TS Inter 1st Year Sanskrit Model Paper Set 4 with Solutions

Self-assessment with TS Inter 1st Year Sanskrit Model Papers Set 4 allows students to take charge of their own learning.

TS Inter 1st Year Sanskrit Model Paper Set 4 with Solutions

Time : 3 Hours
Max Marks : 100

सूचना : प्रथमद्वितीयतृतीयप्रश्नान् विहाय सर्वे प्रश्नाः संस्कृतभाषायैव समाधातव्याः ।
Note : Except Q. Nos. 1,2 & 3 all other questions should be answered in Sanskrit (Devanagari Script) only.

1. एकं श्लोकं पूरयित्वा तस्य भावं लिखत । (1 × 6 = 6)

1. कुसुमस्तबकस्येव ……………….. एव वा ।
जवाब:
कुसुमस्तबकस्येव द्वयी वृत्तिर्मनस्विनः ।
मूर्ध्नि वा सर्वलोकस्य शीर्यते वन एव वा ॥

Substance: There are only two ways for a noble-minded person just as for a bunch of flowers to be on the head of the world or to wither away in the forest.

2. संपत्सु महतां ………………. कर्कशम् ।
जवाब:
संपत्सु महतां चित्तं भवत्युत्पलकोमलम् ।
आपत्सु च महाशैलशिलासंघातकर्कशम् ॥

Substance: The heart of the noble becomes soft like the lotus in prosperity. It is hard like a mountain rock during adversity.

II. एकं निबन्धप्रश्नं समाधत्ता । (1 × 6 = 6)

1. श्रुङ्गिबेरपुरात् आरब्धं रामस्य वनवासं वर्णयत ।
Describe Rama’s stay in the forests starting from Sringi berapura.
जवाब:
Introduction: The lesson fag: is taken from the first canto of Balakanda in the Ramayana, written by sage Valmiki. Here Narada briefly narrates the story of Rama to Valmiki.

Valmiki’s question: Once sage Valmiki asked Narada whether there was any person at that time who was virtuous, strong, followed dharma, grateful, truthful and resolute. Narada said that Rama who was born in the family of the Ikshvakus was such a person. He was benevolent to the people, pure, self-restrained and endowed with wisdom.

Dasaratha’s desire : His father wanted to install him as the crown prince in the interest of the people. But his wife Kaikeyi asked the boons of banishment of Rama and the coronation of her son Bharata. पूर्वं दत्तवरा देवी वरमेनमयाचत । The truthful Dasaratha was bound by the bond of duty, and sent Rama to forest. Lakshmana followed his brother showing his brotherly affection. तं ब्रजन्तं प्रियो लक्ष्मणोऽनुजगाम ह। Sita, the daughter of king Janaka, and the virtuous wife of Rama also followed her husband.

Meeting with Guha : At Stringiberapura, Rama sent his charioteer. There he met Guha, the lord of the foresters. Rama reached Chitrakuta, and stayed there at the command of Bharadwaja. Dasaratha died weeping for his son. Bharata rejected the kingdom offered to him by Vasishtha and others, and went to the forest to plead with Rama. नियुज्यमानो राज्याय नैच्छद्राज्यं महावलः ।

Gift of the Padukas : When Bharata requested him to be the king, Rama declined. He gave his padukas to Bharata as deposit. Bharata installed them on the throne and ruled from Nandigrama.

In the Dandaka forest: Rama went to the Dandaka forest. There he killed Viradha, and visited sage Sarabhanga and Agastya. He received from Agastya the bow of Indra, a sword and a pair of quivers with inexhaustible arrows.

The promise to the sages: The sages living in the Dandaka forest met Rama, and requested him to kill the demons. Rama promised them that he would kill the demons in the forest, and also in the war.

Rama killed fourteen thousand demons: There the demoness Surpanakha was disfiguered. Rama killed Khara, Trisiras, Dushana and their followers who were instigated by Surpanakha. He killed fourteen thousand demons while living in the forest. रक्षसां निहतान्यासन् सहस्राणि चतुर्दश ।

2. कृष्णबलरामयोः विद्याभ्यासं ताभ्यां दत्तां गुरुदक्षिणां च वर्णयत ।
Describe the education, and the Gurudakshina of Krishna and Balarama.
जवाब:
Introduction: The lesson is an extract from the tenth skandha of the Bhagavata Purana written by sage Veda Vyasa. The lesson describes the education of Krishna and Balarama, and the bringing back of their teacher’s son from death.

Upanayana of Krishna and Balarama: Vasudeva performed the Upanayana ceremony of his sons Krishna and Balarama. Krishna and Balarama received the Gayatri mantra from Garga, the family priest of the Yadus. They concealed their divine nature and behaved like humans.

Education of Krishna and Balarama : They went to Sandipani, a native of Kashi and a resident of the city of Avanti for studies. He taught them all the Vedas along with their ancillaries and Upanishads.He also taught them the science of archery, dharma, logic, the science of debate and the six varieties of polity. They grasped everything by just listening once सकृन्निगदमात्रेण तौ सञ्जगृहतुर्नृप । They mastered sixty four arts in sixtyfour days and nights. They pleased the teacher by offering him gurudakshina.

Sandipani’s desire: The teacher understood their greatness and asked that his son, who was drowned in the ocean at Prabhasa be brought back. They agreed and went to the sea. The lord of the ocean worshipped them. सिन्धुर्विदित्वार्हण माहरत्तयोः । Krishna asked him to return the son of their preceptor who was seized by him.

The death of Panchajana: The Ocean said that it was the demon Panchajana, who lived underwater who took the boy away. Krishna immediately jumped into the water, and killed the demon. But he did not find the boy in his belly जलमाविश्य तं हत्वा नापश्यदुदरेऽर्भकम् । Krishna took the conch Panchajanya born of his body. Yama returned the boy: Then, along with Balarama, he went to Samyamani, the city of Yama worshipped them with devotion. He asked him what he could do for them. लीलामनुष्य हे विष्णो युवयोः करवाम किम् ? Krishna asked him to give him the son of his preceptor. Yama did so. Krishna and Balarama handed him over to their preceptor, and asked him to ask for more.

Blessings of the teacher: The teacher said that he had no more desires as he was their teacher. को नु युष्मद्विधगुरोः कामानामवशिष्यते ? He blessed them to attain fame and said that their wisdom would stay with them forever. Then Krishna and Balarama returned to their home.

III. एकं निबन्धप्रश्नं समाधत्ता । (1 × 6 = 6)

1. जीवहरः केन उपायेन राज्यमधितस्यौ । सोदाहरणं उल्लिखत ।
जवाब:
रश्नोयं पि.वि.काणे पण्डितेन विरचितात् संस्कृतगद्यावलिः इति ग्रन्थात् ‘दयालुः दालशीलः नागार्जुनः’ इति पाठात् स्वीकृतम् ।
The essay ‘दयालु दानशीलः नागार्जुन:’ was taken from the संस्कृतगद्यावलिः which was written by Sri. P. V. Kane.

Once upon a time, there was lived a king Chirayu. He had a minister Nagarjuna who was very kind, altruistic and full of knowledge. He made a medicine which made Chirayu the king and himself without senility and death. In the past Nagarjuna lost his dearest son at an early age. He was moved by this situation and decided to make elixir to make people death free.

By knowing this king Indra ordered the God of medicine Aswinidevatas to convey his words. They made nearer to Nagarjuna and conveyed the order to him. After listening Nagarjuna withdraw the work of making elixir. After that Aswinidevatas explained Indra what was happened there.

Mean while the king Chirayu made his son Jeevahara prince. When the prince Jeevahara came to take the blessings from his mother Dhanapara, she said, go to the house of Nagarjuna and ask his head. This is the only way for you to become king. Jeevahara decided to make his mother’s words true.

The next day Jeevahara went to Nagarjuna’s home asked him to give his head. By listening his wish Nagarjuna made his neck available to cut. King Chirayu came to stop Nagarjuna from giving his head, but he couldn’t do stop it. After that situation Chirayu felt desolated and tried to kill himself.

While doing this an unknown voice spoke “Dear Chirayu, don’t feel bothered. Your friend Nagarjuna got salvation as Buddha got.” By listening these words he `changed his mind, went to forest and got noble place. Jeevahara became king. The sons of Nagarjuna, who didn’t digest the death of his father, made the king- dom scattered and killed Jeevahara. Dhanapara also died who couldn’t digest the death of her son.

2. शिबचक्रवर्तिनः भूतदयां विवृणुत ?
जवाब:
This question is taken from the lesson “शरणागत रक्षणम्” Which was extracted from the book ‘’संस्कृततृतीयादर्श:’ written by K.L.V Sastri.

In the past the king Sibi ruled the kingdom Ushinara. He was very emphathetic that he felt the pain of a small creature like his own.

Once, the eagle followed a pigeon for its prey. With this pigeon afraid and reached king Sibi and asked him for help. Sibi also gave assurance to pigeon. Mean while the eagle also entered the king’s palace and requested him to give it the pigeon and satisfy prey of it. The king refused for this and stood on his decision. After that he said “O dear eagle its my duty as a king to save the bird”. After listening the words, of king Sibi, the eagle replied to him- O King you protected that pigeon which has been my meal. So, help me in satisfying my hunger in another way.” Then the king assured the eagle that it will receive other food by giving his own flesh.

Then the eagle replied, “If you decided give flesh instead of pigeon for me the meat from right side of your body weighing equal to the pigeon.” The king agreed for this and looked into the eyes of his wife to do as decided.

She also understand the king’s silence and brought the sword and started cut- ting the flesh from the right side of the king’s body. Then put it in a balance to measure the weight of flesh with the pigeon. The flesh weight is not equalled to the pigeon’s because it is increasing when ever the flesh is put in balance. Finally the king sat on the other side of the balance.

At this time the eagle and the pigeon revealed their true forms and saids the king – “We are gods of Air and Rain respectively. We came here to test your com- passion towards small creatures. You passed this.” With their blessings the king become normal and ruled the kingdom for a longtime with same compassion, love and justice.

IV. चतुर्णां प्रश्नानां समाधानानि लिखत । (4 × 2 = 8)

1. वणिजः सखा वणिक्पत्नीं किमिति आश्वासयामास ?
जवाब:
वणिजः पत्नीतु आत्मनः शिशोः च त्रातारम् अपश्यन्ती स्वपतेः सखयां कश्चित वणिजमेत्य “भ्रातः निश्शरणा अस्मि” इति निवेदयामास । सः तामालोक्य ” भवति पुत्रवत्याः तव कुतः शोकः । त्वत्पुत्रः यावत् त्वद्रक्षणे क्षमः स्यात् तावत् मगृहे वस । मा भौषीः” इति आश्वासयामास । सा सती तत्रैव निवसन्ती पुत्रस्य विद्याभ्यासं कारयामास ।

2. हीरालाल ः मात्रा दत्ताः रोटिकाः किमकरोत् ?
जवाब:
हीरालालः एकां रोटिकां खादित्वा अपराः तिस्रः रोटिकाः पाथेयरूपेण अङ्गवस्त्रे बद्ध्वा वृत्तेः अन्वेषणाय नगरीं प्रस्थितवान् ।

3. नीलाम्बा पुत्रेभ्यः धनं दत्वा कि उक्तवती ?
जवाब:
पुत्राः ! इतः परम वर्षे त्रीन् मासान् भवत्सु एकैकस्यापि गृहे पर्यायक्रमेण वस्यामि इति ।

4. राजा सुकृतशर्मा एकदा किं अचिन्तयत् ?
जवाब:
एकदा राजा अचिन्तयत् – मम नाम जनानां जिह्वासु यथा नृत्येत् तथा भव्यः कश्चन प्रासादः निर्मातव्यः इति ।

5. संजीवः कुत्र निवसति ? विद्यालयं च सः कथमागच्छति ?
जवाब:
संजीवः समृद्धे सुविधासम्पन्न रमणीये च प्रासादे निवसति, पत्थहं भृत्येन सह वाहनेन विद्यालयमागच्छति ।

6. अब्दुलकलामः कैः पुरस्कारैः सम्मानितः ?
जवाब:
अब्दुल कलामः पद्मभूषण, पद्मविभूषण, भारतरत्न इत्यादि पुरस्कारैः सम्मानितः ।

7. कुण्डिनपत्तने धनपालकः नाम श्रेष्ठी किं करोति ?
जवाब:
कुण्डिनपत्तने धनपालको नाम श्रेष्ठी आत्मानम् आश्रितवद्भ्यः वृद्धिं विना मूलधनं दत्वा तान् वाणिज्ये व्यापारयतीति साहायं करोतिस्म ।

8. संजीवस्य पिता किमभिधाय राजीवं अभ्यनन्दत् ?
जवाब:
साधु वत्स ! साधु ! ईदृशा एव प्रशस्याः । अस्माकं देशे यदा सर्वे जनाः ईदृशाः भविष्यन्ति तदा राष्ट्रोन्नतिः सुनिश्चिता’ इत्यभिधाय परं प्रीतः सन् पुनः पुनः तमभ्यनन्दत् ।

V. द्वयोः ससन्दर्भ व्याख्यां लिखत । (2 × 3 = 6)

1. नियुज्यमानो राज्यां नैच्छद्राज्यं महाबलः ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं महर्षि वाल्मीकिना विरचितात् श्रीमद्रामायणे बालकाण्डात् प्रथमसर्गात् रामो विग्रहवान धर्मः इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – भरताय राज्याय नियोज्यमान सन्दर्भे, भरतस्य स्थितिः कविना अत्र वर्णिता ।
भावः – वसिष्ठादि प्रमुखाः भरतं राज्ये प्रतिष्ठितुमैच्छन् । किन्तु भरतः तं नाङ्गीकृतवान् ।

2. तस्मिन्कर्मणि संसिद्धे पर्यष्वजत फलगुणम् ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं वेदव्यासेन विरचितात् महाभारत ग्रन्थात् लक्ष्यशुद्धिः – इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भ: – लक्ष्यभेदन रूपे कार्यसिद्धे द्रोणः अर्जुनं आलिङ्गितवान् । तदानीं कविः वचनमिदं ।
भावः – लक्ष्यभेदन रूपे कार्ये अर्जुनेन साधिते आचार्यः तं आलिङ्गितवान् इति भावः ।

3. सिन्धुर्विदित्वार्हणमाहस्तयोः ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं वेदव्यासेन विरचितात् श्रीमहाभागवत पुराणात् श्रीकृष्णस्य गुरुदक्षिणा इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – गुरुबालकं आनेतुं रामकृष्णौ प्रभासे समुद्रतीरं जग्मतुः । तदा कवेर्वचनमिदम् ।
भावः – समुद्रः बलरामकृष्णयोः आगमनं ज्ञात्वा तयोः पूजां यथावत् कृतवान् ।

4. ततो विहाय मां गत्वा वैकुण्ठं पुच्छतं युवाम् |
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं श्री सन्निधानं सूर्यनारायण शास्त्रिणा विरचितात् पूर्णपात्रम् इति पुस्तकात् ”गानपरीक्षा” इति पाठात् स्वीकृतम् ।
सन्दर्भः – स्पर्धमानौ नारद – तुम्बुरौ ब्रह्मा वाक्यमिदं जगादः ।
भावः – नारदो मे पुत्रः । अतः तारतम्यं वक्तुं न अहं अर्हः । अस्मिन् विषये विष्णुः प्रष्टव्यः इति भावः ।

VI. द्वयोः ससन्दर्भ व्याख्यां लिखत । (2 × 3 = 6)

1. नित्यरुदिते दुर्भगे मङ्गलोज्झिते कि चिरं रोदिषि ।
जवाब:
कविपरिचयः – वक्यमिदं पि.वि. काणे पण्डितेन विरचितात् संस्कृतगद्यावलिः इति ग्रन्थात् ‘वीरवनिता कीर्तिसेना’ इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – कीर्तिसेनायाः श्वश्रूः तां प्रति कोपं प्रदर्शयन् एवं अवदत् ।
भावः – नित्यरुदिते, अदृष्टहीने, अमङ्गलरूपिणी बहुकालात् रोदनकार्यं किं करोषि ।

2. राज्यलोभः बान्धवस्नेहं अतिवर्तते ।
जवाब:
परिचयः – वाक्यमिदं पि.वि. काणे पण्डितेन विरचितात् संस्कृत गद्यावलिः इति ग्रन्थांत् ‘दलायुः दानशीलः नागार्जुनः’ इति पाठात् स्वीकृतम् ।
सन्दर्भः – कविः कथायाः ग्राह्यं नीति एवं बोधयति ।
अर्थः – राज्य सम्पदा आकृष्टः मनुष्यः बन्धुवर्गाणां प्रेम अपि न लक्ष्यते ।

3. राजन् मांसदाने तवास्ति खेद इति अश्रुबिन्दुः कथयति ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं के. एल. वी. शास्त्रिणा विरचितात् ‘संस्कृ-ततृतीयादर्श:’ इत्यस्मात् ग्रन्थात् ‘शरणागतरक्षणम’ इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् ।
सन्दर्भ: – श्येनः शिबि प्रति वाक्यमिदं उवाच ।
भावः – भूपते ! मांस प्रदानेन तुभ्यं दुःखं भवति इति तव अश्रुं दृष्ट्वा अवगाम्यते ।

4. कथं वा नौ प्रतिवचनं न ददासि |
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं चारुदेवशास्त्रिणा विरचितात् ‘साहित्यसुधा’ इति ग्रन्थे ‘पितृसेवापरः श्रवणकुमारः’ इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – पुत्र वियोगेन दुःखितौ श्रवणस्य पितरौ, तं स्मृत्वा एवं आक्रन्दन्तौ वाक्यमिदं ऊचतुः ।
भावः – पुत्र! आवयोः वचनानि श्रुत्वाऽपि किमर्थं न भाषसे ।

VII. द्वौ प्रश्नौ समाधत्त । (2 × 3 = 6)

1. सन्तः सन्मित्रलक्षणं किमिति प्रवदन्ति ?
जवाब:
पापात् निवारयति, सत्कर्मणि नियोजयति, रहस्यं कदापि न प्रकटीकरोति, सद्गुणान् सर्वैः वदन्ति, आपदे कदापि न त्यजति, काले ददाति एतानिसन्मित्र – लक्षणमिति सन्तः वदन्ति ।

2. नारद – तुम्बुरौ परस्परं निन्दन्तौ किं कुरुतः ?
जवाब:
नारद – तुम्बुरौ परस्परं निन्दन्तौ ब्रह्माणं समीपं गत्व आवयोः तारतम्यं निर्णीयतां इति अयाचताम् ।

3. गुरुः बीभत्सं पुनः किमाह ?
जवाब:
लोके त्वत् समः अन्यः धनुर्धरः न भविता’ इति गुरुः बीभत्सुं पुनः आह ।

4. मन्दः अपि कि अध्यैषि ?
जवाब:
मन्दः अपि गीर्वाणवाणयाः त्रिचतुः पदानि अथ्यैषि ।

VIII. द्वौ प्रश्न समाधत्त । (2 × 3 = 6)

1. वणिजो धनपालितस्य का बभूव ?
जवाब:
वणिजो धनपालितस्य कीर्तिसेनाभिधाना लावण्यवती कन्या बभूव ।

2. वैनतेयं प्रणयकुपितं विज्ञाय भगवान् किमिति चिन्तयामास ?
जवाब:
वैनतेयं प्रणयकुपितं विज्ञाय भगवान् एवम् चिन्तयामास – “अहो ! स्थाने कोपे वैनतेयस्य । तत् स्वयमेव गत्वा सम्मानपुरस्सरं तमानयामि” इति ।

3. कस्य नुनं नरके वासः भवेत् ?
जवाब:
पुत्रः स्वेन कृतं कर्मणा माता पितरं दुःखं जनयति, तस्य नूनं नरके वासः भवेत् ।

4. केन कारणेन जगदीशः वैद्यशास्त्रं अध्येतुं असमर्थः आसीत् ?
जवाब:
वारं वारं ज्वरपीडन कारणेन जगदीश : वैद्यशास्त्रं अध्येतुम असमर्थः आसीत् ।

IX. एकेन वाक्येन समाधत्त । (5 × 1 = 5)

1. के काञ्चनमाश्रयन्ते ?
जवाब:
सर्वेगुणाः काञ्चनमाश्रयन्ते ।

2. गुहः कः ?
जवाब:
गुहः निषादाधिपतिः ।

3. गुरुः पार्थाय कि नामानं अस्त्रं ददौ ?
जवाब:
गुरुः पार्यायं ब्रह्मशिरो नामानं अस्त्रं ददौ ।

4. प्राणिनां परं सुखदा का ?
जवाब:
प्राणिनां परं सुखदा जननी ।

5. कृष्णबलरामौ क्या आचार्यं धन्दयामासतुः ?
जवाब:
कृष्णबलरामौ गुरुदक्षिणया आचार्य छन्दयामासतुः ।

X. एकेन वाक्येन समाधत्त । (5 × 1 = 5)

1. किं त्वं साम्प्रतं प्रजापतिं जेतुमुद्यतः इति क्योः उक्तिः ?
जवाब:
किं त्वं साम्प्रतं प्रजापतिं जेतुमुद्यतः इति अश्विनी देवतयोः उक्तिः ।

2. व्याधिमुक्तो वसुदत्तः कीर्तिसेनायै किं दातुमैच्छत् ?
जवाब:
व्याधिमुक्तो वसुदत्तः कीर्तिसेनायै अश्वरत्नाढ्यं खं राज्यं दातुमैच्छत् ।

3. कः दुर्जयः ?
जवाब:
समवायः दुर्जयः ।

4. सरयूतीरवर्तनीं अरण्यानीं कः जगाम ?
जवाब:
सरयूतीरवर्तनीं अरण्यानीं महाराजो दशरथः जगाम ।

5. मासत्रयं इंग्लाण्डदेशे वसन् जगदीशः किं समागतवान् ?
जवाब:
मासत्रयं इंग्लाण्ड्देशे वसन् जगदीशः मार्कोनी महोदयं समागतवान् ।

XI. संवित्परीक्षा | (5 × 1 = 5)

पुरा धारानगर्यां कश्चित् कर्षकः एकाम् अद्भुतां कुक्कुटीम् अपालयत् । सा कुक्कुटी प्रतिदिनं एकैकं सुवर्णमयम् अण्डं ददाति स्म । तेन सः कर्षकः अतीव धनवान् अजायत । प्रतिदिनं सुवर्णं प्राप्नुवतः अपि तस्य लोभः अतीव अवर्धत | एकदा सः अचिन्तयत् दिने दिने स्वल्पमात्रस्य सुवर्णस्य प्राप्त्या प्रयोजनं नास्ति । अतः कुक्कुट्याः उदरात् सर्वमपि सुवर्णम् एकदैव ग्रहीष्यामि । तथा निश्चित्य कर्षकः कुक्कुटीं हत्वा तस्याः उदरम् अपाटयत् । तस्मिन् तु एकम् अण्डम् अपि न आसीत् । कर्षकस्य अतिलोभेन स्वर्णदायिनी कुक्कुटी विनष्टा

नीति : अतिलोभात् जनः विनश्यति ।

1. कर्षकः कां अपालयत्
जवाब:
कर्षकः एकां अद्भुतां कुक्कुटीं अपालयत् ।

2. कुक्कुटी प्रतिदिनं किं ददाति स्म ?
जवाब:
कुक्कुटी प्रतिदिनं एकैकं सुवर्णमयं अण्डं ददाति स्म ।

3. तथा निश्चित्य कर्षकः किं अकरोत् ?
जवाब:
तथा निश्चित्य कर्षक: कुक्कुटीं हत्वा तस्याः उदरं अपाटयत् ।

4. केन कुक्कुटी विनष्टा ?
जवाब:
कर्षकस्य अतिलोभेन कुक्कुटी विनष्टा ।

5. अस्याः कथायाः का नीतिः ?
जवाब:
“अतिलोभात् जनः विनश्यति’ इति अस्याः कथायाः नीतिः ।

XII. चत्वारि सन्धिनामनिर्देशसहितं विघटयत । (4 × 2 = 8)

1. गुरुपदेश:
2. गङ्गेति
3. दिवौकसः
4. तावत्र
5. प्रत्युपकारः
6. गायक:
7. भानोऽत्र
8. महर्षभः
जवाब:
1. गुरुपदेश: = गुरु + उपदेश: (सवर्णदीर्घसन्धिः)
2. गङ्गेति = गङ्गा + इति (गुणसन्धिः)
3. दिवौकसः = दिवा + ओकसः (वृद्धिसन्धिः)
4. तावत्र = तौ + अत्र (अयवायावसन्धिः)
5. प्रत्युपकारः = प्रति + उपकार (यणादेशसन्धिः)
6. गायकः = गै + अकः (अयवायावसन्धिः)
7. भानोऽत्र = भानो + अत्र (पुर्वरूपसन्धिः)
8. महर्षभः = महा + ऋषभ: (गुणसन्धिः)

XIII. चत्वारि नामनिर्देशसहितं सन्धत्त । (4 × 2 = 8)

1. विद्या + आलयः
2. महा + उत्सवः
3. प्रति + अहम्
4. यदि + एवम्
5. परम + एश्वर्यम्
6. गौरी + अनुरागः
7. गुरों + अव
8. नै + अक:
जवाब:
1. विद्या + आलय: = विद्यालयः (सवर्णदीर्घसन्धिः)
2. महा + उत्सव: = महोत्सवः (गुणसन्धिः)
3. प्रति + अहम् = प्रत्यहम् (यणादेशसन्धिः)
4. यदि + एवम् = यद्येवम् (यणादेशसन्धिः)
5. परम + ऐश्वर्यम् = परमैश्वर्यम् (वृद्धिसन्धिः)
6. गौरी + अनुरागः = गौर्यनुरागः (यणादेशसन्धिः)
7. गुरो + अव = गुरोऽव (पूर्वरूपसन्धिः)
8. नै + अकः = नायक: (अयवायावसन्धिः)

XIV द्वयोः शब्दयो अन्त- लिङ्ग वचन निर्देशसहितं रूपाणि लिखत | (2 × 4 = 8)

1. कवि
जवाब:
TS Inter 1st Year Sanskrit Model Paper Set 4 with Solutions 1