్పు = ప్రీతి, ప్రేమ
అనుజుడు = తమ్ముడు
ప్రాణంబు = ప్రాణము

తాత్పర్యం :
తిప్పన, పోతనలు అన్నదమ్ములు. తిప్పనకు తమ్ముడంటే చాలా ప్రేమ. తిప్పన తన తమ్ముడైన పోతన మీద చూపే సోదరభావంతో ఊరిలో అందరికి ఆదర్శంగా నిలిచాడు. అన్న అంటే పోతనకూ గౌరవం.. తమ్ముడంటే అన్నకు పంచప్రాణాలు. ఈ విధంగా ఒకరిపై ఒకరు ఎంతో ప్రేమను కలిగి ఉండేవారు.

సీ. తన కెవ్వ రేదేని తినుబండ మిడిరేని
యనుజుని కిడక తిప్పన తినండు
అనుజన్ము నెవ్వ రేమనిన తా నడ్డమ్ము
వచ్చు మై నీఁగను వ్రాలనీఁదు.
గడియసేపింటఁ దమ్ముఁడు గానరాకున్న
వెదకుఁ గన్పడుదాఁక వెతనుజెందుఁ
తన ప్రాణమున కెంతయును గూర్చు వస్తువే
నవరజుం డడిగినయంత నొసఁగు.

తే. భోజన మొనర్చు తఱి నిద్రబోవు వేళ
లందును యవీయసుఁడు తన యండ నుండ
వలెను దగవులాటననేమొ తెలియ రనఘ
గుణులు సోదరుల్ రామలక్ష్మణులు మణులు.

అర్థాలు :
ఏదేని (ఏది + ఏని) = ఏదైనా
ఇడిరేని (ఇడిరి + ఏని) = ఇచ్చినచో
అనుజుడు = తమ్ముడు
ఇడక = ఇవ్వకుండ
అనుజన్ముడు = తమ్ముడు
మై = దేహం, శరీరం
వెత = బాధ
అవరజుడు = తమ్ముడు
తఱి = సమయం
యవీయసుడు = తమ్ముడు
అనఘ గుణులు = నిర్మలమైన గుణాలు కలవారు, పుణ్యగుణులు

తాత్పర్యం:
తనకెవరైనా తినడానికి ఏదైనా ఇస్తే తమ్మునికి ఇవ్వకుండా తిప్పన తినడు. తమ్ముణ్ణి ఎవరైనా ఏమన్నా అంటే తాను అడ్డం వస్తాడు. తమ్ముడి మీద ఈగను కూడా వాలనీయడు. కొంచెంసేపు తమ్ముడు కనబడకపోతే వెతకడం మొదలుపెడ్తాడు. కనిపించిందాకా ఆందోళన పడుతూనే ఉంటాడు. తనకు ప్రాణంతో సమానమైన వస్తువైనా తమ్ముడు అడిగితే వెంటనే ఇచ్చి వేస్తాడు. తినేటప్పుడు నిద్రపోయే టప్పుడు కూడా తమ్ముడు తన పక్కనే ఉండాలి. కొట్లాటలంటే ఏమిటో వాళ్ళకు తెలియదు. ఆ అన్నదమ్ములిద్దరూ గొప్ప గుణాలు కలవారు. వారు మణులు, రామలక్ష్మణుల వంటివారు.

3వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

కం. తిప్పన చదివెడు పద్యముఁ
జప్పున నొకసారి వినిన సరి పోతన తా
విప్పక పొత్తము నొప్పం
జెప్పును నద్దాని నేమి చెప్పుట తెలివిన్.

అర్థాలు :

తిప్పన = తిప్పన
చదివెడు = చదువునట్టి
పద్యమున్ = పద్యాన్ని
చప్పునన్ = వెంటనే, పూర్తిగా
ఒకసారి = ఒకమారు
వినిన సరి = వింటే సరి, వినగానే
పోతన = పోతన
తాన్ = తాను
పొత్తమున్ = పుస్తకాన్ని
విప్పక = తెరవకుండానే
అద్దానిని (ఆ + దానిని) = ఆ పద్యాన్ని
ఒప్పుంజెప్పును = అప్పగిస్తాడు.
తెలివిన్ = పోతన జ్ఞానాన్ని గూర్చి
ఏమి చెప్పుట = ఏమని చెప్పవచ్చు

తాత్పర్యం :
తిప్పన ఏదైన పద్యాన్ని చదువుతుంటే, పోతన దానిని ఒక్కసారి వినగానే అర్థం చేసుకొని, దాంట్లోని సారాంశాన్ని వెంటనే చెప్పగలిగేవాడు. అంత గొప్ప తెలివిగలవాడు పోతన.

II. 4వ పద్యం :
దూఁకు లెగురు లందుఁ దొండు మెండుగఁబడి
సరకుఁగొనఁడు లేచి యుఱుకు నపుడె
యరరె! భూమి ప్రక్కలయ్యే నండ్రా యుక్కు
బాలు పాటుగాంచి ప్రక్కవారు.

అర్థాలు :
మెండుగన్ + పడి = ఎక్కువగా పడి
సరకుగొనడు = లక్ష్యపెట్టడు, లెక్కచేయడు
ఉఱుకు = పరుగెత్తు
ప్రక్కలయ్యే = ముక్కలయింది
అండ్రు = అంటారు
ఉక్కు బాలు = ఉక్కు లాంటి పిల్లవాడు.
పాటుగాంచి = పడుట చూసి

తాత్పర్యం :
పోతన ఆటలాడుతు, దుంకుతు, ఎగురుతు ఉన్నప్పుడు కిందపడితే పట్టించుకోకుండా వెంటనే లేచి మళ్ళీ పరుగెత్తుతాడు. పక్కన ఉండే పిల్లలు అది చూసి ‘అరెరే … ఈ ఉక్కులాంటి పిల్లగాడు పడితే భూమియే ముక్కలయిందే!’ అని అంటారు.

5వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)
ఉ. ఆటల మేటి విద్దియల యందున వానికి వాఁడె సాటి కొ
ట్లాటను బాలు రంద తొకటైన నెదిర్చెడి దాటి, తీయగా
బాటలు పాడుటందుఁ బికవాణికి వానికిఁ బోటి యెందు మో
మోటముఁ గొంకుజంకులను బొత్తుగ వీడి చరించు నాతఁడున్.

అర్థాలు :

ఆతడున్ = ఆ పోతన
ఆటలమేటి = ఆటల్లో గొప్పవాడు
విద్దియల యందున = చదువుల్లో
వానికివాడె
సాటి = సమానం
కొట్లాటను = కొట్లాటలో
బాలురు + అందఱు
ఒకటైనన్ = ఒక్కటైనా
ఎదిర్చెడి ధాటి = ఎదిరించగల శక్తిమంతుడు
తీయగా = తియ్యగా
పాటలు పాడుట + అందున్ =
పాటలు పాడుటలో
పికవాణికి = కోకిల పలుకుకు
వానికి = ఆ పోతనకు
పోటి = పోటి
ఎందు = ఎక్కడైనా
మోమోటమున్ మొగమాటాన్ని
కొంకుజంకులను = భయ సంకోచాలను
బొత్తిగ = మొదలంట
వీడి = వదలిపెట్టి
చరించున్ = ప్రవర్తించును, తిరుగును

తాత్పర్యం:
ఆటల్లో ఆరితేరినవాడు. చదువులో అతనికి అతడే సాటి. కొట్లాటలలో పిల్లలందరూ ఒక్కటైనా ఎదిరించి నిలబడగల శక్తిమంతుడు. తియ్యగా పాటలు పాడటంలో కోకిలకు పోతనకు పోటీ. మొగమాటం, భయం, వెనకడుగు వేయడమంటూ ఎరుగడు.

6వ పద్యం :

చ. గురినిడి కొట్టెనేని యొక గోలియుఁ దప్పదు కచ్చగట్టి బొం
గరమును వేయ వ్రేటు కొక కాయ పటుక్కను, బందెమూని తా
నుఱికిన లేడిపిల్లవలె నొక్కని యయ్యకుఁ జిక్కడద్దిరా!
చిఱుతఁ డసాధ్యుఁడంచు నెదఁ జే యిడి విస్మయమంద నందఱున్.

అర్థాలు :

గురినిడి = గురి ఉంచి
వ్రేటు = దెబ్బ
పందెము + ఊని = పందెం వహించి
ఉఱికిన = పరుగెత్తి
ఒక్కని + అయ్యకున్ = ఒక్కనికినీ (‘అయ్య’ అనేది గౌరవవాచకం)
చిక్కడు = దొరకడు
అద్దిరా = ఔరా
చిఱుతడు = చిన్నవాడు
అసాధ్యుడు = సాధ్యం కానివాడు
ఎద = హృదయం, గుండె
విస్మయము = ఆశ్చర్యము

తాత్పర్యం : గురిచూసి కొట్టాడంటే ఒక్క గోలీ కూడా గురి తప్పదు. పోటీపడి బొంగరాన్ని విసిరితే వేటువేటుకు ఇతరుల బొంగరాలు ‘పటుక్కని’ పగులవలసిందే. పందెం పెట్టుకొని పరుగెత్తాడంటే లేడిపిల్ల వలె ఏ ఒక్కనికీ చిక్కడు. దాన్ని చూసి అదిరా ! ఈ చిఱుతడు అసాధ్యుడు సుమా ! అంటూ అందరు గుండెల మీద చేయి వేసుకొని ఆశ్చర్యపడుతుంటారు.

III. 7వ పద్యం :

ఆ.వె. కోఁతివోలెఁ జెట్ల కొనఁగొమ్మ లెగబ్రాకుఁ
బక్షివోలెఁ గ్రిందఁబడఁగ దూఁకుఁ
గాలు భూమిపైన గడియైన నాఁగదు
పాదరసము గలదొ పాదయుగళి!

అర్థాలు :

కొనకొమ్మలు = కొమ్మల యొక్క చివరలు
గడియ + ఐన = అల్పకాలమైన, క్షణమైన
పాదయుగళి = పాదముల జంట, రెండు కాళ్ళు

తాత్పర్యం:
కోతి వలె చెట్ల కొనకొమ్మలు ఎగబాకుతాడు. పక్షి వలె కిందికి దుంకుతాడు. భూమి మీద కాలు క్షణమైన నిలువదు. ఆ కాళ్ళలో పాదరసం ఉన్నదో ఏమో ? (పాదరసం నిలకడగా ఉండదు.)

8వ పద్యం :

కం. గుడికిఁ జను జననిఁ గని వెం
బడిఁబడి చను జదువుకొనెడి బడి విడియైనన్
బడి పడి జేజే లిడు న
య్యెడ నెడమయుఁ గుడియు ననక నెంతయు భక్తిన్.

అర్థాలు :

చను = వేళ్ళు
జనని = తల్లి
కని = చూసి
బడి విడియైనన్ = బడి వదలియైనా, బడికి పోకుండా
జేజేలు + ఇడున్ = నమస్కారాలు చేయును
అయ్యెడన్ (ఆ + ఎడన్) = ఆ సమయంలో
ఎంతయు = మిక్కిలి

తాత్పర్యం :
అమ్మ గుడికి పోతుంటె, పోతన బడికి పోకుండ అమ్మవెంట గుడికి పోతాడు. గుడిలో మళ్ళీ మళ్ళీ నమస్కారాలు చేస్తాడు. అట్లా నమస్కారాలు చేసేటప్పుడు కుడి ఎడమలు కూడా చూసుకోడు. (తన పరిసరాలను పట్టించుకోకుండా దేవునిపైనే దృష్టిపెడుతాడని భావం. )

9వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

తే.గీ.. సాధుసజ్జన దర్శనోత్సాహ గతియు
హరికథాపురాణ శ్రవణాభిరతియు
శంభుపద సరోజార్చ నాసక్తమతియుఁ
బెరుగసాగె వేరొకప్రక్క బిడ్డ యెడద.

అర్థాలు :

గతి = త్రోవ, విధం
శ్రవణాభిరతి (శ్రవణ + అభిరతి) = వినాలనే కోరిక
శంభుపదములు = శివుని పాదాలు
సరోజము = పద్మం
అర్చన = పూజ
ఎడద = హృదయం

తాత్పర్యం:
మరోవైపు పోతన మనసులో సాధుసజ్జనులను దర్శించాలనే ఉత్సాహం పెరుగసాగింది. హరికథలను, పురాణాలను వినాలనే కోరిక మొదలయ్యింది. శివుని పాదాలను పువ్వులతో పూజించాలనే ఆసక్తి పెరుగసాగింది.

పాఠం నేపథ్యం / ఉద్దేశం:

తిప్పన, పోతన ఇద్దరూ అన్నదమ్ములు. చిన్నప్పటినుంచి వారిద్దరూ ఒకరిని విడిచి మరొకరు ఉండలేనంత ప్రేమతో మెలిగేవారు. వారిద్దరి మధ్య ప్రేమ ఎట్లా ఉండేది ? వారి బాల్యమెట్లా గడిచింది? మొదలైన విషయాలు ప్రస్తుత పాఠ్యభాగంలో చూడవచ్చు. పిల్లల అభిరుచులను, ఆసక్తులను తెలియజెప్పడం ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం “కావ్య” ప్రక్రియకు చెందినది. కావ్యం అనగా వర్ణనతో కూడినది అని అర్థం. మహాకవి పోతన జీవితం ఆధారంగా డా॥ వానమామలై వరదాచార్యులు రచించిన ‘పోతన చరిత్రము’ అనే మహాకావ్యంలోని ప్రథమాశ్వాసం నుండి తీసుకోబడింది.

కవి పరిచయం:

పాఠ్యభాగ రచయిత : డా॥ వానమామలై వరదాచార్యులు.
కాలం : 1912-1984 మధ్య కాలంలోనివాడు.
జన్మస్థలం : వరంగల్ అర్బన్ జిల్లాలోని మడికొండ గ్రామం.
స్థిరనివాసం : నేటి మంచిర్యాల జిల్లాలోని చెన్నూరు.
బిరుదులు : అభినవపోతన, అభినవకాళిదాసు, మధురకవి, కవిచక్రవర్తి మొదలైనవి.
రచనలు : పోతన చరిత్రము, మణిమాల, సూక్తి వైజయంతి, జయధ్వజం, వ్యాసవాణి, కూలిపోయేకొమ్మ, రైతుబిడ్డ (బుర్రకథల సంపుటి) మొదలైనవి.
పురస్కారాలు : ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం, వారణాసి వారి విద్యావాచస్పతి మొదలైనవి.
ఇతర విశేషాలు : సంస్కృతం, తెలుగు భాషల్లో చక్కని పాండిత్యం కలవాడు.

ప్రవేశిక :
అన్నదమ్ములు కలిసిమెలిసి ఉంటే రామలక్ష్మణులతోటి పోలుస్తారు. తిప్పన, పోతనలను కూడా రామలక్ష్మణులని అనేవాళ్ళు. వీళ్ళలో పోతనకు ఆటలంటే చాలా ఇష్టం. బాల్యంలో ఆ అన్నదమ్ములిద్దరినీ రామలక్ష్మణులని ఎందుకనేవాళ్ళో పోతన ఏయే ఆటలు ఆడేవాడో అతణ్ణి చూసినవాళ్ళు ఏమనుకునేవాళ్ళో వానమామలై వరదాచార్యులు రాసిన పద్యాలను
చదివి తెలుసుకొండి.

నేనివి చేయగలనా?

• సోదరుల మధ్య ప్రేమ తగ్గడానికి గల కారణాలను చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచిత పద్యాన్ని చదివి అర్థంచేసుకొని భావంలోని ఖాళీలను పూరించగలను. – అవును/ కాదు
• పోతన బాల్యాన్ని గురించి సొంతమాటల్లో రాయగలను. – అవును/ కాదు
• పాఠం ఆధారంగా వ్యాసం/ సంభాషణను రాయగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 5th Lesson శతకసుధ Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 5th Lesson Questions and Answers Telangana శతకసుధ

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి మాట్లాడండి. (TextBook Page No. 42)

ప్రశ్నలు జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
ఈ బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు?
జవాబు.
ఈ బొమ్మలో గురుశిష్యులు ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
గురువుగారు ఏం చెప్తున్నారు ?
జవాబు.
గురువుగారు శతకపద్యాలు చెప్తున్నారు.

ప్రశ్న 3.
మీకు తెలిసిన ఒక పద్యం చెప్పండి.
జవాబు.
నిక్కమైన మంచి నీలమొక్కటి చాలు
తళుకుబెళుకు రాళ్ళు తట్టెడేల ?
చదువ పద్య మరయ చాలదా ఒకటైన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ !

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No. 46)

ప్రశ్న 1.
ఇతరులు తనను పొగిడితే పొంగిపోకుండా ఉండాలని కవి అన్నాడు కదా ! అట్లా ఎందుకన్నాడో చెప్పండి.
జవాబు.
ఇతరులు తనను పొగిడితే పొంగిపోయేవాడు తాను ఏ పని చేసినా పొగడ్తల కోసమే ఎదురుచూస్తాడు. ఇతరుల మేలు కోసం పని చేయాలనే ఆలోచన ఉండదు. అందుకే ఇతరులు తనను పొగిడితే పొంగిపోకుండా ఉండాలని కవి అన్నాడు.

ప్రశ్న 2.
నూర్గురు కొడుకులున్న ధృతరాష్ట్రునికి మేలు జరుగ లేదు. అదెట్లాగో చెప్పండి.
జవాబు.
కొందరు కొడుకులు పుట్టలేదని బాధపడతారు. కొడుకులు పుడితే మేలు జరుగుతుందని భావిస్తారు. కాని ధృతరాష్ట్రునికి నూర్గురు కొడుకులున్న ఏ మేలూ జరుగలేదు. పాండవులు అయిదుగురే కాని వారు సద్గుణాలు కలిగినవారు. కౌరవులు నూరుగురు అయినప్పటికీ వారు ఈర్ష్య, అసూయ, మాత్సర్యం అనే దుర్గుణాలు కలిగినవారై పాండవులతో యుద్ధం కొని తెచ్చుకొని వంశ నాశనానికి కారకులయ్యారు. శుకమహర్షికి కొడుకులు లేకపోయినా మోక్షాన్ని పొందాడు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No. 47)

ప్రశ్న 1.
చేసిన మేలును చెప్పుకోవద్దని కవి ఎందుకు అని ఉండవచ్చు?
జవాబు.
ఎవరు చేసిన మేలును గురించి వారే చెప్పుకోకూడదు. అలా చెప్పుకుంటే గొప్పలు చెప్పుకుంటున్నాడని చులుకనగా చూస్తారు. అదే ఇంకొకరు గుర్తించి చెబితే అందరూ మెచ్చుకుంటారు. అందుకని చేసిన మేలును చెప్పుకోవద్దని కవి అని ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
వాదములాడవద్దని కవి అన్నాడు కదా ! వాదము లాడడం వల్ల కలిగే పరిణామాలు ఎట్లా ఉంటాయి?
జవాబు.
వాదములాడడం వల్ల ఒకరిపై ఒకరికి కోపం పెరుగుతుంది. భేదభావం ఏర్పడుతుంది. సంతోషం ఉండదు. అందువల్ల వాదములాడవద్దని కవి అన్నాడు.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No. 47)

ప్రశ్న 1.
కడుపునిండ విషమున్నవాడు కాలనాగుకన్న ప్రమాదకరమని కవి అన్నాడు కదా ! అది ఎట్లో చెప్పండి.
జవాబు.
కాలనాగును చూస్తే అది ప్రమాదకరమైనదని, కాటు వేస్తుందని దూరంగా ఉంటాం. అంటే విషయం ముందే తెలుసు కాబట్టి జాగ్రత్తపడతాం. కాని కడుపులో శత్రుత్వం పెట్టుకొని పైకి నవ్వుతూ మాట్లాడుతూ మిత్రుని లాగా వ్యవహరించేవాడు చాలా ప్రమాదకారి. వాళ్ళతో చాలా జాగ్రత్తగా ఉండాలి. అందుకే కడుపునిండ విషమున్నవాడు కాలనాగు కన్న ప్రమాదకరమని కవి అన్నాడు.

ప్రశ్న 2.
‘మానవుడే మాధవుడని భావించి ప్రజల సేవ చేయాలి’ అట్లా చేసి గొప్ప పేరు తెచ్చుకున్న కొందరి గురించి చెప్పండి.
జవాబు.
మానవుడే మాధవుడని భావించి ప్రజలకు సేవచేసి గొప్ప పేరు తెచ్చుకున్న వారిలో మహాత్మాగాంధీ, మదర్ థెరిసా, వివేకానందుడు మొదలైనవారు ఉన్నారు.
మహాత్మాగాంధీ కుష్ఠురోగియైన ఒక కార్మికుడిని తన ఆశ్రమానికి తీసుకొని వెళ్ళి సేవలు చేశాడు. మదర్ థెరిసా ‘మిషనరీస్ ఆఫ్ ఛారిటీస్’ ద్వారా ఎందరికో తన సేవలు అందించింది. అలాగే వివేకానందునికి కూడా చిన్నప్పటి నుంచి సేవాభావం ఉండేది.

ఇవి చేయండి:

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం.

ప్రశ్న 1.
శతకపద్యాలు చదివారు కదా ! వీటి గొప్పతనం గురించి చెప్పండి.
జవాబు.
శతకపద్యాలలో ఎన్నో నీతులు చోటుచేసుకున్నాయి. వీటిని చదవడం వల్ల విద్యార్థుల్లో నైతిక విలువలు పెంపొందుతాయి. వారు ఉత్తమ పౌరులుగా ఎదగడానికి ఈ శతకపద్యాలు ఎంతగానో ఉపయోగపడతాయి.

ప్రశ్న 2.
ఒకరు పద్యం చదువండి. మరొకరు భావం చెప్పండి.
జవాబు.
విద్యార్థుల కృత్యం.

II. ధారాళంగా చదువడం అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

1. కింది భావాలకు సరిపోయిన పద్యపాదాలను పాఠం నుండి వెతికి రాయండి.

అ. మనిషే భగవంతుడు అని తెలుసుకొని సేవ చేయాలి.
జవాబు.
“మానవుడె మాధవుండను జ్ఞానంబున ప్రజలసేవ సలుపు”

ఆ. తప్పును దాచిపెట్టేవారు చెడ్డవారు.
జవాబు.
“తప్పును కప్పి పుచ్చువారు కలుషమతులు”

ఇ. గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పే.
జవాబు.
“గొప్పలు చెప్పిన నదియును దప్పే”

ఈ. మంచివారికి సేవ చేయాలి.
జవాబు.
“సాథుల గనుగొన్న సేవ సల్పుము”

2. కింది పద్యాన్ని చదువండి.

పుత్తడి గలవాని పుండు బాధైనను
వసుధలోన చాల వార్తకెక్కు
పేదవాని యింట పెండ్లిన యెరుగరు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ !

పై పద్యం ఆధారంగా తప్పు, ఒప్పులను గుర్తించండి.

అ. పుత్తడిగలవాడంటే ఇనుము గలవాడు.
జవాబు.
తప్పు

ఆ. వార్తకెక్కు అంటే వార్తల్లోకి రావటం.
జవాబు.
ఒప్పు

ఇ. పేదవాడి ఇంట్లో పెండ్లి జరిగినా ఎవరికీ తెలియదు.
జవాబు.
ఒప్పు

ఈ. శ్రీమంతులు ఏదిచేసినా అది వార్త అవుతుంది.
జవాబు.
ఒప్పు

3. కింది వాక్యాలు చదువండి. మీరు చేసే పనులకు సంబంధించి సరైన జవాబును ‘ తో గుర్తించండి.

అ. నేను తప్పు చేసి ఆ తప్పును కప్పిపుచ్చుకోను. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

ఆ. ఇతరులకు మేలుచేసి ఆ గొప్పలు చెప్పుకోను. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

ఇ. నాకు అందరు మంచివాళ్ళుగానే కనిపిస్తారు. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

ఈ. నేను ఎవరితోనూ వాదాలు పెట్టుకోను. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

ఉ. నేను మంచివాళ్ళతో స్నేహం చేస్తాను. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

ఊ. ఇతరుల మధ్య గొడవలు పెట్టను. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

ఋ. ఇతరులకు ఏదైనా అవసరముంటే ఇస్తాను. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

ౠ. ఇతరులు నాపై కోపించినా నేను వారిపై కోపించను. అవును/కాదు
జవాబు.
అవును

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. మనం ఇతరులకు మేలు చెయ్యాలి. ఎందుకు ?
జవాబు.
మనం ఇతరులకు మేలు చెయ్యాలి. ఎందుకంటే ఇతరులు కూడా మనలాంటి వాళ్ళే. మనం ఏ విధంగా కష్టాలు లేకుండా సుఖంగా జీవించాలనుకుంటామో ఇతరులు కూడా అలాగే జీవించాలనుకోవాలి. అందువల్ల ఎవరైనా బాధల్లో ఉంటే వారి బాధలు పోగొట్టడానికి మనం మేలు చేయాలి.

ఆ. మంచివారితో స్నేహం చేస్తే మనకూ మంచి గుణాలు అలవడుతాయి. ఎట్లాగో వివరించండి.
జవాబు.
నీళ్లు, కాలిన ఇనుము మీద పడితే ఆవిరైపోతాయి. ఆ నీళ్లే తామరాకు మీద పడితే ముత్యాల్లా ప్రకాశిస్తాయి. ఆ నీళ్లే ముత్యపు చిప్పలో పడితే మణుల్లా మారుతాయి. అట్లాగే మనిషి అధములతో స్నేహం చేస్తే అధముడౌతాడు. మధ్యములతో స్నేహం చేస్తే మధ్యముడౌతాడు. ఉత్తములతో అంటే మంచివారితో స్నేహం చేస్తే మంచి గుణాలు అలవడుతాయి. కాబట్టి మంచివాళ్ళతోనే స్నేహం చేయాలి.

ఇ. “గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పే” అని తెలుసుకున్నారు కదా. దీని గురించి మీ అభిప్రాయం తెలుపండి.
జవాబు.
కొంతమంది ఇతరులకు ఏ చిన్న మేలు చేసినా ఎంతో గొప్పగా చెప్పుకుంటారు. అట్లా గొప్పగా చెప్పుకొన్నందువల్ల ప్రయోజనం ఏమీ ఉండదు. అది నిన్ను నీవు పొగడుకొన్నట్లు అవుతుంది. దాన్ని ఎవరూ మెచ్చుకోరు. తాను చేసిన మేలును చూసి ఇతరులు గొప్పగా చెప్పుకోవాలి. కాబట్టి ఎవరికి వారు గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పేనని నా అభిప్రాయం.

ఈ. అనవసర వాదాలకు ఎందుకు పోవద్దు ?
జవాబు.
అనవసర వాదాలకు పోతే మనల్ని అందరూ శత్రువులుగా భావిస్తారు. చెడ్డ పేరు వస్తుంది. ఎవరూ మనతో స్నేహం చేయడానికి ఇష్టపడరు. ఎవరిపట్ల భేదభావం చూపకుండా అందరితో కలిసిమెలిసి ఉండాలి. మంచివారికి తగిన సేవ చేయాలి. అప్పుడు సంతోషంగా గడపవచ్చు. అందువల్ల అనవసర వాదాలకు పోకూడదు.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాలలో జవాబు రాయండి.

శతక కవుల వల్ల సమాజానికి ఎట్లాంటి మేలు చేకూరుతుంది?
జవాబు.
శతక కవులు నీతిని, భక్తిని, వైరాగ్యాన్ని, కర్తవ్యాన్ని బోధిస్తూ ఎన్నో శతకాలు రాశారు. వారు రచించిన శతక పద్యాలు సమాజం పోకడలను తెలుపుతాయి. మనిషి ఎలా జీవించాలో తెలుపుతాయి. వీటివల్ల సమాజంలో నైతిక విలువల్ని పెంపొందించవచ్చు.

శతకపద్యాలు అందరూ జీవితకాలం గుర్తుంచుకోదగ్గవి. ఇటు పిల్లలకు అటు పెద్దవారికి అందరికీ పనికి వచ్చే విధంగా నీతులనూ, ధర్మాలనూ బోధిస్తూ శతక కవులు మంచిమంచి శతకాలను సమాజానికి అందించారు. ఆ నీతులను కూడా చక్కటి ఉదాహరణలతో చెపుతూ పద్యరచన గావించారు. మన తెలుగు శతక కర్తలు మన తెలుగువారికీ, తెలుగుభాషకూ గొప్ప సేవ చేసి ధన్యులయ్యారు. ఈ విధంగా శతక కవుల వల్ల సమాజానికి ఎంతో మేలు చేకూరుతుందని చెప్పవచ్చు.

IV. సృజనాత్మకత / ప్రశంస:

శతకపద్యాల ఆధారంగా మనం చేయకూడనివి, చేయవలసినవి పట్టిక తయారుచేసి ప్రదర్శించండి.
జవాబు.
శతకపద్యాల ఆధారంగా మనం చేయకూడనివి :

1. ఇతరుల ధనానికి ఆశపడరాదు.
2. పొగడ్తలకు పొంగిపోరాదు.
3. ఇతరులు కోపించినా తాను కోప్పడకూడదు.
4. పుత్రులు పుట్టలేదని బాధపడకూడదు.
5. ఇతరులకు చేసిన మేలును చెప్పరాదు.
6. తనను గురించి తాను గొప్పలు చెప్పుకోకూడదు.
7. అనవసరంగా ఎవరితోనూ వాదులాడరాదు.
8. ఎవరిపట్ల భేదభావం చూపరాదు.
9. ఏదైనా తప్పు చేస్తే దాచిపెట్టరాదు.

శతకపద్యాల ఆధారంగా మనం చేయవలసినవి :

1. స్త్రీలతో సోదరునిలా మెలగాలి.
2. ఇతరుల మేలు కోరుతూ ఉండాలి.
3. మంచివారితోనే స్నేహం చేయాలి.
4. మంచివారికి సేవ చేయాలి.
5. తాము చేసిన తప్పును ఒప్పుకోవాలి.
6. ప్రమాదకరమైన వ్యక్తులతో జాగ్రత్తగా వ్యవహరించాలి.

V. పదజాల వినియోగం:

1. కింది పదాలతో సొంతవాక్యాలను రాయండి.

ఉదా : మోదం మానవునికి మోదమే బలాన్ని కలిగిస్తుంది.
మోదం = సంతోషం

అ. హితం : ____________
జవాబు.
సమాజంలో అందరి హితాన్ని కోరుతుండాలి.
హితం = మేలు

ఆ. హర్షించుట : ____________
జవాబు.
ఉద్యోగులకు జీతాలు పెరిగితే హర్షిస్తారు.
హర్షించుట = సంతోషించుట

ఇ. మోదం : ____________
జవాబు.
ఆటలపోటీలలో గెలిచినపుడు నాకెంతో మోదంగా ఉంటుంది.
మోదం = సంతోషం

ఈ. పరధనం : ____________
జవాబు.
పరధనం దొంగిలించరాదు.
పరధనం = ఇతరుల డబ్బు

ఉ. దుర్గతి : ____________
జవాబు.
కొందరు తగని పనిచేసి దుర్గతి పాలౌతారు.
దుర్గతి = కష్టం

ఊ. మేలు : ____________
జవాబు.
ఇతరులకు మేలు చేయాలి కాని కీడు చేయరాదు.
మేలు = ఉపకారం

ఋ. ప్రజల సేవ : ____________
జవాబు.
ప్రజలసేవ చేసే భాగ్యం అందరికి లభించదు.
ప్రజలసేవ = మానవ సేవ

2. జుట్టుపని :
పద్యాల్లోని పదాల్లో ఏయే పదాలు పుస్తకం చివరి అకారాది పట్టికలో ఉన్నాయో చూసి వాటి కింద గీత గీయండి. అర్ధాలు రాయండి.
జవాబు.
నారి = స్త్రీ
పరముడు = ఉన్నతుడు, గొప్పవాడు
చిత్తము = మనస్సు
తప్తం = కాలిన
నళినీదళం = తామరాకు
తనర్చు = ప్రకాశించు
శుక్తి = ముత్యపు చిప్ప
మోదము = సంతోషం
సాధువు = మంచివాడు
మాధవుడు = విష్ణువు
మాన్య = గొప్పదైన
మనీషి = బుద్ధిమంతుడు

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం.

1. కింది పేరాలో విభక్తి ప్రత్యయాలున్నాయి. వాటిని గుర్తించి రాయండి.

బతుకమ్మను పూజించడమంటే ప్రకృతిని పూజించడమే. గౌరీదేవిని కొలువడం బతుకమ్మ పండుగలో అంతర్భాగం. బతుకమ్మను పేర్చడం కళాత్మక నైపుణ్యం. బతుకమ్మ పాటలు అనుబంధాలకు నిలయాలు. చేతులతో చప్పట్లు కొడుతూ బతుకమ్మ పాటలు పాడుతారు. ఆ చప్పట్లు లయాత్మకంగా ఉంటాయి. పాటలందు పౌరాణిక, వర్తమాన సంఘటనలుంటాయి. అందుకొరకు గ్రామాల్లో ప్రజలు బతుకమ్మ పండుగను చాలా ఘనంగా జరుపుకుంటారు. రావమ్మ ! బతుకమ్మ ! సంపదను ఇవ్వమ్మ ! అంటూ పూజలు చేస్తారు. ఆ పూజల వల్ల ఫలితాన్ని పొందుతారు.

పదం = విభక్తి ప్రత్యయం – విభక్తి పేరు
ఉదా : బతుకును = ను – ద్వితీయా విభక్తి
అ. బతుకమ్మను = ను – ద్వితీయా విభక్తి
ఆ. ప్రకృతిని = ని – ద్వితీయా విభక్తి
ఇ. చేతులతో = తో – తృతీయా విభక్తి
ఈ. అందుకొరకు = కొరకు – చతుర్థీ విభక్తి
ఉ.. పూజలవల్ల = వల్ల – పంచమీ విభక్తి
ఊ. పండుగలో = లో – షష్ఠీ విభక్తి
ఋ. పాటలందు = అందు – సప్తమీ విభక్తి

2. కింది ఖాళీలను సరియైన విభక్తి ప్రత్యయాలతో పూరించి అవి ఏ విభక్తులో రాయండి.

ఉదా : చెరువు నందు నీరు నిండుగా ఉన్నది. (సప్తమీ విభక్తి)

అ. చదువునకు మూలం శ్రద్ధయే. (షష్ఠీ విభక్తి)
ఆ. చేసిన తప్పును ఒప్పుకునేవారు ఉత్తములు. (ద్వితీయా విభక్తి)
ఇ. కడుపులో విషం ఉన్నవారు కాలనాగు కంటే ప్రమాదకారులు. (పంచమీ విభక్తి)
ఈ. ఘటముల్లో నీరు నిండుగా ఉన్నది. (షష్ఠీ విభక్తి)
ఉ. దేశభక్తులు దేశం కోసం తమ సర్వస్వాన్ని త్యాగం చేశారు. (చతుర్థీ విభక్తి)
ఊ. హింస వల్ల దేనినీ సాధించలేం. (పంచమీ విభక్తి)
ఋ. అతడు కుంచెతో చిత్రాలు గీశాడు. (తృతీయా విభక్తి)
ౠ. వాదాలు పెట్టుకోవడం వల్ల మనస్సు ప్రశాంతతను కోల్పోతుంది. (పంచమీ విభక్తి)
ఎ. బాలికలు బహుమానాలు తీసుకోవడానికి వేదికపైకి ఎక్కారు. (ప్రథమా విభక్తి)
ఏ. రైతు నాగలితో పొలం దున్నుతాడు. (తృతీయా విభక్తి)
ఐ. చెరువులో బట్టలు ఉతుకొద్దు. (షష్ఠీ విభక్తి)
ఒ. పెద్దల మాటలను గౌరవించాలి. (ద్వితీయా విభక్తి)
ఓ. పసివాడు పాలకోసం ఏడుస్తున్నాడు. (చతుర్థీ విభక్తి)
ఔ. బాలబాలికలు స్వయంకృషితో పైకి రావాలి. (తృతీయా విభక్తి)
క. సుస్మిత కంటే మానస తెలివైనది. (పంచమీ విభక్తి)

అవ్యయం:

కింది తరగతులలో భాషాభాగాలలోని నామవాచకం, సర్వనామం, క్రియ, విశేషణాల గురించి తెలుసుకున్నారు కదా ! ఇప్పుడు ‘అవ్యయం’ అంటే ఏమిటో తెలుసుకుందాం.

కింది వాక్యాలను చదువండి.

నిదానమే ప్రధానం. అట్లని సోమరితనం పనికిరాదు.
మనిషికి వినయం అలంకారం. అయితే అతివినయం పనికిరాదు.
ఆహా ! ఈ ప్రకృతి దృశ్యం ఎంత బాగుందో !

ఈ వాక్యాల్లో ఉన్న “అట్లని, అయితే, ఆహా!” మొదలైన పదాలను చూశారుకదా! ఇవి పుంలింగం, స్త్రీలింగం లేదా నపుంసకలింగానికి చెందిన పదాలు కావు. అట్లాగే ఇవి విభక్తులు కావు. ఏకవచన, బహువచనమనే తేడా కూడా లేదు. ఇట్లాంటి పదాలను ‘అవ్యయాలు’ అంటారు.

“లింగ, వచన, విభక్తులు లేని పదాలు అవ్యయాలు”.

1. కింది వాక్యాల్లో ఉన్న అవ్యయపదాల కింద గీత గీయండి.

అ. ‘ఆహా! ఆ బంగారు లేడి ఎంత బాగున్నది.’ అని సీత రాముడితో అన్నది.
ఆ. ఆశ ఉండాలి అట్లని అత్యాశ పనికిరాదు.
ఇ. ‘శభాష్‘ అని కవి ప్రతిభను మెచ్చుకున్నారు.
ఈ. విజ్ఞానం మరియు వినోదం అందరికి అవసరం.
ఉ. అమ్మో! ఆ కుక్క కరుస్తుంది.
ఊ. ధనం సంపాదించాలి, అయితే అందులో కొంత దానం కూడా చేయాలి.

ప్రాజెక్టు పని:

మీకు బాగా నచ్చిన శతకాల్లోని ఏవైనా 5 పద్యాలను సేకరించి, భావాలు రాయండి. నివేదిక రాసి చదివి వినిపించండి.
జవాబు.
1. కూరిమిగల దినములలో
నేరములెన్నడును కలుగనేరవు మరి యా
కూరిమి విరసంబైనను
నేరములే తోచుచుండు నిక్కము సుమతీ ! (సుమతీ శతకం)
భావం :
మంచి బుద్ధి గలవాడా! ఒకరితో ఒకరు స్నేహంగా ఉన్న రోజుల్లో, వారిలో తప్పులు అనేవి కనిపించవు. స్నేహం చెడిపోతే, అన్నీ తప్పులు గానే కనబడుతూ ఉంటాయి.

2. అనువుగానిచోట అధికులమనరాదు
కొంచెముండుటెల్ల కొదువగాదు
కొండ అద్దమందు కొంచెమై యుండదా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! (వేమన శతకం)
భావం :
ఓ వేమనా ! అనుకూలత లేనిచోట మనం గొప్పవాళ్ళం అని చెప్పకూడదు. అణకువగా ఉండడం తక్కువతనం కాదు. కొండ పెద్దదైనా, అద్దంలో చిన్నదిగానే కనబడుతుంది కదా !

3. చదువు జీర్ణమైన స్వాంతంబు పండును
తిండి జీర్ణమైన నిండు బలము
చెఱుపు గూర్చు రెండు జీర్ణముల్ గాకున్న
విశ్వహిత చరిత్ర వినరమిత్ర ! (మిత్ర సాహస్రి)
భావం :
లోక క్షేమాన్ని కోరే మిత్రమా ! ఒక మాట విను. చదివిన చదువును జీర్ణించుకుంటే మనస్సు పరిపక్వమవుతుంది. తిన్న తిండి జీర్ణమైతే బలం కలుగుతుంది. ఆ రెండూ జీర్ణం కాకపోతే చెరుపు చేస్తాయి.

4. చేయకుము కాని కార్యము
పాయకుము మఱిన్ శుభం బవని భోజనమున్
చేయకుము రిపు గృహంబున
గూయకు మొరుమనసు నొచ్చుకూత కుమారా ! (కుమార శతకం)
భావం :
ఓ కుమారా ! చెడ్డపనులు చేయవద్దు. మంచి పనులను విడువవద్దు. శత్రువుల ఇంటిలో భోజనం చేయవద్దు. ఇతరుల మనసుకు బాధ కలిగేటట్లు మాట్లాడవద్దు.

5. ఉప్పు కప్పురంబు నొక్కపోలికనుండు
చూడ చూడ రుచుల జాడవేరు
పురుషులందు. పుణ్యపురుషులు వేరయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! (వేమన శతకం)
భావం :
ఉప్పు, కర్పూరం ఒకే రకంగా ఉంటాయి. కాని వాటి రుచులు వేరుగా ఉంటాయి. అలాగే పురుషులలో పుణ్యపురుషులు వేరుగా ఉంటారు.

TS 6th Class Telugu 5th Lesson Important Questions శతకసుధ

I. ధారాళంగా చదువడం అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం:

1. కింది పద్యాలు చదువండి, భావాలు రాయండి.

అ) కొడుకుల్ పుట్టరటంచు నేడ్తురవివేకుల్ జీవనభ్రాంతులై
కొడుకుల్ పుట్టరె కౌరవేంద్రునకనేకుల్ వారిచే నేగతుల్
వడిసెం బుత్రులులేని యాశుకునకుం బాటిల్లెనే దుర్గతుల్
చెడునే మోక్షపదం బపుత్రకునకున్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా !
భావం :
శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! ‘నాకు కొడుకులు పుట్టలేదే’ అని తెలివిలేనివారు బాధపడుతుంటారు. ధృతరాష్ట్రునకు వందమంది కొడుకులున్నారు. వారి వల్ల ధృతరాష్ట్రునకు ఏ మేలూ జరుగలేదు. అదే శుకమహర్షి పుత్రులు లేకపోయినా అతడు మోక్షాన్ని పొందాడు. కాబట్టి పుత్రులు లేనంతమాత్రాన ముక్తి లభించకపోవడం జరుగదు.

ఆ) నీరము తప్తలోహమున నిల్చి యనామకమై నశించు నా
నీరమె ముత్యమట్లు నళినీదళ సంస్థితమై తనర్చు నా
నీరమె శుక్తిలోఁ బడి మణిత్వము గాంచు సమంచిత ప్రభన్
పౌరుష వృత్తు లిట్లధము మధ్యము నుత్తము గొల్చువారికిన్
భావం :
కాలిన ఇనుము మీద నీళ్ళు పడితే ఆవిరైపోతాయి. ఆ నీళ్లే తామరాకు మీద పడితే ముత్యాల్లా కనిపిస్తాయి. ఆ నీళ్లే ముత్యపు చిప్పలో పడితే మణులుగా (ముత్యాలుగా) మారుతాయి. మనిషి అధములలో చేరితే అధముడౌతాడు. మధ్యములలో చేరితే మధ్యముడౌతాడు. ఉత్తములలో చేరితే ఉత్తముడౌతాడు.

II. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) గాంధీ గారేమన్నారు?
జవాబు.
మానవుడే మాధవుడని భావించాలి. అదే దృష్టితో ప్రజాసేవ చేయాలి. అదే మానవత్వం. అదే గొప్పతనం అని మహాత్మాగాంధీగారన్నారు. ఆచరించి చూపించారు.

ఆ) తప్పును కప్పిపుచ్చుకోవడం ఎందుకు తప్పు ?
జవాబు.
తప్పు చేయకూడదు. పొరబాటున తప్పుచేయడం సహజం. చేసిన తప్పును ఒప్పుకోవాలి. అలా కప్పి పుచ్చుకోవడానికి ప్రయత్నించకూడదు. కప్పి పుచ్చుకోవడానికి అబద్ధాలు కూడా చెప్పాలి. విచారణలో అవి అబద్దాలనీ తేలతాయి. ఎప్పటికైనా తప్పు దొరకక తప్పదు. అందుకే కప్పి పుచ్చుకోకూడదు.

ఇ) ‘కడుపునిండా విషం’ అంటే మీకేమర్థమయింది ?
జవాబు.
విషం అంటే చెడు. కడుపునిండా విషం అంటే ఆలోచనల నిండా చెడు ఉండడం. ఎప్పుడూ ఎవరికీ చెడు జరగాలని కోరుకోకూడదు. చెడు సలహాలు చెప్పకూడదు. చెడ్డమాటలు మాట్లాడకూడదు. చెడు పనులు చేయకూడదు. ఈ చెడులన్నింటికీ కారణం ఆలోచనలలోని చెడు. అంటే కడుపులో విషం. అందుకే కడుపులో విషం ఉండకూడదు. దాని వలన విషం ఉన్న వాళ్ళ వల్ల ఎక్కువ ప్రమాదం జరుగుతుంది. అందుకే కవిగారు కడుపులో విషం ఉన్నవాళ్ళు కాలనాగు కంటే ఎక్కువ ప్రమాదం అన్నారు.

2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) శతక పద్యాల వలన మీరేం నేర్చుకొన్నారు ?
జవాబు.
పరస్త్రీలను సోదరిలాగ చూడాలి. ఇతరుల ధనాన్ని ఆశించకూడదు. పొగడ్తలకు పొంగకూడదు. ఇతరులు కోపించినా కోప్పడకూడదు. చేసిన మేలు చెప్పుకోకూడదు. గొప్పలు చెప్పుకోకూడదు. వాదులాడకూడదు. సాధువులను సేవించాలి. మనిషిని దైవంగా భావించి సేవించాలి. కడుపులో విషం ఉండకూడదు. చేసిన తప్పును ఒప్పుకోవాలి.

ఆ) శతకపద్యాల పాఠం వలన జీవితంలో ఉపయోగం ఏమిటి ?
జవాబు.
శతక పద్యాల పాఠంలో చాలా మంచి విషయాలు తెలుసుకొన్నాము. చాలా నీతులు తెలిశాయి. వీటిని నిజ జీవితంలో ఆచరించాలి. అప్పుడు సమాజంలో గౌరవం పెరుగుతుంది. అందరూ ఆదర్శవంతుడిగా చూస్తారు. స్నేహితులు పెరుగుతారు. విరోధులు ఉండరు. అన్నిపనులూ సులువుగా జరుగుతాయి. అందరూ ఇవి పాటిస్తే ఆదర్శవంతమైన సమాజం ఏర్పడుతుంది. మనదేశ గౌరవం పెరుగుతుంది.

III. సృజనాత్మకత / ప్రశంస:

ప్రశ్న 1.
శతక పద్యాలు ఆధారంగా కొన్ని నినాదాలు రాయండి.
జవాబు.
స్త్రీలను గౌరవించు, గౌరవంగా జీవించు.
పరధనం కోరుకోకు, స్వధనం వదులుకోకు.
పొగడ్తలకు పొంగకు – తెగడ్తలకు కుంగకు.
చేసిన మేలు చెప్పకు – గొప్పలెప్పుడూ చెప్పకు.
ఉత్తములను సేవించు – ఉన్నతుడుగా జీవించు.
వాదించడం అజ్ఞానం – శోధించడం విజ్ఞానం.
మానవుడే మాధవుడు – మానవత్వమే దైవత్వం.
నొసటితో వెక్కిరించకు – నోటితో నవ్వకు.
కడుపులో విషం పెంచుకోకు – కాలనాగులా జీవించకు.
తప్పును ఒప్పుకో – ఒప్పుగా మసులుకో.

ప్రశ్న 2.
శతక పద్యాలు చదవడం వల్ల కలిగే లాభాలను వివరిస్తూ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

లేఖ

జూబ్లిహిల్స్,
X X X X X.

ప్రియమిత్రుడు సాయిశ్రీ ప్రసాదు,

ఇక్కడ మేమంతా క్షేమం. మీ ఇంట్లో అంతా క్షేమమని తలుస్తాను. ఇటీవల జరిగిన పరీక్షల్లో తెలుగులో అత్యధిక మార్కులు తెచ్చుకొన్నందుకు నాకు మా ఉపాధ్యాయుడు ‘సుమతీ శతకం’ బహుమతిగా ఇచ్చారు. దానిలో పద్యాలు ఎంతో బావున్నాయి. “ఉపకారికి నుపకారము ………”, “ఎప్పటికెయ్యది ప్రస్తుత ……..”, “కనకపు సింహాసనము ……..”, “కూరిమి గల దినములలో .” ఇలా ఎన్నో పద్యాలు నేను కంఠస్థము చేసాను. వాటి భావాలు చదివాను. ఎంత బాగున్నాయో తెలుసా ! ఉపకారం చేసేవానికి ఉపకారం చేయడం గొప్పకాదు. అపకారికి కూడా ఉపకారం చేయడం గొప్ప. ఎక్కడ ఎప్పుడు ఎలా మాట్లాడాలి; ఎలా ఉండాలి ఇలా ఎన్నో మంచి విషయాలు తెలుసుకున్నాను. నీవు కూడా శతక పద్యాలు చదువు. ఉంటాను మరి !

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
యస్. విష్ణుదత్తు.

చిరునామా :
కె. సాయిశ్రీ ప్రసాద్,
S/o ఫణిరామలింగేశ్వర్,
సీతాఫల్ మండి,
హైదరాబాద్.

IV. భాషాంశాలు:

ప్రకృతి – వికృతులు

ప్రకృతి – వికృతి
ఆశ – ఆస
శ్రీ – సిరి
మౌక్తికము – ముత్యము
సింహము – సింగము
విషము – విసము
మతి – మది
నీరము – నీరు
వాదము – వాదు
వంశము – వంగడము
స్థానము – తానము

పర్యాయపదాలు:

కొడుకు = కుమారుడు, తనయుడు, సుతుడు, పుత్రుడు
కుమారి = కూతురు, కుమార్తె, తనయ, పుత్రి
మోక్షము = ముక్తి, కైవల్యము
ముదము = సంతోషము, హర్షము
నారి = మహిళ, వనిత

సంధులు:

పరులలిగిన = పరులు + అలిగిన – ఉత్వసంధి
పుట్టరటంచు = పుట్టరు + అటంచు – ఉత్వసంధి
చిత్తమందు = చిత్తము + అందు – ఉత్వసంధి
ముత్యమట్లు = ముత్యము + అట్లు – ఉత్వసంధి
స్థానంబనె = స్థానంబు + అనె – ఉత్వసంధి
సోదరుడై = సోదరుడు + ఐ – ఉత్వసంధి
హితుడై = హితుడు + ఐ – ఉత్వసంధి
శ్రీకాళహస్తీశ్వరా = శ్రీకాళహస్తి + ఈశ్వరా – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
కౌరవేంద్రుడు = కౌరవ + ఇంద్రుడు – గుణసంధి

సమాసాలు:

సమాసపదం	విగ్రహ వాక్యం	సమాస నామం
పరనారి	పరుని యొక్క నారి	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
పరధనం	పరుల యొక్క ధనం	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
కౌరవేంద్రుడు	కౌరవులలో ఇంద్రుడు	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
భరతవంశ తిలకుడు	భరతవంశానికి తిలకుడు	షష్ఠీతత్పురుష సమాసం
శ్రీకాళహస్తీశ్వరా	శ్రీకాళహస్తియందలి ఈశ్వరా	సప్తమీ తత్పురుష సమాసం

నానార్థాలు:

ప్రశ్న 1.
నారి : ____________
జవాబు.
భార్య, వింటి, అల్లెత్రాడు

ప్రశ్న 2.
హితము : ____________
జవాబు.
లాభం, క్షేమం, మేలు

ప్రశ్న 3.
ఈశ్వరుడు : ____________
జవాబు.
శివుడు, ప్రభువు, భగవంతుడు

ప్రశ్న 4.
సేవ : ____________
జవాబు.
శుశ్రూష, పూజ, అనుసరణ

వ్యాకరణాంశాలు:

వాక్యాలు గుర్తించి రాయండి.

ప్రశ్న 1.
విజ్ఞానం అవసరం, వినోదం అవసరం – సంయుక్త వాక్యంగా రాయండి.
జవాబు.
విజ్ఞానం మరియు వినోదం అవసరం.

ప్రశ్న 2.
ధనం సంపాదించాలి. కొంత దానం చేయాలి సంక్లిష్ట వాక్యం
జవాబు.
ధనం సంపాదించి, కొంత దానం చేయాలి.

కింది వానిని గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
‘క’ నుండి ‘మ’ వరకు గల అక్షరాలు ( )
అ) అచ్చులు
ఆ) పరుషాలు
ఇ) వర్గము
ఈ) ఊష్మాలు
జవాబు.
ఇ) వర్గము

ప్రశ్న 2.
‘య, ర, ల, వ’ లు ……. ( )
అ) అంతస్థములు
ఆ) సరళాలు
ఇ) వర్గము
ఈ) ఓష్ఠ్యములు
జవాబు.
అ) అంతస్థములు

ప్రశ్న 3.
ఉభయాక్షరాలు ( )
అ) ఁ, ౦, న్
ఆ) ఁ, ౦, ః
ఇ) ౦, న్, ఐ
ఈ) ఁ, న్, ః
జవాబు.
ఆ) ఁ, ౦, ః

ప్రశ్న 4.
దీర్ఘాక్షరాలు ( )
అ) జి, జొ
ఆ) భే, ఘా
ఇ) క్ర, ద్ద
ఈ) రో, జా
జవాబు.
ఈ) రో, జా

ప్రశ్న 5.
లింగాలు ( )
అ) గోపి, రమ్య
ఆ) స్వాతి, లక్ష్మి
ఇ) శ్రుతి, నెమలి
ఈ) రాజు, జింక
జవాబు.
ఆ) స్వాతి, లక్ష్మి

ప్రశ్న 6.
పుంలింగాలు ( )
అ) రాణి, రాజు
ఆ) ఆవు, పులి
ఇ) రాముడు, కృష్ణుడు
ఈ) రవి, లీల
జవాబు.
ఇ) రాముడు, కృష్ణుడు

వేరు పదం గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
సాలె పురుగు, పాము, ఏనుగు, చెట్టు
జవాబు.
చెట్టు

ప్రశ్న 2.
కావ్యం, పుస్తకం, కవచం, గ్రంథం
జవాబు.
కవచం

ప్రశ్న 3.
కొడుకు, పుత్రుడు, బొట్టె, బుట్టె
జవాబు.
బుట్టె

ప్రశ్న 4.
జాతిపిత, మహాత్మ, పద్మశ్రీ, బాపూ
జవాబు.
పద్మశ్రీ.

పద్యాలు – అర్థాలు – తాత్పర్యాలు:

I. 1వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

కం. పరనారీ సోదరుడై
పరధనమున కాసపడక పరులకు హితుడై
పరులు దనుఁ బొగడ నెగడకఁ
బరులలిగిన నలుగనతడు పరముఁడు సుమతీ!

అర్థాలు :
సుమతీ = మంచిబుద్ధి కలవాడా !
పరనారీ = ఇతర స్త్రీలకు
సోదరుడు + ఐ = తోబుట్టువు వంటివాడై
పర = ఇతరుల
ధనమునకున్ = ధనమునకు, డబ్బుకు
ఆసపడక = ఆశపడకుండా
పరులకు = ఇతరులకు
హితుడు + ఐ = మేలు చేయువాడై
పరులు = ఇతరులు
తనున్ = తనను
పొగడన్ = స్తుతింపగా
నెగడకన్ = ఉబ్బిపోకుండా
పరులు = ఇతరులు
అలిగినన్ = కోపించినప్పటికీ
అలుగని + అతడు = కోపం తెచ్చుకోనివాడు
పరముడు = గొప్పవాడు, ఉత్తముడు

తాత్పర్యం :
మంచి బుద్ధి కలవాడా ! స్త్రీలకందరికీ సోదరునిలా మెలగాలి. ఇతరుల ధనానికి ఆశపడవద్దు. ఇతరుల మేలు కోరుతూ ఉండాలి. ఇతరులు తనను పొగిడినా పొంగిపోకుండా ఉండాలి. ఇతరులు తనపై కోప్పడ్డా తాను వారి మీద కోప్పడకుండా ఉండాలి. ఇట్టివాడు అందరికంటే గొప్పవాడు.

2వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

మ. కొడుకుల్ పుట్టరటంచు నేడ్తురవివేకుల్ జీవనభ్రాంతులై
కొడుకుల్ పుట్టరె కౌరవేంద్రునకనేకుల్ వారిచే నేగతుల్
వడిసెం బుత్రులులేని యాశుకునకుం బాటిల్లెనే దుర్గతుల్
చెడునే మోక్షపదం బపుత్రకునకున్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా !

అర్థాలు :

శ్రీకాళహస్తి + ఈశ్వరా = శ్రీకాళహస్తీ క్షేత్రమునందు వెలసిన ఓ ఈశ్వరా !
అవివేకుల్ = తెలివితక్కువవారు
కొడుకుల్ = కుమారులు
పుట్టరు + అటంచున్ = కలుగరని చెప్పుచు
జీవన = బ్రతుకు విషయమై
భ్రాంతులై = భ్రమ చెందినవారై
ఏడ్తురు = దుఃఖింతురు
కౌరవ + ఇంద్రునకున్ = ధృతరాష్ట్రునకు
అనేకుల్ = అనేకులు
కొడుకుల్ = కుమారులు
పుట్టరె = పుట్టలేదా
వారిచేన్ = ఆ కుమారుల చేత
ఏ గతుల్ = ఏ సౌఖ్యములను
పడసెన్ = పొందెను
పుత్రులు లేని = కుమారులు లేనట్టి
ఆ శుకునకున్ = ఆ శుక మహర్షికి
దుర్గతుల్ = కష్టములు (నరకాది లోకాలు)
వాటిల్లెనే = కలిగినవా ? (కలుగలేదని భావం)
అపుత్రకునకున్ (న + పుత్రకునకున్) = కుమారులు లేనివానికి
మోక్షపదంబు = ముక్తి మార్గము
చెడునే = చెడిపోవునా ? (చెడదని భావం)

తాత్పర్యం :
శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! ‘నాకు కొడుకులు పుట్టలేదే’ అని తెలివిలేనివారు బాధపడుతుంటారు. ధృతరాష్ట్రునకు వందమంది కొడుకులున్నారు. వారి వల్ల ధృతరాష్ట్రునకు ఏ మేలూ జరుగలేదు. అదే శుకమహర్షికి పుత్రులు లేకపోయినా అతడు మోక్షాన్ని పొందాడు. కాబట్టి పుత్రులు లేనంతమాత్రాన ముక్తి లభించకపోవడం జరుగదు.

3వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం) .

కం. చెప్పకు చేసిన మేలు నొ
కప్పుడయినఁగాని దాని హర్షింపరుగా
గొప్పలు చెప్పిన నదియును
దప్పేయని చిత్తమందు దలపు కుమారీ !

అర్థాలు :

కుమారీ = ఓ కుమారీ !
చేసిన మేలు = చేసిన ఉపకారం
ఒకప్పుడు + అయినన్ + కాని = ఎప్పుడైనా కాని
చెప్పకు = చెప్పవద్దు
దాని = దానిని, అట్లు చెప్పడాన్ని
హర్షింపరు = సంతోషింపరు గదా !
గొప్పలు = ఎక్కువలు
చెప్పినన్ = చెప్పినా
అదియును = అది కూడా
తప్పే + అని = తప్పే అని
చిత్తము + అందున్ = మనస్సునందు
తలపు = తలంపుము

తాత్పర్యం :
ఓ కుమారీ ! నీవు ఇతరులకు చేసిన మేలును ఎప్పుడూ బయటికి చెప్పకు. అట్లా చెప్పడాన్ని ఎవ్వరూ మెచ్చుకోరు. గొప్పలు చెప్పుకోవడం కూడా తప్పే అని తెలుసుకో.

II. 4వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

ఉ. || నీరము తప్తలోహమున నిల్చి యనామకమై నశించు నా
నీరమె ముత్యమట్లు నళినీదళ సంస్థితమై తనర్చు నా
నీరమె శుక్తిలోఁ బడి మణిత్వము గాంచు సమంచిత ప్రభన్
పౌరుష వృత్తు లిట్లధము మధ్యము నుత్తము గొల్చువారికిన్

అర్థాలు :

నీరము = నీరు
తప్తలోహమునన్ = కాలిన లోహము మీద
నిల్చి = పడి, నిలిచి
అనామకము + ఐ = పేరు లేనిదై
నశించున్ = నశించిపోవును
ఆ నీరము + ఎ = ఆ నీరే
నళినీదళ = తామరాకుపై
సంస్థితమై = నిలిచినదై
ముత్యము + అట్లు = ముత్యము వలె
తనర్చున్ = ప్రకాశించును
ఆ నీరము + ఎ = ఆ నీరే
శుక్తిలోన్ + పడి = ముత్యపు చిప్పలో పడి
సమంచిత ప్రభన్ = మంచి కాంతితో
మణిత్వమున్ = మణి లక్షణమును
కాంచున్ = పొందును
అధమున్ = నీచుని
మధ్యమున్ = మధ్యముని
ఉత్తమున్ = ఉత్తముని
కొల్చువారికిన్ = సేవించువారికి
పౌరుషవృత్తులు = పురుష సంబంధమైన దశలు
ఇట్లు = ఈ విధముగా ఉండును

తాత్పర్యం :
కాలిన ఇనుము మీద నీళ్ళు పడితే ఆవిరై పోతాయి. ఆ నీళ్లే తామరాకు మీద పడితే ముత్యాల్లా కనిపిస్తాయి. ఆ నీళ్లే ముత్యపు చిప్పలో పడితే మణులుగా (ముత్యాలుగా) మారుతాయి. మనిషి అధములతో చేరితే అధముడౌతాడు. మధ్యములతో చేరితే మధ్యముడౌతాడు. ఉత్తములతో చేరితే ఉత్తముడౌతాడు.

5వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

వాదంబు లాడకెప్పుడు
మోదంబున నిన్ను నీవు మురిసి గనుమికన్
భేదంబు సేయకెన్నడు
సాధుల గనుగొన్న సేవ సల్పుము తనయా !

అర్థాలు :

తనయా = ఓ తనయా ! ఓ కుమారా !
ఎప్పుడు = ఎప్పుడు, ఏ కాలంలోనైనా
వాదంబులు + ఆడకు = కలహములాడరాదు, పోట్లాడరాదు
ఇకన్ = ఇక
నిన్ను నీవు = నిన్ను నీవే
మురిసి = పరిశీలించుకొని
మోదంబున = సంతోషమున
కనుము = పొందుము, చూడుము
ఎన్నడు = ఎప్పుడు
భేదంబు + చేయకు = భేదభావంబు చూపకు
సాధులన్ = మంచివారిని
కనుగొన్నన్ = కనొనినచో, చూచినచో
సేవ = సేవను
సలుపుము = చేయుము

తాత్పర్యం :
ఓ తనయా ! ఎప్పుడూ అనవసరమైన వాదాలు చెయ్యకు. నిన్ను నీవు పరిశీలించుకొని సంతోషంగా ఉండు. ఎవరిపట్లా భేదభావం చూపకు. మంచివారికి సేవ చెయ్యి.

III. 6వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం).

మానవుడే మాధవుండను
జ్ఞానంబున ప్రజలసేవ సలుపు మదియె నీ
మానవతలోని మాన్య
స్థానంబనె గాంధీతాత సద్గుణజాతా!

అర్థాలు :

సద్గుణజాతా = మంచిగుణాలు కలవాడా!
మానవుడు + ఎ = మనిషే
మాధవుండు + అను = విష్ణువను (భగవంతుడను)
జ్ఞానంబునన్ = తెలివితో
ప్రజల = ప్రజలకు, మానవులకు
సేవ = సేవను
సల్పుము = చేయుము
అదియె = అదే (అట్లా సేవ చేయడమే)
మానవత్వంలోని = మానవత్వంలోని
మాన్యస్థానంబు = గౌరవించదగిన స్థానమని, ఉన్నత స్థానమని
గాంధీతాత = గాంధీ తాత
అనన్ = అన్నాడు, పలికాడు

తాత్పర్యం:
‘మంచిగుణాలు కలవాడా ! మనిషే భగవంతుడు అనే ఆలోచనతో ప్రజలకు సేవ చెయ్యి. అట్లా చేయడమే మానవత్వానికి ఉన్నతస్థానం’ అని గాంధీతాత చెప్పాడు. గమనించు.

7వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

ఆ.వె. నొసట వెక్కిరించి నోట నవ్వును జూపి
కడుపునిండ విషము గలుగువాడు
కాలనాగుకన్న కడు ప్రమాదంబయా
బాలనారసింహ! భరతసింహ !

అర్థాలు :

బాలనారసింహ = బాలనారసింహా !
భరతసింహ = భరతసింహా !
నవ్వును కనబరచి
నోటన్ = నోటియందు
నవ్వును + చూపి = నవ్వును కనబరిచి
నొసటన్ = నొసటితో
వెక్కిరించి = వెక్కిరించి
కడుపునిండ = పొట్టనిండా
విషము + కలుగువాడు = విషాన్ని కలిగియున్నవాడు
కాలనాగుకన్నన్ = కాలనాగు (విషసర్పము) కంటే
కడు = మిక్కిలి
ప్రమాదంబయా = ప్రమాదమైనవాడయ్యా

తాత్పర్యం :
బాలనారసింహా! భరతసింహా! నోటితో నవ్వుతూ, నొసటితో వెక్కిరిస్తూ కడుపులో విషాన్ని పెట్టుకున్న వారు కాలనాగు (నల్లత్రాచు) కంటే ప్రమాదకరమైన వారు. వాళ్ళతో జాగ్రత్తగా ఉండాలి.

8వ పద్యం : (కంఠస్థ పద్యం)

ఆ.వె. తప్పుచేసికూడ తమదగు తప్పును
కప్పిపుచ్చువారు కలుషమతులు
ఒప్పుకొనెడివారు గొప్పమనీషులు
భరతవంశతిలక! భవ్యచరిత !

అర్థాలు :
భరతవంశతిలక = భరతవంశ శ్రేష్ఠుడా!
భవ్యచరిత = యోగ్యమైన నడవడి కలవాడా !
తప్పుచేసికూడ = తప్పుచేసికూడ (దోషం చేసి కూడ)
తమది + అగు = తమదైన
తప్పును = తప్పును
కప్పిపుచ్చువారు = దాచిపెట్టేవారు
కలుషమతులు = పాపపు బుద్ధికలవారు, చెడ్డవారు
ఒప్పుకొనెడివారు = ఒప్పుకొనేవారు
గొప్ప మనీషులు = గొప్ప బుద్ధిమంతులు

తాత్పర్యం:
భరతవంశానికి తిలకం వంటివాడా ! మంచి నడవడిక గలవాడా ! తప్పుచేసి కూడా తాము చేసిన తప్పును దాచిపెట్టేవారు చెడ్డవారు. తాము చేసిన తప్పును ఒప్పుకునేవారు గొప్పవారు.

పాఠం / ఉద్దేశం:

విద్యార్థుల్లో నైతిక విలువలు పెంపొందించడం, వారిని ఉత్తమ పౌరులుగా ఎదిగేటట్లు చేయడం ఈ పాఠ్యభాగ ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం “శతక” ప్రక్రియకు చెందినది. శతకం అంటే నూరు పద్యాలు కలది అని అర్థం. కొన్ని శతకాల్లో వందకు పైగా పద్యాలు ఉంటాయి. సాధారణంగా శతక పద్యాలకు మకుటం ఉంటుంది. ఈ పాఠంలో సుమతి, శ్రీకాళహస్తీశ్వర, కుమారి, సుభాషిత రత్నావళి, ప్రభుతనయ, గాంధీతాత, భరతసింహ, భవ్యచరిత మొదలైన శతకాల పద్యాలున్నాయి.

కవి పరిచయాలు:

1. సుమతి శతకం – బద్దెన
లౌకికనీతులను అతిసులువుగా కందపద్యాల్లో ఇమిడ్చి సుమతి శతకాన్ని రాసిన కవి బద్దెన. (వేములవాడ చాళుక్యరాజు భద్రభూపాలుడే బద్దెన అని చరిత్రకారుల అభిప్రాయం) ఈయన సుమతీ శతకంతోపాటు నీతిశాస్త్ర ముక్తావళి అనే గ్రంథాన్ని రాశాడు.

2. శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకం – ధూర్జటి
మహాకవి ధూర్జటి 16వ శతాబ్దమునకు చెందినవాడు. శ్రీకృష్ణ దేవరాయల ఆస్థానంలో ఉండే అష్టదిగ్గజ కవులలో ఈయన కూడా ఒకడు. శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకంతోపాటు ‘శ్రీకాళహస్తి మహాత్మ్యము’ అనే ప్రబంధాన్ని రాశాడు. “అతులిత మాధురీమహిమ” కలిగినవాడని శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు ఇతడిని ప్రస్తుతించాడు.

3. కుమారి శతకం – పక్కి వేంకట నరసింహకవి
పక్కి వేంకట నరసింహకవి రాసిన కుమారి శతకం తెలుగు శతకాల్లో ప్రసిద్ధమైంది. చిన్న చిన్న పదాలతో ఆధునిక సమాజానికి అవసరమైన నీతులను | వేంకట నరసింహకవి సులభరీతిలో చెప్పాడు.

4. సుభాషిత రత్నావళి – ఏనుగు లక్ష్మణకవి
సంస్కృతంలో భర్తృహరి రాసిన “సుభాషిత త్రిశతి”ని తెలుగులోనికి అనువదించిన కవులలో ఏనుగు లక్ష్మణకవి ఒకడు. ఈయన పెద్దాపురం సంస్థానంలోని పెద్దాడ గ్రామనివాసి. సుభాషిత రత్నావళితోపాటు రామేశ్వర మహాత్మ్యము, విశ్వామిత్ర చరిత్రము, గంగా మహాత్మ్యము మొదలైన రచనలు చేశాడు. ప్రజల నాలుకలపై నాట్యమాడే సులభమైన, రమ్యమైన శైలిలో ఇతని పద్యాలు ఉంటాయి.

5. ప్రభుతనయ శతకం – కౌకుంట్ల నారాయణరావు
కౌకుంట్ల నారాయణరావు రంగారెడ్డి జిల్లాలోని కౌకుంట్ల గ్రామానికి చెందినవాడు. | తనయా ! అనే మకుటంతో ఈయన రాసిన ‘ప్రభుతనయ శతకం’ చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది.

6. గాంధీతాత శతకం – శిరశినహల్ కృష్ణమాచార్యులు
శిరశినహల్ కృష్ణమాచార్యులు నిజామాబాద్ జిల్లా ‘మోర్తాడ్’లో జన్మించాడు. కోరుట్లలో స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకున్నాడు. ప్రముఖ శతావధానిగా పేరు పొందాడు. ఈయన కళాశాల అభ్యుదయం, రామానుజ చరితం, చిత్రప్రబంధం అనే రచనలతోపాటు ‘రత్నమాల’ అనే ఖండకావ్యాన్ని రాశాడు. ఈయన ‘అభినవ కాళిదాసు’ అనే బిరుదు పొందాడు.

7. భరతసింహ శతకం – సూరోజు బాలనరసింహాచారి
సూరోజు బాలనరసింహాచారి నల్లగొండ జిల్లా చిన్నకాపర్తి గ్రామానికి చెందినవాడు. కవితాకేతనం, బాలనృసింహ శతకం, మహేశ్వర శతకం, భగవద్గీత కందామృతం, వీరబ్రహ్మేంద్రస్వామి చరిత్ర మొదలైన పుస్తకాలు రాశాడు. ‘సహజకవి’గా ప్రసిద్ధుడు.

8. భవ్యచరిత శతకం – డాక్టర్ టి.వి. నారాయణ
డా|| టి.వి. నారాయణ హైద్రాబాద్ జిల్లాకు చెందినవాడు. 26-07-1925లో జన్మించిన ఈయన విద్యావేత్తగా, ఆధునిక దార్శనికుడుగా గుర్తింపు పొందాడు. జిల్లా విద్యాశాఖాధికారిగా, పబ్లిక్ సర్వీస్ కమీషన్ సభ్యుడిగా అనేక సేవలందించాడు. జీవనవేదం, ఆర్షపుత్ర శతకం, భవ్యచరిత శతకం, ఆత్మదర్శనం (కవితాసంపుటి) అమరవాక్సుధాస్రవంతి (ఉపనిషత్తులపై వ్యాససంపుటి) మొదలైనవి ఈయన రచనలు.

ప్రవేశిక:

జీవితంలో అనుభవాల ద్వారా ఎన్నో విషయాలు తెలుసుకుంటూ ఉంటాము. అట్లా తెలుసుకున్న విషయాల్లో మంచివాటిని భవిష్యత్తు తరాలవారికి అందించాలని కొంతమంది మహాత్ములు కోరుకుంటారు. ఎంతో పెద్ద విషయాన్ని, కూడా కుదించి సులభంగా చెప్పగలిగే అవకాశం శతక పద్యాల్లో ఉంటుంది. శతకపద్యాల రూపంలో కవులు మనకు అందించిన మంచి విషయాలను ఈ పాఠంలో చదివి తెలుసుకుందాం.

నేనివి చేయగలనా ?

• శతక పద్యాల గొప్పదనం గురించి చెప్పగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచిత పద్యాన్ని చదివి తప్పొప్పులను గుర్తించగలను. – అవును/ కాదు
• శతక కవుల వల్ల సమాజానికి కలిగే మేలు గురించి రాయగలను. – అవును/ కాదు
• శతక పద్యాల్లోని భావాల ఆధారంగా మనం చేయగూడనివి, చేయవలసినవి పట్టిక రూపంలో తయారుచేసి ప్రదర్శించగలను. – అవును/ కాదు

Telangana SCERT 6th Class Telugu Guide Telangana 4th Lesson లేఖ Textbook Questions and Answers.

TS 6th Class Telugu 4th Lesson Questions and Answers Telangana లేఖ

బొమ్మను చూడండి – ఆలోచించండి – మాట్లాడండి. (TextBook Page No.30)

ప్రశ్నలు జవాబులు:

ప్రశ్న 1.
బొమ్మలో ఎవరెవరున్నారు? ఏం చేస్తున్నారు?
జవాబు.
బొమ్మలో తల్లీకూతుళ్ళు ఉన్నారు. కూతురు ఉత్తరం చదువుతుంటే తల్లి వింటున్నది.

ప్రశ్న 2.
ఉత్తరంలో ఏమి ఉండవచ్చు?
జవాబు.
ఉత్తరంలో వారి బంధువుల సమాచారం గురించి ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
మీరెప్పుడైన ఉత్తరాలు రాయడం, చదువడం చేశారా?
జవాబు.
నేను అప్పుడప్పుడు ఉత్తరాలు రాస్తూ ఉండేవాడిని. అలాగే మా బంధువుల నుంచి వచ్చిన ఉత్తరాలను చదువుతుండే వాడిని.

ప్రశ్న 4.
మీ ఊరి గురించి లేదా మీరు చూసిన ప్రాంతం గురించి ఎవరికైనా ఉత్తరాలు రాశారా?
జవాబు.
నేను చూసిన ప్రాంతం గురించి మా తాతగారికి ఉత్తరాలు రాసేవాడిని.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No.33)

ప్రశ్న 1.
శైలజకు తల్లిదండ్రులు ఎట్లాంటి జాగ్రత్తలు చెప్పి ఉంటారో ఊహించి చెప్పండి.
జవాబు.
శైలజకు తల్లిదండ్రులు యాత్రకు కావలసిన సామగ్రి ముందుగానే ‘సిద్ధం చేసుకోమని చెప్పి ఉండవచ్చు. బస్సు ఎక్కేటప్పుడు, దిగేటప్పుడు తొందర పడవద్దని చెప్పి ఉండవచ్చు. నీళ్ళలో దిగడం లాంటి పనులు చేయవద్దని చెప్పి ఉండవచ్చు. ఒంటరిగా ఎటూ వెళ్ళవద్దని చెప్పి ఉండవచ్చు. యాత్రా స్థలంలోని వస్తువులను తాకరాదని చెప్పి ఉండవచ్చు. ఉపాధ్యాయుల సూచనలను పాటించుమని చెప్పి ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
ఇంత గొప్ప నిర్మాణం ఎట్లా కట్టారా! అనడం వెనుక ఆంతర్యం ఏమిటి ?
జవాబు.
ఇంతకుముందు నాగార్జునసాగర్ లాంటి పెద్ద ఆనకట్టను శైలజ చూసి ఉండదు. పెద్ద సముద్రం వలె కనిపించే నీరు, పొడవైన ఆనకట్ట చూస్తే ఆమెకు ఆశ్చర్యం వేసింది. అందుకే ‘ఇంత గొప్ప నిర్మాణం ఎట్లా కట్టారా!’ అని అనుకొన్నది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No.35)

ప్రశ్న 1.
ఆనాటి విగ్రహాలకు శిలలను వాడినారు కదా! మరి ఈ రోజుల్లో విగ్రహాల తయారీకి వేటిని వాడుతున్నారు ?
జవాబు.
ఈ రోజుల్లో విగ్రహాల తయారీకి ప్లాస్టర్ ఆఫ్ పారిస్ వాడుతున్నారు. అలాగే సిమెంటు విగ్రహాలు, పోత విగ్రహాలు, పంచలోహ విగ్రహాలు తయారు చేస్తున్నారు. మట్టిని కూడా విగ్రహాల తయారీకి వాడుతున్నారు.

ప్రశ్న 2.
“సింగరేణి కార్మికుల కష్టం మన ఇండ్లకు కాంతిగా మారింది” అంటే మీకేమి అర్థమైంది?
జవాబు.
సింగరేణి కార్మికులు బొగ్గు బావుల నుండి బొగ్గు ఉత్పత్తి చేస్తారు. అప్పుడు బొగ్గు గనులలో వారు పడే శ్రమ అంతా యింతా కాదు. వారు ఎంతో శ్రమపడి బొగ్గును ఉత్పత్తి చేస్తే ఆ బొగ్గుతో విద్యుత్తు తయారవుతుంది. మన ఇండ్లలో వాడుతున్న – విద్యుత్తు దీపాలకాంతి సింగరేణి కార్మికుల కష్ట ఫలితమని నాకు అర్థమయింది.

ఆలోచించండి – చెప్పండి: (TextBook Page No.37)

ప్రశ్న 1.
ప్రాచీన వస్తువులు భద్రపరచడం వల్ల కలిగే ఉపయోగా
జవాబు.
ప్రాచీన వస్తువులు భద్రపరచడం వల్ల ఆయా కాలాల్లో ఏ ఏ వస్తువులను వాడేవారో తెలుసుకోవచ్చు. ఇప్పుడు మనం వాడే వస్తువులకు అప్పటి వస్తువులకు తేడా గ్రహించవచ్చు. ఆనాటి జీవన విధానం, చరిత్ర, సంస్కృతి ఎలాంటిదో కూడా తెలుసుకోవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
మధుర జ్ఞాపకాలను డైరీలలో ఎందుకు రాస్తారు?
జవాబు.
చిన్నప్పటి నుంచి మన జీవితంలో ఎన్నో మధుర సంఘటనలు చోటు చేసుకుంటాయి. అవన్నీ పెద్దయిన తరువాత గుర్తుండకపోవచ్చు. అట్లా మరిచిపోకుండా ఉండటానికి, వాటిని తలచుకొని ఆనందించటానికి మధుర జ్ఞాపకాలను డైరీలలో రాస్తారు.

ప్రశ్న 3.
యాత్ర ముగించుకొని ఇంటికి వస్తుంటే శైలజకు ఎందుకు బాధ కలిగియుండవచ్చు?
జవాబు.
శైలజ తన బడి పిల్లలతో వెళ్ళిన విహారయాత్రలో అనేక దర్శనీయ స్థలాలను చూసింది. అవన్నీ ఆమెకు వింతను, వినోదాన్ని కలిగించాయి. ఆ యాత్ర ఇంకొన్ని రోజులుంటే బాగుండునని ఆ అనుకున్నది. అందువల్ల యాత్ర ముగించుకొని ఇంటికి వస్తుంటే శైలజకు బాధ కలిగియుండవచ్చు.

ఇవి చేయండి:

I. విని, అర్థం చేసుకొని, ఆలోచించి మాట్లాడడం.

ప్రశ్న .
హైదరాబాద్, వరంగల్ వంటి దర్శనీయ స్థలాల గురించి తెలుసుకున్నారు కదా! మరి మీ ప్రాంతంలో ఉన్న దర్శనీయ స్థలాల గురించి చెప్పండి.
జవాబు.
మా ప్రాంతంలో గల దర్శనీయ స్థలం ‘భద్రాచలం’. అది ప్రసిద్ధ పుణ్యక్షేత్రం. అక్కడ తానీషా కాలంలో తహశీల్దారుగా పనిచేసిన కంచర్ల గోపన్న సీతారాముల గుడిని కట్టించాడు. ఆయననే ‘భక్త రామదాసు’ అంటారు. భద్రాచలం గోదావరి నదీ తీరాన ఉన్నది. భద్రాచలం పట్టణంలో ప్రవేశించడానికి ముందు పెద్ద హనుమంతుడి విగ్రహం ఉంది. అది మనల్ని నగరంలోకి రమ్మని పిలుస్తున్నట్లు ఉంటుంది.

II. ధారాళంగా చదువడం అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం:

1. కింది వాక్యాలు చదివి వాటికి సంబంధించిన స్థలాల పేర్లను పాఠంలో వెతికి రాయండి.

అ. ఇంత పెద్ద నిర్మాణం ఎట్లా కట్టారా! అని ఆశ్చర్యం వేసింది.
జవాబు.
నాగార్జునసాగర్

ఆ. తొలి కందపద్యాలు ఇక్కడ శిలపై చెక్కబడి ఉన్నవి.
జవాబు.
బొమ్మలగుట్ట

ఇ. మమ్మల్ని మేము మరిచిపోయి రాజుల కాలంలో ఉన్నమా! అని అనిపించింది.
జవాబు.
వరంగల్

ఈ. అక్కడున్న బొగ్గు బావులను చూసినం.
జవాబు.
సింగరేణి బొగ్గు గనులు

ఉ. అద్భుతమైన వాస్తుకళా నైపుణ్యంతో దీన్ని కట్టారు.
జవాబు.
చార్మినార్

2. కింది లేఖను చదివి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

మందమర్రి,
తేది : x x x x x

పత్రికా సంపాదకునికి,
నమస్కారం !

దేశంలో అడవులు బాగా తగ్గిపోతున్నాయి. బహుళ అంతస్తుల భవన నిర్మాణాల కోసం, రహదారుల విస్తరణ కోసం చెట్లను విచక్షణారహితంగా నరుకుతున్నారు. రాబోయే తరాల శ్రేయస్సు పట్టకుండా పర్యావరణానికి ముప్పుతెస్తున్నారు. దీనివల్ల వర్షాలు సరిగ్గా పడక రైతుల పరిస్థితి నానాటికి దిగజారిపోతున్నది. వృక్షజాలంతో పాటు జంతుజాలం కూడా నశిస్తున్నది. ఈ విధ్వంసాన్ని ఇప్పటికైనా ఆపాలి. పర్యావరణ పరిరక్షణ అనేది మన జీవన విధానంలో భాగం కావాలి.

ఈ విషయంపై పత్రికాముఖంగా ప్రజల్లో చైతన్యం కలిగించాలని కోరుతున్నాను.
కృతజ్ఞతలతో….

ఇట్లు,
ఆర్.వెంకట్.

అ. లేఖను ఎవరు, ఎక్కడి నుంచి రాశారు?
జవాబు.
లేఖను వెంకట్, మందమర్రి నుంచి రాశాడు.

ఆ. రైతుల పరిస్థితి దిగజారడానికి ముఖ్య కారణం ఏమిటి?
జవాబు.
వర్షాలు సరిగ్గా పడకపోవడం.

ఇ. చెట్లను ఎందుకు నరికివేస్తున్నారు?
జవాబు.
బహుళ అంతస్తుల భవన నిర్మాణాల కోసం, రహదారుల విస్తరణ కోసం చెట్లను నరికివేస్తున్నారు.

ఈ. పర్యావరణ పరిరక్షణ కోసం మనమేం చేయాలి?
జవాబు.
పర్యావరణ పరిరక్షణ అనేది మన జీవన విధానంలో భాగమని ప్రజల్లో చైతన్యం కలిగించాలి.

III. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ. ఉత్తరాల ద్వారానే కాకుండా నేటి కాలంలో సమాచారాన్ని పంపడానికి వేటిని ఉపయోగిస్తున్నారు?
జవాబు.
ఉత్తరాల ద్వారానే కాకుండా నేటి కాలంలో సమాచారాన్ని పంపడానికి టెలిఫోన్లను, సెల్ఫోన్లను ఉపయోగిస్తున్నారు. కంప్యూటర్లలో ఇంటర్నెట్ ద్వారా క్షణాల్లో సమాచారాన్ని పంపిస్తున్నారు. ఈ-మెయిల్, ఫ్యాక్స్ వంటివి వాడుతున్నారు. బ్లాగులు, ట్విట్టర్లు, ఫేస్బుక్లనే విధానాలు ఇంటర్నెట్ ద్వారా ఉపయోగిస్తున్నారు.

ఆ. యాత్రలకు వెళ్ళేటప్పుడు ఏయే జాగ్రత్తలు పాటించాలి?
జవాబు.

1. ప్రక్కనున్న స్నేహితులతో గాని, టీచరుతో గాని చెప్పకుండా ఒంటరిగా ఎక్కడికీ వెళ్ళరాదు.
2. నదుల్లో, సముద్రాల్లో, చెరువుల్లో దిగరాదు.
3. త్వరత్వరగా ప్రదేశాలు చూసి, చెప్పిన సమయానికి మిగిలిన పిల్లలతో కలిసి బస్సు లేక రైలు దగ్గరకు చేరాలి.
4. వస్తువులు దొంగలు దొంగిలించకుండా, జాగ్రత్తపడాలి.
5. ఉపాధ్యాయుల సూచనలు తప్పక పాటించాలి.

ఇ. పురాతన కట్టడాలు, నదులు, దేవాలయాలు మొదలైన వాటిని చూడటానికి పోయినపుడు మనం ఎలా ప్రవర్తించాలి? ఎందుకు?
జవాబు.
పురాతన కట్టడాలు, నదులు, దేవాలయాలు మొదలైన వాటిని చూడటానికి పోయినపుడు మనం చాలా జాగ్రత్తగా ప్రవర్తించాలి. వాటిని తాకకుండా దూరం నుంచే చూడాలి. పురాతన కట్టడాలు శిథిలమై పడిపోయే స్థితిలో ఉంటాయి. కాబట్టి దూరం నుంచే చూడాలి. నదీ ప్రవాహాలలో సుడిగుండాలు ఉంటాయి. కాబట్టి తెలియని చోట నదులలో దిగరాదు. దేవాలయాలు పవిత్రతకు నిలయాలు. వాటి పవిత్రతను కాపాడాలంటే అక్కడి నియమనిబంధనలు పాటించాలి.

ఈ. శైలజ తన స్నేహితురాలుకు రాసిన లేఖను చదివారు కదా! మీరైతే శైలజకు మళ్ళీ ఏమని ఉత్తరం రాస్తారు?
జవాబు.
ముందుగా శైలజకు అభినందనలు తెలియజేస్తాను. నేను చూసిన చారిత్రక స్థలాలను గురించి తెలియజేస్తూ శైలజకు ఉత్తరం రాస్తాను. వాటికి సంబంధించిన ఫోటోలను పంపిస్తాను. ఈసారి ఆమెను కూడా నేను చూసిన చారిత్రక ప్రదేశాలను చూడమని కోరతాను. ఆమె లేఖలో తెలియజేసిన దర్శనీయ స్థలాలను నేను కూడా మా తల్లిదండ్రులతో చూడటానికి వెళ్తానని తెలియజేస్తాను.

2. కింది ప్రశ్నకు పది వాక్యాల్లో జవాబు రాయండి.

ప్రశ్న .
“విజ్ఞానయాత్రల వల్ల విద్యార్థుల్లో విజ్ఞానం పెరుగుతుంది” దీనిని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జవాబు.
విద్యార్థులు పాఠ్య గ్రంథాలలో చదివిన వివిధ అంశాలను విజ్ఞానయాత్రల వల్ల ప్రత్యక్షంగా చూసి విజ్ఞానాన్ని పెంచుకుంటారు. విశేషమైన లోకానుభవం కలుగుతుంది. విద్యార్థులలో ఐకమత్యం, పరస్పర సహకారం, కష్ట సహనం మొదలగు గుణాలు అలవడతాయి. వివిధ ప్రాంతాలలోని జీవన విధానం, భాషలు, వేషధారణ, ఆచార వ్యవహారాలు, సంప్రదాయాలు తెలుస్తాయి.

విజ్ఞానయాత్రల వల్ల- మేధో వికాసం, వ్యక్తిత్వ వికాసం వంటివి సమకూరుతాయి. జాతీయతా భావం, మానవీయ అనుబంధాలు, చరిత్ర, సంస్కృతి, పర్యావరణ శాస్త్ర జ్ఞానం కలుగుతుంది. దేశభక్తి పెంపొందుతుంది. ఈ విధంగా విజ్ఞానయాత్రల వల్ల విద్యార్థుల్లో విజ్ఞానం పెరుగుతుందని చెప్పవచ్చు.

IV. సృజనాత్మకత / ప్రశంస:

మీరు చూసిన యాత్రా విశేషాలను గురించి మీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు.

లేఖ

భద్రాచలం,
X X X X X.

ప్రియమైన స్వప్నకు, శుభాకాంక్షలతో శశిరేఖ వ్రాయునది,

నేను గడచిన సెలవులలో హైదరాబాద్ విహారయాత్ర చేసి వచ్చాను. అక్కడ చూడాల్సిన వింతలు, విశేషాలు చాలా ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా సాలార్జంగ్ మ్యూజియం, పబ్లిక్ గార్డెన్స్, నెహ్రూ జంతు ప్రదర్శనశాల (జూ), చార్మినార్, బిర్లా మందిర్, అసెంబ్లీ హాల్, గోల్కొండ మొదలైనవి చూసి నేను పొందిన ఆనందం అంతా ఇంతా కాదు.

హైదరాబాద్, సికిందరాబాదు జంట నగరాల సౌందర్యాన్ని అందరూ తప్పక చూడవలసిందే. కాబట్టి మన తెలంగాణ రాష్ట్ర ముఖ్య పట్టణమైన హైదరాబాద్ ను నీవు కూడా దర్శించవలసిందిగా కోరుతున్నాను.

ఇట్లు
నీ ప్రియ స్నేహితురాలు,
శశిరేఖ.

చిరునామా :
కె. స్వప్న
6వ తరగతి,
విజ్ఞాన భారతి హైస్కూలు,
చౌటుప్పల్,
నల్గొండ జిల్లా.

V. పదజాల వినియోగం:

1. కింది పదాలు చదువండి. వీటికి అవే అర్థాలు వచ్చే పదాలను రాయండి.

అ. గుడి = __________
జవాబు.
ఆలయం, దేవాలయం

ఆ. ఆనవాళ్ళు = __________
జవాబు.
గుర్తులు

ఇ. ఆనందం = __________
జవాబు.
సంతోషం

ఈ. ప్రథమ = __________
జవాబు.
మొదటి

ఉ. సందర్శించుట = __________
జవాబు.
చూచుట

2. కింది పదాలనుపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ. అనుభూతి –
జవాబు.
ఉప్పొంగుతున్న గోదావరిని చూసినపుడు నేను పొందిన అనుభూతి చెప్పనలవికాదు.

ఆ. ఆకర్షణ –
జవాబు.
మైసూరులోని బృందావన్ గార్డెన్స్ చాలా ఆకర్షణీయంగా ఉన్నాయి.

ఇ. కమ్మగా –
జవాబు.
మా అమ్మ పిండివంటలు కమ్మగా చేస్తుంది.

ఈ. జ్ఞాపకం –
జవాబు.
మా తమ్మునికి జ్ఞాపకశక్తి ఎక్కువ.

ఉ. దర్శనం –
జవాబు.
దైవదర్శనానికి వెళ్ళేటప్పుడు ఖాళీ చేతులతో వెళ్ళరాదు.

ఊ. ప్రాచీనం –
జవాబు.
ప్రాచీన కాలంలో పావురాలతో వార్తలు పంపేవారు.

ఋ. యాత్ర –
జవాబు.
మా మామయ్య ప్రతి సంవత్సరం యాత్రలకు వెళ్తుంటాడు.

ౠ. మహనీయుడు –
జవాబు.
మహనీయుడు ఎందరో మహనీయులు మన భారతదేశ కీర్తిని ప్రపంచ వ్యాప్తం చేశారు.

3. కింది పదాల వరుసను చూడండి. ప్రతి వరుసలో సంబంధం లేని పదాన్ని గుర్తించి సున్నా చుట్టండి.

అ. దుర్గం, కోట, ఖిల్లా, జాగ
జవాబు.
జాగ

ఆ. గుడి, బడి, దేవాలయం, మందిరం
జవాబు.
బడి

ఇ. శిల, రాయి, దండ, బండ
జవాబు.
దండ

ఈ. గాలం, నీరు, జలం, సలిలం
జవాబు.
గాలం

ఉ. కన్ను, నేత్రం, రెప్ప, నయనం
జవాబు.
రెప్ప

VI. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం:

1. మీకు తెలిసిన స్త్రీలింగ, పుంలింగ, నపుంసకలింగ పదాలను రాయండి.

అ. స్త్రీలింగ పదాలు :
జవాబు.
కమల, సీత, సుజాత, గిరిజ

ఆ. పుంలింగ పదాలు
జవాబు.
రాము, గోపి, శశి, మోహన్

ఇ. నపుంసకలింగ పదాలు
జవాబు.
చెట్టు, కప్ప, పులి, కాకి

విభక్తి ప్రత్యయాలు :

కింది వాక్యాలను గమనించండి.

అ. తెలంగాణ సంస్కృతికి, ఉనికికి, బతుకమ్మ పండుగ ప్రతీక.
ఆ. హోళి పండుగను మన దేశంలోనే కాకుండా విదేశాల్లో కూడా జరుపుకుంటారు.
ఇ. పీర్లను ఇత్తడితో, వెండితో తయారుచేస్తారు.
ఈ. వాణి పూజ కొరకు పూలను కోసింది.
ఉ. కృత్రిమమైన రంగులు చల్లుకోవడం వల్ల అనారోగ్యం పాలవుతాం.

పై వాక్యాల్లో గీత గీసిన అక్షరాన్ని లేదా పదాన్ని తొలగించి చదువండి.
ఉదా : పీర్ల ఇత్తడి వెండి తయారుచేస్తారు.
పై వాక్యంలో పదాల మధ్య సంబంధం సరిగా లేనట్టుగా అనిపిస్తున్నది. ‘పీర్ల ఇత్తడి వెండి’ అనే వాక్యం ఉండదు. ఇప్పుడు ను, తో అనే ప్రత్యయాలను ఉపయోగించి చదువండి.
“పీర్లను ఇత్తడితో, వెండితో తయారుచేస్తారు”. ఇట్లా పదాల మధ్య అర్థ సంబంధాన్ని ఏర్పరచడానికి ఉపయోగించే వాటిని “విభక్తి ప్రత్యయాలు” అంటారు.

విభక్తి ప్రత్యయాలు:

ప్రత్యయాలు	విభక్తులు
అ. డు, ము, వు, లు	ప్రథమా విభక్తి
ఆ. ని(న్), ను(న్), ల(న్), కూర్చి, గురించి	ద్వితీయా విభక్తి
ఇ. చేత(న్), చే(న్), తోడ(న్), తో(న్)	తృతీయా విభక్తి
ఈ. కొఱకు(న్), కై (కోసం)	చతుర్థీ విభక్తి
ఉ. వలన(న్), కంటె(న్), పట్టి	పంచమీ విభక్తి
ఊ. కి(న్), కు(న్), యొక్క, లో(న్), లోపల(న్)	షష్ఠీ విభక్తి
ఋ. అందు(న్), న(న్)	సప్తమీ విభక్తి
ౠ. ఓ, ఓరి, ఓయి, ఓసి	సంబోధన ప్రథమా విభక్తి

2. పాఠంలోని 5, 6, 7 పేరాలు చదివి వివిధ విభక్తులున్న పదాలను వెతికి రాయండి.
జవాబు.
5వ పేరా : రామప్ప దేవాలయం …………….. పోయినం.
1) గుడిని → ‘ని’ – ద్వితీయా విభక్తి
2) నాకు → ‘కు’ – షష్ఠీ విభక్తి
3) చెరువుకు → ‘కు’ – షష్ఠీ విభక్తి
4) బొమ్మల గుట్టకు → ‘కు’ – షష్ఠీ విభక్తి
5) గణపతి దేవుని → ‘ని’ – ద్వితీయా విభక్తి
6) రేచర్ల రుద్రుడు → ‘డు’ – ప్రథమా విభక్తి

6వ పేరా: తెలుగు భాషకు …………….. పోయినం.

1) భాషకు → ‘కు’ – షష్ఠీ విభక్తి
2) కీర్తి ప్రతిష్ఠలను → ‘ను’ – ద్వితీయా విభక్తి
3) అందరికీ → ‘కీ’ – షష్ఠీ విభక్తి
4) జనవల్లభుడు → ‘డు’ – ప్రథమా విభక్తి
5) బొగ్గుబావులను → ‘ను’ – ద్వితీయా విభక్తి
6) గోదావరిలో → ‘లో’ – షష్ఠీ విభక్తి
7) ఇసుక రేణువులతో → ‘తో’ – తృతీయా విభక్తి
8) హైదరాబాదుకు → ‘కు’ – షష్ఠీ విభక్తి

7వ పేరా : ఎప్పటి నుంచో …………………. ఎగురవేసిండు.

1) చార్మినార్కు→ ‘కు’ – షష్ఠీ విభక్తి
2) నైపుణ్యంతో → ‘తో’ – తృతీయా విభక్తి
3) గాలిలో → ‘లో’ – షష్ఠీ విభక్తి
4) దుకాణాలతో → ‘తో’ – తృతీయా విభక్తి
5) మ్యూజియానికి → ‘కి’ – షష్ఠీ విభక్తి
6) వస్తువులను → ‘ను’ – ద్వితీయా విభక్తి
7) పుస్తకాలలో → ‘లో’ – షష్ఠీ విభక్తి
8) కోటకు → ‘కు’ – షష్ఠీ విభక్తి
9) పై భాగానికి → ‘కి’ – షష్ఠీ విభక్తి
10) జాతీయ జెండాను → ‘ను’ – ద్వితీయా విభక్తి

“ప్రాజెక్టు పని:

ప్రశ్న .
పాఠంలో రామప్పగుడి, గద్వాల కోట, వరంగల్ కోట, చార్మినార్, సాలార్ జంగ్ మ్యూజియం మొదలైన వాటి గురించి కొన్ని విషయాలు తెలుసుకున్నారు కదా ! వీటిలో ఏదైనా ఒకదాని గురించి పూర్తి వివరాలు సేకరించండి. నివేదిక రాసి, చదివి వినిపించండి.
జవాబు.
గోలకొండ కోట : గోలకొండ కోటను కట్టేటప్పుడు నైసర్గిక పరిస్థితులను, సౌకర్యాలను దృష్టిలో పెట్టుకొని కట్టారు. గోల్కొండ కోటకు చుట్టూ ప్రహరీ గోడవలె ఎత్తైన తిప్పలు, చిన్న కొండలు ఉన్నాయి. శత్రుసైన్యాలు రావాలంటే ఆ కొండలెక్కి రావాలి. అందువల్ల వారి కోటలోని వారికి రెండు మూడు మైళ్ళ దూరంలో ఉండగానే కనిపిస్తారు. దీనివల్ల కోటలోనివారు శత్రువులను ఎదుర్కోడానికి వీలవుతుంది.

గోలకొండ కోటకు రెండు ప్రాకారాలున్నాయి. మొదటి ప్రాకారం గోలకొండ అంతాచుట్టి ఉంటుంది. కోటద్వారం వద్ద దారి చక్కగా ఉండక వంకరటింకరగా ఉంటుంది. ద్వారానికి ఎదురుగా అడ్డగోడ ఉంటుంది. ప్రక్కలదారులు ఉన్నాయి. శత్రువులు ఒక్కసారిగా ప్రవేశించడానికి వీలులేకుండా ఉంటుంది. కోటలో దారికి రెండువైపులా ఫిరంగి గుండ్లు చిన్నిచిన్ని గుట్టలుగా పేర్చబడి ఉంటాయి. గోలకొండ పై భాగంలో కొండపైన నవాబు దర్బారు చేయడానికి ఒక మేడ కట్టబడి ఉంది. కోటలో ముఖద్వారం వద్ద మధ్యలో నిలబడి చప్పట్లు కొడితే ఆ చప్పుడు కోట పై భాగానికి వినిపిస్తుంది.

TS 6th Class Telugu 4th Lesson Important Questions లేఖ

I. ధారాళంగా చదువడం – అర్థం చేసుకొని, ప్రతిస్పందించడం.

1. కింది పద్యం చదువండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

రాజు చేతి కత్తి రక్తంబు వర్షించు
సుకవి చేతి కలము సుధలు కురియు
అతడేల గలుగు యావత్ప్రపంచంబు
నీతడేల గలుగు ఇహము పరము

ప్రశ్నలు – జవాబులు :

ప్రశ్న 1.
రాజు చేతి కత్తి దేన్ని వర్షిస్తుంది ?
జవాబు.
రాజు చేతి కత్తి రక్తాన్ని వర్షిస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
సుధలు కురిపించేది ఏది ?
జవాబు.
సుకవి చేతికలము సుధలు కురిపిస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
ఇహము పరము ఏలేది ఎవరు.
జవాబు.
సుకవి ఇహము పరములను ఏలుతాడు.

ప్రశ్న 4.
రాజు దేనిని పరిపాలిస్తాడు ?
జవాబు.
రాజు యావత్ప్రపంచాన్ని పరిపాలిస్తాడు.

ప్రశ్న 5.
ఈ పద్యానికి ఒక శీర్షిక సూచించండి.
జవాబు.
రాజు – కవి

2. కింది పేరా చదువండి. ఐదు ప్రశ్నలు తయారుచేయండి.

సమాజంలో కుటుంబమే అత్యంత కీలకమైనది. ప్రప్రథమ సమూహం పరివారమే వ్యక్తి సమాజంలో ఒంటరిగా మనజాలడు. కుటుంబంలో తాను మమేకమై జీవించడం ద్వారా ఆనందాన్ని పొందుతాడు. అందుకే పుట్టుకతో మనిషికి కుటుంబంలో విడదీయలేని అనుబంధం ఏర్పడుతుంది. పోషణ, భద్రత కల్పించడం కుటుంబ వ్యవస్థలో మౌలికాంశాలు.

జవాబులు :
1. సమాజంలో అత్యంత కీలకమైనది ఏది ?
2. వ్యక్తి సమాజంలో ఎలా మనలేడు ?.
3. వ్యక్తి ఆనందాన్ని ఎలా పొందుతాడు ?
4. పుట్టుకతోనే మనిషికి ఎవరితో విడదీయలేని బంధం ఏర్పడుతుంది ?
5. కుటుంబ వ్యవస్థలోని మౌలికాంశాలు ఏవి ?

II. స్వీయరచన.

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) విహారయాత్రకు వెళ్ళిన శైలజ మొదటిసారిగా చూసిన ప్రాంతమేది ? అక్కడ ఏమేం చూశారు ?
జవాబు.
విహారయాత్రకు వెళ్ళిన శైలజ మొదటిసారిగా చూసిన ప్రాంతం నాగార్జునసాగర్ జలాశయం చాలా పెద్దది, నాగార్జునసాగర్ డ్యాం కూడా చాలా పెద్దది. స్టీమర్లో నాగార్జునసాగర్లో తిరిగారు. అద్భుతమైన ప్రకృతి అందాలున్నాయి. నాగార్జున కొండపైన చక్కని పార్కు చూశారు. ఆ పార్కులో చాలా రకాల పూల మొక్కలున్నాయి. బౌద్ధుల స్తూపాలు కూడా చూశారు. నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయం చూశారు. మ్యూజియంలో బౌద్ధమతానికి చెందిన ఎన్నో కళాఖండాలను, వస్తువులను చూశారు.

ఆ) హనుమకొండ గురించి రాయండి.
జవాబు.
హనుమకొండలో వేయిస్తంభాల గుడి ఉంది. దానిలో కొన్ని స్తంభాలు శిథిలమయ్యాయి. కొన్ని మాత్రమే మిగిలాయి. అక్కడ పెద్ద నంది విగ్రహం ఉంది. అక్కడ శివలింగం ఉంది. భద్రకాళి గుడి కూడా ఉంది.

ఇ) మీకు తెలిసిన ఒక కోట గురించి రాయండి.
జవాబు.
మాకు తెలిసిన కోట వరంగల్లు కోట. అక్కడ స్వయంభూ దేవాలయం ఉంది. ఖుష్ మహల్ ఉంది. నాట్య మండపం ఉంది. శిలాశాసనాలున్నాయి. రాతి శిల్పాలు చాలా బాగుంటాయి. అక్కడ కాకతీయ చక్రవర్తులు ఉండేవారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర చిహ్నం ‘శిలాతోరణం’ అక్కడ ఉంది.

2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) శైలజ తన స్నేహితురాలికెందుకు ఉత్తరం రాసింది.
జవాబు.
శైలజ తన యాత్రా విశేషాలతో స్నేహితురాలికి ఉత్తరం రాసింది. తన ఆనందాన్ని స్నేహితురాలితో పంచుకొనేందుకు ఉత్తరం రాసింది. విహారయాత్రలో చూసిన నాగార్జునసాగర్ చాలా నచ్చింది. హనుమకొండ కూడా నచ్చింది. వరంగల్ కోట చూసినపుడు అయితే రాజుల కాలానికి వెళ్ళినట్లు భావించింది. రామప్ప చెరువు చూసింది. బొమ్మల గట్టు చూసింది. హైదరాబాదులో మ్యూజియం, గోలకొండ కోట, హుస్సేన్ సాగర్ మొదలైనవి చూసింది. ఇవన్నీ తన స్నేహితురాలు లలితతో కలిసిచూస్తే చాలా ఆనందం కలిగేది. అది కుదురలేదు. అందుకే విశేషాలన్నీ పూసగుచ్చినట్లు ఉత్తరం రాసింది.

ఆ) శైలజ లేఖలోని సారాంశమేమిటి ?
జవాబు.
శైలజ బతుకమ్మ పండుగ సెలవుల్లో విహారయాత్రకు వెళ్ళింది.

నాగార్జునసాగర్ ఆనకట్ట చూసింది. నాగార్జునసాగర్ జలాశయం చూసింది. ఆనకట్ట, కొండపై పార్కు చూసింది. చాలా ఆనందించింది. బౌద్ధస్తూపాలు, విశ్వవిద్యాలయం, మ్యూజియం చూసింది. అన్నీ చాలా బాగా నచ్చాయి. అక్కడి నుండి వరంగల్లు బయల్దేరారు.

హనుమకొండలో వేయిస్తంభాల గుడి చూశారు. నంది విగ్రహం, శివలింగం చూశారు. వరంగల్లు కోటలో శిలాశాసనాలు, స్వయంభూ దేవాలయం, ఖుష్ మహల్ మొదలైనవి చూశారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర చిహ్నం ‘శిలాతోరణం’ కూడా ఇక్కడ చూశారు.

బొమ్మల గుట్టలో తొలికంద పద్యాలున్న శిలలు చూశారు. సింగరేణి బొగ్గుగనులు చూశారు.
హైదరాబాద్ లో చార్మినార్, మ్యూజియం, హుస్సేన్నాగర్, గోల్కొండ కోట చూశారు. మహబూబ్ నగర్ జిల్లాలో గద్వాల్ కోట చూశారు. పాలమూరు జిల్లాలో పిల్లల మర్రి, మ్యూజియం, జింకల పార్కు మొదలైనవి చూశారు. యాత్ర ఇంకా కొన్ని రోజులుంటే బాగుండునని శైలజకు అనిపించింది.

III. సృజనాత్మకత / ప్రశంస:

ప్రశ్న 1.
విద్యార్థుల విహారయాత్రలను ప్రోత్సహిస్తూ ఒక కరపత్రం తయారుచేయండి.
జవాబు.

విహారయాత్రలు
చిన్నారులారా ! భావి భారత పౌరుల్లారా !

తరగతి గదిలో నాలుగు గోడల మధ్య నేర్చుకొనేది ధియరీ మాత్రమే, జ్ఞానాన్ని వినియోగించడానికి విహారయాత్రలు చేయాలి. పుస్తకాలలో చదువుకొన్నవి చూసి, తెలుసుకోవచ్చు. తెలియనివి సార్లను అడిగి తెలుసుకోవచ్చు. ఎన్నో వింతలు విశేషాలు తెలుస్తాయి. సార్లు చెప్పినట్లు విని, అలాగే నడుచుకోవాలి. విహారయాత్రలు చేయండి. విజ్ఞానం పెంచుకోండి.

ఇట్లు,
విద్యార్థి సంఘం.

IV. భాషాంశాలు:

ప్రకృతి – వికృతులు:

ప్రకృతి – వికృతి
యాత్ర – జాతర
ఆశ్చర్యం – అచ్చెరువు
అద్భుతం – అబ్బురం
పద్యం – పద్దెం
నిద్ర – నిదుర
ప్రయాణం – పయనం
చిహ్నం – చిన్నె
భృంగారం – బంగారం
స్నానం – తానం
ప్రాంతం – పొంత
సింహం – సింగం
సంతోషం – సంతసం
సముద్రం – సంద్రం
స్తంభం – కంబం
రాత్రి – రాతిరి, రేతిరి
పుస్తకం – పొత్తం

వ్యతిరేకపదాలు:

మంచి x చెడు
కింద x పైన
పొడవు x పొట్టి
అక్కడ x ఇక్కడ
కీర్తి x అపకీర్తి
సంతోషం x దుఃఖం
సాయంత్రం x ఉదయం
లోపల x బయట
ఎత్తు x పల్లం
శత్రువు x మిత్రుడు
చీకటి x వెలుగు
శాంతి x అశాంతి
ఆనందం x విచారం
పెద్ద x చిన్న

సంధులు:

ముచ్చట్లాడుకొని = ముచ్చట్లు + ఆడుకొని – ఉత్వసంధి
అందమైన = అందము + ఐన – ఉత్వసంధి
మేమందరం = మేము + అందరం – ఉత్వసంధి
అద్భుతమైన = అద్భుతము + ఐన – ఉత్వసంధి
ఎత్తైన = ఎత్తు + ఐన – ఉత్వసంధి
ఇక్కడున్న = ఇక్కడ + ఉన్న – ఉత్వసంధి
అక్కడున్న = అక్కడ + ఉన్న – అత్వసంధి
దేవాలయం = దేవ + ఆలయం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
విద్యాలయం = విద్యా + ఆలయం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
శతాబ్దం = శత + అబ్దం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
నిమజ్జనోత్సవం = నిమజ్జన + ఉత్సవం – గుణసంధి

సమాసాలు:

సమాసపదం	విగ్రహ వాక్యం	సమాస నామం
అమ్మానాయినలు	అమ్మా, నాయినా	ద్వంద్వ సమాసం
విహారయాత్ర	విహారం కొరకు యాత్ర	చతుర్థీ తత్పురుష సమాసం
వేయి స్తంభాలు	వేయి సంఖ్య గల స్తంభాలు	ద్విగు సమాసం
శిలా తోరణం	శిలలతో తోరణం	తృతీయ తత్పురుష సమాసం
కోటి లింగాలు	కోటి సంఖ్య గల లింగాలు	ద్విగు సమాసం
నిమజ్జనోత్సవం	నిమజ్జనం కొరకు ఉత్సవం	చతుర్థీ తత్పురుష సమాసం
ఇసుక రేణువులు	ఇసుక యొక్క రేణువులు	షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
వాస్తుకళా నైపుణ్యం	వాస్తుకళ యందు నైపుణ్యం	సప్తమీ తత్పురుష సమాసం

వ్యాకరణాంశాలు:

పర్యాయపదాలు రాయండి / గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
గోలకొండ కోట అద్భుతంగా నిర్మించారు. ( )
అ) వింత; సొంత
ఆ) సొంత, ఆశ్చర్యం
ఇ) వింత, ఆశ్చర్యం
ఈ) ఏదీకాదు
జవాబు.
ఇ) వింత, ఆశ్చర్యం

ప్రశ్న 2.
భారతీయ శిల్పసంపదను విదేశీయులు ధ్వంసం చేశారు. ( )
అ) నాశనం, అందం
ఆ) అందం, రూపుమాపు
ఇ) బాగా అందం
ఈ) రూపుమాపు, నాశనం
జవాబు.
ఈ) రూపుమాపు, నాశనం

ప్రశ్న 3.
దేశంలో అడవులు బాగా తగ్గిపోతున్నాయి. ( )
అ) అటవి, అటక
ఆ) అరణ్యం, విపినం
ఇ) కాన, కనుక
ఈ) ఏదీకాదు
జవాబు.
ఆ) అరణ్యం, విపినం

నానార్థాలు :

ప్రశ్న 1.
ఉత్తరము : __________
జవాబు.
జాబు, ఒక దిక్కు, సమాధానం

ప్రశ్న 2.
యాత్ర : __________
జవాబు.
పోవుట, జాతర, ఉత్సవం, మార్గం

ప్రశ్న 3.
నిమజ్జనం : __________
జవాబు.
మునక, స్నానం

భాషాభాగాలు:

ప్రశ్న 1.
రవి సినిమాకి వెళ్ళాడు.
జవాబు.
క్రియ

ప్రశ్న 2.
కోకిల నలుపు.
జవాబు.
విశేషణం

ప్రశ్న 3.
ఆహా! ఆమె ఎంత అందముగా ఉన్నది.
జవాబు.
అవ్యయం

వాక్యాలు :

ప్రశ్న 1.
విద్యార్థులు విజ్ఞానయాత్రలు చేశారు. లోకానుభవం పొందారు – సంక్లిష్ట వాక్యం
జవాబు.
విద్యార్థులు విజ్ఞాన యాత్రలు చేసి, లోకానుభవం పొందారు.

ప్రశ్న 2.
నదిలో దిగారు. స్నానాలు చేశారు – సంక్లిష్ట వాక్యం
జవాబు.
నదిలో దిగి, స్నానాలు చేశారు. `

ప్రశ్న 3.
రవి బడికి వెళ్ళాడు. రాజు బడికి వెళ్ళాడు – సంక్లిష్ట వాక్యం
జవాబు. రవి మరియు రాజు బడికి వెళ్ళారు – సంయుక్త వాక్యం

కింది వానిని గుర్తించండి.

ప్రశ్న 1.
హోళి, ప్రతీక, స్త్రీ, గాలం – దీర్ఘాక్షరాలేవి ?
జవాబు.
హో, తీ, స్త్రీ, గా

ప్రశ్న 2.
జాలి, సీత, కాకి, రాము – హ్రస్వాక్షరాలేవి ?
జవాబు.
లి, త, కి, ము

ప్రశ్న 3.
కమల, కాకి, సుజాత, శశి – పరుషాలతో మొదలయ్యే పదాలేవి ?
జవాబు.
కమల, కాకి

ప్రశ్న 4.
గిరిజ, కప్ప, జానకి, పులి – సరళాలతో మొదలయ్యే పదాలేవి ?
జవాబు.
గిరిజ, జానకి

ప్రశ్న 5.
దేశ విదేశాలు తిరిగారు. – బహువచన పదమేది ?
జవాబు.
విదేశాలు

ప్రశ్న 6.
వరి కుప్పకు కాపలా ఎవరు ? – గీత గీసిన వాక్యం ఏ వచనం ?
జవాబు.
ఏకవచనం

క్రియలు :

ప్రశ్న 1.
రవి బడికి వెళ్ళి చదువుకున్నాడు – ఏ క్రియ ?
జవాబు.
అసమాపక క్రియ

ప్రశ్న 2.
రాజు పద్యం చెప్పాడు. – ఏ క్రియ ?
జవాబు.
సమాపక క్రియ

పదాలు – అర్థాలు:

I.
సంబురం = ఆనందం
ముచ్చట్లాడుకొని = మాట్లాడుకొని
పులకరించు = గగుర్పొడుచు
తుంపరలు = గాలిచేత చెదరిపడు నీటిబొట్లు
అవశేషం = మిగిలి ఉన్న
స్థూపాలు = మట్టి మొదలగు వాని దిబ్బలు
మ్యూజియం = వస్తు ప్రదర్శనశాల
కళాఖండాలు = శిల్ప భాగాలు

II.
శిథిలం = జీర్ణమైనది
అద్భుతం = ఆశ్చర్యకరం, వింత
శిలాశాసనాలు = రాళ్ళయందు చెక్కబడిన వృత్తాంతాలు
గొంగళి = కంబళి
అనుభూతి = అనుభవం
ధన్యవాదము = వందనములర్పించుట

III.
నిర్మూలనకు = రూపుమాపుటకు
వాస్తువు = వాస్తు శాస్త్రం
నైపుణ్యం = నేర్పరితనం
వేడుక = సంతోషం (పండుగ వలె జరుపుకోవడం)
నిమజ్జనం = స్నానం
చూపరులను = చూసేవారిని
ఆకట్టుకొను = ఆకర్షించు

పాఠం / ఉద్దేశం:

లేఖా రచనను పరిచయం చేస్తూ తెలంగాణలోని ప్రముఖ దర్శనీయ స్థలాలను గురించి తెలియజేయడమే ఈ పాఠం ఉద్దేశం.

పాఠ్యభాగ వివరాలు:

ఈ పాఠం ‘లేఖారచన’ ప్రక్రియకు చెందినది. లేఖలో విషయం ప్రధానం. ఇది వచనరూపంలో ఉంటుంది. లేఖల్లో వ్యక్తిగత లేఖలు, కార్యాలయ లేఖలు, వ్యాపార లేఖలు, పత్రికలకు లేఖలు తదితర భేదాలుంటాయి.

ప్రవేశిక:

వివిధ ప్రాంతాల సందర్శన మానవ మేధోవికాసానికి బాటలు వేస్తుంది. మానసిక చైతన్యాన్ని కల్గిస్తుంది. చారిత్రక స్థలాలు దర్శించడం వల్ల ఆనాటి జీవన విధానం, సామాజిక స్థితిగతులు, చరిత్ర, సంస్కృతి మొదలైన వాటి గురించి మనకు తెలుస్తుంది. అందువల్ల అట్లాంటి స్థలాల గురించి తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం ఉన్నది. తెలంగాణలో అనేక దర్శనీయ స్థలాలు ఉన్నాయి. వాటిలో నాగార్జునసాగర్, వరంగల్, హైదరాబాద్ మొదలైన స్థలాల గురించి తెలుసుకోవడానికి లేఖారూపంలో ఉన్న ఈ పాఠం చదువండి.

నేనివి చేయగలనా?

• దర్శించిన స్థలాల గురించి వివరించగలను. – అవును/ కాదు
• అపరిచిత అంశాన్ని చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయగలను. – అవును/ కాదు
• “యాత్రలు విజ్ఞానాభివృద్ధికి దోహదపడుతాయి” అనే అంశాన్ని సమర్థిస్తూ రాయగలను. – అవును/ కాదు
• నేను చూసిన యాత్రా విశేషాలను వివరిస్తూ మిత్రునికి లేఖ రాయగలను. – అవును/ కాదు