TS Inter 1st Year Sanskrit Model Paper Set 3 with Solutions

Self-assessment with TS Inter 1st Year Sanskrit Model Papers Set 3 allows students to take charge of their own learning.

TS Inter 1st Year Sanskrit Model Paper Set 3 with Solutions

Time : 3 Hours
Max Marks : 100

सूचना : प्रथमद्वितीयतृतीयप्रश्नान् विहाय सर्वे प्रश्नाः संस्कृतभाषायैव समाधातव्याः ।
Note : Except Q. Nos. 1,2 & 3 all other questions should be answered in Sanskrit (Devanagari Script) only.

I. एकं श्लोकं पूरयित्वा तस्य भावं लिखत | (1 × 6 = 6)

1. सिहं: शिशुरपि ……. हेतुः ।
जवाब:
सिंहः शिशुरपि निपतति मदमलिनकपोलभित्तिषु गजेषु ।
प्रकृतिरियं सत्ववतां न खलु वयस्तेजसो हेतुः ॥

Substance: A lion, though young, attacks elephants whose wall-like temples are muddled with rut. It is the nature of the courageous. Age is not a reason for courage.

2. क्षेत्रं श्रुतेनैव ……….. चन्दनेन ||
जवाब:
श्रोत्रं श्रुतेनैव न कुण्डलेन दानेन पाणिर्न तु कङ्कणेन ।
विभाति कायः करुणापराणां परोपकारैर्न त चन्दनेन ॥

Ans. Substance: The ear of the kind-hearted people shines not with earrings but with learning, their hand shines not with bracelet but with donation, and their body shines not with sandal paste but with helpful deeds.

II. एकं निबन्धप्रश्नं समाधत्ता । (1 × 6 = 6)

1. स्वशिष्याणां लक्ष्यप्रहरणज्ञानं द्रोणः कथं परीक्षितवान् ?
How did Drona test the shooting skills of his disciples ?
जवाब:
Introduction: The lesson: is an extract from the 126th chapter of the Adiparva of the Mahabharata written by Veda Vyasa. The lesson narrates Drona’s testing the shooting skills of his disciples.

The artificial bird: Drona wanted to test the archery skill of his disciples. He arranged an artificial bird on the top of a tree as the target. He asked his disciples to stand with their bows drawn aiming at the bird.

Drona’s Questions: Drona first went to Yudhisthira. He asked him whether he saw the bird. Yudhishthira replied in affirmative. Then Drona again asked him whether he saw the tree, his brothers and himself. Yudhishthira again answered in affirmative. Drona was dissatisfied and told Yudhishthira that he could not hit the target, and asked him to go back.

Then he put the same question to Duryodhana and his brothers. Later he asked Bhima and others, and the princes from other kingdoms. When all of them said that they saw everything, he reproached them.

Arjuna’s reply: Later Drona told Arjuna that he should hit the target. त्वयेदानीं प्रहर्तव्यम् एतल्लक्ष्यं निशम्यताम् । He asked him to draw his bow and wait for his word. Arjuna stood drawing his bow in a circular fashion. When Drona asked him, Arjuna said that he saw the bird only. The pleased Drona again asked him to describe the bird. But, Arjuna answered. “I see the head of the bird only, and not its body.”: पश्यामि भासस्य न गात्रम् ।

At Drona’s word, Arjuna released the arrow and felled the head of the bird. Drona embraced him with happiness. तस्मिन्कर्मणि संसिद्धे पर्यष्वजत फल्गुणम् ।

Drona caught by crocodile: Later, after some days, Drona went to the Ganga to take bath, along with his disciples. While Drona was taking bath, a crocodile caught him. Drona asked his disciples to kill it, and save him Arjuna shot five arrows at it, and killed it.

The powerful astra: Drona then gave Arjuna the astra named Brahmasiras. He said that it should not be used against humans. It will burn the worlds if used against persons of low energy. जगद्विनिर्दहेदेतत् अल्पतेजसि पातितम् | There was nothing equal to it in the world. It could be used against any non-human enemy in a battle. Arjuna promised him that he would use it wisely.Drona blessed Arjuna saying, “There will be no other archer like you in this world ever.”

2. हनुमता शिलासनं स्वीकर्तुं नारदतुम्बुरौ किमर्थं आदिष्टौ ? ससन्दर्भं निरूपयत ।
Why were Narada and Tumbura asked to take rock seats by Hanuman? Explain referring to the context.
जवाब:
Introduction: The lesson was written by Sri Sannidhanam Suryanarayana Sastry. It is taken from his work Poornapatram. Sri Sastry was a great scholar in Sanskrit literature and Grammar. He authored more than 45 books in Telugu and Sanskrit.

Rivalry of the Divine singers : Once rivalry ensued between the celestial singers Narada and Tumbura regarding their relative merits in singing. It was fueled by others who took sides. The singers considered each other as a blade of grass and particle of dust. Each waited for an opportunity to insult others. id yd&à àì पराभवितुं मिथः ।

Helplessness of Brahma and Vishnu : Narada and Tumbura went to Brahma, and asked him to judge their singing merits. Brahma said that as Narada was his son, Tumbura might consider him partial. He directed them to Vishnu. aaì fagıų Ħi गत्वा वैकुण्ठं पृच्छतं युवाम् When they went to Vaikuntha, Vishnu also said that as Narada was his devotee ज्ञातं ते खलु मुख्योऽयं भक्तेषु मम नारदः he would be considered partial. He directed them to Hanuman, who was a devotee of Rama, and a great singer.

Melting of the rocks : Narada and Tumbura went to Anjaneya, who was in meditation in the Himalayas. Hanuman asked them to sit on the rock slabs,and started to sing hymns of praise. As a result of his sweet singing, stumps started to sprout, and rocks melted.स्थाणवोऽङ्कुरिता येन प्रद्रुता अभवन् शिलाः The two sages sitting on rockseats were caught in the melted rock slush. When Hanuman finished his singing, the rocks solidified again. Narada and Tumbura were stuck in their rock seats. The singing of Narada and Tumbura : The two exerted to extricate themselves out. Hanuman asked them to sing as they came for judgement from him. Tumbura played on the lute for a long time. The rock seats stayed solid only, After he stopped, Narada started to sing. The rock slabs became little soft loosening their tightness. Even after he sang for a long time, nothing more happened.

The singing of Hanuman : Hanuman took pity on them. He started to sing sweetly continuing the song left unfinished by Narada. The rocks melted. The delighted sages came out of the slush. They bowed to Hanuman. Having lost their pride, they went away. Narada’s greatness over Tumbura was like that of squint eye over a blind eye. He also felt ashamed.

III. एकं निबन्धप्रश्नं समाधत्ता । (1 × 6 = 6)

1. कीर्तिसेनायाः वीरतां सोदाहरणं विशदीकुरुत ।
जवाब:
The story ‘“वीरवनिता कीर्तिसेना” was taken from “संस्कृत गद्यावलि ” which was written by Sri. P.V. Kane.

In the city Pataliputra a merchant named Dhanapalitha had a daughter Keerthisena. He made the wedding of his daughter with the merchant Devasena. Even though, Keer-thisena was looked after carefully by her husband. She was tortured by her cruel mother-in-law. After some days, Devasena went abroad to earn more money. When Devasena left the house, his mother had started to torture her daughter-in-law Keerthisena in so many ways. Finally she planned to kill Keerthisena.

But, Keerthisena with her bravery escaped from that and reached a forest. There she encountered the thieves gang. With fear, she was hidden behind a tree. At mid-night, Keer-thisena saw a vampire with its kids. The kids were very hungry and asked it for food. The vampired gave assurance for the food with the death of the king Vasudatta. By hearding the news the kids were very happy and they had a doubt, how could the kind survive? The vampire replied and cleared the doubt of its children by telling the remdiy for survival of the king and left from that place.

After listening all that, Keerthisena the next day went to meet the king and met the king. Keerthisena did as the vampire said and made him healthy. For doing this the king offered the kingdom of his own for Keerthisena. But she refused and said, “After some time I will ask you for what ever I want. Then, you can give me.” For some days she stayed in the kingdom itself.

After some days, Devasena returned to his city the money he earned. Keerthisena felt very happy to meet her husband after many days. Devasena was very anxious to know the reason behind Keerthisena’s dressing as doctor. He praised his wife for what she had done. The king also told that Keerthisena is my sister gifted by God and happily gifted the couple with half of his kingdom. In this way her brav- ery, intilligence Keerthisena over came her mother-in-law’s torture and lived hap- pily.

2. दशरथश्रवणकुमारयोः वृत्तान्तं लिखत ।
जवाब:
The present story ” पितृसेवापरः श्रवणकुमारः ” was taken from the book साहित्य सुधा” which was written by charudeva Sastry.

Once upon a time the king Dasaratha of Surya vamsa went to forest alone to know the goods and bads of the saints. At that time he heard something being dipped into river. He thought it was an elephant and immediately shot an arrow in the direction of that sound.

There after he heard some person’s loud voice with the words “O’Father! O’ Mother”. by listening these words the king realised that he aimed a human not an elephant. Immediately the king reached that human and asked all the details of him and for which purpose that person is here.

He said “My name is Sravana. I came here to get water for my parents who were very thirsty. You shot me with your arrow without any reason. With this I am going to die. But I am thinking about my parents who are old, blind also. They are wait- ing for return of mine and for water.

So, you go to him without late, tell him what had happened and console them and let me die with this arrow in my body. Then Dasaradha takes out the arrow from Sravana’s body and immediately after that Sravana passed away.

The king Dasaradha realised what he did. He started hating himself and was afraid that the parents would curse him. With these thoughts he went to the blind couple’s place. Hearing the sound of his feet Sravana’s father asked why he was late and where was the water.

With this Dasaradha shamefully with shivering voice replied “O” saints! I am not Sravana. I am the sinful person who killed your son Dasaradha, the king of Ayodhya”. And also told the reason behind the killing of the saint’s son.

Eventhough Dasaradha tried to console them in so many ways, nothing worked. Then, king took them to the place where Sravana died. After reaching that place they cried breathlessly for a very long time and became unconscious.

After sometime they regained their consciousness and realised that their son was died. Then they cursed the king DasaradHa “You killed our only son. You will also die from sadness caused by your son without any reason.” After cursing they also died there.

Then the king placed a pyre for them and sent to heaven. But, the curse given by Sravana’s father was remained in his heart forever. When Rama was going to forest he remembered all of it again. He died of the sadness that Rama was leaving him. The curse was gotten real.

IV. चतुर्णां प्रश्नानां समाधानानि लिखत । (4 × 2 = 8)

1. कुडनफ्त्तने धनपालकः नाम श्रेष्ठी किं करोति ?
जवाब:
कुण्डिनपत्तने धनपालको नाम श्रेष्ठी आत्मानम् आश्रितवद्भ्यः वृद्धिं विना मूलधनं दत्वा तान् वाणिज्ये व्यापारयतीति साहायं करोतिस्म ।

2. हीरलाले परिवर्तने आगते सः किमकरोत् ?
जवाब:
हीरालाले परिवर्तने आगते सः आलस्यं परित्यज्य प्रजानां हितकर्मणि आत्मानं नियोजितवान् ।

3. सर्वे भ्रातरः मात्र । कथिते विषये विश्वासं कृत्वा किं चिन्तितवन्तः ?
जवाब:
सर्वे भ्रातरः विश्वसितवन्तः, चिन्तितवन्तः च एतादृश्यः अन्याः अपि पेटिकाः भूमे अन्तः तया निक्षिप्ताः स्युः इति ।

4. संन्यासिनः कथनस्य आशयम् अवगत्य राजा तं नमस्कृत्य कि प्रार्थितवान् ?
जवाब:
महात्मन् मम कार्यस्य अशाश्वतता अवगता मया । इतः परं मया किं करणीयम् इति उपदिश्यतां कृपया इति प्रार्थितवान् ।

5. संजीवस्य पिता किमभिधाय राजीवं अभ्यनन्दत् ?
जवाब:
साधु वत्स! साधु! ईदृशा एव प्रशस्याः । अस्माकं देशे यदा सर्वे जनाः ईदृशाः भविष्यन्ति, तदा राष्ट्रोन्नतिः सुनिश्चिता” इत्यभिधाय परं प्रीतः सन् पुनः पुनः तमभ्यनन्दत् ।

6. अब्दुल कलामेन कृतां वैज्ञानिकी अभिवृद्धिं विशदीकुरुत ।
जवाब:
अब्दुल कलामः पृथ्वी, आकाश, त्रिशूल, नाम इत्यादीनां प्रक्षेपास्त्रणां प्रयोगेन भारतस्य वैज्ञानिकशास्त्रवैदूष्यं समस्तविश्वाय दर्शितवान् ।

7. हीरालाल ः मात्रा दत्ताः रोटिकाः किं अकरोत् ?
जवाब:
हीरालालः एकां रोटिकां खादित्वा अपराः तिस्रः रोटिकाः पाथेयरूपेण अङ्गवस्त्रे बद्ध्वा वृत्तेः अन्वेषणाय नगरीं प्रस्थितवान् ।

8. राजा सुकृतशर्मा एकदा किं अचिन्तयत् ?
जवाब:
एकदा राजा अचिन्तयत् – मम नाम जनानां जिह्वासु यथा नृत्येत् तथा भव्यः कश्चन प्रासादः निर्मातव्यः इति ।

V. द्वयोः ससन्दर्भ व्याख्यां लिखत । (2 × 3 = 6)

1. पूर्वं दत्तवरा देवी वरमेनमयाचत ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं महर्षि वाल्मीकिना विरचितात् श्रीमद्रामायणे बालकाण्डात् प्रथमसर्गात् रामो विग्रहवान धर्मः इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – दशरथेन कृतान् रामस्य अभिषेकयत्नान् दृष्ट्वा भार्या कैकेयी दशरथं प्रति एवं जगाद ।
भावः – महाराज ! पुरा भवता मां प्रति दत्तौ वरौ इदानीं याचितुम इच्छामि ।

2. त्वर्येदानीं प्रहर्तव्यम् एतल्लक्ष्पं निशम्यताम् ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं वेदव्यासेन विरचितात् महाभारत ग्रन्थात् लक्ष्यशुद्धिः इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भ: – शिष्य प्रहरणशक्ति जिज्ञासुः द्रोणः अर्जुनं प्रति इदं वाक्यं उवाच ।
भावः – दृश्यमानं भासरूपलक्ष्यं त्वया अस्मिन् काले वेदनीयं शृणु ।

3. सकृन्निगदमात्रेण तौ सञ्जगृहतुर्नृप ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं वेदव्यासेन विरचितात् श्रीमहाभागवत पुराणात् श्रीकृष्णस्य गुरुदक्षिणा इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – बलरामकृष्णौ सर्ववेदान् एकवार श्रवण मात्रेण अध्येतुं समर्थो आस्तां ।
भावः – तौ बलरामकृष्णौ गुरुणा एकवारं उक्तमपि वेदादिकं ग्रहीतुं समर्थो अभवताम् ।

4. देशकालौ प्रतीक्षेते तौ पराभवितुं मिथः ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं श्री सन्निधानं सूर्यनारायण शास्त्रिणा विरचितात् पूर्णपात्रम् इति पुस्तकात् “गानपरीक्षा” इति पाठात् स्वीकृतम् ।
सन्दर्भः – तुम्बुरुनारदौ अल्पीयांसा मन्यन्तौ परस्परं परिभवितुं प्रतिक्षेते इति कविः वर्णयति ।
भावः – कस्मिन् प्रदेशे कदा नारदस्य परिभवः विधीयः इति पुम्बुरुः, तथैव तुम्बुरं परिभवितुं नारदः कालं प्रतीक्षेताम् ।

VI. द्वयोः ससन्दर्भ व्याख्यां लिखत । (2 × 3 = 6)

1. मर्त्यानां मृत्युशान्तये तपोदानप्रभावतः द्रव्यैः अमृतं स्रष्टुं उपचक्रमे ।
जवाब:
परिचयः – वाक्यमिदं पि.वि. काणे पण्डितेन विरचितात् संस्कृत गद्यावलिः – इति ग्रन्थांत् ‘दलायुः दानशीलः नागार्जुनः’ इति पाठात् स्वीकृतम् ।
सन्दर्भः – मृतं पुत्रं शोचन्तं नागार्जुनः स्वमनसि एवं निश्चितवान ।
अर्थः- मनुष्यणां मरणबाधां अपनेतुं तपसात् लभ्यं द्रव्येण अमृत सृजामि ।

2. एषा वैद्यवेषं विधाय मह्यं जीवितं व्यतरत् ।
जवाब:
कविपरिचयः – वक्यमिदं पि.वि. काणे पण्डितेन विरचितात् संस्कृतगद्यावलिः इति ग्रन्थात् ‘वीरवनिता कीर्तिसेना’ इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – राजा वृत्तान्तं सर्वं ज्ञात्वा देवसेनं प्रति वाक्यमिदं जगाद ।
भावः – वैद्यरूपेण आगत्य तव पत्नी मम जीवनं पुनः मां दत्तवती ।

3. शरणागतस्य परिपालनमेव राज्ञः प्रथमो धर्मः ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं के. एल्. वी. शास्त्रिणा विरचितात् ‘संस्कृ-ततृतीयादर्शः’ इत्यस्मात् ग्रन्थात् ‘शरणागतरक्षणम’ इति पाठ्यभागात् स्वीकृतम् ।
सन्दर्भः – राजा शिबिः श्येनं प्रति इंदम् अब्रवीत् ।
भावः – आश्रितानां रक्षणं राज्ञः श्रेष्ठः कर्तव्यम् ।

4. पुत्रवद् अहं युवां सेविष्ये ।
जवाब:
कविपरिचयः – वाक्यमिदं चारुदेवशास्त्रिणा विरचितात् ‘साहित्यसुधा’ इति ग्रन्थे पितृसेवापरः श्रवणकुमारः’ इति पाठात् गृहीतम् ।
सन्दर्भः – “मया तव पुत्रः मारितः “इति वृत्तान्तं सर्वं दशरथः श्रवणस्य पित्रोः उक्त्वा, अनन्तरं वाक्यमिदं जगाद |
भावः – तव पुत्रः पुष्मान यथा सुश्रूषयति तथा अहमपि करोपि ।

VII. द्वौ प्रश्नौ समाधत्त । (2 × 3 = 6)

1. परोपकारिणां स्वभावः कीदृश: ?
जवाब:
परोपकाराः सर्वसम्पदैः युक्ता अपि विनम्राः, गर्वरहिताः सर्वदा हितकारिणः अन्येभ्यः भवन्ति ।

2. भगवान् यमं किमुवाच ?
जवाब:
भगवान् यमं प्रति “स्वेन कर्ममनुसृत्य तव लोके स्थितं मम गुरुपुत्रं मदाज्ञया मम पुरतः आनय” इति उवाच ।

3. जनस्थाने रामेण का विरूपिता अभवत् ?
जवाब:
जनस्थाने रामेण शूर्पणखा राक्षसी कामरूपिणी विरूपिता अभवत् ।

4. मनसः रसायनानि कानि ?
जवाब:
अम्बायाः मधुराणि दृशः हि मनसः रसायनानि ।

VIII. द्वौ प्रश्नौ समाधत्त । (2 × 3 = 6)

1. शिरच्छेदनसन्दर्भे नागार्जुनः चिरायुं किं उक्तवान् ?
जवाब:
शिरच्छेदन सन्दर्भे नागार्जुनः चिरायुं प्रति – “राजन! न कोऽप्यर्थी मत्तो विमुखो याति । तदिदानीं त्वत्पुत्राया स्वशिरो मया दत्तम् इति उक्तवान् ।

2. पक्षिणां निवेदनं समाकर्ण्य गरुडः किमिति अचिन्तयत् ?
जवाब:
पक्षिणां निवेदनं समाकर्ण्य गरुडः एवम् अचिन्तयत् – “सत्यमुक्तमेतैः पक्षिभिः । तदद्य गत्वा तं समुद्रं शोषयामः” इति ।

3. दिव्यरूपधरौ श्येनकपोतौ किमूचतुः ?
जवाब:
दिव्यरूपधरै श्येनकपोतौ “राजन् ! तव भूतदयां परीक्षितुम आगतौ । सत्यं दयालुरेवासि । चिरं विजयस्व” इति ऊचतुः ।

4. बाल्ये जीव भौतिकशास्त्रं प्रति आकृष्ट जगदीशः कि कि करोति स्म ?
जवाब:
बाल्ये जीवभौतिकशास्त्रं प्रति आकृष्टः जगदीशः स्वग्राम विविधान कीटान क्रिमीन च गृहीत्वा परिशीलयति स्म । अपि च जलप्रवाहात् बहुविधान् मत्स्यान जलसर्पानपि ज्येष्ठसोदर्याः पर्यवेक्षणे गृहीत्वा परीक्षते स्म ।

IX. एकेन वाक्येन समाधत्त । (5 × 1 = 5)

1. कः पशुः भवति ?
जवाब:
विद्याविहीनः पशुः भवति ।

2. सीता रामं कथं अनुगता ?
जवाब:
यथा शशिनं रोहिणी तथा सीता रामं अनुगता ।

3. सव्यसाची कीदृशः तस्थौ ?
जवाब:
सव्यसाची गुरुवाक्यप्रचोदितः लक्ष्यं समुद्दिश्य तस्यैौ ।

4. सुरगायनौ कौ ?
जवाब:
नारदतुम्बुरौ सुरगायनौ ।

5. अद्यापि ग्रामे कस्याः सुगुणकीर्तनं विदधते ?
जवाब:
अद्यापि ग्रामे जनन्याः (मातुः) सुगुणकीर्तनं विदधते ।

X. एकेन वाक्येन समाधत्त । (5 × 1 = 5)

1. कः राजानं आत्मानं च विजरौ चिरजीवितौ अकरोत् ?
जवाब:
नागार्जुनः राजानं आत्मानं च विजरौ चिरजीवितौ अकरोत ।

2. मां श्वश्रूर्निरन्तरं भर्त्सयिष्यत इति कस्याः उक्तिः ?
जवाब:
मां श्वश्रूर्निरन्तरं भर्त्सयिष्यत इति कीर्तिसेनायाः उक्तिः ।

3. जाह्नवी सिन्धुः च कथं समुद्रं प्रविशतः ?
जवाब:
जाह्नवी सिन्धुःच नवनदीशतानि गृहित्वा समुद्रं प्रविशतः ।

4. वामात् अक्ष्णः कः समजनि ?
जवाब:
वामात् अक्ष्णः सन्तोषबाब समजनि ।

5. जगदीशः किं शास्त्र प्रति आकृष्टः अभवत् ?
जवाब:
जगदीशः जीवभौतिकशास्त्र प्रति आकृष्टः अभवत् ।

XI. संवित्परीक्षा (5 × 1 = 5)

पुरा कस्यचन वणिजः गृहे एकः वृषभः गर्दभः च आस्ताम् । एकदा सः गर्दभस्य पृष्ठे तूलं, वृषभपृष्ठे लवणगोणीं च निधाय विपणिं प्रति अगच्छत् । मार्गे काचित् नदी आसीत् । तां नदीं तरन् वृषभः भाराक्रान्तः सन् जले अपतत् । प्रवाहेण क्लिन्नं लवणम् अद्रवत् । तेन वृषभस्य भारःन्यूनः अभवत् । वृषभं दृष्ट्वा गर्दभः अपि स्वयं जले अपतत् । जले क्लिन्नस्य तूलस्य भारः द्विगुणः अजायत । वणिक्, अपि गर्दभम् अताडयत् ।

नीतिः अविचार्य परानुकरणं सन्तापकारणं भवति ।

1. वणिक् एकदा कुत्र अगच्छत् ?
जवाब:
वणिक् एकदा विपणिं प्रति अगच्छत् ।

2. वृषभः भाराक्रान्तः सन् किं अकरोत् ?
जवाब:
वृषभः भाराक्रान्तः सन् जले अपतत् 1

3. वृषभं दृष्टवा गर्दभः किं अकरोत् ?
जवाब:
वृषभं दृष्टवा गर्दभः अपि जले अपतत् ।

4. कस्य भारः द्विगुणः अजायत ?
जवाब:
गर्दभस्य भारः द्विगुणः अजायत ।

5. अस्याः कथायाः का नीतिः ?
जवाब:
अविचार्य परानुकरणं सन्तापकारणं भवति ।

XII. चत्वारि सन्धिनामनिर्देशसहितं विघटयत । (4 × 2 = 8)

1. गजाननः
2. नरेन्द्रः
3. ममैव
4. इत्यन्वयः
5. हरये
6. अन्वगच्छत्
7. गुरौऽव
8. विद्यार्थी
जवाब:
1. गजाननः = गज + आननः (सवर्णदीर्घसन्धिः)
2. नरेन्द्रः = नर + इन्द्रः (गुणसन्धिः)
3. ममैव = मम + एव (वृद्धिसन्धिः)
4. इत्यन्वयः = इति + अन्वयः (यणादेशसन्धिः)
5. हरये = हरे + ए (अयवायावसन्धिः)
6. अन्वगच्छत् = अनु + अगच्छत् (यणादेशसन्धिः)
7. गुरोऽव = गुरो + अव (पूर्वरूपसन्धिः)
8. विद्यार्थी = विद्या + अर्थी (सवर्णदीर्घसन्धिः)

XIII. चत्वारि नामनिर्देशसहितं सन्धत्त । (4 × 2 = 8)

1. शुभ + अङ्गः
2. परमः + ईशः
3. महा + ऐक्यता
4. तौ + अत्र
5. प्रति + आगमनम्
6. गते + अपि
7. तव + लृकारः
8. धातृ + श्रणम्
जवाब:
1. शुभ + अङ्गः = शुभङ्गः (सवर्णदीर्घसन्धिः)
2. परमः + ईशः = परमेशः (गुणसन्धिः)
3. महा + ऐक्यता = महैक्यता (वृद्धिसन्धिः)
4. तौ + अत्र = तावत्र (अयवायावसन्धिः)
5. प्रति + आगमनम् = प्रत्यागमनम् (यणादेशसन्धिः)
6. गते + अपि = गतेऽपि (पूर्वरूपसन्धिः)
7. तव + लृकारः = तवल्कारः (गुणसन्धिः)
8. धातृ + श्रणम् = धातृणम् (सवर्णदीर्घसन्धिः)

XIV. द्वयोः शब्दयो अन्त- लिङ्ग वचन निर्देशसहितं रूपाणि लिखत | (2 × 4 = 8)

1. कवि
जवाब:
TS Inter 1st Year Sanskrit Model Paper Set 3 with Solutions 1