TS Inter 2nd Year Sanskrit Model Paper Set 6 with Solutions

Self-assessment with TS Inter 2nd Year Sanskrit Model Papers Set 6 allows students to take charge of their own learning.

TS Inter 2nd Year Sanskrit Model Paper Set 6 with Solutions

Time : 3 Hours
Max Marks : 100

Note :

  • All questions should be attempted.
  • Question Nos. 1, 2 and 3 should be answered either in the medium of instructions of the candidate or in Sanskrit (Devanagari Script) only.
  • The remaining questions should be answered in Sanskrit (Devanagari Script) only.

सूचना : प्रथम, द्वितीय, तृतीय प्रश्नान् विहाय अन्ये सर्वेऽपि प्रश्नाः संस्कृतभाषायामेव समाधातव्याः ।

1. एकस्य श्लोकस्य प्रतिपदार्थ भावं च लिखत 1

अ) छायां कुर्वन्ति चान्यस्य स्वयं तिष्ठन्ति चातपे ।
फलन्ति च परार्थाय पादपा इव सज्जनाः ॥
समाधान:
पदच्छेदः (Word Division) छायाम्, कुर्वन्ति, च+अन्यस्य, स्वयम्, तिष्ठन्ति, च + आतपे, फलन्ति, च पर + अर्थाय, पादपाः + इव, सत्+ जनाः ।

अर्थाः (Meanings) सत्+ जनाः = good people; पादापाः इव = like trees; अन्यस्य = to others; छायाम् = shade; कुर्वन्ति च = give; स्वयम् च = themselves; आतपे = in heat; तिष्ठन्ति = stand; पर + अर्थाय = for the sake of others; फलन्ति च = give fruits.

भाव: (Substance) Trees stand in the Sun, but give shade to others. They bear fruits for the sake of others only. Similarly, the noble work hard to make others happy. All their deeds are meant for the welfare of others.

आ) पुष्पवत् सौरभं ब्रह्म लीनमात्मनि नो विदुः ।
कस्तूरीं कि विजानाति स्वीयां कस्तूरिकामृगः ॥
समाधान:
पदच्छेदः (Word Division) पुष्पवत्, सौरभं, ब्रह्म, लीनम् आत्मनि, नः + विदुः, कस्तूरी, किम्, विजानाति, स्वीयाम्, कस्तूरिकामृगः । अन्वयक्रमः सौरभं, पुष्पवत्, आत्मनि, ब्रह्म, लीनं, न, विदुः, स्वीयां, कस्तूरीम्, कस्तूरीमृगः, किं, विजानाति ।

अर्थाः (Meanings) आत्मनि = within oneself; लीनम् = hidden; ब्रह्म = Brahman; सौरभम् = fragrance; पुष्पवत् = like a flower; न विदु: = do not know, realize; कस्तूरीमृग: = the musk deer; स्वीयाम् = her; कस्तूरीम् = musk; विजानाति = knows; किम् = what, whether ?

भावः (Substance) Like a flower its fragrance, one does not realize the Brahman hidden within oneself. Does a musk deer know about her musk?

2. एकं निब प्रश् माधत्त ।

अ) कुशः कुमुद्वतीं कथं परिणीतवान् ?
Answer:
Introduction: The lesson Kumudvati parinaya is an extract from the sixteenth canto of Raghuvamsa. The poet was Kalidasa, who lived in 1st century B.C. Kalidasa wrote three dramas and four poems.

Kusa’s water sport: Kusa became the king of Ayodhya after Sri Rama ascended to heaven. When summer set in with days becoming hotter, and nights becoming shorter, he desired to go for swimming in the river Sarayu along with his wife. He got tents erected on the riverbank and crocodiles removed from the waters. He enjoyed in the river just as Indra in the Akasa Ganga.

Loss of the bracelet: While Kusa was swimming, his bracelet of victory, passed on to him along with the kingdom by Sri Rama slipped into the waters unnoticed. When Kusa came out of the river, he immediately noticed the loss of the bracelet even before he finished dressing. Kusa considered flowers and ornaments in the same way. स तुल्यपुष्पाभरणो हि धीरः । Still, he was dejected as it was a charm of victory, and was worn by his father. He ordered skillful divers to search for it. Their search was in vain. They told him that the greedy serpent king Kumuda must have taken it. Kusa got angry and aimed Garuda arrow to destroy the serpents. The river got agitated at that.

Kumuda’s offer : Kumuda then came out of the river along with a young woman. He had the ornament in his hand. On seeing him, Kusa withdrew his arrow, and calmed down. rsal fe सन्तः । He offered it to Kusa. मुर्धाभिषिक्तं कुमुदो बभाषे । He said that his sister Kumudvati threw a ball up while playing. Then she saw this bracelet falling down like a shooting star, and took it. He requested Kusa to accept his sister. When Kusa agreed, their marriage was performed.

आ) देवगिरिनाथः महादेवः रुद्राम्बया कथं पराजिं ?
Answer:
Introduction: The lesson Rudrama Devi was written by Sri D. Venkataramacharya. It is taken from the author’s poem Silpasri. The present lesson describes Rudrama’s victory over Mahadeva, the ruler of Devagiri.

Queen of Kakati Kingdom: When the king of Kakati kingdom became old, his minister advised him to install his daughter Rudrama as the queen. It would make the kingdom along with the subjects pleased. निजधरां मुदितां कुरु सप्रजाम्

The king felt happy at that suggestion, and made announcement to that effect. On an auspicious day, Rudrama was made the queen while the priests chanted mantras, and water from holy rivers and oceans was sprinkled on her. The pious queen became successful as people and feudatory lords paid their taxes willingly. The Jealous Enemies: However, Harihara and Murari became jealous of her success. The king of Devagiri lured them by his crooked ways. He said that a weak woman insulted them. The ruler of Devagiri, who was proud of his army attacked Rudrama. समभियान्त्यरयो विभियोऽधियः ।

At that time, Rudrama went to worship Siva. On getting the news that the city was under siege, she returned with limited forces to the city. When she blew her conch, the soldiers and feudatory kings understood that it was their queen, and blew their conches.

The Warrior Queen: The queen and her soldiers attacked the enemy from opposite sides. Rudrama threw her sword and killed the mahout of Mahadeva’s elephant. The king of Devagiri jumped in to another chariot. Rudrama killed the charioteer and the horses, and broke his string and flag. The Devagiri ruler and his followers ran away from the battlefield. He understood that women were not weak.

3. एकं निबन्धप्रश्नं समाधत्त ।

अ) हर्षवर्धनः विन्ध्याध्वीम् अवाप्य किमकरोत् ?
Answer:
Introduction: The lesson Bhratruvatsalyam is an extract from Harshacharita written by Bana. Bana was the court poet of king Harshavardhana who ruled Sthaneswar in the seventh century AD. The present lesson describes how Harshavardhana saved his sister, Rajyasri, who was about to enter fire.

Rajyasri’s Plight: When Harshavardhana enquired the messenger Bhandi about his sister Rajyasri, he latter told him that after the death of the king’s elder brother Rajyavardhana, Gupta prisoned Rajyasri. However, she escaped from there, and entered the Vindhya forest. Then Harsha decided to go in search of her.

Meeting with Divakaramitra:While Harsha was searching for her, he came to know from a tribal boy Nirghata that the Buddhist teacher Divakaramitra might know about her. Harsha thought that he must be the friend of Rajyasri’s husband who became a monk at a young age. He met him and told him that he lost all his relatives* except his younger sister. She lost her husband and while wandering, entered the Vindhya forest. He asked him whether he knew anything about her.

Saving Rajyasri: At that very moment one of the monk’s disciples came there and reported that he met a woman in the forest who was about to enter the fire as she lost her father and husband. The king understood that it was his sister, and asked the monk to show the way. They reached the place where Rajyasri was, and the king stopped her. On seeing her brother, she wept for a long time. Divakaramitra gave water for washing her face, and advised her to go to home. Harsha spent the night there, and later accompanied by his sister, reached his camp.

आ) वृक्षरक्षणार्थं पितामह्या उक्तान् उपायान् लिखत ?
Answer:
Introduction: The lesson Vriksharakshika Pitamahi was written by Padma Sastri. It is taken from the author’s Sanskritakathasatakam Part 1. This lesson narrates the importance of planting the trees.

Kesara Simha’s Grandmother: Kesara Simha lived with his parents in one of the valleys of Kasmir. His grandmother was interested in planting trees. She would cover the trees with grass during winter to protect them from snow. She advised Kesara Simha to plant trees if he wanted to eat fruits. By that, he would get merit. Mother Earth would be pleased. पृथिवी अनेन प्रसन्ना भवति । They would get flowers, fruits and wood. Influenced by the words of his grandmother, Kesara Simha also planted trees, and took care of them. Five years later grandmother died.

Kesara Simha’s Dreams: One day, Kesara’s grandmother appeared in his dream, and consoled him. She looked young. She advised him to plant trees everyday so that he could forget her. प्रत्यहं नूतनान् वृक्षानारोपय | Kesara Simha woke up and started to take care of trees. His grandmother again appeared in his dream and offered him delicious fruits in a silver bowl.

Grandmother’s Advice: After many days grandmother appeared in Kesara Simha’s dream sitting on a throne like a celestial damsel. She was pleased as he planted many trees. She said that from that day onwards there would be no disease in the village. As trees would give pure air, there would be the benefit of health. The nymphs who appeared there took him in chariot to see the clear streams and trees full of fruits and flowers. His grandmother advised him that trees alone were the most important ones in this world: अस्मिन् संसारे वृक्षाणामेव प्राधान्यं वर्तते । They would give pure air, water and soil. If the trees were cut indiscriminately, earth would

heat up, snow would melt, and oceans would flood the earth. People would suffer. She also advised that education was necessary to know the secrets. अतः पठनमावश्यकं वर्तते ।

Kesara Simha took a firm decision that he would protect the world by growing trees.

4. द्वयोः प्रश्नयोः समाधानानि लिखत ।

अ) कश्यपेन किमिति निश्चितम् ?
समाधान:
परिचय : आनूरवम् इति रूपकम् श्रीमता कोगण्टि सीतारामाचार्येण विरचितम् । अस्मिन् सूर्यस्य सारथेः अनूरोः जन्मादिकं वर्णितम् ।
कुमारयुगले एकः सवित्रे देयः इति कश्यपेन निश्चितम् । स एव द्युतिमान् अनूरुः ।

आ) चाणक्येन किमर्थं यथाशक्ति प्रयत्नः क्रियते ?
समाधान:
परिचय : मुद्राराक्षसम् इति पाठ्यभागः विशाखदत्तस्य मुद्राराक्षसनाटकस्य प्रथमाङ्कात् स्वीकृतः । अत्र नन्दवंशनिर्मूलनस्य अनन्तरं चाणक्येन चन्द्रगुप्तस्य कृते कृताः प्रयत्नाः वर्णिताः ।
अमात्यराक्षसः कथं चन्द्रगुप्तस्य साचिव्यग्रहणम् अङ्गीकरोति इति चाणक्येन प्रयत्नः क्रियते ।

इ) मनस्विनः किमर्थं वनमभिगम्य वसन्ति ?
समाधान:
परिचय : न्यासरक्षा इति पाठ्यभागः स्वप्नवासवदत्तम् इति नाटकस्य प्रथमाङ्कः । अस्य कविः भासः ।
राजपुत्र्याः पद्मावत्याः आगमनम् अधिकृत्य भटौ जनान् उत्सारयतः स्म । तदा काञ्चुकीयः तौ अवारयत् । मनस्विनः नगरपरिभवात् विमोक्तुं वनम् अभिगम्य `वसन्ति इति अवदत् ।

ई) ब्रह्मचारी कुत्र उषितवान् ? किमर्थम् ?
समाधान:
परिचय : न्यासरक्षा इति पाठ्यभागः स्वप्नवासवदत्तम् इंति नाटकस्य प्रथमाङ्कः । अस्य कविः भासः ।
ब्रह्मचारी राजगृहवासी । वेदाध्ययनार्थं सः लावणकम् इति ग्रामे उषितवान् सः ग्रामः वत्सभूमौ आसीत् । तत्र ग्रामदाहेन वासवदत्ता दग्धा इति सः अवदत् ।

5. द्वयोः ससंदर्भ व्याख्यानं लिखत ।

अ) स तुल्यपुष्पाभरणो हि धीरः ।
समाधान:
परिचय : एतत् वाक्यं कुमुद्वतीपरिणयः इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । एषः पाठ्यांशः रघुवंशे षोडशसर्गात् गृहीतः । अस्य कविः कालिदासः ।
सन्दर्भ : सरयूनद्यां विहरतः कुशस्य जैत्राभरणं सलिले अमज्जत् । तत् जयश्रियः संवननमिति, रामेण धृतमिति कुशः दुःखितः अभवत् परन्तु न लोभात् । पुष्पेषु आभरणेषु च तस्य समदृष्टिः आसीत् ।
भाव : सः धैर्यवान् । तस्य पुष्पेषु आभरणेषु च समदृष्टिः आसीत् ।

आ) मथैव गोत्रे लिखितः कलङ्घः ।
समाधान:
परिचय : एतत् वाक्यं विक्रमस्य औदार्यम् इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य कविः बल्हणः । अयं पाठ्यभागः विक्रमाङ्कदेवचरितमितिं काव्यात् गृहीतः ।
सन्दर्भ : चालुक्यराजः आहवमल्लः स्वस्य द्वितीयपुत्रं विक्रमाङ्कं युवराजं कर्तुम् ऐच्छत् । परन्तु कुमारः न अङ्गीकृतवान् । यौवराज्ये मम अधिकारः नास्ति । ज्येष्ठस्य सोमदेवस्य एव अधिकारः अस्ति । अहं युवराजः भवामि चेत्, अस्माकं वंशः कलङ्कितः भवति इति उक्तवान् ।
भाव : मया एव वंशस्य कलङ्कः आपादितः भवति ।

इ) निजधरां मुदितां कुरु सप्रजाम् ।
समाधान:
परिचय : एतत् वाक्यं रुद्रमदेवी इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य रचयिता श्री .डी. वेङ्कटरामाचार्यः ।
सन्दर्भ : काकतीयराजः वृद्धः अभवत् । पलितकेशं तं तस्य सचिवः अवदत् यत् रुद्रमदेवी राज्यं कर्तुम् अर्हति । ताम् अभषेचय । प्रजाः तोषय इति ।
भाव : निजराज्यं प्रजाः च तोषय |

ई) सदा भोगसौख्येषु नूनं रमस्व ।
समाधान:
परिचय : एतत् वाक्यं नृसिंहाविर्भावः इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य कविः डा. के. सुधाकररावः ।
सन्दर्भ : हिरण्यकशिपुः स्वपुत्रं प्रह्लादम् अवदत् यत् हरिपूजनं परित्यज । मामेव पूजय । भागान् सुखानि च अनुभव ।
भाव : भोगान् सुखानि च निश्चयेन अनुभव |

6. द्वयोः ससंदर्भ व्याख्यानं लिखत ।

अ) लाटपतिः कः ? तेन मैत्री का ?
समाधान:
परिचय : एतत् वाक्यं सोमदत्तचरितम् इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य कविः दण्डी । एषः पाठ्यभागः कवेः दशकुमारचरितात् गृहीतः ।
सन्दर्भ : सोमदत्तः वीरपुरुषैः सह कारागारात् पलायनं कृत्वा मानसा- रकटकम् आगतवान् । अन्येद्युः मत्तकालभटाः आगताः । तान् दृष्ट्वा मानपालः मत्तकालम् अनिन्दत् ।
भाव : मत्तकालः कः ? तेन सह मैत्री किमर्थं करणीया ?

आ) महानेवासौ देवं द्रष्टुमिच्छामि ।
समाधान:
परिचयः एतत् वाक्यं सुहृद्भेदः इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य कविः नारायणपण्डितः । एषः पाठ्यभागः हितोपदेशात् स्वीकृतः ।
सन्दर्भः दमनककरटकौ सञ्जीवकं पिङ्गलसमीपम् अनीतवन्तौ । तौ दृष्ट्वा पिङ्गलकः अपृच्छत् यत् सः अपूर्वः जन्तुः दृष्टः वा इति । तदा दमनकः उक्तवान् यत् स एव भवन्तं द्रष्टुम् इच्छति इति ।
भावः महान् अयं जन्तुः स्वामिनं द्रष्टुम् इच्छति ।

इ) क्षणे क्षणे किल परीक्षीयते बालस्य दशा ।
समाधान:
परिचय : एतत् वाक्यं भिषजः भैषज्यम् इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य रचयिता श्रीमान् पुल्लेल श्रीरामचन्द्रमहोदयः ।
सन्दर्भ : एकस्मिन् दिने केचन ग्रामीणाः वेङ्कटरावस्य सकाशं निर्धारित, समयानन्तरं आगताः । मार्गे यानघातेन मूर्छितं बालकं ते आनयन् । समये नागता इति वेङ्कटरावः तान् अनिन्दत् । तदा एकः वृद्धः अवदत् यत् प्रतिक्षणं बालस्य स्थितिः क्षीयते इति ।
भाव : प्रतिक्षणं बालस्य दशा क्षीयते ।

ई) अहं वीरपितृः कन्या अस्मि ।
समाधान:
परिचय : एतत् वाक्यं भारतभूषा वीरयोषा इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् । अस्य रचयिता गलगरीरामाचार्यः ।
सन्दर्भ : चिन्तादेव्याः पिता युद्धे वीरस्वर्गं गतः । अनाथायाः तस्यां स्थितिं परिचिन्त्य पितुः सहचराः अशोचन् । तदा चिन्तादेवी उक्तवती यत् अहं वीरपितुः कन्या । पितरम् अनुचिकीर्षामि इति ।
भाव : अहं वीरस्य पितुः पुत्री अस्मि ||

7. द्वौ लघुप्रश्नौ समाधत्त ।

अ) नरेन्द्रः किमर्थं चमत्कारम् अगात् ?
समाधान:
विक्रमाङ्कस्य श्रोत्रपवित्रं वचः श्रुत्वा नरेन्द्रः चमत्कारम् अग़ात् । किंच लक्ष्मीः पांसुलानां चेतः कलुषीकरोति ।

आ) राक्षसः हिरण्यकशिपुः किमकरोत् ?
समाधान:
राक्षसः हिरण्यकशिपुः स्तम्भस्य उपरि गदाप्रहारम् अकरोत् ।

इ) कः तमः हन्ति ?
समाधान:
एकः दीपः तमः हन्ति ।

ई) के लोकहिते सदा सक्ताः भवन्ति ?
समाधान:
उत्त्माः सदा लोकहिते सक्ता भवन्ति । ते स्नेहं, पात्रं, दशान्तरं न अपेक्षन्ते ।

8. द्वौ लघुप्रश्नौ समाधत्त ।

अ) राजा कीदृशीं राज्यश्रियं ददर्श ?
समाधान:
राजा मुह्यन्तीम् अग्निप्रवेशाय उद्यतां राज्यश्रियं ददर्श ।

आ) कौ भयप्रतीकारं प्रतिज्ञाय चलितौ ?
समाधान:
दमनककरटकौ भयप्रतीकारं प्रतिज्ञाय चलितौं ।

इ) एकाकिन्यपि चिन्ता कथं खेलति स्म ?.
समाधान:
एकाकिन्यपि चिन्ता मृदा दुर्गं निर्माय, पुनः तद्भङ्गलीलां खेलति स्म ।

ई) मार्ग नद्यः कथं प्रावहन् ?
समाधान:
मार्गे नद्यः स्वच्छाः प्रावहन् ।

9. सम्पूर्णेन वाक्येन समाधत्त ।

अ) कुशः कीदृशं बाहुं ददर्श ?
समाधान:
जैत्राभरणशून्यं

आ) नृपश्रीः धुनीव का दधातु ?
समाधान:
साधारणतां

इ) रुद्रमया प्रयुक्तः खड्गः कं जघान ?
समाधान:
देवगिरिराजस्य हस्तिपकं

ई) कति दोषाः पुरुषेण हातव्याः ?
समाधान:
षड्दोषाः

उ) कस्य गुणः अवर्ण्यः ?
समाधान:
सांगत्यस्य

10. सम्पूर्णेन वाक्येन समाधत्त ।

अ) राज्यश्रीः कां प्रविष्टा ?
समाधान:
राज्यश्रीः विन्ध्याटवीं प्रविष्टा ।

आ) स्तब्धकर्णः कः ?
समाधान:
स्तब्धकर्णः पिङ्गलकस्य भ्राता ।

इ) वेङ्कटरावः कीदृशे कुटुम्बे उदभूत् ?
समाधान:
वेङ्कटरावः कस्मिंचन निर्धनकुटुम्बे उदभूत् ।

ई) राजपुत्रयूनः नाम किम् ?
समाधान:
राजपुत्रयूनः नाम रत्नसिंहः ।

उ) कन्यानुसरणे कः नियुक्तः ?
समाधान:
कन्यानुसरणे मानपालः नियुक्तः ।

11. अधोनिर्दिष्टयोः एक पत्र लिखत ।

अ) अवकाशप्रदानाय प्राचार्यं प्रति पत्रम् ।
समाधान:

दिनाङ्कः 22-7-2019

सेवायाम्
श्रीमान् प्राचार्यमहोदयः
उच्च माध्यमिक विद्यालयः
भाग्यनगरम्
महोदय !
सविनयं निवेदयामि यत् अहम् ज्वरग्रस्तः अस्मि । शिरोवेदना च मां पीडयति । अतः अद्य विद्यालयम् आगन्तुं न शक्रोमि । कृपया 23-7-2019 तः 26-7-2019 पर्यन्तं दिनत्रयस्य अवकाशं प्रदाय माम् अनुगृह्णातु

भवतः शिष्यः / भवदीया शिष्या
श्रीनिवासः / अहल्या
द्वितीयवर्षम् –
उच्च माध्यमिक विद्यालयः
भाग्यनगरम्

Note : नगरनाम न परिवर्तितव्यम् ।

आ) मातरं प्रति मित्रस्य गृहागमननिवेदनम् ।
समाधान:

*छात्रावासात्
दिनाङ्कः 22-7- 2019

पूज्यमातः !
सादरं नमामि । अत्र कुशलं तत्रास्तु | अहं सश्रद्धं विद्याभ्यासं करोमि । अचिरेण वार्षिकपरीक्षाः भविष्यन्ति । तदनन्तरम् अहं ग्रीष्मावकाशे गृहम् आगमिष्यामि । मम मित्रम् अपि अस्माकं गृहम् आगमिष्यति । अहम् अस्माकं ग्रामं क्षेत्रं च मम मित्रं दर्शयिष्यामि ।
पितृचरणयोः मम प्रणामाः ।

भवदीयः पुत्र / भवदीया पुत्री
श्रीनिवासः | अहल्या

* ग्रामनाम न लेखनीयम् ।

12. चत्वारि सन्धिनामनिर्देशसहितं विघटयत ।

1) अञ्जयति
समाधान:
अरीन् + जयति = श्चुत्व सन्धिः

2) मनोश्थः
समाधान:
मनः + रथः विसर्ग सन्धिः

3) रामष्टीक
समाधान:
रामस् + टीकते = ष्टुत्व सन्धिः

4) अजन्तः
समाधान:
अच् + अन्तः = जश्त्व सन्धिः

5) वाङ्गमयम्
समाधान:
वाक् + मयम् = अनुनासिक सन्धिः

6) वृक्षः फलति
समाधान:
वृक्षः + फलति = विसर्ग सन्धिः

7) सज्जनः
समाधान:
सत् + जनः = श्चुत्व सन्धिः

8) वागीश:
समाधान:
वाक् + ईश = जश्त्व सन्धिः

13. चत्वारि सन्धिनामनिर्देशसहितं सन्धत्त ।

1) हरिस् + शेते
समाधान:
हरिश्शेते – श्चुत्व सन्धिः

2) चक्रिन् + ढौकसे
समाधान:
चक्रिण्ढौकसे – ष्टुत्व सन्धिः

3) सत् + धर्मः
समाधान:
सद्धर्मः – जश्त्व सन्दि:

4) चित् + मयम्
समाधान:
चिन्मयम् अनुनासिक सन्धिः

5) मनः + रथः
समाधान:
मनोरथ: – विसर्ग सन्धिः

6) ककुप् + नेता
समाधान:
ककुम्नेता अनुनासिक सन्धिः

7) रामस् + चिनोति
समाधान:
मनश्चिनोति = श्चुत्व सन्धिः

8) पाचकः + पचति
समाधान:
पाचकः पचति – विसर्ग सन्धिः

14. द्वयोः शब्दयोः अन्त लिङ्ग – वचनमात्रनिर्देशसहितं रूपाणि लिखत ।

तकारान्तः पुंलिङ्गः ‘मरुत’ शब्दः (WIND)
समाधान:
TS Inter 2nd Year Sanskrit Model Paper Set 6 with Solutions 1

आ) त्वक्
चकारान्तः स्त्रीलिङ्गः ‘त्वक’ शब्दः ( SKIN)
समाधान:
TS Inter 2nd Year Sanskrit Model Paper Set 6 with Solutions 2

इ) नामन्
नकारान्तः नपुंसकलिङ्गः ‘नामन’ शब्दः (NAME)
समाधान:
TS Inter 2nd Year Sanskrit Model Paper Set 6 with Solutions 3

15. त्रयाणां समासनामनिर्देशसहितं विग्रहवाक्यानि लिखत ।

1) प्रतिदिनम्
समाधान:
दिने दिने = अव्ययीभाव समासः

2) पूर्वकायः
समाधान:
पूर्वं कायस्य = प्रथमा तत्पुरुष समासः

3) घनश्यामः
समाधान:
घन इव श्यामः = कर्मधारय समासः

4) नवरात्रम्
समाधान:
नवानां रात्रीणां समाहारः = द्विगु समासः

5) पितरौ
समाधान:
माता च पिता च

6) महत्
= द्वन्द्व समासः
समाधान:
महत् बलं यस्य सः = बहुव्रीहि समासः

16. अधोरेखाङ्कितपदानि शुद्धीकृत्य वाक्यानि लिखत ।

1. भानवः आकाशे विचरति ।
समाधान:
भानुः आकाशे विचरति ।

2. नदी परोपकाराय वहन्ति ।
समाधान:
नद्यः परोपकाराय वहन्ति ।

3. वनं वायुप्रदूषणं परिहरन्ति ।
समाधान:
वनानि वायुप्रदूषणं परिहरन्ति ।

4. मरुत् गन्धं वहन्ति ।
समाधान:
मरुतः गन्धं वहन्ति ।

5. अहं विद्यालयं गच्छामः ।
समाधान:
वयं विद्यालयं गच्छाभः |

Leave a Comment