Telangana SCERT 8th Class Hindi Study Material Telangana Pdf 7th Lesson त्यौहारों का देश Textbook Questions and Answers.
TS 8th Class Hindi 7th Lesson Questions and Answers Telangana त्यौहारों का देश
प्रश्न : (ప్రశ్నలు) :
प्रश्न 1.
चित्र में क्या-क्या दिखायी दे रहे हैं ?
(చిత్రంలో ఏమి కనబడుచున్నవి ?)
उत्तर :
चित्र में मंदिर, मसजिद, गिरिजाघर, शांताक्लाज, दो बच्चे, गले मिलनेवाले मुसलमान भाई औरतें, हरिदास, बैल, घर दिखाई दे रहे हैं।
చిత్రంలో దేవాలయం, మసీదు, చర్చి, శాంతాక్లాజ్(క్రిస్మస్ తాత), ఇద్దరు పిల్లలు, స్నేహితులుగా ముస్లిం సోదరులు, స్త్రీలు, హరిదాసు, ఎద్దులు, ఇల్లు మొదలైనవి కనబడుచున్నవి.
प्रश्न 2.
बे एक-दूसरे से क्या कह रहे होंगे ?
(వారు ఒకరకొకరు ఏమి చెప్పుకుంటున్నారు?)
उत्तर :
वे एक-दूसरे से त्योहार की सुभकामनाएँ बता रहे होंगे।
వారు ఓకరి కొకరు పండుగ శుభాకాంక్షలు చెప్పుకొనుచున్నారు.
प्रश्न 3.
त्यौहारों का हमारे जीवन में क्या महत्व है ?
(పండుగలకు మన జీవితంలో ఏ ప్రాముఖ్యత ఉంది?)
उत्तर :
त्यौहारों का हमारे जीवन में बड़ा महत्त्व है। नित्य की निरसता और ऊब समाप्त हो जाती है। एकता की भावना बढ़ती है। सब में सक्रियता बढ़ती है। हमारी सांस्कृतिक विशेषताएँ अगली पीढ़ी तक पहुँचती है।
పండుగలకు మన జీవితంలో ఎంతో ప్రాధాన్యత ఉన్నది. రోజువారీ ఉండే విసుగు, నిరసత్వము నుండి దూరమౌతాము. ఐకమత్య భావన పెరుగుతుంది. మనలో క్రియాశీలత పెరుగుతుంది. మన సాంస్కృతిక ప్రత్యేకతలు తరువాత తరం వారికి కూడా అందించబడతాయి.
सुनो-बोलो (వినండి – చెప్పండి) :
प्रश्न 1.
पाठ में दिये गये चित्रों के बारे में बातचीत कीजिए।
(పాఠంలోని చిత్రాల్ని గురించి చర్చించండి)
उत्तर :
पाठ में राखी, स्वतंत्रता दिवस, दीवाली, ईद, क्रिसमस पर्वों के चित्र दिए हैं। इन पत्रों के द्वारा विभिन्न धार्मिक त्योहारों के बारे में, राष्ट्रीय त्योहार के बारे में हमें पता चलेगा। त्योहार का मतलब खुशियाँ ही खुशियाँ है। उस दिन हमारे लिए छुट्टी दी जाती है। इन चित्रों को देखने पर ऐसा लगता है कि मनों सभी त्योहार एक साथ आये हैं, बड़े सुंदर ढंग से चित्र अंकित हैं।
పాఠంలో రాఖీ, స్వాతంత్యదినోత్సవం, దీపావళి, ఈద్, క్రిస్మస్ పండుగల చిత్రాలున్నాయి. విభిన్నమైన ధార్మిక పండుగల గురించి, జాతీయ పండుగల గురించి మనకు ఈ చిత్రాల ద్వారా తెలుస్తుంది. పండుగలంటే సంతోషాలే సంతోషాలు. ఆ రోజున మనకు సెలవు ఇవ్వబడుతుంది. ఈ చిత్రాలను చూసినప్పుడు అన్ని పండుగలు ఒక్కసారే వచ్చిసట్లు అనిపిస్తాయి. చాలా అందంగా ఈ చిత్రాలను ముద్రించారు.
प्रश्न 2.
कविता का शीर्षक आपको कैसा लगा और क्यों ?
(కవిత శీర్షిక నీకు ఎలా అనిపించింది ? ఎందుకు అలా అనిపించింది ?)
उत्तर :
कविता का शीर्षक ‘त्योहारों का देश’ मुझे अच्छा लगा। क्योंकि हमारे देश में विभिन्न धर्मों के अनेक पर्व मनाये जाते हैं. हर दिन कोई-न-कोई पर्व आता ही रहता है। इसलिए यह शीर्षक सही ही मनाते हैं।
కవిత శీర్షిక “పండుగల దేశం” అని పెట్టటం వలన నాకు బాగా నచ్చింది. ఎందువలన అంటే వివిధ మతాలవారు అనేక రకములైన పండుగలు జరుపుకుంటారు. ప్రతతరోజూ ఏదో ఒక పండుగ వస్తూనే ఉంటుంది. ఇందువలన ఈ శీర్షిక పేరు సరిపోయినది.
पढ़ो (చదవండి) :
अ. नीचे दिये गये वाक्यों के भाव बतलाने वाले अंश कविता में पहचानकर उत्तर-पुस्तिका में लिखिए।
(క్రింది వాక్యాలలోని భావం తెలుపు అంశాలను కవిత్వంలో గుర్తించి జవాబు పుస్తకంలో రాయండి.)
प्रश्न 1.
तिरंगा झंडा वीर शहीदों की याद दिलाता है।
उत्तर :
आजादी के दिवस तिरंगा,
घर-घर पर लहराता है।
वीर शहीदों की गाथाएँ,
हमको याद दिलाता है।
प्रश्न 2.
ईद के त्यौहार में भाईचारे का संदेश होता है।
उत्तर :
भाईचारे का संदेशा,
ले ईद मुबारक आती।
मीठी-मीठी खीर, सिवैयाँ,
सबके मन को भातीं।
प्रश्न 3.
बच्चे क्रिसमस त्यौहार के अवसर पर खिलौने प्राप्त करते हैं।
उत्तर :
खेल-खिलौने पाते बच्चे,
क्रिसमस के उपहार।
त्योहारों का देश हमारा,
हमको इससे प्यार।।
आ. नीचे दी गयी पंक्तियाँ पढ़िए।
भारत एक बगीचे के समान है। यहाँ का हर नागरिक मुस्कुराता हुआ फूल है। जिस तरह फूलों से भीनीभीनी सुगंध आती है, उसी तरह हर नागरिक के योगदान से यह बगीचा सुगंधित हो उठता है। यहाँ सभी धर्मों के लोग मिलजुलकर रहते हैं। एक-दूसरे के सुख-दुख में भाग लेते हैं। भारतीय संविधान के कर्णधार डॉ. अंबेड्कर जी का विश्वास था, जात-पाँत रहित सम-समाज से ही देश में सुख और शांति की स्थापना हो सकती है।’ उनके इसी विश्वास का साकार रूप भारतीय त्यौहार है। इन त्यौहारों से भारतीय संस्कृति की गरिमा विश्व का मन मोह लेती है।
अब इन प्रश्नों के उत्तर दीजिए।
प्रश्न 1.
भारत किसके समान है ?
(భారతదేశం దేనితో సమానం ?)
उत्तर :
भारत एक बगीचे के समान है।
(భారతదేశం ఒక తోటలాంటిది.)
प्रश्न 2.
डॉ. अंबेड़कर जी ने क्या कहा था ?
(డాక్టర్ అంబేద్కర్ ఏమి చెప్పారు ?)
उत्तर :
जात-पाँत रहित सम-समाज से ही देश में सुख और शांति की स्थापना हो सकती है।
జాతిమత భేదములేని సమసమాజముతో దేశంలో సుఖశాంతులను స్థాపించాలని చెప్పారు.
प्रश्न 3.
भारतीय त्यौहारों की क्या विशेषता है ?
(భారతీయ పండుగల యొక్క ప్రత్యేకత ఏమిటి ?)
उत्तर :
भारत में सब त्योहार सब धर्मों के लोग मिलजुलकर खुशी से मनाते हैं। यही भारतीय त्योहारों की विशेषता है।
భారతదేశంలో పండుగలన్నీ అన్ని మతాల ప్రజలు కలిసి మెలిసి సంతోషంతో జరుపుకుంటారు. ఇదే భారతీయ పండుగల యొక్క ప్రత్యేకత.
लिखो (రాయండి) :
अ. नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर लिखिए।
प्रश्न 1.
किसी धार्मिक त्यौहार के बारे में लिखिए।
(ఏదైనా పండుగ గురించి రాయండి.)
उत्तर :
दशहरा हिन्दुओं का प्रमुख त्योहार है। यह त्योहार दस दिन मनाया जाता है। महालक्ष्मी, महासरस्वती, दुर्गा, काली इस तरह नव दुर्गाओं की पूजा की जाती है।
దసరా హిందువుల ముఖ్రమైన పండుగ. ఇది పదిరోజుల పండుగ. మహాలక్ష్మి, మహాసరస్వతి, దుర్గా, కాళీ ఇలా నవదుర్గలను పూజిస్తారు.
प्रश्न 2.
15 अगस्त के बारे में तुम क्या जानते हो?
(ఆగష్టు 15 గూర్చి నీకేమి తెలియును?)
उत्तर :
15 अगस्त प्रमुख राष्ट्रीय पर्व है। कई सालों के स्वतंत्रता संग्राम के बाद अनेक देशभक्तों के बलिदान से हमें सन् 1947 में 15 अगस्त को आज़ादी मिली। इसकी याद में हम हर साल 15 अगस्त को स्वतंत्रता दिवस मनाते हैं। उस दिन कोने-कोने में हमारा तिरंगा फहराया जाता है। जात-प्राँत, ऊँच-नीच, अमीरगरीब के भेद-भाव के बिना सब लोग खुशियाँ मनाते हैं और मिठाइयाँ बाँट लेते हैं।
ఆగష్టు 15, జాతీయ పండుగ. చాలా సంవత్సరాల సుదీర్ఘ స్వాతంత్ర్య పోరాటం తరువాత దేశ భక్తుల త్యాగ ఫలితంగా ఆగష్టు 15, 1947న స్వాతంత్య్రం లభించింది. దీని గుర్తుగా మనం ప్రతి సంవత్సరం ఆగష్టు 15న స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం జరుపుకుంటాం. ఆ రోజున దేశమంతటా జాతీయు జండాను ఎగురవేస్తారు. జాతి, కుల, మత, వర్ణ, వర్గ విభేదాలు లేకుండా అందరమూ దీనిని జరుపుకుంటాం. మిఠాయిలు పంచుకుంటాం.
आ. इस कविता का सारांश दस पंक्तियों में लिखिए।
उत्तर :
श्रावण मास की पूर्णिमा के दिन लोग रक्षाबंधन मनाते हैं। उस दिन बहिन अपने भाई को राखी बाँध कर फूला नहीं समाती। हर साल 15 अगस्त के दिन घर-घर पर झंडा फहरा कर स्वतंत्रता दिबस मनाते हैं। फिर उन वीर शहीदों के बलिदानों को याद करते हैं।
हम दशहरा बड़ी धूमधाम से मनाते हैं। इस अवसर पर कई तमाशा खेल दिखाते हैं। दीपावली के दिन लोग घरों को दीपों से सजाते हैं। छोटे-बड़े सब फुलझड़ियाँ और बताशे जलाकर खुशियाँ मनाते हैं। भाईचारे का संदेश देनेवाली ईद मुसलमानों का प्रमुख त्योहार है। लोग इस दिन मीठी-मीठी खीर, सिवैयाँ बनाकर खाते हैं। ईसाइयों का प्रमुख त्योहार क्रिसमस है। लोगों का मानना है कि उस दिन शांताक्लाज से बच्चे खेल-खिलौने पाते हैं। हाँ! भारत सचमुच त्योहारों का देश है। यहाँ हर दिन कोई-न-कोई त्योहार मनाते हैं। इसीलिए हमें यह प्यारा है।
(శావణ పౌర్దమి రోజున మనము రక్షాబంధన్ జరుపుకుంటాం. ఆ రోజు సోదరీమణలు తమ సోదరులక ఎంతో సంతోషంతో రాఖీ కడతారు, ప్రతి సంవత్సరం ఆగష్ట్ 15న దేశమంతటా జాతీయ జండా ఎగురసేసి స్వాతంత్ర్యదినోత్సవాన్ని ఘనంగా జరుపుకుంటాం, ఆ సందర్భంగా త్యాగధనులైన అమరవీరులను గుర్తు చేసుకుంటాం.
దసరా పండుగను మనం ఎంతో ఆడంబరంగా జరుపుకుంటాం. అప్పుడు పగటివేషగాళ్ళు వనోదాన్ని కలిగస్తారు. దీపావళి రోజు అందరూ ఇళ్ళనూ, దుకాణాలను దీపాలతో అలంకరిస్తారు. పిన్నలు, పెద్దలు అందరూ మతాబులు, చిచ్చుబుడ్సు, మొదలైన బాణాసంచా కాలుస్తూ ఎంతో సంతోషంగా ఉంటారు. సోదరఖావాన్ని పెంచే, పంచే ముస్లింల శాంతాక్లాజ్ వచ్చి ఆ రోజున పిల్లలందరిక్ ఐహంమతి ఇస్తాడని వారి నమ్మకం.
నిజంగా భారతదేశం పండుగల దేశం. ఇక్కడ ప్రతిరోజు పండుగే, అందుకే ఈ దేశం మాకు చాలా ఇష్టం.
शबन भंडार :
अ. नीचे दिये गये त्यौहारों के नामों से वाक्य बनाइए।
उत्तर :
1. संक्रांति हिंदुओं का प्रमुख त्योहार है।
2. बैसाखी पंजाबियों के नववर्ष का त्योहार है।
3. रंजान मुसलमानों का त्योहार है।
4. ओणम का त्योहार केरल में मनाया जाता हैं।
5. बुद्ध के जन्म दिन बुद्ध पूर्णिमा हैं।
6. फारसियों के नववर्ष का त्योहार नवरोज़ है।
సంక్రాంతి హిందువుల ముఖ్యమైన పండుగ.
బైసాఖీ పంజాబ్లో నూతన సంవత్సరం.
రంజాన్ ముస్లింల పండుగ.
ఓణం పండుగ కేరళలో జరుపుకుంటారు.
బుద్ధుని యొక్క పుట్టినరోజు బుద్ధ పూర్ణిమ.
పారశీయులు నూతన సంవత్సరం నౌరోజ్ అనే
పేరుతో జరుపుకుంటారు.
आ. हिंदी महीनों के नाम जानें।
- चैत्र (చైత్రం)
- बैशाख (వైశాఖం
- ज्येष्ठ (జ్యేష్ఠం)
- आषाढ़ (ఆషాఢం)
- श्रावण (శ్రావణం)
- भाद्रपद (భాద్రపదం)
- अश्विन (ఆశ్వయుజం)
- कार्तिक (కార్తీకం)
- मार्गशिर (మార్గశిరం)
- पौष (పుష్యం)
- माघ (మాఘం)
- फाल्गुन (ఫాల్గుణం)
सृजनात्मक अभिव्यक्ति :
अ. पाठ में कुछ त्यौहारों के नाम आये हैं, जैसे – राखी, स्वतंत्रता दिवस, दशहरा, दीपावली, ईद और क्रिसमस। अब आप अपने मनपसंद त्यौहार का चित्र बनाओ। उसके बारे में पाँच वाक्य लिखो।
(పాఠంలోని కొన్ని పండుగల పేర్లవచ్చాయి. ఉదా: రాఖీ, స్వతంత్రదినోత్సవం, దసరా, దీపావళి, ఈద్, క్రిస్మస్. ఇప్పుడు మీరు మీ మనస్సుకు నచ్చిన పండుగ చిత్రాన్ని గీయుము.దాని గురించి ఐదు వాక్యాలు రాయుము.)
उत्तर :
1. संक्रांति हिंदुओं का प्रमुख त्योहार है।
సంక్రాంతి హిందువుల ముఖ్యమైన పండుగ.
2. इसे ऋतुप्रधान पर्व भी कहते हैं।
ఇది ఋతుప్రధానమైనది.
3. यह पर्व तीन दिन मनाया जाता है – भोगी, पेद्द् पंडुगा, कनुम
ఈ పండుగ మూడురోజులు జరుపుకుంటారు. భోగి, పెద్ద పండుగ, కనుమ.
4. इस दिन सूरज मकर राशि मे प्रवेश करता है। अतः इसे ‘मकर संक्रांति’ कहते हैं।
ఈ రోజు సూర్యుడు మకరరాశిలో ప్రవేశిస్తాడు. అందువలన దీనిని మకర సంక్రాంతి అంటారు.
5. इस पर्व के दिन पशुओं की पूजा की जाती है।
ఈ పండుగ రోజున పశువులను కూడా పూజిస్తాము.
प्रशंसा :
अ. त्यौहारों के महत्व और उपयोगिता के बारे में लिखिए।
(పండుగల ప్రాముఖ్యత మరియు ఉపయోగాల గురించి రాయండి.)
उत्तर :
विशाल भारत की संस्कृति बहुत प्राचीन है। यहाँ भिन्न भिन्न धर्म, जाति और संप्रदाय के लोग अभेदता से मिलजुलकर रहते हैं। ‘अनेकता में एकता’ भारत की विशिष्टता है।
भारत को त्यौहारों और उत्सवों का देश कहा जाता है। यहाँ हर दिन, हर तिथि पर कोई-न-कोई पर्व होता है।
उपयोगिता :
मानव स्वभाव से उत्सव प्रेमी होता है। दैनंदिन जीवन के कर्तव्य और नित्य की एकरसता मानव जीवन में नीरसता लाती है। त्यौहारों और उत्सवों को मनाने से हमारे जीवन की नीगसता और ऊब दूर हो जाती है। नयी शक्ति और उत्साह भर जाते हैं। एकता और बंधुत्व की भावना बढ़ती है। हमारे मन में श्रद्धा और भकित का संचार होता है। भ्रातृत्व की भावना बढ़ती है। पर्व या त्यौहार राष्ट्र को एक सूत्र में बाँधते हैं। पर्व भारत की गौरवशाली परंपरा को बनाये रखते हैं।
परियोजना कार्य :
अ. तुम्हारे मित्र कौन-कौन से त्यौहार मनाते हैं, पता करो, तालिका बनाओ।
(నీ మిత్రులు ఏ-ఏ పండుగలు జరుపుకుంటాడు. తెలుసుకొని పట్టిక తయారు చేయుము.)
मेंरे मित्र के नाम – मनानेवाले त्योहारों के नाम
- गोपाल – संक्रांति
- अज़लान – ईद
- राहुल जैन – महावीर जयंति
- मनीत कौर – नानक जयंति
- डेविड – क्रिसमस
भषा की बात :
अ. नीचे दिया गया अनुच्छेद पढ़ो।
अध्यापकजी ने बताया कि यमुना नदी की गोद में बसा यह शहर भारत की राजधानी ही नहीं बल्कि दुनिया के प्रसिद्ध नगरों में से एक है। यह नगर किसी का भी मन मोह लेता है।
యమునానది ఒడ్డున నిర్మితమైన ఈ పట్టణము భారత రాజధానేకాక ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందిన నగరాల్లో ఒకటని, ఈ నగరము అందరినీ మోహింపచేసేంత అందంగా ఉంటుందని మాష్టారు చెప్పారు.
रात को हमने दिल्ली का विशेष व्यंजन छोले-भटूरे खाया। मुझे तो यहाँ बहुत मजा आया। मैं परसों घर लौटूँगा।
इस अनुच्छेद में है, खाया, लौटूँगा क्रिया शब्द काम के होने का समय बताते हैं। इसे ही काल कहते हैं। काल के भेद इस प्रकार है –
పై పేరాలోని है, खाया, लौटूँगा అనే క్రియా పదాలు పని జరిగే కాలాన్ని తెలుపుతున్నాయి. దీనినే కాలము అంటారు.
भूतकात – एक ऐसी क्रिया जो संपन्न हो चुकी है।
वर्तमान काल – एक ऐसी क्रिया जो संपन्न हो रही है।
भविष्यतकाल – एक ऐसी क्रिया जो संपन्न होने वाली है।
కాలముల రకాలు ఇవి –
1. భూతకాలము – ఇది అయిపోయిన పనిని తెలిపే క్రియ.
2. వర్తమానకాలము – ఇది జరుగుచున్న పనిని తెలిపే క్రియ.
3. భవిష్యత్కాలము – ఇది జరగబోయే పనిని తెలిపే క్రియ.
आ. पाठ में से इन् कालों को बताने वाले शब्द ढूँढ़कर लिखो।
उत्तर :
भूतकाल : ఈ పాఠంలో లేవు.
भविष्यत्काल : ఈ పాఠంలో లేవు.
वर्तमानकाल : छा जाती है, समाती है, लहराता है, दिलाता है, आती, भातीं
Additional Questions :
प्रश्न 1.
संक्रांति के दिन क्या किया जाता है ?
(సంక్రాంతి రోజున ఏమి చేస్తారు)
उत्तर :
संक्रांति के दिन घर के सामने रंगोली की जाती है। फूलों से घर सजाते हैं। लड़के ही उठहर सब लोग सिर स्नान करते हैं। नए कपड़े पहनते हैं। नये चाबल से खीर बनाते हैं। लक्ष्मी की पूजा होती है। दामदों को बुलाते हैं। सब खुशियाँ मनाते हैं। किसान लोग फसल आने की वजह से बहुत खुश रहते हैं। हिन्दुओं का प्रमुख और बड़ा त्योहार ये हैं।
సంక్రాంతి రోజున ఇంటి ఎదుట రంగవల్లికలతో అలంకరిస్తారు. పూలతో ఇంటిని అలంకరిస్తారు. ఉదయాన్నే లేచి అందరూ తలస్నానం చేస్తారు. కొత్త బట్టలు కట్టుకుంటారు. కొత్త బియ్యంతో పొంగలి చేస్తారు. లక్ష్మీదేవిని పూజిస్తారు. అల్లుళ్ళని పిలిచి వేడుకగా పండుగ చేస్తారు. అందరూ సంతోషంగా ఈ పండుగను జరుపుకుంటారు. రైతులు పంట చేతికి రావటం వలన చాలా ఆనందంగా ఉంటారు. హిందువుల ప్రముఖమైన పెద్దపండుగ ఈ సంక్రాంతి.
प्रश्न 2.
इद के दिन क्या-क्या बनाया जाता है ?
(ఈద్ రోజున ఏమేమి చేస్తారు?)
उत्तर :
ईद के दिन मीठी-मीठी खीर, सिवैयाँ बनाते हैं। ये सब को अच्छी लगता हैं।
ఈద్ రోజున తయ్రైన పాయసము, సేమ్యా తయారుచేస్తారు. ఇది అందరకీ నచ్చుతుంది.
प्रश्न 3.
क्रिसमस के दिन उपहार किन्हें दिये जाते है?
(క్రిస్మస్ రోజున ఏఏ బహుమతులు ఇస్తారు?)
उत्तर :
क्रिसमस के दिन खेल-खिलाने, नये कपडे आदि उपहार बच्चों को दिये जाते हैं।
(క్రిస్మస్ రోజున ఆట-బొమ్మలు, కొత్తబట్టలు మొదలైన బహుమతులు పిల్లలకు ఇవ్వబడతాయి.
प्रश्न 4.
संक्रांति के अवसर पर अपने दोस्त को आपके गाँव में आने केलिए निमंत्रण पत्र के रूप में भेजिए।
उत्तर :
कोदाडा,
दि. XXXX.
प्रिय मित्र लोकेश,
मैं यहाँ कुशल हूँ। आशा है तुम वहाँ कुशल हो। मेरी परीक्षाएँ खत्म हो गयीं। मैं अभी अपना गाँव जा रहा हूँ। संक्रांति हमारे गाँव में बड़े धूम-धाम से मनाते हैं। सब मिलकर खुशियाँ मनाएँगे। तुम भी इसबार हमारे गाँव आओ। हम सब खेलेंगे, खाएँगे, मस्ती करेंगे। अपने माता-पिता से अनुमति लेकर जल्दी आजाओ।
सधन्यवाद,
तुम्हारा प्रिय मित्र
हरि।
पता :
बी. लोकेश,
S/o. बी. धीरज,
D.No. 76-12-2/3,
षराफ बाज़ार, भुवनगिरि।
సంక్రాంతి సందర్భముగా మీ మిత్రుడిని మీ సొంత గ్రామానికి ఆహ్వానిస్తూ లేఖ వ్రాయుము.
కోదాడ,
ద. XXXXX.
ప్రియమిత్రుడు లోకేష్ కు,
నేను ఇక్కడ క్షేమము. మీరు కూడా అక్కడ క్షేమమని తలుస్తాను. నా పరీక్షలు అయిపోయాయి. నేను మా గ్రామానికి వెళుతున్నాను. సంక్రాంతి మా ఊరిలో చాలా గొప్పగా చేస్తారు. అందరం కలిసి ఆనందంగా గడపవచ్చు. నీవు కూడా ఈసారి మా గ్రామానికి రా. మనందరం కలిసి ఆడుకుందాం, తిందాం, బాగా సంతోషాలను పొందుదాం. మీ తల్లిదండడడుల వద్ద అనుమతి తీసుకుని త్వరగా మా ఊరొచ్చెయ్.
ధన్యవాదములతో
నీ ప్రియమిత్రుడు
హరి.
అడ్రస్ :
బి. లోకేష్,
S/o. బి. ధీరజ్,
D.No. 76-12-2/3,
షరాఫ్ బజారు, భువనగిరి.
I. पठित पद्यांश :
निम्न लिखित पद्यांशों को पढ़कर प्रश्नों के उत्तर लिखिए।
1. मन भावन सावन आते ही, हरियाली छा जाती है।
राखी के दिन बहिन खुशी से, फूली नहीं समाती है।
आजादी के दिवस तिरंगा,
घर-घर पर लहराता है।
वीर शहीदों की गाथाएँ,
हमको याद दिलाता है।
प्रश्न 1.
सावन कैसा है ?
उत्तर :
मनभावन
प्रश्न 2.
सावन के आते ही क्या छा जाती है ?
उत्तर :
हरियाल्नी
प्रश्न 3.
राखी के दिन कौन खुशियाँ मनाती है?
उत्तर :
बहिन
प्रश्न 4.
घर-घर पर तिरंगा कब लहराता है ?
उत्तर :
आजादी के दिवस पर
प्रश्न 5.
तिरंगा किसकी याद दिलाता है ?
उत्तर :
बीर शहीदों की गाथाएँ
2. भाईचारे का संदेशा,
ले ईंद मुबारक आती।
मीठी-मीठी खीर, सिवैयाँ,
सबके मन को भातीं ।
खेल-खिलौने पाते बच्च,
क्रिसमस के उपहार।
त्यौहारों का देश हमारा,
हमको इससे प्यार ।।
प्रश्न 1.
ईद का त्योहार क्या संदेश लेकर आती है ?
उत्तर :
भाईचारे का
प्रश्न 2.
ईद के दिन घर में क्या-क्या पकवान बनता है ?
उत्तर :
मीठी-मीठी खीर, सिवैयाँ
प्रश्न 3.
क्रिसमस के दिन बच्चे उपहार के रूप में क्या पाते हैं ?
उत्तर :
खेल-खिलौने
प्रश्न 4.
हमारा देश कैसा है ?
उत्तर :
त्योहारों का देश
प्रश्न 5.
यह काव्यांश किस पाठ से दिया गया है ?
उत्तर :
त्योहारों का देश
II. अपठित पद्याश / गद्याशा।
निम्नलिखित पद्यांश पढ़कर सही उत्तर लिखिए।
3. पूरब से पश्चिम तक फैली,
जिसकी पर्वत-माला है।
यही हिमालय अपनी उत्तर,
सीमा का रखवाला है ।।
हिम का मुकुट शीश पर धरता,
आसमान से बातें करता।
सूरज की स्वर्णिम किरणों में,
इसका जगमग रूप निखरता ।।
कल-कल बहते निईर जल में,
इसने अभूत डाला है।
यही हिमालय अपनी उत्तर,
सीमा का रखवाला है।
प्रश्न 1.
पूरब से पशिचम तक क्या फैली है ?
उत्तर :
पर्वत-माला
प्रश्न 2.
हिमालय किस ओर है ?
उत्तर :
उत्तर
प्रश्न 3.
जल में किसने अमृत डाला है ?
उत्तर :
नदी ने
प्रश्न 4.
हिमालय ने अपने सिर पर किसका मुकुट लगा रखा है ?
उत्तर :
हिम का
प्रश्न 5.
हमारी सीमा का रखवाला कौन है ?
उत्तर :
हिमात्लय
निम्नलिखित गद्यांश पढ़कर सही उत्तर लिखिए।
4. धर्म-निर्पेक्षता की भावना और नीति का विकास विज्ञान और लोकतंत्र की भावनाओं के विकास के साथ हुआ है। इसके मूल में मानवतावादी भावनाएँ ही काम करती दिखाई देती हैं। मानव को अपने विश्वास और मूल्यों के साथ जीवन जीने का पूर्ण अधिकार है। यही धर्मनिरपेक्षता का मूल अधिकार है। प्रायः सभी जनतंत्र और प्रजातंत्रीय देश इसी मूल सिद्धांत के आधार पर चलकर प्रगति कर रहे हैं। सभी धर्मावलंबियों के प्रति समानता का व्यवहार करना ही धर्म-निरपेक्षता का मूल आधार है।
प्रश्न 1.
धर्म-निरपेक्षता की भावना और नीति का विकास किसकी भावनाओं के विकास के साथ हुआ है?
उत्तर :
विज्ञान और लोकतंत्र की
प्रश्न 2.
धर्म-निरपेक्षता के मूल में कौन सी भाबनाएँ छिपी हैं ?
उत्तर :
मानवतावादी
प्रश्न 3.
मानव को क्या अधिकार है ?
उत्तर :
अपने मूल्यों और विश्वास के साथ जीवन जीने का
प्रश्न 4.
धर्म-निरपेक्षता का मूल आधार क्या है ?
उत्तर :
समानता का व्यवहार कर्ना
प्रश्न 5.
जनतंत्र और प्रजातंत्रीय देश किस मूल सिद्धांत को अपनाकर प्रगति पा रहे हैं ?
उत्तर :
धर्म-निरपेक्षता
5. नवंबर माह की शुरुआत थी और टॉम कैनेडी भी अन्य अफसरों की तरह से शरदकालीन लंबे दौरे पर विविध पुलिस स्टेशनों के निरीक्षण हेतु बाहर था। सर्दी के दिनों में कैंप का जीवन एक लंबे पिकनिक के समान हुआ करता था। भारत की कष्टदायक गर्मियों के बाद उन दिनों की ताज़गी आनंदवर्धक होती थी। परंतु कर्तव्य की कभी अवहेलना नहीं होती थी, क्योंकि अपने अधीनस्थ पदाधिकारियों के कार्यों और गतिविधियों के निरीक्षण के अतिरिक्त सुपरिटेंडेंट से अपेक्षा की जाती थी कि वह पूरे ज़िले की स्थिति की वाक़िफ़ियत हासिल करे, विशेषकर ग्रामीण क्षेत्रों में पनपने वाले क्राइम की। उसको इन दौरों के मध्य शिकार में उत्तम अवसर मिला करते थे।
प्रश्न 1.
किस माह की शुरुआत थी ?
उत्तर :
नबंबर
प्रश्न 2.
कैनेडी बाहर क्यों था ?
उत्तर :
अन्य अफ़सरों की तरह पुलिस स्टेशनों के दौरे पर था।
प्रश्न 3.
सर्दी के दिनों में कैंप टॉम कैनेडी को क्यों अच्छे लगा करते थे ?
उत्तर :
क्योंकि कष्ट दायक गर्मियों के बाद में ताज़गी देनवाले लंबे पिकनिक के समान होते थे।
प्रश्न 4.
सुपरिटेडेंटें से क्या अपेक्षा की जाती थी ?
उत्तर :
कि वह जिले की स्थिति की वाकिफियत हासिल करे।
प्रश्न 5.
भारत में गर्मी कैसी होती है ?
उत्तर :
कष्टदायक
पाठ : त्यौहारों का देश
1. मन भावन सावन आते ही,
हरियाली छा जाती है।
राखी के दिन बहिन खुशी से,
फूली नहीं समाती है।
भावार्थ : हिंदू धर्म के अनुसार वर्ष में पाँचवाँ महीना सावन है। इस मास में सारी प्रकृति में हरियाली छा जाती है। वह दृश्य तो मनमोहक है। श्रावण मास की पूर्णिमा के दिन लोग रक्षाबंधन मनाते हैं। उस दिन बहिन अपने भाई को राखी बाँधकर फूली नहीं समाती।
భావము : హిందూ సంస్కృతి ప్రకారం సంవత్సరములో 5వ నెల |శావణమాసము. ఈ నెలలో (ప్రకృతి అంతా పచ్చదనంతో నిండి ఉంటుంది. ఈ వాతావరణం మనస్సుని ఆకట్టుకునేటట్లు ఉంటుంది. ఈ నెలలో పౌర్ణమి రోజున రక్షాబంధన్ జరుపుకుంటారు. ఆ రోజు సోదరి తన సోదరునికి రాఖీ కట్టి తన ఆనందాన్ని పంచుకుంటుంది.
Summary :
India- the country of festivals
Festive season starts as soon as Sravan Month enters. Sravan Masam has a great significance to the Hindu religion. On the day of Rakhi, the sister’s filled with joy when they tie a sacred thread called a Rakhi on their brother’s hand.
2. आजादी के दिवस तिरंगा,
घर-घर पर लहराता है।
वीर शहीदों की गाथाएँ,
हमको याद दिलाता है।
भावार्थ : भारत की आज़ादी के लिए कई देश भक्तों ने अपना सर्वस्व न्योछावर कर दिया। उसके फल स्वरूप 15 अगस्त 1947 को आज़ादी मिली। इसी दिन की याद में हर साल 15 अगस्त के दिन घर-घर पर तिरंगा झंडा फहरा कर खुशियाँ मनाते हैं। उन वीर शहीदों की गाथाएँ फिर हम याद करते हैं।
భావము : దేశస్వాతంత్యయు కొరకు చాలా మంది దేశభక్తులు తమ సర్వస్వాన్ని సమర్పించారు. దాని ఫలితమే మనకు ఆగష్టు 15, 1947న స్వాతంత్ర్యము లభించింది. దీనికి గుర్తుగా ప్రతి సంవత్సరము ఆగష్టు 15న ప్రతిఇంటా త్రివర్ణపతాకాన్ని ఎగురవేసి ఆనందంగా గడుపుతారు. ఈ ఆనందానికి కారకులైన ఆ అమరవీరులను మరొకసారి గుర్తు చేసుకుంటారు.
Summary :
On independence day, the Indian flag flutters on every home with respect. It reminds us of the stories of the Martyrs and soldiers who sacrificed their lives for the sake of country.
3. आता हर वर्ष दशहरा,
होते खेल तमाशे।
दीपावली पर दीप-दान,
फुलझड़ियाँ खील बताशे।
भावार्थ : हर वर्ष हम दशहरा बड़ी धूम-धाम से मनाते हैं। इस अवसर पर कई तमाशा खेल दिखाते हैं। लोग खुशियाँ मनाते हैं। दीपावली और एक खुशियों का त्यौहार है। उस दिन लोग घरों को दीपों से सजाते हैं। फुलंझडियाँ और बताशे जलाकर बच्चे-बड़े सभी खुशियाँ मनाते हैं।
భావము : మనం ప్రతి సంవత్సరం దసరాను చాలా ఆడంబరంగా జరుపుకుంటాం. ఈ పండుగ రోజుల్లో పగటివేషగాళ్ళు వినోదాలు చేస్తారు. ఆనందాలు పంచుకుంటాం. దీపావళి కూడా ఒక సంతోషాల పండుగ. ఆ రోజు ఇల్లంతా దీపాలతో అలంకరిస్తారు. చిచ్చుబుడ్లు, మతాబులు మొదలైన బాణాసంచా కాల్చి ఆబాలగోపాలం ఆనందిస్తారు.
Summary :
Dusehra comes once in a year, is celebrated for nine days. Plays and funs begin these days and it is in vogue that various kinds of appearance is held. On the day of Diwali, deepadanam is held everywhere. Houses are decorated with lights and crackers are fired from children to men and women and enjoy by eating them.
4. भाईचारे का संदेशा,
ले ईद मुबारक आती।
मीठी-मीठी खीर, सिवैयाँ,
सबके मन को भातीं।
भावार्थ : मुसलमानों का प्रमुख त्योहार ईद है। इस दिन सब लोग एक दूसरे को गले लगाकर मुबारक देते हैं। उस त्योहार के अवसर पर सब लोग अपने घरों में मीठी-मीठी खीर, सिवैयाँ पकाकर खाते हैं। भाईचारे का संदेश देनेवाला यह त्योहार सब को अच्छा लगता है।
భావము: ముస్లింల ముఖ్యమైన పండుగ ఈద్. ఆరోజున అందరూ ఒకరికొకరు హత్తుకొని శుభాకాంక్షలు తెలుపుకుంటారు. ఆ పండుగ రోజున అందరూ తమ ఇళ్ళలో తియ్యని పాయసం, సేమియా చేసుకొని తింటారు. సోదర భావాన్ని పంచే, పెంచే ఈ పండుగ అందరికీ ఆనందాన్ని కలిగిస్తుంది.
Summary :
Sharing the message of motherhood and fraternity Muslim’s celebrate Eid. They prepare delicious sweets, kheer and semiya and enjoy by eating them.
5. खेल-खिलौने पाते बच्चे,
क्रिसमस के उपहार।
त्यौहारों का देश हमारा,
हमको इससे प्यार ।।
भावार्थ : ईसाइयों का प्रमुख त्योहार क्रिसमस है। उस दिन शांताक्लाज आकर सारे बच्चों को उपहार देता है। यह उन लोगों का मानना है।
हाँ! भारत सचमुच त्योहारों का देश है। यहाँ हर दिन कोई – न – कोई त्योहार मनाते हैं। इसीलिए हमें यह प्यारा है।
కైస్తవులు జరుపుకునే ముఖ్యమైన పండుగ క్రిస్మస్. ఆ రోజున శాంతాక్లాజ్ పిల్లలందరికీ మంచి బహుమతు లిస్తాడని వారి నమ్మకము.
భారతావని నిజంగా పండుగల దేశమే. ఇక్కడ ప్రతిరోజు ఏదో ఒక పండుగ జరుపుకుంటూనే ఉంటాము. అందువలన ఇది మాకెంతో ఇష్టెమైన దేశం.
Summary :
On Christmas day children get gifts by Santa Clause. The children in joyous mood wait for gifts.
Thus, India celebrates many kinds of festivals that shows ‘unity in diversity.’