Access to a variety of AP Inter 2nd Year Sanskrit Model Papers Set 4 allows students to familiarize themselves with different question patterns.
AP Inter 2nd Year Sanskrit Model Paper Set 4 with Solutions
Time : 3 Hours
Max.Marks : 100
Note :
- All questions should be attempted.
- Question Nos. 1, 2 and 3 should be answered either in the medium of instructions of the candidate or in Sanskrit (Devanagari Script) only.
- The remaining questions should be answered in Sanskrit (Devanagari Script) only.
सूचना :
प्रथम, द्वितीय, तृतीय प्रश्नान् विहाय अन्ये सर्वेऽपि प्रश्नाः संस्कृत भाषायामेव समाधातव्याः ।
1. एकस्य श्लोकस्य प्रतिपदार्थं भावं च लिखत ।
अ) पृथिव्यां त्रीणि रत्नानि जलमन्नं सुभाषितम् ।
मूढैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते ॥
समाधान:
पदच्छेद (Word Division) : पृथिव्यां त्रीणि, रत्नानि, जलं, अन्नं, सुभाषितम्, मूढैः, पाषाणखण्डेषु, रत्नसंज्ञा, विधीयते ।
अन्वयक्रमः पृथिव्यां, जलं, अन्नं, सुभाषितं, त्रीणि, रन्तानि, मूढैः, पाषाणखण्डैः, रन्तसंज्ञा, विथीयते ।
अर्था (Meanings) : पृथिव्याम् = On the earth, जलम् = water, अन्नम् = food, सुभाषितम् = and wise saying, त्रीणि = are the three, रत्नानि = gems, मूढैः = a fool, पाषाणखण्डेषु = to stones, रत्नसंज्ञा = the name of gem, विधीयते = gives.
भाव (Substance) : Water, food and wise saying these three are the gems on the earth. But, a fool gives the name of a gem to a piece of stone.
आ) अर्थानामार्जनं कार्यं वर्धनं रक्षणं तथा ।
भक्ष्यमाणो निरादायः सुमेरुरपि हीयते ॥
समाधान:
पदच्छेद (Word Division) : अर्थानां, आर्जनं, कार्यं, वर्थनं, रक्षणं, तथा, भक्ष्यमाणः निरादायः सुमेरुः, अपि, हीयते ।
अन्वयक्रम : अर्थानों, आर्जनं, वर्धनं, तथा रक्षणं, कार्यं, निरादायः, भक्ष्यमाणः, सुमेरुः, अपि, हीयते ।
अर्था (Meanings) : अर्थानाम् = of wealth, money; आर्जनम् = acquisition; वर्धनम् = increase, growth; तथा = and; रक्षणम् = protection; कार्यम् = is to be done; भक्ष्यमाणः = if eaten; निरादायः without income; सुमेरुः + अपि = even the golden Meru Mountain; हीयते = will shrink.
भाव (Substance): One should acquire, increase and protect wealth. If eaten, without augmenting, even the Meru Mountain will shrink.
2. एकं निबन्धप्रश्नं समाधत्त ।
अ) क्षितीशेन वसिष्ठ धेनुः कथं आराधिता । विशदयत ?
Answer:
Introduction: The lesson Dharmanishta is an extract from the 2nd canto of Raghuvamsa, written by Kalidasa. This lesson describes the moral and devotional character of king Dilipa.
A Lion attacks Nandini: The childless king Dilipa his wife Sudakshina were engaged in the service of Nandini, the cow of sage Vasishta. One day Nandini which went to the forest guarded by the king wished to test the devotion of the king, and entered a Himalayan cave. Thinking that the cow was unassailable to any wild animal, the king took his eyes off her to watch the beauty of the mountain. Then a lion attacked her. Alerted by her cry, the king became ready to kill the lion by shooting an arrow at it. But his hand got fixed on the shaft of the arrow. चित्रार्पितारम्भ इवावतस्थे । Then the lion told him that he was a servant of Lord Siva. He was appointed there to protect the Devadaru tree grown by Parvathi. He was made a lion, and any animal that arrived there when he was hungry would become his food.
Dilipa’s offer: Then the king said that Siva was to be respected, and at the same time, the property of the teacher was to be saved. He offered his own body as food to the lion requesting the release of the cow. But the lion said that the king was young and an emperor. He seemed to be imprudent in giving up more for little. By showing compassion to the cow, she alone would be saved. But if he lived, he could always save his people from calamities. The king said that a king should protect his subjects.
तद्विपरीतवृत्तेः, प्राणैः उपक्रोशमलीमसैर्वा | He could not offer other cows for Nandini, the daughter of Surabhi to his preceptor. He pleaded with the lion that how he could stand before his teacher when the cow was lost and himself was unhurt. He further said that people like him did not care for physical bodies. पिण्डेष्वनास्था खलु भौतिकेषु ।
The lion agreed and released the cow. But when the king bent his head before the lion, he received a shower of flowers from the Vidyadharas. The delighted cow, followed by the king returned safely to the hermitage.
आ) गीर्वाणवाण्याः वैभवं लिखत ।
Answer:
Introduction :
The lesson Chitravimsati was written by Sri Jatavallabhula Purushottama Sastry. It is an extract from his work Chitra-satakam. There are two topics in this lesson Girvanavani and Chitraloka. The first part describes the greatness of Sanskrit language.
Girvanabhasha :
The nectar oozing Sanskrit language is spoken by the gods. It is the ocean of the gems of good sayings and the treasure trove of great literature, and is acquired only by the meritorious. Eigen सुकृतैकलभ्या । It is the ladder to liberation and the staircase to the heaven. It is relished by people of different tastes. Just as the children inherit the virtues of the mother, so also all the languages inherit the qualities of the divine mother language. In Sanskrit as the words are formed from the roots, they are naturally pure.
A language is the mother because she spreads in the world, and also she protects the dependents like a mother. On this earth, such a mother tongue is Sanskrit only, how can other languages have the title of mother ? वाच्याः कथं मातृपदेन चान्या: ? Even now, those who are experts in that language make the non-learners of the language ashamed by reciting the ancient verses.
Lakhs of people speak it, and lakhs understand it. Lakhs of books in that language are sold every year. How can we live abandoning that language which is always in our body like life, and which is used during marriage ceremony, rituals of manes and gods, and in poetry recitals and philosophical discourses? Our history is before us with life. How is it dead? In this world, beautiful poetry is removed from dharma and righteous poetry is not beautiful. Except in Sanskrit where else is poetry that is golden and fragrant ?
3. एकं निबन्धप्रश्नं समाधत्त ।
अ) विक्रमस्य औदार्यमिति पाठ्यभागस्य सारांशं लिखत ।
Answer:
Introduction: The lesson Vikramasya Audaryam is taken from vikramarkacharitam written by Sivadasa. When Bhoja wants to ascend the throne of Vikrama the statue on the fourth step tells this story about the generosity of king Vikrama.
The childless Brahmin:
While Vikramaditya ruled Ujjaini, there was a learned Brahmin in that city, who was virtuous, but who had no children. Once, his wife said to him that there was no heaven for one who had no children सत्पुत्रेण कुलं नृपेण वसुधा लोकत्रयं भानुना | The Brahmin worshipped Lord Siva. The god appeared in his dream and asked him to perform Pradoshavrata. The Brahmin did so and he begot a son, whom he named Devadatta. When his son grew up, the Brahmin performed his marriage, and went on a pilgrimage to Varanasi.
Devadatta’s help to Vikrama :
Once Devadatta went into the forest to collect fuel sticks for sacrifice. At that time, king Vikrama came to the forest for hunting. There he asked Devadatta the way to the city, even though he knew it.
Devadatta himself led him to the city. The king praised him, and appointed him in his court. One day the king praised Devadatta’s help in the assembly saying that he could never repay his debt.
Devadatta kidnaps the prince :
Devadatta wondered whether the king’s praise was true or false. He wanted to test the words of the king. He kidnapped the prince, and gave one of his ornaments to his servant and sent him to the market to sell it. The king’s men who were searching for the prince caught him, and brought him to the king. When the king asked him, the servant said that he was Devadatta’s servant. The king sent for Devadatta, who said that he killed the prince or money. The members of the court said that Devadatta should be sentenced to death. But the king said that Devadatta rescued him in the forest. One should not find faults in those dependent on him. ferdy महतां गुणदोषचिन्ता | He said that his son died because of his previous deeds only. He honoured Devadatta and sent him away.
Devadatta returned with the prince, and told the king that he wanted to test the words of the king. He praised the generosity of the king, who said that one should not forget the help done to him. यः कृतमुपकारं विस्मरति स एव पुरुषाधमः ।
Thus the statue told Bhoja about the generosity of king Vikrama.
आ) अप्पय्यदीक्षितस्य जीवितचरितं संक्षेपेण लिखत ।
Answer:
Introduction: The lesson Appayyadikshitendra was written by Sanka Usharani. This lesson narrates the story of the great scholar and devotee Appayya Dikshita.
Family of scholars: Appayya Dikshita was born in the family of scholars. His father was Rangarajadhwari was a genius. His grandfather was in the court of Acchana Dikshita. Appayya was born in 1554 in Virinnchipura in Tamilnadu.
Appayya was a poet, philosopher, scholar, devotee, Grammarian, Mimamsaka, Logician, Ritualist etc. He studied all the fourteen branches of knowledge at the feet of his teacher Nrisimha Ramaswamy.
Marriage and works: A scholar named Ratnakheta Srinivasa wanted to defeat Appayya with the grace of the goddess Kamakshi. However, the goddess advised him to give his daughter in marriage to Appayya. अप्पय्यः असाधारणः वादे जेतुमशक्तः । He did so. Appayya had two daughters and three son.
Many students came to him to receive education. Bhattoji Dikshita came to him to learn Mimamsa and Vedanta.
Appayya wrote 104 works on many subjects like Vyakarana, Vedanta, Alankara etc. Among the Vedanta works Siddhanta lesasangraha and Parimala vyakhya were famous. Sivakarna mritam and Sivarchanachandrika were his famous works devoted to Siva. Kuvalayananda and Chitramimamsa were Alankara works.
Appayya was invited by Vellore Chinabommanayaka to adorn his court. Appayya was epileptic. But when the king came to his house to observe his disease, Appayya transferred his disease on to his upper garment. Dikshita means one who performed sacrifices. Appayya performed more than 104 sacrifices including Somayaga, Vajapeya etc. He even performed Viswajit. Once while he was performing a sacrifice, the king arrived there and offered him clothes, ornaments etc. Which he immediately put in the fire. The fire god appeared wearing them.
Devotion of Siva: Appayya was a devotee of Siva. To test his devotion, he ate dattura leaves and became mad. In that state, he recited Unmattapanchasat. The king honoured him with a shower of gold coins when Appayya completed his Sivarkamanidipika. चं कनकाभिषेकेण सत्कृतवान् | Appayya built a temple for Siva with that gold in his native village. Though Appayya was a Tamilian he used Telugu idioms and proverbs. He praised Telugu language thus: Being born in Andhra, knowing the language of Telugu, study- ing Prabhakara’s Mimamsa work, and belonging to the Yajurveda School are the fruit of not less penance.
Though the householder Appayya was in the path of action, his mind was in the path of detachment only. He spent his last days in the presence of Nataraja of Chidambara. He became one with Siva at the age of 72 in the year of 16261 He was considered the incarnation of Siva Himself. अप्पय्यः साक्षात् परमशिवस्य अवतारः ।
4. त्रयाणां प्रश्नानां समाधानानि लिखत ।
अ) नृपश्रियः कीदृशाः ?
समाधान:
नृपश्रियः भुजङ्गजिह्वाचपला ।
आ) कर्णभारं केन विरचितम् ?
समाधान:
कर्णभारं भासेन विरचितम् ।
इ) कृपी गोक्षीरं ददामीत्युक्त्वा पुत्राय किं दत्तवती ?
समाधान:
कृपी गोक्षीरं ददामीत्युक्त्वा पुत्राय पिष्टमिश्रितजलं दत्तवती । तत् पीत्वा अश्वत्थामा तुष्टः अभवत् ।
ई) केन द्रुपदः गर्वान्धः जातः ?
समाधान:
द्रुपदः धनश्रिया गर्वान्धः जातः । एवम् अर्जुनः उक्तवान् ।
उ) कालिदासः महाराजं कथं सन्तोषितवान् ?
समाधान:
भोजस्य मनोगतस्य यथोचितम् उत्तरं दत्वा कालिदासः भोजं संतोषितवान् ।
ऊ) कालिदासश्लोके भोजेन प्राप्तं समाधानं किम् ?
समाधान:
कालिदासश्लोकेन भोजेन प्राप्तं समाधानम् एवम् अस्ति – द्वयोः सम्भाषणकर्त्रीः मध्ये सूचनां विना न प्रविशेत् इति ।
5. द्वयोः संदर्भ व्याख्यानं लिखत ।
अ) अप्रियस्य च पथ्यस्य वक्ता श्रोता च दुर्लभः ।
समाधान:
परिचयः – एतत् वाक्यं विभीषणोपदेशः इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । एषः पाठः रामायणस्य युद्धकाण्डात् गृहीतः । अस्य कविः वाल्मीकिः ।
सन्दर्भः – प्रदीयतां दाशरथाय मैथिली इति रावणं प्रति उपदिशन् विभीषणः एवं वदति ।
भावः – लोके प्रियवादिनः जनाः सुलभाः भवन्ति । परन्तु अप्रियस्य हितस्य वक्ता, श्रोता च दुर्लभः एव ।
आ) चित्रार्पितारम्भ इवाऽवतस्थे ।
समाधान:
परिचयः – एतत् वाक्यं ‘धर्मनिष्ठा’ इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम्, एषःभागः कालिदासस्य रघुवंश महाकाव्ये पञ्चमसर्गात् स्वीकृतः ।
सन्दर्भः – कविः दिलीपमहाराजस्य स्थितिं एवं वदति ।
भावः – चित्र लिखित शरीद्धरण उद्योग इव स्थितः ।
विवरणम्ः – सिंहं प्रहर्तुं दिलीपः उद्युक्तः । तस्य वामेतरः करः सायकपुंखे एव लग्मः अमवत् ।
इ) यत्रैताः हृदि जागृताः प्रकृतयः सा मातृभूमिर्मम ।
समाधान:
परिचयः – एतत् वाक्यं सा मातृभूमिर्मम इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य कविः श्रीमान् दोर्बल प्रभाकर शर्मा ।
सन्दर्भः – मातृभूमेः वैशिष्ट्यं वर्णयन् मम मातृभूमिः ज्ञानभूमिः धर्मभूमिः इति वदन् कविः एवं वर्णयति ।
भावः – मम मातृभूमिः क्षेमकरी, तत्र जलं शुचि, जीवनं स्नेहात्मकं, मनः सुरचनं इति कविः वदति । यत्र प्रकृतयः हृदि अवबोधितः सा मम मातृभूमिः इति कविः वदति ।
ई) वाच्याः कथं मातृपदेन चान्याः ।
समाधान:
परिचयः – गतत् वाक्यं ‘नित्रविंशतिः’ इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम्’ अस्य पाठ्यभागस्य रचयिता जटावल्लभपुरुषोत्तम शास्त्री ।
सन्दर्भः – गीर्वाणवाण्याः वैभवं वर्णयनन् कविः एवं वदति । या भाषा लोके प्रसारिता, माता इव रक्षति सा एव मातृभाषा इति कथ्यन्ते ।
भावः – कथं अन्यभाषाः मातृभाषा इति कथ्यन्ते ।
विवरणम्ः – संस्कृतभाषा सर्वासां भाषाणां जननी, सा भाषा मातेव रक्षति ।
6. द्वयोः ससंदर्भ व्याख्यानं लिखत ।
अ) निवृत्तरागस्य गृहं तपोवनम् ।
समाधान:
परिचयः एतत-वाक्यं, “मन्दविषसर्पकथा” इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् अस्य पाठ्यभागस्य रचयिता नारायणपण्डितः ।
सन्दर्भः तपःकर्तुं बनाय प्रस्थितं कौण्डिन्यं प्रति कपिलः एवं अवदत् । भावः विरक्तस्य जनस्य गृहमेव तपोव तुल्यम्
विवरणम्ः सर्वे पञ्चेन्दियाणि वशेयुः, तदा एव तस्य शान्तिः सिध्यति, तस्मिन् समये गृहः एव तपोवनसदृशम् ।
आ) नैवाश्रितेषु महतां गुणदोषचिन्ता |
समाधान:
परिचयः – इदं वाक्यं “विक्रमस्य औदार्यम्” इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य पाठस्य रचयित शिवदास ।
सन्दर्भः – समामध्ये राजा सचिवानां प्रति एवं अवदत् ।
भावः – शरणागतेषु महतां गुणदोष चिन्ता न कुर्तव्या ।
विवरणम्ः – चन्द्रः क्षथी, प्रकृतिवक्रतनु, कलडिए तथापि सः शकरं आश्रितवान् सः शंकरः चन्द्रस्य गुणदोषचिन्तनं ।
इ) वैद्योऽपि मानव एव ।
समाधान:
परिचयः वेङ्कटरावस्य भिषजो भैषज्यम् इति पाठ असित अस्य पाठस्य रचयित, श्री पुल्लेल श्रीरामचन्द्रः ।
सन्दर्भः वेङ्कटरावः ग्रामीणं प्रति एवं अवदत् ।
भावः वैद्यः अपि चरः एव ।
विवरणम्ः अरे भूर्ख ! स्वसुखनिन्तैव युषमाकम् वैद्यः मानवमात्र एव ।
ई) अप्पय्यः असाधारणः वादे जेतुमशक्तः ।
समाधान:
परिचयः – एतत् वाक्यम् अप्पय्यदीक्षितेन्द्र इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य रचयित्री सङ्का उषाराणी ।
सन्दर्भः – अप्पय्यं जेतुं, स्वपादावनतं कर्तुं च रत्नखेटश्रीनिवासः अभिलषति स्म । तदर्थं सः काञ्चीपुरे कामाक्षी प्रार्थितवान् । तदा देवी कामाक्षी अप्पय्यं जेतुं न शक्यते । तव पुत्रिकां तस्मै विवाहे प्रयच्छ इति उक्तवती ।
भावः – अप्पय्यः असामान्यः । वादे तं जेतुं न शक्यते ।
7. त्रयाणां प्रश्नानां समाधानानि लिखत ।
अ) सीता कीदृशी ?
समाधान:
सीता महाहिसदृशी । सीतायाः चिन्ता एव विषम्, स्मित एव दंष्ट्राः स्तनौ एव भोगाः तथा अङ्गुल्यः एव शिरांसि ।
आ) दिलीपेन सेव्यमानं नन्दिनीधेनुं कः चकर्ष ?
समाधान:
दिलीपेन सेव्यमानं नन्दिनीधेनुः सिंहः चकर्ष ।
इ) सर्वेन्द्रियाणां प्रधानं किम् ?
समाधान:
सर्वेन्द्रियाणां नयनं प्रधानम् ।
ई) परोपदेशसमये जनाः सर्वेऽपि कीदृशाः भवन्ति ?
समाधान:
परोपदेशसमये जनाः सर्वेऽपि पण्डिताह भवन्ति ।
उ) देवगिरीणां पञ्च नामानि लिखत ?
समाधान:
हेमाद्रिः, रजताद्रिः, हिमाद्रिः, सह्याद्रिः, विन्ध्याद्रिः इति पञ्चदेवगिरयः ।
ऊ) अमर्त्यवाण्याः मातृता कथमागता ?
समाधान:
सर्वासुभाषासु अमर्त्य वाज्यः गुणाः सन्ति, अतः अमर्त्यवाण्याः मातृता आगता ।
8. त्रयाणां प्रश्नानां समाधानानि लिखत ।
अ) मन्दविषो नाम सर्पः कुत्र वसति ?
समाधान:
मन्दविषः नाम सर्पः जीर्णोधाने वसति
आ) विक्रमेण पृष्टः भृत्यः किमुत्तरमदात् ?
समाधान:
विक्रमेण पृष्टः भृत्यः एवम् उत्तरम् अदात् – अहं देवदत्तस्य भृत्यः । एतदाभरणं विक्रीय धनमादाय इति प्रेषितः अस्मि । इति ।
इ) मानसारः कथं गदां प्राप्तवान् ?
समाधान:
मानसारः परमेश्वरं समाराध्य सन्तुष्टात् तस्मात् गदां प्राप्तवान् ।
ई) मार्गशीर्षमासः कीदृशः आसीत् ?
समाधान:
मार्गशीर्षमासः शीतवायुविजृम्भणेन युक्तः आसीत् ।
उ) प्रभुत्वचिकित्सालये नियोगेनागता भिषगङ्गना का ?.
समाधान:
प्रभुत्वचिकित्सालये नियोगेनागता भिषगाङ्गना आत्मनः सहाध्यायिनी भिषगङ्गला ।
ऊ) अप्पय्यदीक्षितः कुत्र जन्म लेभे ?
समाधान:
अप्पय्यदीक्षितः तमिळदेशे आरणिसमीपे अडयप्पलमिति ग्रामे जन्म लेभे ।
9. एकेन वाक्येन समाधानं दत्त ।
अ) रणे रामेण कः हतः ?
समाधान:
रणे रामेण खरः हतः ।
आ) मुनिहोमधेनुः का ?
समाधान:
नन्दिनी
इ) कैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते ?
समाधान:
मूढैः
ई) मूर्खस्य कति चिह्नानि भवन्ति ?
समाधान:
मूर्खस्य पञ्च चिह्नानि भवन्ति ।
उ) देहे सदा प्राण इव का अस्ति ?
समाधान:
धिषणा
10. एकेन वाक्येन समाधानं दत्त ।
अ) मण्डूकनाथः कः ?
समाधान:
जालपादः
आ) कुमारमानीय राज्ञे क ददौ ?
समाधान:
देवदत्तः
इ) राजवाहनः कस्य पुत्रः ?
समाधान:
राजहंसस्य
ई) श्रीधरस्य मातुः नाम किम् ?
समाधान:
श्रीधरस्य मातुः नाम वेदवती ।
उ) वेङ्कटरावस्य पुत्रः कः ?
समाधान:
सुरेशः
11. अधो निर्दिष्टं कथां पठित्वा प्रश्नानां समाधानानि दत्त |
1. देवालयः कुत्र अस्ति ?
समाधान:
देवालयः चित्रकूटपर्वतनिकटतपोवनमध्ये अस्ति ।
2. जलधारा कस्मात् पतति ?
समाधान:
जलधारा अत्युदग्रात् शिखरात् पतति ।
3. प्रतिदिनं होमकुण्डे कः होमं करोति ?
समाधान:
प्रतिदिनं होमकुण्डे कश्चित् ब्राह्मण होमं करोति ।
4. जनः कीदृशं स्थानमद्राक्षीत् ?
समाधान:
जनः अतिविचितं स्यानं अहासीत ।
5. तस्य देहात् अतीव कलुषमुदकं निस्सरति ?
समाधान:
पापाचारस्य देहात् अतीव कलुषमुदकं निस्सरति ।
12. नामनिर्देशपूर्वकं त्रीणि सन्धत्त ।
अ) जगत् + जननी
समाधान:
जगज्जननी = श्चुत्व सन्धिः
आ) सद् + जनः
समाधान:
सज्जनः = ष्टुत्व सन्धिः
इ) षट् + आननः
समाधान:
षडाननः = जश्त्व सन्धिः
ई) वाक् + मयम्
समाधान:
वाङ्मयम् = अनुनासिक सन्धिः
उ) रामः + अपि
समाधान:
रामोऽपि = विसर्ग सन्धिः
ऊ) नृपतिः + जयति
समाधान:
नृपतिर्जयति = विसर्गरेफादेश सन्धिः
13. नामनिर्देशपूर्वकं त्रीणि विघटयत ।
अ) शरच्चन्द्रः
समाधान:
शरत् + चन्द्रः = श्चुत्व सन्धिः
आ) पेष्टा
समाधान:
पेष् + टा = ष्टुत्व सन्धिः
इ) तदपि
समाधान:
तत् + अपि = जश्त्व सन्धिः
ई) षण्मुखः
समाधान:
षट् + मुखः = अनुनासिक सन्धिः
उ) रामोऽपि
समाधान:
रामः + अपि = विसर्ग सन्धिः
ऊ) कविरायाति
समाधान:
कविः + आयाति = विसर्गरेफादेश सन्धिः
14. द्वयोः शब्दयोः सर्वविभक्तिरूपाणि लिखत ।
अ) राजन्
समाधान:
आ) वाक्
समाधान:
इ) पचत्
समाधान:
ई) एतद् (न.पुं.)
समाधान:
15. समासनामनिर्देशपूर्वकं त्रयाणां विग्रहवाक्यानि लिखत ।
अ) कृष्णश्रितः
समाधान:
कृष्ण श्रितः = द्वितीयातत्पुरुष समासः
आ) पुरुषव्याघ्रः
समाधान:
पुरुषः व्याघ्रः इव = उपमानोत्तरपदकर्मधारय समासः
इ) सप्तर्षयः
समाधान:
सप्त च ते ऋषयश्च = द्विगु समासः
ई) शिवकेशवौ
समाधान:
शिवः च केशवः च = द्वन्द्व समासः
उ) यथाशक्ति
समाधान:
शक्तिम् अनतिक्रम्य अव्ययीभाव समासः
ऊ) द्वित्राः
समाधान:
द्वौ वा त्रयो वा = संख्योभयपद बहुव्रीहि समासः
16. अधो निर्दिष्ट पट्टिकामाधारीकृत्य पञ्चसाधुवाक्यानि लिखंत |
समाधान:
प्रश्नाः
1. गणेशः सत्यं वदिष्यति ?
2. त्वं कदा गमिष्यसि ?
3. अहं पाठं पठिष्यामि ?
4. कृष्णः कदा करिष्यति ?
5. रामः फलं खादिष्यति ?